r
Schaken
Dammen
Bridge
De aardige
bosfee
00
00
ft
Wegwezen
RATTEN
i
EEN HUIS?
NEE
HOCKEYWEDSTRIJD
DE NIEUWE BARBECUE
Iof
n_
”70
4t o
A
De mannen en de
maan en de krant
Oi
Q.
A
A
O
jO
Boeven
A
A
O
O
O
.0.
O'
9
'7
/V
PM
O
1.
r
4*
N
w^-o
z
N
W---O
z
Q>
21
25
22
23
,Z3
2o
V
2»
-*3
It
'9
3ot
'O
3!
*32
33
IS*
/6
9'
35
J*
F
Jtf,
13
37
10
9
912
39
.4-2
PETER VAN EIJK
PAM STIBBE
k
niet
■r
Wit aan zet
Velemirovic
•I
J
Timman (aan zet)
MR. E. SPANJAARD
T. SCHIPPERHEYN
worden gemaakt, anders blijft er in
de krant niets van over. Stuur je
reacties naar 't Spuigat, Damiate
Pers, Postbus 507, 2003 PA
Haarlem
Twee vrij eenvoudige hulpmiddelen
(ezelsbruggetjes) kunnen wit helpen om
het juiste moment te bepalen.
Maar daarmede is deze materie nog
geenszins uitputtend geregeld. De groot
ste eindspeltheoreticus, André Chéron
(die een jarenlange ziekteperiode produk-
tief maakte door het samenstellen van het
uitvoerigste vierdelige handboek
over eindspelen) werkt in analyses van
tientallen bladzijden een ander geval uit,
waarin ook meer dan 50 zetten nodig zijn.
En wel het eindspel: wit: toren plus pion
a2; zwart: loper op de zwarte velden plus
pion a3. Ook hiervoor dient, aldus Chéron
In onze buurt heb je niks te doen.
Nou. er is een kleuterpleintje, dat
is leuk. Je kan daar veel doen, er is
een zandbak enz. Nou ja, daar
hebben we het niet over.
We hebben een club opgericht.
't Spuigat is een rubriek die
wordt volgeschreven en -getekend
door kinderen van ongeveer tien
tot vijftien jaar. Iedere week worden
één of twee onderwerpen
behandeld, maar je kunt natuurlijk
ook zómaar eens een verhaaltje,
een gedicht of een tekening sturen.
Denk er wel aan, dat tekeningen
met zwarte inkt of viltstift moeten
in 1956 reeds, een uitzondering te worden
ingelast. Veel haast maakte de schaakwet-
gever niet om aan dit advies van de super-
deskundige gevolg te geven. En wel om de
eenvoudige reden dat bedoeld eindspel in
de toernooipraktijk voor zover bekend
nog nimmer was voorgekomen. Totdat, ja
totdat onze Jan Timman het in de Interzo
nale te Rio de Janeiro het op het bord
kreeg tegen Velimerovic!
Wij willen u deze dan ook besparen en u
alleen een paar principiële standen laten
zien, welke wit moet trachten te bereiken.
De voornaamste is die van diagram 2.
Nu zult u zich kunnen voorstellen dat
zwart tijdens de witte-koningsmars naar
b3 tijd vindt, zijn loper op de diagonaal a3-
Om te winnen moet wit eerst de loper
naar d6 jagen. U zult zó begrijpen waar
om. 1. Th7 Lf8, 2. Th8 Lc5. Niet Le7,3. Te8.
3. Tc8 Ld6, 4. Ta8! Dreigt Ta3: enz., terwijl
4Kd3 faalt op 5. Td8, zodat wit wint.
Het bovenstaande hadden wij reeds ge
schreven voordat het eindspel zelf in Rio
was uitgespeeld. Hoe grondig en ter zake
Chéron in zijn 25 bladzijden tellende ana
lyses is geweest werd daar treffend geïl
lustreerd. Immers, niet alleen de begin-
stelling (diagram 1), maar ook de eindstel-
ling der partij (laatste zin exposé hierbo
ven) staat exact in zijn boek!
f8 te brengen, waar hij meer zetten heeft
dan alleen op b2 of cl. Dan echter doet
zich het merkwaardige feit voor dat die
diagonaal te kort is. Eén voorbeeld. Zie
diagram 3. Is wit aan zet dan is het makke
lijk. 1. Kal Ke2, 2. Ta3: La3: 3. Ka3: Kd3,
4. Kb4 enz. Maar als zwart begint wordt
het moeilijken Zie 1Ke2, 2. Ka4?
Kd2, 3. Ta3:? Ia3: 4. Ka3: Kc3 en remise.
Hoe moeilijk het schaakspel is kan nau
welijks treffender worden bewezen dan
door de complicaties welke onze stelling
met tot het uiterste gereduceerd materiaal
opriep.
„Wat een vent”, zuchtte meneer
Tijntjes.
De man was directeur van een
weeshuis. Hij hoopte dat de weesjes
plezier zouden hebben aan de
barbecue. Van vreugde begon hij
luid te zingen.
Bij het weeshuis keken de kinderen
al naar hem uit.
„Hoi, hoi een barbecue”,
schreeuwden ze.
Ieder weesje mocht helpen
schilderen op de barbecue. Dan nog
een nachtje laten drogen.
En de avond daarop is het smullen
geblazen in het weeshuis.
RENEETJE SMIT
nog plaats voor de eigenlijk beslissende
overwinning van Wiersma in de 14e partij.
Na de tijdnoodfase was de stand van
diagram 2 ontstaan. Wiersma met wit won
op grappige wijze door: 26-21! (13-18) 24-
19! en Gantwarg gaf op omdat op (11-16)
19x10 (16x38) de zet 10-4 direct wint, om
dat schijf 23 in de weg staat.
FRANK TEER
Ik ben bang voor ratten.
Als ze je aanvallen dan krijg je
vergif.
Daarom ben ik bang.
Ik was eens op mijn tantes boot en
toen zag ik ook een rat.
Ik was toen erg bang, mijn oom
pakte een buks.
Hij schoot mis.
Als je een rat doodschiet dan hoor
je hem gillen.
78. Ke7 Kh7, 79. Tg3 Kh6, 80. Kd6 Kh5,
81. Kc5 Kh4, 82. Tg8 Le5, 83. Kd5 Lb2, 84.
Kc4 Lf6, 85. Tg6 Lg5, 86 Kd5 Lel, 87. Ke4
Lb2, 88. Kf5 Kh5, 89. Td6 Kh4, 90. Td3
Lel, 91. Tc3 Lb2, 92 Te3 Lel, 93 Tel Ld2,
94. ThU Kg3, 95. Tdl Lb4, 96. Td3< Kf2,
97 Ke4 Ke2, 98. Kd4 Lcö- 99. Kc4 Le7,100.
Th3 Ld6, 101. Kb3 (vergelijk diagram 3)
Lf8, 102. Th8 Ld6, 103. Ta8 en 1-0.
zeiden de twee mannen.
„Maar dat nog niet”, zei Gerard.
ERIK MEYLLE
33 of eventueel via damgeven op 47 schijf
36 naar 29 te brengen. 12-17! Na 18-23 zou
wit dam kunnen nemen door 24. 49-44
23x32, 25. 38x27 31x22, 26. 33-28 22x33, 27.
25-20 14x25, 28. 43-38! 33x42, 29. 47x38
36x47, 30. 38-33 enz. en het zou me niet
verbazen als het ook anders kan. 24. 43-39!
(zie diagram 1). Er dreigt in deze fascine
rende stand van alles; zo moet zwart reke
ning houden met 28-23 eventueel vooraf
gegaan door 25-20, terwijl ook eerst 25-20
en dan dam via 28-22 enz. er gevaarlijk
uitziet. Tijdens de partij in de demonstra
tieruimte werd gedacht dat Gantwarg nu
18-22, 25. 28-23 enz. moest toelaten. Gant
warg vond echter een schitterende zet die
alle dreigingen weerlegt. 24. 3-8!! Het
lijkt ongelooflijk dat er na 25-20 14x25
geen damzet te vinden is door de zwarte
stelling die zo lek lijkt als een zeef.
De clou van 3-8 is dat na 25-20, 28-22
(17x28) 33x22, 38-32 wit door moet slaan
naar 12. Na 25. 25-20 14x25, 26. 28-23 19x28
(niet 18x29, 34x21, 25x32, 41-37!) 27. 33x11
kan zwart alleen nog 9-14 spelen of 18-22,
omdat anders dam volgt met 47-42, 38-33;
na 9-14 zou zwart dan erg goed staan.
Wiersma vervolgde nu met 28-23, maar
voor de afloop van deze partij, die uitein
delijk door Gantwarg werd gewonnen,
moet u nog een weekje wachten. Wel is er
3<S>
B 5 2
H V 4 3
8 7 4 2
4. H V
Overdag werkt er een werker. Het
is een ouwe.
Nou, op een dag waren we aan het
kastanjes gooien. Toen. kwam
dat wijf eraan, want we waren op
het pleintje en we dachten:
wegwezen!
Maar er kwam niemand gelukkig.
Maar we waren toch nog bang.
MACHTELD V.D. VLUGT
II. Pas slaan op b2 als de zwarte koning
na de zet a2-a4 het promotievierkant a4-
a8-e8-e4 niet kan binnenstappen. B.v. na 1.
Tg6 Kh4, 2 Tg2 Kh3, 3. Tb2: ab2: 4 Kb2:
Kg4, 5. a4 enz.
Hoewel vandaag Wiersma zijn wereldti
tel wel weer heroverd zal hebben, wil ik u
nu het een en ander laten zien uit die
grandioze 4e matchpartij, die door Gant
warg werd gewonnen: 1. 33-29 19-23, 2. 35-
30 13-19, 3. 30-25 17-22, 4. 38-33 11-17, 5. 42-
38 6-11, 6. 4842 9-13, 7. 40-35 4-9, 8.4540 22-
28! 9. 33x22 17x28. Een aanvalszet met
vergaande consequenties! Een dergelijke
aanval kan ook vanuit andere openingen
voorkomen en levert vrijwel altijd erg
interessant spel op. Bijvoorbeeld na: 1. 32-
28 17-22, 2. 28x17 11x22,3. 37-32 12-17,4.41-
37 6-11, 5. 34-29 8-12, 6. 40-34 19-23, 7. 4641
14-19, 8. 32-28 23x32, 9. 37x28 16-21, 10. 41-
37 10-14,11. 4540 3-8,12. 38-32 21-26,13. 43-
38 5-10 kan wit deze aanval inzetten met
29-23. En na 1. 32-28 19-23. 2. 28x19 14x23,
3. 37-32 10-14, 4. 41-37 14-19, 5. 35-30 20-25,
6. 33-29 17-22, 7. 40-35 11-17, 8. 38-33 6-11, 9.
42-38 is het weer zwart die met 22-28 kan
voortzetten.
Wiersma ging na 17x28 als volgt verder:
10. 31-27 11-17! Tijdens analyses heeft
Gantwarg ontdekt dat hij na het nu vol
gende schijfverlies altijd beter komt te
staan, nadat hij over een aantal zetten de
schijf teruggewonnen heeft: 11. 38-33 17-
21, 12. 33x22 20-24, 13. 29x20 15x24 dreigt
met 23-29 de schijf terug te winnen, waar
na de witte lange vleugel erg moeilijk
staat door het groot aantal schijven dat
daar opeengehoopt is, en door de afwezig
heid van de kroonschijf, zodat een zwarte
schijf op 26 niet meer met 37-31 kan wor
den geruild.
14. 34-30 21-26, 15. 42-38 10-15, 16. 5045
(wit kan natuurlijk niet veld 28 dicht zet
ten met 38-33-28, omdat na 38-33 16-21
volgt) 5-10? Het is de vraag of deze zet de
beste is. Hij is, als wit veld 34 bezet,
natuurlijk nodig om 23-29 te kunnen doen,
maar door de nu volgende zet 17. 36-3116-
21, 18. 27x16 18x36 heeft zwart toch ook
wel wat last van schijf 10. Wellicht was 16.
1-6 sterker geweest.
Er volgt nu een korte opbouwfase,
waarbij de deskundigen het er nog niet
over eens zijn of een van de twee beter
had kunnen spelen en misschien een di
rect winnende voortzetting heeft gemist,
zo moeilijk zal de stand worden: 19. 39-33
12-18, 20. 44-39 8-12, 21. 32-28 23x32, 22.
37x28 26-31! 23. 39-34! gaat dreigen met
damzetten naar 5 door 25-20 en 28-22, 38-
Ik ben
weleens
bang van
boeven,
want ik kijk
altijd onder
mijn bed en
als het zo
donker is
dan schrik
ik wel eens.
En als ik
denk aan
een kop die
op de muur
hangt dan
ben ik bang.
MICHEL
SWEERS
6
.V
.8
Het is nog niet eens zo erg lang geleden
dat een schaker zijn tegenstander kon
„dood”-zitten in een partij. Vroeger waren
er n.l. geen schaakklokken, hetgeen u op
oude illustraties kunt vaststellen.
Wie weet, waar Tinus Tor woont?
In een huis?
Nee!
In een boom? Ik zie het niet!
In een paddestoel?
Raadt nog eens!
Weet je wat!
Trek eerst een lijn.
Begin bij 1 en ga naar 2.
Dan van 2 naar 3
en zo verder.
Nu weet je, waar Tinus Tor woont!
I. Pas slaan op a3 als de zwarte koning pal
vóór de afruil niet het vierkant c8-g8-g4-c4
kan betreden. Daarom mag wit in de
diagramstand niet 1. Ta8? spelen wegens
Kg4! 2. Ta3:? La3: 3. Ka3: Kf5 en de
koning komt tijdig op c8. De juiste winst-
voering luidt: 1. Tg6! (tempozet) Kh4. En
niet 1Kh2, 2. Tg4! Kh3, 3. Ta4 en
zwart komt niet tijdig in het vierkant. Zie
b.v. 3Kg3, 4. Ta3: La3: 5. Ka3: Kf4,
6. Kb4 Ke5, 7. Kc5 en de zwarte koning
wordt afgesneden. Evenmin 1Lel, 2.
Tc6! Lb2, 3. Tc4! en weer komt zwarts
koning te laat. 2. Tg2 Dreigt Tb2;>
waarover sub II. 2Lel, 3. Tc2 Lb2, 4.
Tb2: en verder als sub II.
A
10 6 5
A B 10 3
4. 9 6 4 3 2
H-V 10 9 6 4;
8
H V 9 6 5
4» 5
boomstronk staan en zei: „Ik vind
dat ik een veel te klein hol heb”.
Roekoe zei: „Dan moet u maar
graven". Maar meneer Beer zei:
„Daar ben ik te oud voor”.
Toen zei Roekoe: „Jongens, ik zal er
nog een nachtje over slapen”.
En al de dieren gingen naar huis
En opeens, wat was dat, het was
haast niet te geloven daar was de
aardige bosfee.
En weet je wat ze deed?
Ze toverde het hol van de beer
groter en ze toverde voedsel voor de
kindertjes van mevrouw Eekhoorn.
Maar Roekoe die niet kon slapen,
had alles gezien en riep toen de
aardige fee.
Ze kwam direct.
En Roekoe zei: „Kunt u even
wachten?”
En de fee antwoordde: „Jazeker”.
„Goed”, zei Roekoe en ging slapen.
's Ochtends waren mevrouw
Eekhoorn en meneer Beer zo blij
dat ze de aardige fee bedankte en
een feestje gaven met taart en
allerlei andere lekkere dingen.
En ze leefden nog lang en gelukkig.
PETRA v. IPENBURG
H V 9
A H 8 6 2
A
4. V B 5 2
Toen ik naar de hockey-wedstrijd van mijn neef wilde kijken, moest ik drie
uur wachten.
Want ik had van elf tot twaalf trainen en mijn moeder moest daarna weg.
De wedstrijd van mijn neef begon pas om half drie en ik was bang dat er in
die tussentijd iets zou gebeuren.
Gelukkig was Marijne erbij en in het clubhuis liggen strips maar toch was
ik bang.
Maar ik wilde niet weg, want het was de eerste keer dat ik Piet Hein, zo heet
die neef, zag spelen dus ik moest en zou hem zien spelen.
Dat is gebeurd ook.
Toen hij met mijn nichtje kwam, was ik opeens niet bang meer.
Maar jammer genoeg had hij met 3-0 verloren.
En daarmede was Leiden in last! Im
mers, de afgebroken stelling, te zien in
diagram 1, is voor wit gewonnen, maar
slaagt de winstvoering niet binnen het
maximum van 50, dan ware de gewonnen
partij reglementair remise, een notoire
onbillijkheid!
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllin^
Op slechts een paar honderd meter van
de plaats waar schaker Jan Timman zijn
heldenrol vervulde in het kandidatentoer
nooi werd in Rio de Janeiro om het we
reldkampioenschap bridge gespeeld. De
strijd om de Bermuda Bowl, zoals deze
wedstrijd algemeen wordt genoemd, vond
dit jaar plaats volgens een aangepaste
formule. Gebruikelijk is dat de zonekam-
pioenen zich hiervoor plaatsen en dit jaar
waren dat er voor het eerst zes. Nieuw in
het gezelschap «as de Centraal Ameri
kaanse zone, vertegenwoordigd door
Twee mannen gingen met een
ruimteschip naar de maan.
Toen ze op de maan kwamen zeiden
ze: „Wij hebben geen Haarlems
Dagblad gekregen, wij gaan weer
terug naar de aarde”.
„We gaan naar Gerard van de Boch
om hem te zeggen dat we in het
ruimteschip geen krant hebben
gekregen en die krant betalen we
ook niet”.
Gerard zei: „Maar dat kan ook niet,
ik kan toch niet met de fiets de
ruimte inrijden”.
„En ik kan ook niet met een
ruimteschip jullie achterna komen
voor een krant”.
„Tegenwoordig kan toch alles”,
Op een morgen stapte er een man
de winkel van meneer Tijntjes
binnen.
Hij vroeg om een barbecue.
Die had meneer Tijntjes wel.
„Welke kleur?”, vroeg meneer
Tijntjes.
„Paars met oranje bloemen”,
antwoordde de man.
Meneer Tijntjes stond paf. Paars
met oranje bloemen.
„Die heb ik niet”, zei meneer
Tijntjes verbaasd.
„Nou, geef me dan maar een paarse
barbecue en een pot oranje verf”.
Daar kon meneer Tijntjes de man
wel aan helpen. Weldra was de man
verdwenen.
hoek
Het is duidelijk dat wit hetzij op a3, hetzij
op b2 moet gaan slaan, doch dit mag niet
op ieder willlekeurig moment, hoewel hij
reeds Chérons hoofdregel: „de zwarte ko
ning eerst terugdringen naar de rand”
(hier de h-lijn) wist na te komen.
Slaan wij Chéron op, dan vinden wij op
bladzijde 323 exact de diagramstelling.
Daarmede is echter de vraag of Timman
in de hem nog resterende 36 zetten win
nend de pion kan slaan, geenszins beant
woord, omdat Chéron telkens verwijst
naar de winstvoeringen, welke veel inge
wikkelder zijn dan men bij oppervlakkige
beschouwing zou denken.
Het was een warme zomeravond,
toen de dieren bij elkaar rond het
vuur zaten.
Meneer Roekoe de uil was op de
boomstronk gaan staan en zei: „Wie
wil er wat vertellen?”
„Ja ik”, schreeuwde iedereen.
„Goed”, zei Roekoe, „mevrouw
Eekhoorn kom maar”.
Mevrouw Eekhoorn ging op de
boomstronk staan en zei: „Ik vind
het vreselijk dat ik haast geen
voedsel meer heb voor mijn
kindertjes”.
Roekoe wist geen antwoord en zei:
„Meneer Beer komt u eens'.
Meneer Beer ging op de
Volledigheidshalve herhalen wij de
reeds vorige week in ons blad vermelde
zetten (van diagram 1 uit), met een drin
gend advies: tracht u niet de vlinderachti
ge wijze van voortbewegen van de witte
koning met bestemming b3 te doorgron
den (Kd6-c5-d5-c4-d5-e4-f5-e4-d4-c4-b3).
Daarvoor dient u n.l. eerst diepgaand
Chéron te bestuderen.
K 51-
B 10 5
V B 10 5 4
V 9 5 3 2
4. geen
A 7 6
97
8 7 6 4
4. 10 9 8 3
Zuid gever, niemand kwetsbaar. Zuid
paste, west 1 KI (sterk, zegt niets omtrent
klaveren), noord 2 Sch (de gebruikelijke
stoorzender en een zwart tweekleurenspel
aangevend), oost pas, zuid 4 KI, west 4 Ha,
noord pas, oost 5 KI, zuid pas, west pas
Het bleek dat west, de Italiaan Pittala.
de bieding zoals deze werd afgeroepen (er
werd met biedschermen gespeeld) ver
keerd had verstaan. Hij had begrepen dat
zijn partner Belladonna 5 Ha had gebo
den. Nadat tot iedereen was doorgedron
gen wat er was gebeurd riep Hamaoui de
wedstrijdleider en vroeg naar de conse
quenties. „Moet dit contract nu worden
gespeeld?”
De wedstrijdleider beaamde dit. „Maar
zo wil ik niet winnen”, zei Hamoui. Vervol
gens doubleerde hij, aldus Belladonna de
gelegenheid biedend alsnog 5 Ha te bie
den. Belladonna gaf Hamaoui een hand:
..Voor mij ben je de sportman van het
jaar”.
Het zal niet vaak voorkomen dat een
topspeler onder een aas uitkomt. Kuo
(Taiwan) moest het twee keer doen om een
gedoubleerd contract down te spelen.
Venezuela; de overige deelnemers waren
Amerika, Italië namens Europa, Brazilië
(Zuid-Amerika), Australië en Taiwan (Far
East).
Reeds op de allereerste speeldag spreid
de de Venezolaan Hamaoui een staaltje
sportiviteit ten
bepaald
genoemd.
Zuid (Kuo) opende 1 Ha, west pas, noord 3
Ha, waarop oost, de Amerikaan Brach-
man, 4 Sch bood, dat het gedoubleerde
eindcontract werd.
Zuid startte met Ha 9 voor noord's
vrouw. Deze speelde Ru 2 na, getroefd
door zuid, die vervolgde met KI 7. Zuid
kreeg aldus nog een ruitenintroever en
achteraf bleek Brachman de enige leider
(in alle wedstrijden werden dezelfde spel
len gespeeld) die in 4 Sch down was
gegaan
8 4 3 2
3
H B 10
A H 7 6 4
♦873
V A B 9 7 2
geen
4. A B 10 8 7
7
3
Niets belette dus A om in een wedstrijd
ergens in Europa een gehele nacht over
r één zet na te denken, als hij wist dat B de
volgende ochtend de slechts eens per
week rijdende Oriënt-Express beslist
moest halen. Of een gedwongen zet dagen
lang niet uit te voeren, totdat B gillend van
ergernis het raam uitsprong.
Dit alles is thans verleden tijd dank zij
de klok. Maar er waren ook andere metho
des. Men kon honderden zetten lang heen
en weer schuiven, zonder dat er iets we
zenlijks aan de stelling veranderde (b.v.
ieder met koning en toren). Om aan dit
misbruik een einde te maken werd in de
„Regels voor het schaakspel” het volgen
de artikel opgenomen: „De partij is onbe
slist (remise) wanneer een speler die aan
zet is, aantoont dat aan weerszijde ten
minste 50 opeenvolgende zetten zijn ge
daan zonder dat er een stuk geslagen of
een pion is verplaatst”.
Een goed voorschrift dat echter gelijk
haast alle voorschriften niet elke situa
tie redelijk bleek te dekken. Want er be
staan enkele eindspelen, welke wél ge
wonnen zijn, doch waarbij technisch de
winst niet kan worden gerealiseerd zon
der overschrijding van voormeld aantal
zetten. Met name geldt dit voor het eind
spel van twee paarden tegen een pion. In
de laatste versie van het Reglement is
daarvoor dan ook een uitzondering opge
nomen.
toon dat op dit niveau
gewoon mag worden
3a sïaMSca
3a --aa-att-
"MM
