IW
w
Internationaal beheer nodig’
bv
1G
jaar
^rikyinLathennicn
WOENSDAG
17 OKTOBER
1979
8
(Door drs. Hans Elgershuizen)
In onderstaand arti
kel zet drs. Hans Elgers
huizen, oceanograaf bij
de Koninklijke Neder
landse Academie van
Wetenschappen, op een
rijtje wat de Noordzee
allemaal wordt aange
daan.
Er wordt naar olie ge
boord, de scheepvaart
is enorm toegenomen,
militairen zijn er in de
weer een enorme hoe
veelheden afval ver
dwijnen dagelijks naar
de diepte.
Langzamerhand wordt het wel erg druk op de
Noordzee. Nog geen 50 jaar geleden was het aantal
mensen dat gebruik maakte van de Noordzee in wat
voor vorm dan ook, nog geen procent van het huidige
en de zee was nog schoon en had een mooie blauwgroe
ne kleur.
7
Bovendien beant
woordt hij de vraag wat
er allemaal moet gebeu
ren, wil de achteloze
manier waarmee wij
met de Noordzee om
springen, ons niet zeer
zuur opbreken.
De aanval op de
Noordzee is op vele
fronten tegelijk ingezet.
s 4
NOORWEGEN
iFrigg
Beryl 1
GROOT-
West
lewett
Bank
BRITTANNIË
A
1
Itóagnus
Brent
Forties
Montrose i
-^ M^PIacid^.
X Argyll
4
5
0 28602
•fr Een booreiland wordt de Noordzee opgesleept. Er zit bijzonder veel olie en gas in de bodem.
•fr Meeuwen bij een net vol vis: wordt de zee leeggevangen?
mogelijk van kant te maken.
r. Peter
4
22
van de
De mame: veelgeziene vaarder op de Noordzee.
..«X
De kleine
drukke en
vervuilde
Noordzee
- Casco-
J
Denk maar eens na hoe bijvoor
beeld het DDT in de moedermelk
van de eskimo’s terecht zou kunnen
komen. Als we 100 of meer jaren
vooruit konden zien, dan zouden
ons de gevolgen van bepaalde stof
fen misschien duidelijk worden.
Misgeboorten, kanker en allerlei
onbekende ziekten kunnen ons ten
deel vallen, als we niet beter op
passen.
■fr De verdeling nn de Noordzee: de dikke zwarte lijnen zijn de grenzen van
het gebied. Veror staan boortorens afgebeeld op plaatsen waar zich
belangrijke olie- ei gasvindplaatsen bevinden en enkele van de pijpleidingen.
steld. Immers, we willen wel olie en
gas uit die zee hebben met alle risi
co’s vandien, maar we willen tege
lijk een lekker visje uit die zee eten.
Olie- en gaswinning komen met de
visserij in conflict.
We willen lekker gezellig genieten
van de rust aan het strand en tege
lijkertijd heeft het leger een stuk
strand nodig voor zijn oefeningen.
Soms kunnen we zoiets nog regelen
door afspraken binnen ons land te
maken. Tegenwoordig moeten die
dingen echter steeds meer op inter
nationaal niveau worden bespro
ken en moeten er verdragen tussen
stoffen die de olie in fijne druppelt
jes verdelen en zelf niet giftig zou
den zijn. Er zijn inmiddels al aan
wijzingen genoeg dat deze en vele
andere stoffen samen met die olie-
bestanddelen juist extra giftig wor
den. Met een duur woord wordt dat
synergisme genoemd. We moeten
die olie mechanisch opruimen.
372
400
412
434
464
507
531
563
585
611
661
688
711
748
771
831
874
911
950
987
De olie- en gaswinning uit de
Noordzeebodem verloopt met nogal
wat risico’s. Zo groot mogelijke vei
ligheidsmaatregelen moeten zo snel
mogelijk worden genomen om een
situatie, zoals die is ontstaan voor
de kust van Texas met een doorlo
pende oliespuiter, te voorkomen.
I -
MEN
TONEEL
'etsen.
Gelukkig waren er ook nog een
paar van die biologen, die dat in de
gaten kregen en nu proberen we
stapje voor stapje er iets aan te
doen. Maar wat we doen, doen we
naar aanleiding van zichtbare za
ken, dingen die acuut optreden.
Maar er zijn nog zo’n hoop van die
dingen die we niet direct zien. Veel
van die vuiligheid, zoals zware me
talen, landbouwvergiften, verfpig-
menten, olie bestand delen, enz. enz.
hopen zich op in de in zee levende
planten en dieren, en ook in de
mens.
Er moet een streng verbod komen
op dumping van af val in de Noord
zee. Waar dat dan toch moet gebeu
ren, moet dit alleen worden toeges
taan onder zeer goede regels en met
de grootste voorzichtigheid.
De visserij zou meer ecologisch
moeten worden benaderd. Het is
namelijk nogal belangrijk wat voor
vissen er worden uitgedund. Het
uitdunnen van de haring veroor
zaakt een toename van de sprot, een
vissoort die een stuk kleiner is. Een
kleiner organisme eet per tijdseen
heid en per gewichtseenheid heel
wat meer dan een groter, veel effi
ciënter organisme. Wat zijn hier de
gevolgen van voor het overige deel
van het leefmilieu in de Noordzee?
Landwinning, en speciaal de aan
leg van een zogenaamd Noordzee-
eiland voor plaatsing van vuile
industrieën buiten de bewooride ge
bieden, moet vooralsnog van de
hand gewezen worden, zolang niet
is aangetoond dat het anders kan.
In conflictsituaties moet er duide
lijkheid zijn waar de prioriteiten
liggen. Een boortoren voor de olie
winning kan niet worden geplaatst
midden in een drukke scheepvaar
troute.
landen worden opgesteld, die dan
door de desbetreffende volksverte
genwoordigingen bekrachtigd die
nen te worden.
Steeds duidelijker wordt het dat
er een internationaal beheer moet
komen, zowel voor de Noordzee als
voor alle andere zeeën. Voor dit
laatste wordt door de landen die
zijn aangesloten bij de Verenigide
Naties al druk overleg gevoerd op
allerlei conferenties in Genève, Ca
racas en in New York. Voordat het
zover is, dat voor de hele wereld
regels voor het gebruik van de zee
gelden, kunnen we er in ieder geval
vast voor zorgen dat bepaalde za-
Nu klagen we al over die teerrom-
mel die ons het bad plezier op het
Noordzeestrand ontneemt. Soms
denken we dat, als onze voeten niet
na zo’n strandwandeling onder de
teer zitten, we over een prachtig
schoon strand hebben gelopen. De
schijn bedriegt ons: al onze stran
den, ook de mooiste gouden randen
van die zee als de Oosterschelde,
zitten vol met microscopisch fijn
verdeelde resten van olie. Zelfs in
onze Oosterschelde vond men al
schimmels die specifiek alleen
voorkomen als die resten aanwezig
zijn.
ken van de Noordzee veilig zijn
gesteld.
Op de allereerste plaats moeten
we er met zijn allen voor zorgen dat
het levende systeem van de Noord
zee met al zijn planten en dieren
gevrijwaard blijft van een volledige
vernieling. Want als we die planten
en dieren kwijtraken, dan kunnen
we er ook zeker van zijn dat een
belangrijke functie van de zee voor
een groot deel al is verdwenen.
Planten in- het water zorgen er na
melijk voor dat er zuurstof wordt
geproduceerd. Om stoffen goed af
te breken, is die zuurstof nodig. Als
er geen zuurstof is, treedt er rotting
op. Daarbij worden wellicht allerlei
stoffen gevormd waar we helemaal
niet blij mee kunnen zijn.
Op de tweede plaats moet het
gebruik van die Noordzee op een
rechtvaardige wijze gebeuren. Niet
alleen moeten de voor- en nadelen
van het gebruik evenredig worden
verdeeld onder de landen die daar
recht op hebben, maar ook moeten
we er rekening mee houden dat
onze kinderen en kleinkinderen, en
de generaties daarna, ook recht
hebben op die rijkdommen. Dit be
tekent vooral het voorkomen van
uitputting van de voorraden grond
stoffen die bijvoorbeeld in de bo
dem van de Noordzee zitten.
We moeten zorgen dat de kans op
ongelukken met tankers, en hele
maal met schepen met nog gevaar
lijker „persistente” stoffen (stoffen
die niet biologisch afbreekbaar
zijn), drastisch wordt verminderd.
Een Amoco Cadiz-ramp kan nu elk
moment optreden als we niet beter
uitkijken. Verplichte vaarroutes,
verkeersregels, loodsen aan boord,
gebruik van goede walradar en een
verbeterd opleidingsniveau van de
bemanning kunnen hierbij worden
genoemd. Ook zouden de construc
ties van de schepen eens aan een
soort keuring kunnen worden on
derworpen.
Een verbeterde berichtgeving van
wat er op zee gebeurt (via satellie
ten) zou ook snel moeten worden
ingevoerd. Verder is een goed sy
steem van ongevallenbestrijding,
zoals een vloot van oliebestrijdings-
vaartuigen, uiterst urgent.
Wat doen we met een of twee van
die vaartuigen voor heel onze kust?
Om nog maar niet te spreken over
het feit dat nog steeds wordt ge
werkt met zogenaamde weinig toxi
sche detergenten, dat wil zeggen:
x -
Als het zinvol zou zijn om aan de
monding van de Nieuwe Waterweg
te vissen vanwege de enorme vang
sten die daar zouden kunnen wor
den gedaan, moet dat toch van de
hand gewezen worden, omdat een
veilige scheepvaart daar de voor
keur verdient. Grind- en zandwin
ning moeten worden stopgezet op
plaatsen waar de vis, zoals haring,
de grond gebruikt om zijn eieren op
af te zetten. Defensie moet wijken
voor recreatie in druk bevolkte ge
bieden. Alles zou in feite moeten
wijken om het natuurlijk leefmilieu
van de Noordzee te garanderen.
Economisch vertegenwoordigt
het Noordzeemilieu op zichzelf een
belangrijke waarde. Op dit punt
dient het traditionele economische
denken te worden bijgesteld. Ook
moet er rekening mee worden ge
houden dat sommige gebruiksmo
gelijkheden van de zee op langere
termijn bezien een vele malen hoge
re waarde vertegenwoordigen dan
andere. Energie is niet alleen nu
broodnodig, maar misschien nog
meer over een paar jaar.
Keiharde afspraken moeten er
tussen de landen die gebruik maken
van de Noordzee, op papier worden
gezet. Dat betekent een officieel li
chaam, dat de uitvoering van de
afgesproken zaken naloopt en even
tueel kan afdwingen. We kunnen er
niet omheen dat er een goed beheer
van de Noordzee moet komen.
Op initiatief van de Waddenzee-
vereniging is een paar jaar geleden
de Werkgroep Noordzee opgericht.
Deze volledig zelfstandige werk
groep staat op de bres voor een
beter beleid ten aanzien van het
beheer van de Noordzee. Daarvoor
organiseert deze werkgroep op 25
en 26 oktober van dit jaar in het
Nederlandse Congresgebouw in
Den Haag een seminar over het
beleid ten aanzien van het gebruik
van die Noordzee. Dat is een bijeen
komst met een aantal lezingen,
waarin de problematiek nog eens
op een rijtje wordt gezet
- --«Ai
Vroeger kon je zoop het schone,
het werkelijk schcne Noordzee
strand gaan zitten. Ju zal niemand
het wagen dat zomaa- te gaan doen!
Als de Noordzee druk wordt,
moeten er verkeenregels komen
voor de scheepvaat. De quote-
ringsmaatregelen v<pr de visserij
moeten wellicht nog meer worden
uitgebreid, en zo zijl er nog meer
zaken op te noemen In feite komt
het erop neer dat er duidelijker
afspraken moeten ktmen voor ons
gedrag op die zee ari het gebruik
ervan.
Er moeten prioriteien worden ge-
Het accent van het gebruik lag op
vervoer, defensie en visserij. Tegen
woordig wordt de Noordzee voor
heel wat meer zaken gebruikt, va
riërend van pootjebaden tot en met
koelmiddel voor elektriciteitscen
trales, en van drinkwater tot en met
het dumpterrein van de meest af
schuwelijke afvalstoffen.
Niettegenstaande het feit dat een
aantal jaren geleden de landen rond
de Noordzee in Oslo en Londen
afspraken hebben gemaakt over
het lozen van allerlei stoffen in die
zee, komt er nog heel wat gif, onder
meer via de Rijn, in zee. Sommige
zaken, zoals de afvalstoffen van de
verfindustrie, met stellig een veel te
grote hoeveelheid. Ook grote steden
als Den Haag dumpen hun afval
nog steeds ongezuiverd in zee.
De Noordzee staat nog niet vol
met boorplatforms, wel neemt het
aantal nog steeds toe. Het ene plat
form is nog groter dan het andere.
Sommige van die platforms hebben
een geweldige vuurfakel, waarin
volgens zeggen duizenden trekken
de vogels elk jaar het leven laten.
De Noordzee is de drukst bevaren
zee ter wereld. Er wordt nog heel
wat vis uitgehaald. Ook de garna
lenvangsten zijn nog steeds rijk te
noemen. Er wordt zand en grind
gewonnen, er wordt vanaf speciale
schepen bijzonder afval verbrand.
Havenslib wordt er massaal
gedumpt.
Alleen uit de Nieuwe Waterweg
komt er al zo’n 20 miljoen kubieke
meter per jaar van dit spul vol met
zware metalen vlak voor onze kust
in zee.
Het zeegebied wordt ook nog ge
bruikt door militairen. Wat die in al
die jaren in de Noordzee hebben
achtergelaten, valt, haast niet meer
te becijferen.
Dat is dan nog lang niet alles wat
er wordt gedaan in, op, boven en
met dat zeetje, dat tussen Groot-
Brittannië, Noord-Frankrijk, Bel
gië, Nederland, West-Duitsland, De
nemarken, Noorwegen en de 62e
breedtegraad ligt. Het is dan wel
572.000 vierkante kilometer groot
en heeft zo’n diepte van ongeveer 95
meter, hetgeen betekent dat er grof
weg zo’n 55.000.000.000.000.000 liter
water in zit, maar dat betekent niet
dat de Noordzee zo groot is, dat je er
tot in lengte van dagen van alles
kunt instoppen.
De Noordzee heeft een geheel ei
gen karakteristieke flora en fauna,
dat zelfs ook nog de voordelige
functie uitoefent van schoonmaker
van dat milieu, althans voor biolo
gisch afbreekbare stoffen. Die flo
ra en fauna worden, zoals we zien
aan de Waddenzee (net als de Oos
terschelde een gouden rand van die
zee), bedreigd. En met die organis
men in die zee, bedreigen we ons
zelf. Zij zijn een signaal dat er iets
naars aan de gang is.
Eidereenden kunnen door die vui
ligheid die de Rijn (wij Europeanen)
de zee inbrengt, hun eieren niet
meer uitbroeden en sterven. Grote
sterns, Noordzee-sterns en talloze
andere zeevogels op een enkele
soort na, zoals de zilver- en de kok
meeuw, zijn er al bijna aan onder
door gegaan. Zeehonden laten hun
laatste stuiptrekkingen zien. Bruin
vissen zie je alleen nog maar in de
meest schone gedeelten van de
Noordzee, maar ook daar neemt
hun aantal schrikbarend af. En als
klap op de vuurpijl probeerden we
de laatste haringen ook nog zo snel
-a
SHETLAND EILN.
NEDERLAND
iBELGIE
FRANKRIJK
IDUITSLANO
IB R
Aardolie
Aardgas
Pi/pleiding
km 2Q0
DENEMARKEN’
L
X
