Baal speelt Sartres satire met prikkelende humor
van Dam
jra
BBK’69 verwijt overheid
een falend kunstbeleid
Matige uitwerking van
een leuk dansidee
Archie Shepp spot met standaardopvatting
4
Vredenburg Jazzfestival met sprankelend Pullen/Adams Kwartet
Tweede beurs voor
kleine uitgevers
Scenarioschrijver
Jacobs overleden
Zes finalisten in
Camerettenf estival
5
Stadsschouwburg
Utrecht bezet
Werkcentrum Dans stelt teleur
Haarlemse kunstenaars
bespreken Couvée-nota
Amerikaanse acteur
Soboloff overleden
EEN VRACHTAUTO
HUREN?
Bouwens
Autoverhuur
I
ff*
Uw budget voor/
uw eigen mode is\
bij ons ’t grootst!
Karaktertrek
Uiterst laag geP™90'
|Van Dam mode per meter Van Dam mode per meter
Van Dam:j: mode per meter Van Dam mode per meter
Grote Houtstraat 8, Haarlem
Rivièradreef 12, Schalkwijk
z-Ea_
breed.
INHOUD TOT 21 m3
KLEIN RIJBEWIJS
VOLDOENDE!!
Kampervest 23, Haarlem,
Tel. 312638
(ADVERTENTIE)
Nekrassov een vrolijke verrassing
■A Erika Trabi, Jan Muylaert en Piet Rogie in Kameubel Kamengelmoes van choreograaf Ton Simons.
doven
doven
jonge-
ispro-
oems:
doven
roces-
Zee-
(ADVERTENTIE)
jeugd-
tv-se-
m bo-
JOHN OOMKES
de
and
■matte
n Ita-
id van
□rek.
ie. 18.05
Open
6 Gast-
igen er.
0 Lied-
rmatief
•amma.
Baal komt onder regie van Rudolf Luci-
eer tot een verrassend vitale opvoering,
waarin alle karikaturen die Sartre be
dacht in een schitterend onthullend licht
komen te staan. Aan Sartres stuk zelf hoef
je niet eens zoveel gewicht toe te kennen,
Volgens de BBK’69 heeft Bestek ’81 en
de daaruit voortvloeiende bezuinigingen
het aantal kunstaankopen fors doen da
len. De aankoopsubsidie op kunst is afge
schaft en de artotheken, de kunstuitleen-
centra, bevorderen de kooplust ook niet
omdat de door de overheid verworven
kunstwerken hiermee gratis op de markt
worden gebracht.
Er is, meent de BBK’69, een duidelijke
indicatie dat de tijden veranderen en dat
er minder inkopen zijn. In Amsterdam
wonen en werken 2500 beeldende kunste
naars. Voor hen is aan gemeentelijke op
drachten circa 1.800.000 gulden beschik
baar. Daarvan is een derde deel bestemd
voor de kunstenaars en twee derde voor
de uitvoerders. De kunstenaars komen
hiermee nog niet op 500 gulden per per
soon per jaar.
ROTTERDAM. In het theater Zuid-
plein bracht het Werkcentrum Dans zon
dagavond een modeshow met uiterst ori
ginele kostuums van Andrew Lord, geïn
spireerd op het gedicht „Kadans van lam-
pedans” van Paul van Ostaijen. Met be
hulp van schuimplastic waren de dansers
verkleed als divans, een fles, een glas,
potloden, een boek, een pakje sigaretten,
wolkenkrabbers, een concertvleugel, een
gitaar, dominostenen, Frankrijk, speel
kaarten, dobbelstenen en een palet.
Voorstelling: Nekrassov van Jean Paul Sartre. Toneelgroep Baal. Regie Rudolf
Lucieer. Vertaling: Peter Verstegen. Decor: Benno de Vries. Kostuums: Elly
Vermeulen. Spelers: Carol van Herwijnen, Kitty Courbots, Edwin de Vries,
Trudy de Jong, Johan Leysen, Jack Vecht, Els Ingeborg Smits, Han Romer,
Marjon Brandsma. Première 27 oktober Shaffytheater, Amsterdam.
Het Werkcentrum Dans geeft ongeveer
70 voorstellingen per jaar om toch vooral
tijd beschikbaar te hebben om jonge cho
reografen volledig de vrije hand te kun
nen geven. De groep treedt veelvuldig op
voor scholen. Voor de kostuums zal de
jeugd zeker belangstelling hebben, maar
als ze die kostuums zelf mogen aantrek
ken zullen er ongetwijfeld interessantere
bewegingen tevoorschijn komen dan nu
het geval was. Jammer van het ontzettend
aardige idee.
CONRAD VAN DE WEETERING
(Van onze kunstredactie)
AMSTERDAM. De tweede beurs
voor kleine uitgevers wordt 16 december
in het Amsterdamse Paradiso gehouden.
Deze beurs voor uitgevers van boeken,
tijdschriften en ander drukwerk werd vo
rig jaar voor het eerst gehouden. De beurs
heeft plaats van 13 tot 19 uur.
Werkcentrum Dans met Kameubel
Kamengelmoes. Choreografie: Ton Si
mons, muziek: Michel Waisvisz, kos
tuums: Andrew Lord. Titel ontleend
aan Paul van Ostaijen: Kadans van
lampedans”.
Jacobs, die van geboorte Engelsman
was en in 1967 naar Hollywood verhuisde,
is gestorven aan kanker. Zondag werd
zijn overlijden pas bekend gemaakt.
Tot de andere scenario’s die Jacobs op
zijn naam had staan, behoorden: Point
Blank, Hell in the Pacific, Sitting Target
en The Seven-Ups.
(Van onze kunstredactie)
HAARLEM. Het Haarlemse Kunste-
naarsoverleg houdt komende donderdag
een openbare vergadering waarbij onder
meer de recente nota van de directeur
van het Frans Halsmuseum, de heer D.
Couvée, zal worden besproken.
NEW YORK (UPI). De Amerikaanse
acteur Arnold Soboloff is zondagavond
tijdens een opvoering van de broadway-
musical Peter Pan, kort nadat hij op het
toneel gezongen en gedanst had, aan een
hartaanval overleden.
Een werkgroep van het kunstenaars-
overleg, die de nota bestudeerd heeft,
komt dan ook met eeij voorstel.
De vergadering heeft plaats in De Waag.
Aanvang 20 uur.
BOUMHS
AUTOVERHUUR
HAARUH
lub-
Jer-
op
rare
sge-
iter
r al
>elt,
isen
een
het
zich
tige
der-
xiau oz tSrookmeyer daarna moeite
hebben om de aandacht gevangen te hou-
den laat zich raden. Veel van hun sublie
me samenspel en ragfine-techniek wordt
helaas gestoord door geschuivel en sto
ringen.
LOS ANGELES (AP). Alexander Ja
cobs, scenarioschrijver van French Con
nection II en vele andere films is vrijdag
in Los Angeles op 52-jarige leeftijd
overleden.
ten.
van
Pil-
!Ug-
nis-
>ort
k. 18.20
19.00
en (Mo-
Film-
21.20
igazine.
0 Jour-
a
;ht
;es
lie
>e-
in-
op
le-
?et
en
lat
rer
ot-
nk
ht.
an
en
m-
ce-
Je-
.00 Un-
tv-se-
■amma.
ahe, tv-
.45 Do-
urnaai.
\ktueel
v-serie.
literair
.30 Tv
i. 19.00
19.45
1.15 Ak-
1 Maga-
'amma.
22.30
•amma.
2.40 De
Isperitu
Zaterdagavond was geen sprake van
gemakzucht bij Don Pullen en George
Adams c.s. In drie onderling sterk ver
schillende composities - het dromerige
Metamorphosis for Mingus (met wie Pul
len, Adams Richmond samen, :p
komt deze nieuweling, die een opvallend
gebruik van electronica maakt niet naar
voren. Eens temeer omdat de as Patato-
Puente ook nu (evenals tijdens het Hol
land Festival) weer de gang van zaken
bepaalt. Brille, zich ontladend in tegen
draadse ritmiek en ongelooflijke fills, een
grote dosis show en humor maakt ook
ditmaal de latin zeer toegankelijk. Jam
mer is het dat Puente cs. nogal eens voor
te simpele melodieën kiezen. In werkjes
als My Favorite Things van Rodgers en
Hammerstein of African Boogie hoor je
de tempowisselingen vaak al van tevoren
aankomen en krijgt het optreden af en toe
iets teveel een oppervlakkig en gemak
zuchtig karakter.
den), een slordige blues en het suite-achti-
ge Double Ark Jake - laat dit ongewoon
hecht musicerende kwartet horen hoe het
zijn gelijke eigenlijk niet kent in de heden
daagse jazz. Sprankelend avontuurlijk
spel in elke maat, soort en kleuring; een
karaktertrek die het sterkst in de calypso-
getinte finale tot uiting kopit. De hemelse
blik van Adams dwingt hèt publiek daar
bij moeiteloos tot overgave. En val je daar
niet voor dan rest een waanzinnig theatra
le solo van Richmond, die het presteert
om een stick verticaal op een snarevel te
zetten; dan door zijn vingers langs de stick
naar beneden te persen een snelle roffel
weet te ontlokken. Een staaltje dat ik nog
nooit eerder heb mogen aanschouwen.
DELFT (ANP). Uit de voorronden
van het jaarlijkse cabaretfestival Came-
retten te Delft hebben zich zaterdag zes
groepen geplaatst voor de finale. Dit zijn
de Nederlandse groepen Herman Finkers
uit Enschede, Jan van ’t Hof uit Utrecht,
Cabaret Lang Tong uit Voorburg en Licht
en Krachtig uit Groningen. Daarnaast
drongen de Belgische groepen Dabaret
Slu uit Antwerpen en De Bock Workshop”
uit Maas-Mechelen tot de eindstrijd, die
vrijdag 2 en zaterdag 3 november wordt
gehouden, door.
Ondanks nevenfuncties als leraar en
opdrachten van particulieren en het be
drijfsleven zijn de kunstenaars noodged
wongen aangewezen op de Beeldende
Kunstenaars Regeling. Een aanvullende
regeling is broodnodig. De jubilerende
beroepsvereniging signaleert met vreugde
het initiatief van de minister van CRM,
Gardeniers, die contact heeft opgenomen
met haar collega van zociale zaken.
De BBK’69 ontstond tien jaar geleden,
toen 40 kunstenaars zich verontrust vol
den over de kwaliteit binnen hun beroeps
vereniging beeldende kunstenaars. Na de
afsplitsing heeft de BBK’69 veel nota’s
geschreven en talloze gesprekken gevoerd
met ministers en commissieleden. De
BBK’69 vertegenwoordigt met 500 leden
een deel van de 14.000 kunstenaars in ons
hele land.
AMSTERDAM. In het begin van de jaren vijftig schreef Jean Paul Sartre
zijn satirische komedie Nekrassov. In 1955 werd het stuk voor het eerst
opgevoerd. In Parijs. Het werd geen onverdeeld succes en hield maar kort
repertoire. Toneelgroep Baal heeft Nekrassov uit de vergetelheid opgediept
en Peter Verstegen kwam voor de groep met een rigoureuze vertaling, waarin
Sartres humor in strak regime recht op de man af uitstekend tot zijn recht
komt. Het eerste deel van het stuk bezit zelfs een thriller-achtige spanning, die
later helaas een beetje wegebt. In het middendeel van het stuk verflauwt de
intrige, maar tegen het einde volgt er toch weer een aantrekkelijke opleving.
(Van onze kunstredactie)
AMSTERDAM. „Het gaat slecht met de beeldende kunstenaars”. Met die
boodschap heeft de Beroepsvereniging van Beeldende Kunstenaars (BBK’69) zich ter
gelegenheid van het 10-jarig bestaan tot het kabinet en tot gemeentelijke overheden
gewend. De BBK’69 spreekt van een falend kunstbeleid en vraagt kunstenaars meer te
betrekken bij belangrijke maatregelen om zo op z’n minst enige verbetering te krijgen.
Op vervormde piepgeluiden van een
elektronisch orgel en mensenstemmen,
mochten de dansers deze kostuums drie
kwartier lang showen. Er was een choreo
graaf voor aangetrokken, maar die wist
absoluut niets aan te vangen met dit enige
materiaal. Met heel veel goede wil zou ik
hoogstens nog wat waardering kunnen
opbrengen voor een wals van drie divans,
de allereerste opkomst van drie rollende
dobbelstenen en de benen van Frankrijk.
ggb
voor zijn ongebruikelijk grote omvang
alert reagerende orkest is veel meer moge
lijk dan bij een standaard big band.
In het geïmproviseerde openingsstuk
van Leroy Dibbs kan zanger Joe Lee
Wilson tegen een imposant kakafonisch
decor keer op keer dezelfde atonaal ge
toonzette strofe herhalen en zo al enkele
aardige gaten slaan onder het gehoor.
Ook het anarchistisch aandoende ensem-
blewerk wat daar op volgt spot met de
directieve opvattingen zoals die in een big
band-genre per definitie worden gehan
teerd. Het lijkt op een aanpak die een
muzikaal equivalent van action painting
zou kunnen zijn. Telkens als Shepp vindt
dat het vernuft uit een solo is weggegle
den, heft hij de armen en verordonneert
kolossale tutti waaruit dan weer een vol
gend instrument zich losmaakt.
Speelsheid, een goede sfeer en een bijna
onbegrensd aantal stijlmogelijkheden
herbergt deze band, die in vocalisten als
Joe Lee Wilson (Steam!) en de gospelesk
ingestelde Cooly Dixon (A Change has
come over me) voortreffelijke publieks-
menners bezit. Jammer dat het concert zo
uitliep dat ik de tweede set niet tot het
eind heb kunnen bijwonen.
Eerder op de avond speelt het Latin
Percussion Jazz Ensemble, dat ditmaal de
geruchtmakende Cubaanse violist Alfre
do de la Fe omvat. Erg sterk als solist
Soboloff, die op het toneel onder meer
tegenspeler van Liza Minnelli is geweest,
is 48 jaar geworden.
Als filmacteur speelde hij in Silent Mo
vie van Mel Brooks en High Anxiety en in
de nog uit te komen films Fatso en Board
walk.
(Van onze kunstredactie)
UTRECHT. Een gedeelte van de
Utrechts Stadsschouwburg is zater
dagavond enige uren bezet geweest
door ongeveer tweehonderd demon
stranten in een actie van het Comité
Tivoli Tijdelijk. Met de bezetting wil
de het actiecomité haar eis voor meer
zaalruimte in Utrecht kracht bij
zetten.
Door interventie van de politie kwam
om kwart over een ’s nachts een einde
aan de actie, maar niet zonder dat er
klappen vielen en enkele ruiten sneu
velden.
Veertien dagen geleden bezette het
comité het muziekcentrum Vreden
burg in de Utrechtse binnenstad. Ook
toen kwam het tot schermutselingen
met de politie. Tivoli Tijdelijk heeft
laten weten elk weekeinde acties voor
te bereiden totdat het gemeentebes
tuur over de door haar gesignaleerde
zalennood wil praten.
Nekrassov speelt tegen de achtergrond
van de koude-oorlogsperiode in de jaren
vijftig. De bewapeningswedloop en de
groeiende argwaan tussen de Verenigde
Staten en de Sovjet Unie is in volle gang.
En op de (katholieke) school waar ik mijn
jongensjaren doorbreng wordt me ge
leerd dat er niets verschrikkelijkers ter
wereld ooit zal bestaan als een commu
nist. We hebben wat afgebeden om dat
gevaar te bezweren. Sartre steekt met die
door Russen-angst aangetaste karakters
met gulzig plezier de draak. Hij laat zien
hoe het normale denken aan bederf on
derhevig is, wanneer het door waandenk
beelden wordt gevoed.
Daartoe komt Sartre op de proppen met
een zekere George de Valera, een oplich
ter die op de vlucht voor de politie, zich
uitgeeft voor de Sovjet-minister Nekras
sov. Deze Nekrassov wordt volgens kran
tenberichten vermist en zou naar het wes
ten zijn overgelopen. Als Nekrassov ver
koopt De Valera zijn „memoires en ont
hullingen” aan de Franse krant Soir a
Paris. Hij doet dat via de journalist Sibi-
lot, een communistenvreter die al jaren
een ijzeren campagne tegen de Sovjet
unie in zijn krant voert De Valera is het
vleesgeworden idee waar Sibilot om verle
gen zit. De raad van bestuur van zijn
krant was namelijk ontevreden over de
dalende oplagecijfers en Sibilots hoofdre
dacteur had hem preces een nacht de tijd
gegeven om met nieuwe hetze-ideeën te
komen.
Sartres stuk heeft alle kenmerken van
een komedie. De intrige is sterk overtrok
ken en heerlijk duidelijk ongeloofwaar
dig. Sartre steekt er niet alleen de draak in
met de oost-west verhoudingen, hij schept
ook fraaie karikaturen voor de journalis
tiek en de politie, die in zijn stuk bespotte
lijke opportunistische pijlers van de sa
menleving worden.
UTRECHT. Op het gebied van de geïmproviseerde muziek, en dan in bijna al haar
vormen, beleeft Utrecht hoogtijdagen. Een dit jaar voor het eerst gepresenteerd
Vredenburg Jazzfestival biedt warempel het beste dat in het kader van de „Oktober-
Jazzmaand” gebeurtenissen is te horen. Als we alleen maar kijken naar de namen van
het Don Pullen/George Adams-Kwartet en de „Attica Blues” Big Band van Archie
Shepp, waarmee het festival besloten werd, dan lijdt het geen twijfel of er van
„Utrecht” een aantrekkingskracht op het jazzminnende publiek uitgaat.
Wat de eigentijdse jazz zonder de stimu
lans van Archie Shepp zou opleveren laat
zich alleen maar raden. Met een werkelijk
onverzadigbare werklust treedt deze zo
wel op tenor als op sopraan uitblinkende
musicus in telkens andere formatie naar
voren. Laatstelijk nog op het Northsea
Jazzfestival, waar een feilloos duet met
Sam Rivers een van de weinige hoogte
punten van het omvangrijke Haagse ge
beuren opleverde.
In Utrecht heeft Shepp dit weekeinde
opnieuw opzien gebaard. Voor een korte
Europese trip heeft hij een maar liefst 30-
koppige big band bijeen weten te harken,
waarvan de musici merendeels betrokken
waren bij de totstandkoming van een
tweetal „Attica Blues”-opnamen, dat een
jaar of zeven op de markt verschenen. Met
die daverende platen liet Shepp destijds
horen dat hij naast al zijn andere aktivitei-
ten ook nog een opzienbarende affiniteit
met het big band-genre kon opbrengen.
Je kunt deze specifieke voorliefde ver
klaren vanuit de hang naar het verleden
die veel van het werk van Shepp de laatste
tien jaar vertoont. Met een vette grijns op
het zwetende gelaat kondigt Shepp dan
ook een swingballad als Strolling van Ho
race Silver of Randy Weston’s High Fly
aan, waarin hij zelf excelleert. Het zou
echter fout zijn deze Attica Band dan
maar aan het verleden af te meten. In dit
Concert: slotdagen Vredenburg Jazzfestival in Muziekcentrum Vredenburg te
Utrecht.
Programma zondagavond 28 oktober 1979: Latin Percussion Jazz Ensemble en
de Archie Shepp „Attica Blues” Big Band. Bezetting LP JE: Tito Puente (timba
les, vibrafoon), Carlos „Patato” Valdes (conga’s), Johnny „Dandy” Rodrigues
(bongo’s, timbales), Eddie Martinez (piano, fenderpiano) en Andy Gonzalez (bas).
„Attica Blues” Big Band: 30-koppig orkest featuring Archie Shepp. Muzikale
leiding: Ray Copeland. Arrangementen: Ray Copeland en Charles Greenlee.
Programma zaterdagavond 27 oktober 1979: Don Pullen/George Adams Kwar
tet en Jim Hall Bob Brookmeyer. Bezetting Don Pullen/George Adams
Kwartet: Don Pullen (piano), George Adams (tenorsax, fluit), Cameron Brown
(bas) en Dannie Richmond (drums). Bezetting duo: Jim Hall (gitaar), Bob
Brookmeyer (ventieltrombone).
Scène uit Nekrassov. Zittend Els Ingeborg Smits en Kitty Courbots. Staande v.l.n.r. Edwin de
Vries, Trudy de Jong, Han Romer en Jack Vecht.
(Foto Hans Verhoeven)
ook al lijkt er na meer dan twintig jaar
nog maar weinig veranderd en duurt de
spanning tussen de grote wereldmachten
onverminderd voort Maar de voorstelling
zoals Baal die laat zien is er een van
gerechtvaardigde artistieke overdrijving.
Een parodie op een samenleving vol klein
burgerlijkheden, die door de spelers met
kleurrijk typeren wordt ingevuld. Een
voorstelling die ook letterlijk op rolletjes
loopt, met verrijdbare stoelen van door
zichtig plastic, waarin de spelers zich be
wegen als in botsautootjes op de kermis.
Nekrassov is Rudolf Lucieers eerste re
gie bij Baal en het is een zeer geslaagde
geworden, onconventioneel van structuur
en doordacht tot in details. Het plezier
waarmee aan de voorstelling moet zijn
gewerkt, is merkbaar.
De verrassing van de avond is voor mij
de manier waarop Kitty Courbois de rol
van Mouton, de president-directeur van
de krant, speelt. Niet zozeer vanwege de
travestie, maar vooral door haar voortref
felijke stijl van acteren, subliem volge
houden tot aan het einde toe. Courbois
maakt van Mouton een boven elk gevoel
verheven individu, met wie niet te spotten
valt. De uiterlijke gelijkenis met ene Hit
ler kan niet toevallig zijn.
Maar van prikkelende humor zijn ook
de anderen bij Baal. Edwin de Vries, die
een overstapje gemaakt heeft vanaf het
Onafhankelijk Toneel, is een heerlijke
schlemiel van een Sibilot, met jengelende
driftuitbarstingen. Carol van Herwijnen,
ook nieuw bij Baal, zet De Valera/Nekras-
sov met veel zwaartekracht neer en Johan
Leysen (ook pas bij de groep) is een schit
terende zenuwlijder van een chef-redac-
teur. Erg gelachen heb ik om de verschil
lende typeringen van Jack Vecht, in wiens
bedrijfscommissaris Lerminier ik zowaar
De Quay herkende. En ach, om wie moest
ik eigenlijk niet lachen, deze voorstelling?
Rest mij nog het ruimtelijke decor van
Benno de Vries te noemen, een schepping
die de regie alle mogelijkheden schonk
voor de beweeglijke enscenering, die het
stuk nu kenmerkt
KO VAN LEEUWEN
oltele- I
