UNICEF: 250
Britse voorstellen verworpen
Patriottisch Front
wil VN inschakelen
Nieuw kabinet
Van der Klaauw:
in Denemarken
door EG-landen
AEG-Telefunken
zou 13.000 man
In januari weer
willen ontslaan
verkiezingen India
Athene knoopt
betrekkingen aan
met Vaticaan
Abortusproces
in Bilbao
Vooruitgang
bij gesprek
Israel-Egypte
Charta-proces
veroordeeld
opgeschort
li
Unaniem besluit Algemene Vergadering
Kaoenda kondigt
amnestie af
Aanklacht tegen
exploitant
„Harrisburg”
Ook na modernisering
gesprek met O.-Europa
miljoen hulp
voor Cambodja
dood na ongeval
in wapenfabriek”
„Honderden Russen
Ik
k JF
3
BINNEN- EN BUITENLAND
1979
27 OKTOBER
ZATERDAG
neren
idend
"hans
oraat
iloten
ileum
ngres
nloop
oe vrije
aar de
p ande-
foren-
■boekje
aange-
ra acht
A'orden
iren.
/l
(Van onze redactie buitenland)
NEW YORK/JOHANNES-
BURG. De Algemene Ver
gadering van de Verenigde
Naties heeft secretaris-gene
raal Kurt Waldheim opdracht
gegeven, een onderzoek in te
stellen naar de berichten dat
Zuid-Afrika vorige maand een
kernproef heeft genomen.
1/
I K
1
VAN DER KLAAUW
vember
gehou-
naamse
Lande-
in Ne-
nst(2,9
nisaties
de posi-
in het
irbeids-
over de
iving.
irrie zei
voorzit-
ig voor
ilgeme-
itn met
komen
van de
Volgens de getuige lagen de ziekenhui
zen vol met patiënten, die aan een myste
rieuze ziekte leden. Velen van hen zou
den zijn overleden. Aan familieleden zou
toestemming zijn geweigerd de stoffelij
ke overschotten van de overledenen, die
met bruine vlekken waren bedekt, te
zien. Na het ongeluk zou volgens de
getuige de omgeving van de fabriek, die
in een buitenwijk van Novosibirsk ligt,
zijn gedesinfecteerd. Ook zou het verbo
den zijn geweest de stad in of uit te gaan.
hierbij de getuigenissen van een reiziger,
die op het moment van het ongeluk in
Novosibirsk was
op au-
lid Van
meege-
ver het
Ginjaar
lygiëne
Ir moet
het tel-
aar het
Hij wil
fractie-
Kamer
esloten
ctoraat
eze on-
wonde-
:oestert
aan de
of. Ki>
ultra-
Zuid-Afrika heeft gisteren de berichtge
ving, afkomstig uit Washington, krachtig
tegengesproken. Nadat minister van Bui
tenlandse Zaken Roelof Botha in eerste
instantie verklaarde „van niets te weten”,
had hij later in Johannesburg een onder
houd met de Amerikaanse ambassadeur
Aan het besluit van de Algemene Verga
dering was een oproep voorafgegaan van
de voorzitter van de VN-commissie tegen
de apartheid, de Nigeriaan Clark, die
sprak van „een zwarte dag voor Afrika”.
Clark stelde met name de westelijke lan
den aan de kaak, „en zeer recent ook
Israel”, die naar zijn zeggen Zuid-Afrika
materiële, technische en wetenschappelij
ke hulp hebben verstrekt waardoor het
land nu in staat zou zijn een kernbom te
produceren.
Het besluit van de Algemene vergade
ring was unaniem. De Tanzaniaanse voor
zitter Salim Achmed Salim verklaarde
dat het, als de informatie juist blijkt te
zijn, gaat om „een ernstige bedreiging van
de vrede en de internationale veiligheid”.
Een vooraanstaand functionaris van het
Amerikaanse ministerie van Defensie zei
gisteren dat de gebeurtenis een zwakke
kernproef zou kunnen zijn geweest, maar
ook een combinatie van natuurverschijn
selen, zoals bliksemschichten.
Overigens twijfelt niemand in Washing
ton, en ook in andere Westelijke hoofdste
den eraan, dat Zuid-Afrika in staat is een
nucleair wapen te produceren. Pretoria
De reactie van het Patriottisch Front,
bestaande uit verklaringen voorgelezen
door Joshua Nkomo en Robert Moegabe,
heeft de Britse regering vooral verrast
door de doordacht uitgewerkte argumen
tatie en de details die Moegabe ter tafel
bracht. De Britse regering stelt zich niet
alleen op het standpunt dat het introduce
ren van VN-troepen tot chaos in Zimbab
we zou leiden, waardoor er helemaal geen
verkiezingen gehouden zouden kunnen
worden, maar beroept zich er ook op dat
de huidige regering in Salisbury daar
nooit mee akkoord zou gaan.
De indruk wordt nu gewekt dat Londen
meer de nadruk gaat leggen op de macht
van Salisbury, op de macht van het Zim-
babwese leger „dat nog nooit verslagen
is”, en dat het om die reden de machts
structuur in Zimbabwe dient te accepte
ren. Bovendien is de Britse regering van
mening dat er al voldoende concessies zijn
geëist van bisschop Moezorewa, de eerste-
minister van de Zimbabwese regering.
heeft zijn eigen methode ontwikkeld voor
de produktie van verrijkt uranium, een
methode die veel weg heeft van het ultra-
centrifuge-proces.
MADRID (DPA). Het abortusproces
in Bilbao, dat talrijke protestacties heeft
opgeroepen in heel Spanje, is gisteren
kort na het begin van de rechtszitting voor
onbepaalde tijd geschorst. Als reden hier
voor werd aangevoerd dat twee van de elf
verdachten niet in de rechtszaal waren
verschenen.
Voor de rechtbank hadden zich meer
dan duizend mensen verzameld die in
spreekkoren vrijspraak voor de verdach
ten eisten en legalisering van abortus. In
ROME (Reuter) Ruim negenhonderd
jaar na de breuk tussen de rooms-katho-
lieke kerk en de orthodoxe kerken zijn
Griekenland en het Vaticaan diplomatie
ke betrekkingen aangegaan.
Een Griekse woordvoerder deelde in
Rome mee dat de betrekkingen officieel
werden aangeknoopt toen premier Kara
manlis van Griekenland gisteren in parti
culiere audiëntie door paus Johannes
Paulus de Tweede werd ontvangen. Het
akkoord met het Vaticaan kan echter niet
de goedkeuring wegdragen van de Grieks-
Orthodoxe kerk. Van diplomatieke zijde
is beklemtoond dat de nieuwe ambassa
deur in Vaticaanstad alleen de Griekse
regering vertegenwoordigt en zich niet zal
inlaten met de theologische geschillen tus
sen de rooms-katholieke kerk en de ortho-
doxe kerken.
In 1054 kwam het tot een schisma toen
de orthodoxe kerk het oppergezag van de
pau? niet wilde erkennen.
BV in
misluk-
i over
De 41
ba BV
>ank in
sind>
rba, C.
bedrijf
s week
ld zou
Herba
smaties
3 wordt
in ons
procent
ettelijke
ïgraven
id.
Den Haag hebben gisteren ongeveer hon
derd vrouwen van het actiecomité „Wij
vrouwen eisen” voor de Spaanse ambas-
ig voor
t jaar
imster-
f-huis”
i er om
ital elk
zich al
77 642.
st 1159.
nboek,
n Lijf”
pvang-
dus het
lar aan
sen de
vereen-
•1 loopt
•soneel,
sparing
NEW DELHI (Reuter). De parle
mentsverkiezingen in India zullen op 3 en
6 januari worden gehouden. Dit heeft de
kiesraad van India gisteren bekendge
maakt. Hiermee komt een eind aan de
geruchten dat de demissionaire regering
van Charan Singh de verkiezingen wil
uitstellen.
William Edmundson. Tijdens dat onder
houd maakte Botha bezwaar tegen de
suggestie van Amerikaanse zijde dat
Zuid-Afrika ergens in de Indische Oceaan
of in het zuiden van de Atlantische Oce
aan een kernproef zou hebben uitgevoerd.
Na afloop was geen van de partijen bereid
commentaar te geven op wat was be
sproken.
De Amerikaanse omroepmaatschappij
ABC onthulde eergisteren dat de Ameri
kaanse inlichtingendienst CIA aan de
hand van gegevens van een spionagesatel-
liet, sterke vermoedens had over een
Zuidafrikaanse kernproef. Korte tijd la
ter bevestigde het Amerikaanse ministe
rie van Buitenlandse Zaken dat Washing
ton informatie had „die erop wijst dat zich
op 22 september een zwakke kernexplosie
heeft voorgedaan in het gebied van de
Indische Oceaan en het zuiden van de
Atlantische Oceaan, inclusief een deel van
het Zuidpoolgebied”. Het ministerie van
Defensie voegde daar aan toe dat Ameri
ka niet het onweerlegbare bewijs heeft
dat Pretoria het zesde lid van de groep
van atoomlanden is geworden. Washin-
tong heeft wel onmiddellijk zijn waarne
mingen geïntensiveerd en Frankrijk en
Groot-Brittannië gevraagd eveneens een
onderzoek in te stellen.
sade gedemonstreerd voor vrije abortus
in Spanje.
Een delegatie van drie vrouwen werd
tot de ambassade toegelaten. Zij spraken
met de zaakgelastigde van de Spaanse
ambassadeur. Deze hield de vrouwen
voor dat het legaliseren van abortus in
Spanje een kwestie is van binnenlandse
politiek. Verder beloofde hij de eisen van
de Nederlandse vrouwen te zullen doorge
ven aan de Spaanse regering, aldus een
woordvoerster van de delegatie.
(Van onze redactie buitenland)
BOEDAPEST. Wanneer de
NAVO besluit de kernwapens in
West-Europa te moderniseren, zal dit
niet tot gevolg hebben dat de War-
schau-pact-landen weigeren verder
te onderhandelen over vermindering
van kernwapens. Die indruk heeft
minister Van der Klaauw van Buiten
landse Zaken naar zijn zeggen tijdens
zijn bezoek aan Hongarije gekregen
van zijn Hongaarse collega Puja.
Onderzoek VN naar
atoombom Z-Afrika
Dit is de grootste humanitaire actie in
de geschiedenis. Desalniettemin zal de si
tuatie voor de Cambodjanen zorgwek
kend blijven. Zo zijn er voor vier miljoen
mensen slechts vijftig artsen beschikbaar.
In Thailand, waar de meeste Cambod
jaanse vluchtelingen verblijven, wordt in
tussen gewezen op de toenemende proble
men aan de Thais-Cambodjaanse grens.
Vooral de veelvuldige schietpartijen ba
ren de Thaise regering zorgen. Premier
Kriangsak heeft in verband hiermee te
kennen gegeven dat hij secretaris-gene-
raal Waldheim van de Verenigde Naties,
zal verzoeken, een VN-delegatie naar het
grensgebied te sturen „om daar de vluch
telingenkampen en de aanvallen van
Cambodjaanse troepen in ogenschouw te
nemen”. In Genève deelde een woordvoer
der van het Hoge Commissariaat van de
VN voor de vluchtelingen mee dat tussen
18 en 25 oktober honderdduizend Cam
bodjaanse vluchtelingen de grens met
Thailand zijn gepasseerd. Men verwacht
dat dit aantal in de komende tijd nog eens
met honderdduizend zal toenemen. Het
Hoge Commissariaat zal zijn financiële
hulp aan Thailand verhogen.
Secretaris-generaal Waldheim van de
VN maakte gisteren gekend dat op 5 no
vember in New York een internationale
conferentie onder auspiciën van de VN zal
worden gehouden om een noodprogram
op te stellen voor de inwoners van Cam
bodja.
Waldheim legde er in zijn boodschap
aan alle landen-leden van de VN de na
druk op, dat het doel van de conferentie is
„toezeggingen te krijgen voor hulp op
humanitaire grondslag”. De conferentie
die maar een dag zou moeten duren, zal
zich dus niet bezighouden met de ingewik
kelde politieke problemen met betrekking
tot Cambodja.
Intussen heeft het Europees parlement
in Straatsburg in een resolutie aangedron
gen op meer hulp van de EG-landen aan
Cambodja. De Nederlandse organisatie
NOVIB stelt uit de fondsen van de actie
„Gast aan tafel” 100.000 gulden beschik
baar voor de hulpverlening aan Cam
bodja.
jarheid
rkwijze
aantal
ebatten
te wor-
mngen.
ur van
mdaag.
t, drs.
posium
leid en
KOPENHAGEN (UPI/AFP). Premier
Anker Jörgensen heeft gisteren zijn nieu
we sociaal-democratische minderheidsre
gering aan koningin Margrethe voorge
steld. Het is zijn vierde ambtsperiode als
premier sedert hij in oktober 1972 het
partijleiderschap van Jens Otto Krag
overnam. Zijn vierde termijn volgt na de
algemene verkiezingen van afgelopen
dinsdag waarbij zijn partij 69 zetels be
haalde in het parlement dat 179 afgevaar
digden telt.
Een verrassing is de afwezigheid in de
nieuwe regeringsploeg van Knud Heine
sen die in alle sociaal-democratische kabi
netten sedert 1971 minister van Economi
sche Zaken was. Volgens politieke waar
nemers keert hij niet terug omdat hij
voorstander is van een scherpe devaluatie
van de kroon en van een economische
politiek op lange termijn waarmee Jör
gensen het niet eens is.
Een tweede verrassing is de nieuwe mi
nister van Buitenlandse Zaken, Kjeld Ole-
sen. Hij was vice-voorzitter van de sociaal
democraten sedert 1973. Begin dit jaar
verliet hij het parlement om de fractie van
de partij in het Europees parlement te
leiden, welke functie hij nu zal opgeven.
(Van onze redacteur in Groot-Brittannië, Henk Leffelaar)
LONDEN. Het Patriottisch Front heeft op de Zimbabwe-conferentie in
Londen de voorstellen van de Britse regering voor de overgangsperiode op
talrijke en belangrijke punten verworpen. In plaats van een door Londen aan
te stellen gouverneur met absolute uitvoerende en wetgevende bevoegdheden,
wil het Front dat een beroep wordt gedaan op de Verenigde Naties om niet
alleen toezicht te houden op de verkiezingen, maar ook een VN-leger en een
uit burgers bestaande VN-politiemacht in Zimbabwe te stationeren.
LOESAKA (Reuter). President Ka
oenda van Zambia heeft 96 veroordeelde
misdadigers gratie verleend en de vrijla
ting gelast van zes personen die in voorar
rest zitten, ter gelegenheid van de vijftien
de verjaardag van de onafhankelijkheid
van het land deze week.
Onder de vrijgelaten personen die in
voorarrest zaten, bevinden zich twee
vrouwen die drie jaar geleden met 27
anderen waren gearresteerd. Zij werden
verdacht van betrokkenheid bij een anti-
regeringsgezinde guerrillabeweging on
der leiding van Adamson Moeshala die
sinds de onafhankelijkheid op 24 oktober
1964 actief is in Zambia.
WASHINGTON (UPI) De Ameri
kaanse commissie die toezicht houdt op
de kerncentrales, heeft de „Metropolitan
Edison Company”, de maatschappij die
de kerncentrale bij Harrisburg exploi
teert, gedagvaard wegens grove senen
ding van de voorschriften toen zich daar
in maart van dit jaar een ongeluk voor
deed.
De commissie vindt dat de maatschap
pij een boete van 155.000 dollar moet
betalen. De commissie liet gisteren weten
dat de voorschriften op 17 punten niet zijn
nageleefd. Gezegd wordt dat het ongeluk
mogelijk anders had kunnen verlopen, ja
zelfs geheel voorkomen had kunnen wor
den, als de voorschriften strikt waren
nagekomen.
FRANKFORT (ANP). Het Westduitse
elektronische concern AEG-Telefunken
zou volgend jaar 13.000 van de 160.000
werknemers kwijt willen. Dat hebben de
werknemersvertegenwoordigers in de
raad van commissarissen bekendgemaakt
na een vergadering van de raad.
Het ontslag zou deel gaan uitmaken van
een pakket maatregelen waarmee AEG
moet worden gesaneerd. Het concern ver
keert al jaren in de „rode cijfers”.
De directie van de onderneming be
treurt het dat de werknemerscommissa-
rissen hebben gemeend een en ander naar
buiten te moeten brengen. Zij noemde de
gang van zaken „indiscreet”. Op 4 decem
ber zullen nadere mededelingen worden
gedaan, aldus de directie.
De arbeiderscommissarissen merkten
op dat het ontslag van 13.000 man perso
neel overigens nog slechts een voorstel
van de directie is en dat de uiteindelijke
beslissing over het pakket in de commis
sarissenvergadering van 3 december zal
worden genomen.
Gisteren, na afloop van de besprekin
gen tussen beide bewindslieden in Boeda
pest, zei Van der Klaauw dat hem van
Hongaarse zijde duidelijk te verstaan is
gegeven dat er een wapenwedloop zal
beginnen als de NAVO de Pershing-2- en
Cruise-raketten in West-Europa statio
neert. Er ontstaat naar Hongaarse opvat
ting dan een nieuwe ernstige situatie.
Maar van een ultimatum in de zin van
„geen onderhandelingen over verminde
ring van het aantal tactische kernwapens”
was geen sprake, aldus de Nederlandse
bewindsman.
Volgens Van der Klaauw weigerden de
Hongaren te praten over de SS-20 als een
kwalitatieve verbetering van het Russi
sche kernwapenarsenaal. Hij noemde dat
een „teleurstelling”, omdat er zo geen ope-
ningen komen in een discussie die „wij op
een serieuze manier op gang willen
brengen”.
Van der Klaauw zei verder dat de
NAVO-landen hard werken aan een ant
woord op Brezjnjevs voorstellen. „Waar
schijnlijk wordt die brief nog vóór de
vergadering van NAVO-ministers in de
cember gestuurd”, aldus Van der Klaauw.
Volgens hem zal de inhoud ervan een
verwelkoming zijn van Brezjnjevs aanbod
tot het terugtrekken van soldaten en tanks
uit DDR en vermindering van kernwa
pens, maar er zal zeker naar een gedetail
leerde uitleg worden gevraagd, zo voegde
hij eraan toe.
De opvatting van de meerderheid van
het Nederlandse parlement, dat een be
slissing over modernisering van de kern
wapens moet worden uitgesteld, wordt
door de parlementariërs uit de meeste
andere NAVO-landen niet gedeeld. Dat is
gebleken op de vergadering van de
NAVO-assemblee in de Canadese hoofd
stad Ottawa.
Een rapport van de Nederlander Klaas
de Vries (PvdA), voorzitter van de vaste
Tweede-Kamercommissie voor defensie,
waarin die aanbeveling stond, is door de
meeste andere delegaties met kracht van
de hand gewezen.
De Britse minister van Defensie, Fran
cis Pym, heeft gisteren gezegd dat de
NAVO „onverantwoordelijk en gevaar
lijk” zou handelen als ze doorgaat „als een
struisvogel haar kop in het zand te steken
voor de groei van de Russische nucleaire
vermogens”.
Ongeveer 350 miljoen kiezers zullen ver
spreid over die twee dagen het nieuwe
parlement kiezen. Het oude parlement is
in augustus ontbonden toen premier Cha
ran Singh zijn ontslag nam omdat hij een
motie van wantrouwen vreesde nadat In
dira Gandhi haar steun aan de regering
had ingetrokken. Singh was in juli aan het
bewind gekomen na het aftreden van de
regering Dessai. In de regerende Janata-
partij was een revolte uitebroken tegen
het leiderschap van Morarji Dessai.
DUBLIN (AFP). De regeringen
van de negen lidstaten van de Europe
se Gemeenschap hebben gisteren het
proces tegen de zes ondertekenaars
van Charta’77 in Praag veroordeeld in
een gemeenschappelijke verklaring
die in Dublin werd gepubliceerd.
De regeringen zeggen „diep be
zorgd” te zijn over de gang van zaken
bij het proces en over de veroordelin
gen die zijn uitgesproken. „De handel
wijze van de Tsjechoslowaakse autori
teiten is in strijd met hun verplichtin
gen overeenkomstig de conferentie
van Helsinki over veiligheid en samen
werking in Europa”, aldus de verkla
ring. „Het slotakkoord van de confe
rentie legt uitdrukkelijk het respect
vast van de deelnemende staten voor
de rechten van de mens en de funda
mentele vrijheden”, aldus de EG-lid-
staten.
Drie Hongaarse intellectuelen heb
ben gisteren een solidariteitsverkla
ring met de zes veroordeelde Charta-
aanhangers uitgegeven. De verklaring
is gericht aan de veroordeelden zelf en
■stelt dat velen in Hongarije Charta’s
strijd voor een democratischer Tsje-
cho-Slowakije met grote sympathie en
hoop volgen.
De Britse minister van Buitenlandse
Zaken Lord Carrington heeft onmiddel
lijk laten weten dat de Britse regering de
afwikkeling van het Zimbabwe-drama als
zijn exclusieve verplichting ziet, en dat er
geen sprake zal zijn van het inroepen van
VN-hulp. Het Britse voorstel voorziet in
waarnemers uit de landen van het Geme
nebest, maar zegt niets over het aantal
ervan. In de Britse pers wordt gesproken
over honderd waarnemers.
LONDEN (AFP/UPI). Na twee dagen
van discussies in Londen zijn de Egypti
sche premier Khalil, de Israëlische minis
ter van Binnenlandse Zaken, Burg, en
president Carters speciale afgezant,
Strauss, het erover eens geworden dat de
verkiezingen in de door Israel bezette ge
bieden onder toezicht van burgers gehou
den moeten worden.
In het na afloop van het overleg uitgege
ven communiqué wordt gezegd dat deze
verkiezingen „ónder toezicht van bevoegd
Israëlisch burgerpersoneel en plaatselijke
Palestijnse arabieren, erkend door de on
derhandelaars en vergezeld van andere
burgers die individuen of instellingen ver
tegenwoordigen, georganiseerd en gehou
den zullen worden”.
De Israëlisch» minister van Landbouw,
Sjaron, heeft gezegd dat Israel het bevel
van het Hooggerechtshof moet omzeilen
en een nieuwe wet moet maken teneinde
de toekomst van joodse nederzettingen in
de bezette arabische gebieden te verzeke
ren. Hij zei te zullen aftreden als de rege
ring gehoor zal geven aan de opdracht van
het Hooggerechtshof tot ontmanteling
van de nederzettig Elon Moreh op de
Westelijke Jordaanoever.
Voorzitter Jenkins van de Europese
Commissie, het dagelijks bestuur van de
EG, en de Egyptische minister van Buiten
landse Zaken, Ghali, hebben gisteren in
Cairo het verdrag inzake de vestiging van
een EG-vertegenwoordiging in Cairo on
dertekend. Jenkins verklaarde dat de EG
aan de „nieuwe betrekkingen” met Egyp
te grote betekenis hecht.
LONDEN (AFP). Een ongeluk in
een fabriek voor bacteriologische wa
pens in de Russische stad Novosibirsk,
in Siberië, zou afgelopen zomer aan hon
derden Russen het leven hebben gekost.
Enkele duizenden Russen zouden zijn
gewond. Dit meldt het Britse weekblad
Now. Het ongeluk zou in juni van dit
(Van onze redactie buitenland)
KEULEN/BANGKOK/WASHING-
TON. Een woordvoerder van UNI
CEF heeft gisteren in Keulen meege
deeld dat deze organisatie en het in
ternationale Rode Kruis voor 250 mil
joen gulden aan voedsel en medica
menten naar Cambodja zullen
sturen.
Honderden vrouwen en mannen dromden gisteren samen voor het paleis van justitie in Bilbao waar het proces wordt gevoerd tegen elf vrouwen die
zich hebben laten aborteren. De rechtszitting is intussen verdaagd omdat twee van de beklaagden niet kwamen opdagen.
Kt
S
i
■V'V
