Electronische spelletjes minder leuk dan uiterlijk doet vermoeden wal sau Bill Verslaving Goklustigen Spraakzaam Geen electronica Logic 5 Chaotische zeeslag Simon" Sector” 25 19 7 9 NOVEMBER DONDERDAG 1 5 ILEM - i en ken. De micro-electronica wint steeds meer terrein in onze sa menleving. De mogelijkheden van de superkleine „chips” zijn legio. In elk gezin zijn tegenwoor dig wel voorwerpen te vinden die met micro-electronica zijn uitge rust. Zoals bijvoorbeeld zak- rekenmachientjes, die zelfs in het onderwijs al een vaste plaats heb ben veroverd. Ook het speelgoed ontkomt niet aan de greep van de electronica. Deskundigen (peda gogen en psychologen) zijn het er nog niet over eens wat de invloed van al de electronica op het kind kan zijn. De meningen lopen nog al uiteen. Van „de electronische hulpmiddelen degenereren het kind” tot „verruiming van de mo gelijkheden tot creatieve en dyna mische activiteiten.” a «F rende rende teling ekken ember ndaal. iabele Nu met Sinterklaas voor de deur nemen de reclameactiviteiten van de grote spel- letjesfabrikanten toe. Vrijwel elke avond wordt er in de STER-reclame op de televi sie wel een electronisch speeltje aangepre- zen. „Simon”, „Zeeslag per computer” en „Logic 5” van MB-spelen en „Sector” en „Merlin” van Clipper zijn hier wel de bekendste voorbeelden van. Een aantal redacteuren van deze krant nam deze electronische speeltjes mee naar huis en probeerde ze een weekeinde uit. De resul taten varieerden van „leuk” tot „verve lend”. Ook namen deze redacteuren wat nieuwe spelletjes van fabrikant Jumbo mee. Deze producent doet vooralsnog niet mee aan de electronica-rage. Opvallend was dat de reacties juist over deze spelle tjes het meest positief waren. ze de rest van hun leven als kostbaar kleinood bij zich zouden dragen. De naam suggereert namelijk iets levendigs. Con cluderend vind ik „Simon” een overbodig en vervelend spelletje. En dat voor de zeer stevige prijs van 129,50 gulden, exclusief batterijen. Geen pesterige opmerkingen, wanneer hij voor de zoveelste keer dezelfde denkfou ten maakt, geen gevoel van intense triomf wanneer de plaaggeest is geklopt nee, slechts een stel holle rode ogen staren hem vanaf het schermpje nietszeggend aan. Je moet er maar lol in hebben om als mens van vlees en bloed het op te nemen tegen een gestalte van plastic en zand. Enige zakelijke overwegingen. Bij Logic 5 moet men een getal van maximaal vijf cijfers raden. Vergelijkt men dit met Mas termind, dan beschikt men over tien „kleuren” (de cijfers 0 tot en met 9), te verdelen over plaatsen. Geen van die kleu ren mag echter meer dan één keer worden gebruikt (zoals bijvoorbeeld in 277), waar door het aantal mogelijke combinaties drastisch wordt beperkt en zelfs minder is dan bij de „super”-uitvoering van Master mind. Bij laatstgenoemde heeft men wel iswaar de keuze uit slechts negen kleuren (acht pionnen plus de mogelijkheid om een of meer plaatsen open te laten), maar men mag elke kleur zo vaak gebruiken als men wil. De firma Jumbo is de enige grote spel- lenfabrikant die weigert mee te doen aan de computerrage. Jumbo ziet niets in ro bots, digitaalklokjes, piepjes, deuntjes en beeldschermpjes. Jumbo heeft de eer ont dekker te zijn van het oer-elektronische kinderspel „Elektro”, dat nog steeds me nig kinderhart sneller doet kloppen. De firma neemt daar genoegen mee en gaat door op de educatieve weg en brengt het Nieuwe Leesplankje uit. Het is wat aange past aan deze tijd. Wim, zus, Jet, Teun, vuur en Gijs hebben plaats moeten maken voor de taxi, bed, brood, boek en de tijger. Met losse lettertjes kan de jeugd vanaf vier jaar woorden leggen van maximaal vijf letters. Een inlegvel geeft vertalingen in Frans, Duits, Engels, Deens, Zweeds en Engels. Wat vindt de jeugd er zelf van? Barbara (7 jaar): „Ik vind het wel leuk. Kinderen die al kunnen lezen die kunnen het doen. Het is erg geschikt voor mij, want ik kan nog niet zó goed lezen. Ik dacht eerst dat het heel makkelijk was, maar het was niet zo gemakkelijk omdat die letters zo moeilijk zijn. Appel schreef ik als apel en eend schreef ik met een t. De plaatjes snapte ik af en toe ook niet. Ik dacht dat je khi moest schrijven in plaats van knie. Ei had ik ook fout, ik schreef ie. Punt uit”. Ook aardig van Jumbo is een nieuw verkeersspel waarbij kinderen vertrouwd raken met 26 verschillende borden en situaties. „Het verkeer en ik” is te gebrui ken om mee te Zwarte Pieten of als het herinneringsspelletje Memory. Voor kin deren vanaf de lagere school. urge- n te- Logic 5 is een door MB op de markt gebrachte, electronische versie van Clip per’s Mastermind. Deze herkomst van het computerspelletje wordt door de fabri kant wel niet met zoveel woorden ge noemd, maar zij is overduidelijk. De vraag is nu: welke voordelen biedt de electronische uitvoering boven de oor spronkelijke? Ik zie er maar één: iemand die geen spelpartner in de buurt heeft, kan toch spelen. De uitdager (bij Master mind) is namelijk vervangen door de mi cro-computer (Logic 5) die de speler vanaf de verpakking toeroept: „Ik ben gepro grammeerd om te winnen”. Wie deze uitdaging aanneemt, gaat wel een nogal treurige speeltijd tegemoet. Zijn er bij Logic 5 dus minder combina ties mogelijk dan bij de uitgebreide versie van Mastermind (men rekene dit gerust na), het computerspelletje is maar liefst ruim vijf keer zo duur. Voor Logic 5 mag men 89,95 neetellen (Mastermind kost 17,95). >enba- iuders e Wet lid 8, n van lende in 21 e Ka- iteyn- Op het eerste gezicht denk je onmiddel lijk aan het Monopolyspel, als je het doos je open hebt gemaakt van Het Verboden Spel, dat Jumbo heeft uitgebracht. Er liggen namelijk stapeltjes namaakgeld in de vakjes van de doos. Briefjes van tien, van vijftig en van honderd. Verder drie glanzende dobbelstenen waarop de sym bolen van het kaartspel (klaveren, schop pen, harten en ruiten) staan afgebeeld, en een stevig stuk dubbelgevouwen karton waarop het spel gespeeld moet worden. Het spelbord is verdeeld in zes vakken. Daarin staan weer die kaartspelsymbo- len, plus nog een anker en een zon (staan ook op de dobbelstenen). Het is de bedoe ling dat het „geld” wordt ingezet op een of meer vakjes en met behulp van de dobbel stenen gaat uitgemaakt worden of je dat kwijtraakt, of terugkrijgt. Het spel is be doeld voor kinderen vanaf 9 jaar en dat namaakgeld maakt het voor hen span nend genoeg. Maar Het Verboden Spel, dat overigens in vergelijking tot dat eerder genoemde monopoly veel minder echt leuke speelse elementen bezit, draagt zijn intrigerende naam niet zomaar. Het verhaal wil dat het in vroeger tijden vooral in het zuiden des lands in goklustige kroegen rode oortjes veroorzaakte. Want daar ging het niet om namaakgeld. Klinkende munt en ritselend waardepapier vloog er over de namaak- perzen van de cafétafeltjes. Totdat de kroegdeur de veldwachter binnenliet en het voorbij was met de pret. Maar meestal waren de gokkers daar wel op bedacht. Kregen ze een seintje van een hunner die op de uitkijk stond, dan werd het gokspel omgedraaid. Op de tafeltjes lagen dan alleen nog maar stukken vloerbedekking, waarop aan achterkant de vakken van het spel getekend waren. Vandaar dat dit nieuw uitgevoerde huiskamerspel aan de achterzijde ook bedrukt is alsof het een oud stuk vloerzeil wil verbeelden. Het Verboden Spel is voor volwassenen met nep-geld nauwelijks interessant. Maar wie over een ruime hoeveelheid slappe was beschikt, zal de gok-koorts niet ontlopen. Een spel dat in de familie van de roulette thuishoort en waarbij het even grof kan toegaan. Hoe grof, dat be- paalt de inzet. Het kwam maar weinig voor dat je in de schoolbanken door een oplettende leraar werd betrapt op het spelen van het zoge naamde Zeeslag. Dat spannende spel met duikboten en vliegdekschepen, gespeeld op twee velletjes ruitjes papier, waarbij je met een fluisterend A-5 of G-9 een schip van de tegenstander de grond in kon bo ren. En het kostte geen stuiver. Ruitjes papier was altijd wel aanwezig in de Mul- toband en een potlood behoorde ook tot de dagelijkse schoolattributen. Een popu lair spel derhalve. Het voortschrijden van de techniek heeft echter ook Zeeslag niet onberoerd gelaten. Al enige tijd geleden kwam het Zeeslag per Computer op de markt en op der tot zinken te brengen, dan krijgt hij de wat fors uitgevallen verpakking van MB Electronica staat in het kort de om schrijving: Het zoek en vind cumputer- spelmet licht- en geluidseffecten. En inderdaad. Wat vroeger twee velletjes pa pier waren, is nu een paneel met knopjes, overbodige tierlantijnen, enkele geluids effecten en welgeteld I lichteffect. Voor het Zeeslag per Computer ge speeld kan worden dienen de deelnemers als programmeurs in spé de coördinaten van de door hen zelf geplaatste schepen in te voeren in de computer. Hier dreigen al talloze misverstanden te ontstaan. Het programmeren van de computer moet uiterst secuur gebeuren, is dit niet het geval dan komen de twee elkaar bevech tende partijen na een minuut of twintig ongetwijfeld tot de schokkende ontdek king dat er iets niet klopt. Dat de overijve rige computer een geluid- of lichtsignaal geeft dat er helemaal niet mag zijn. Dan is er dus een fout gemaakt! Maar door wie? De computer of een speler? Een citaat uit de verkorte spelregels: 4. Zet de knop op ON (u hoort nu con stant PIEP-PING) aan de ene zijde en op LOAD aan de andere zijde. 5. Schuif de blauwe en de gele knoppen naar links op CM en CLE en druk ze in. U hoort dan een toon als teken, dat het computergeheugen schoon is. 6. Plaats eerst één bootje willekeurig op uw speelveld. Bijvoorbeeld op A-2 en A-3. 7. U schuift op het controlepaneel de blauwe knop op A en drukt die in (u hoort een toon), de gele knop op 2 en drukt die in (u hoort een toon). Hierna drukt u de rode knop in. Nu moet positie A-3 worden ingé bracht enzovoorts. Einde citaat. Het is duidelijk dat er in deze fase van de strijd al heel wat fouten gemaakt kun nen worden. En tot overmaat van ramp begint punt 8 dan ook nog met: „U heeft nu één schip ingeprogrammeerd”. Na het inbrengen van de coördinaten van één scheepje (het kleinste) moeten er nog 15 coördinaten de computer ingeranseld worden. Een zeker in het begin tijdrovend karwei, dat met de nodige irri tatie gepaard kan gaan. Zeker als de „WOEP” achterwege blijft. Citaat uit de spelregels: 9. Als alle schepen (totaal 17 posities per speler) zijn ingebracht, moet iedere speler „WOEP” horen, als teken, dat het allemaal correct is gebeurd. Hoort U het woepsignaal niet, dan heeft U iets vergeten. Schuif de knoppen weer naar links op CM en CLE, druk ze daar in en begin opnieuw. Maar goed. Als het WOEP geklonken heeft dan zijn de twee deelnemers klaar voor de enerverende computerstrijd. Ter wijl het sonargeluid (constant wordt tij dens het spelen de concentratie uit balans gebracht door het PIEP-PING) klinkt worden de schoten op eikaars schepen afgevuurd. In ieder geval is er een langge rekte pieptoon te horen bij het vuren, die bjj een voltreffer wordt gevolgd door het oplichten van een klein lampje (Lichtef fect!) en een sissende explosie. Het bij houden van de verschillende posities ge- Grote handicap van dit spel is echter de prijs. Om 129 gulden (exclusief batterijen) voor een spelletje neer te tellen zal een grote groep mensen terecht te veel van het goede zijn. Wanneer je „Sector” bekijkt zie je de prijs er echt niet vanaf. Het spel bestaat hoofdzakelijk uit karton en plastic en een piepklein stukje electronica. Onge twijfeld zal het computertje wel de prijs bepalen, maar het lijkt mij wat overdreven. „Opgepast! Wees altijd vriendelijk voor Merlin”. Deze waarschuwing in de ge bruiksaanwijzing van de mini-computer Merlin is bedoeld om de bezitter vanaf het eerste begin bij te brengen dat het appa raat meer is dan een kinderachtig stukje speelgoed. Merlin wordt geïntroduceerd als een robot die een haast menselijke behandeling verdient en op zijn beurt de bespeler een beetje warmte teruggeeft, indien tenminste de juiste toetsen worden ingedrukt. Merlin is een opvallend intelli gente computer, zo beschrijft fabrikant Clipper het roodkleurige rechthoekje dat gelijkenis vertoont met een moderne tele foonhoorn. Met licht en geluid kan het apparaat zes verschillende spelletjes aan. Merlin daagt de speler uit voor behendig- heidswedstrijdjes in geluk, strategie, ont houden, logisch denken, slagvaardigheid en het componeren van melodietjes. Mer lin is bijzonder spraakzaam met zijn elek tronische taal in twintig diverse tonen. En, om aan te geven hoe aardig Merlijn is: hij zal voor u applaudiseren wanneer u wint. Bij remise laat hij een neutraal geluid horen en zoals de gebruiksaanwijzing zegt: „Heeft Merlin u verrast door van u te winnen? Hij laat een somber deuntje ho ren; hij treurt een beetje om uw verlies. Concreet bestaan de mogelijkheden met Merlin uit het spelen van boter, kaas en eieren, het zelf maken van muziek, het naspelen van muziek die Merlin voor speelt, black jack, tovervierkant en code- breker. Tja, allemaal spelletjes die ook met papier, potlood, spel kaarten en een eenvoudige mondharmonica gespeeld kunnen worden. Maar ach ja, Merlin wordt niet kwaad, zoekt nooit ruzie en is nooit te beroerd om een schouderklopje „Sector" geen luidsprekertje hebben inge bouwd. Dus geen hinderlijke nabootsin gen van ontploffingen en dergelijken. Volgens Clipper is „Sector” geschikt voor spelers van tien jaar en ouder. Een vrij optimistische leeftijdsaanduiding. „Sector” is zondermeer een ingewikkeld spel dat een forse concentratie vergt. Bo vendien zijn alle teksten op het speelbord in het Engels gesteld. Een elf- of twaalfja rige zal dan ook zeker niet zonder woor denboek kunnen. De handleiding die men in de doos aan treft is wel in het Nederlands en erg uitgebreid. Omdat het moeilijk uit te leg gen is hoe het spel nu precies werkt heeft Clipper een proefspel in het instructie boekje verwerkt, dat tevens in de compu ter van het spel zelf is ingevoerd. Zelfs het naspelen van dit proefspel is vrij lastig, maar wie dit onder de knie heeft kan zonder problemen nog veel plezier aan „Sector” beleven. uit te delen. Voor 125 gulden exclusief batterijen, dat wel. Verslaving kost meestal erg veel geld. Maar het kan ook voor een prikje, zonder dat het pijn doet. En dan kom ik by het „volwassen intelligentiespel vanaf 9 jaar”, dat tussen twee personen gaat. Het kreeg de naam Kruiswoordduel en het houdt een woordenstrijd in tussen twee perso nen. Een bijzonder leuk spel, dat op een vasthoudende manier tot aangename ver slaving leidt. Zoiets van voortdurend: nog één spelletje. Kruiswoordduel is een van die spelletjes zoals je die vroeger met pen en papier deed. De speelgoedindustrie heeft echter ontdekt hoe je zoiets officieel kunt maken. Dat gebeurde met bijvoorbeeld wat wij altijd „duikbootje” noemden en wat nu in een prachtige uitvoering, computerge stuurd, „Zeeslag” (nu met een hoofdletter) is gaan heten. Welnu, Kruiswoordduel noemden wij gewoon woordjes maken en er zullen nog wel meer namen voor zijn. Een echt duel was het nooit, want er konden best meer dan twee personen aan mee doen. Kruiswoordduel dus. Het is in de officië le speelgoedstatus toch een klein beetje anders geworden. Vroeger tekende je een bepaald aantal vakjes op papier, zeg vijf entwintig, en iedereen die meespeelde noemde beurtelings een letter. Die werd door een ieder op eigen papiertje in een vakje geplaatst en het aantal woordjes dat je op die manier door handig intekenen samenstelde, kon er toe leiden dat je win naar werd. Dat gaat in het door Jumbo nagemaakte spel ook zo. Alleen kunnen er nu slechts twee spelers meedoen. Een duel dus. Een extra dimensie is dat je bij dit spel, waar bij je losse lettertjes in vakjes neerlegt (in plaats van opschrijft), woorden kunt ver anderen binnen het letterbestand dat in de diagramvakjes is geplaatst. Je mag de letters namelijk steeds onderling verwis selen. En zo is het oude woordjesmaken, dat veel weg heeft van Scrabble of Board Script, volwassen geworden. En zomaar tegen een betaalbaar prijsje van 12,50. Werkelijk een geschenk waar veel versla vend plezier in schuilt. Naast MB-spelen heeft ook spelletjes- fabrikant Clipper zich op de electronica gestort. In korte tijd bracht deze fabriek twee met computer uitgeruste speeltjes op de markt. Eerst „Sector”, en onlangs „Merlin”. Het doel van „Sector” is de plaats van een vijandelijke duikboot be palen, het ding voort te torpederen en tot zinken te brengen. Het spel kan zowel alleen als door vier mensen worden ge speeld. De jacht op de duikboot wordt uitgevoerd door vier onderzeebootjagers. Elke kapitein (lees speler) kan gebruik maken van een zogenoemd „Computer- Informatie-Centrum”. Dit stukje electro nica geeft de speler de informatie die hij nodig heeft om de onzichtbare onderzeëer op te sporen. Hiertoe moet men zelf koer sen uitzetten, snelheid van zijn schip be palen en rekening houden met onver wachte bewegingen van de duikboot. Bo vendien is het schieten op de vijand ook niet zonder gevaren. Wanneer er gemist wordt neemt de duikboot onherroepelijk wraak en zet zijn belager een flink eind uit de koers. „Sector” is gewoonweg een leuk spel te noemen. Het is spannend, onverwacht en je bent er uren zoet mee zonder dat het gaat vervelen. Nu heb ik weinig verstand van electronica, maar als neutrale leek vind ik dat „Sector” een uiterst slim com putertje bevat. Het apparaat geeft aan alle spelers onpartijdige informatie, terwijl het, indien nodig, ook nog voor duikboot speelt. Prettig is dat de bedenkers van „Ik heet Simon. Ik ben een computer. Mijn bijzondere geheugen is ontworpen om u vele uren spanning en plezier te bezorgen. Vergist u zich niet! Achter mijn onschuldig uiterlijk wachtten duizenden willekeurige combinaties het moment af, waarop ze uw concentratievermogen op de proef kunnen gaan stellen. Speel met mij alleen of met elk willekeurig aantal spelers. Ik heb drie spelvariaties en vier oplopende moeilijkheidsgraden. Ik daag u uit volgordes van 8, 14, 20 en zelfs 31 combinaties na te doen. Op ieder gewenst momemt herhaal ik de laatste of langste volgorde, die u heeft gehaald”, aldus staat te lezen op de imposante doos die het electronische speeltje „Simon” herbergt. Simon ziet er uit als een soort discus, met vier oplichtende gekleurde vlakken, ter wijl deze speelmakker ook nog geluiden produceert. Op het eerste gezicht ziet Simon er ui terst vervaarlijk uit en lijkt het een erg leuk spelletje. Maar na het een stuk of zes keer gespeeld te hebben beginnen de op lichtende vlakken en enge electronische geluidjes te irriteren. Bovendien blijkt Si mon lang niet zo moeilijk en „leuk” te zijn als de tekst op de buitenkant van de doos doet vermoeden. Om het spel wat boeien der te maken heeft fabrikant MB maar liefst drie spelvariaties in Simon’s „slu we” geheugen ingevoerd. Helaas, de ver schillen tussen derrie zijn zo miniem, dat het woord variatie eigenlijk al te ruim gekozen is. Voor de goede orde toch maar even de drie verschillende spelletjes uitgelegd. Spel nummer één draagt de „spannende” titel „Herhaal het signaal”. Dit spel is bestemd voor één speler. De bedoeling is om een steeds langer wordende reeks licht- en geluidssignalen te herhalen. Om het extra moeilijk te maken laat „Simon” de signalen steeds sneller op elkaar vol gen. Een eenvoudig en snel vervelend spelletje. Spel twee is bedacht voor twee of meer spelers. De grap is nu om de goede volgorde van de voorganger te her halen. Wanneer dit gelukt is mag men er nog een signaalte bijvoegen om het extra moeilijk te maken voor de volgende speler. Spel drie tenslotte is voor twee tot en met vier kandidaten. Simon speelt nu de hoofdrol en de spelers moeten Simon na doen. Om het lekker ingewikkeld te ma ken heeft iedere speler zijn eigen toets en mag alleen dié indrukken, zodat er een vloeiende harmonie tussen de spelers ont staat. Maar, Simon heeft nog een stok achter de deur: wanneer iemand langer dan vijf minuten aarzelt laat de plastic discus een afkeurende brom horen, wat inhoudt dat de spelers het hoofd moeten buigen voor het electronisch vernuft. Wat me vooral dwars zit bij dit spelletje is de naam. Wie bedenkt in hemelsnaam nu een naam als Simon voor een electro nisch speeltje. Waarschijnlijk hebben de bedenkers van dit overbodige apparaat gedacht dat het electronische „wonder” bij de potentiële kopers extra zou inslaan wanneer de achteloze consument zou wor den geconfronteerd met een apparaat dat schiedt middels rode en witte stiften en mócht iemand er in slagen zonder moei lijkheden alle schepen van de tegenstan- z als beloning „WOEP-WOEP-WOEP" te horen. Maar voor het zover is kan er dus heel wat mis gaan. De computer in het spel dat ik tot mijn beschikking had, beschikte over een geheugen als een zeef, óf het programmeren zal mij en mijn steeds wis selende tegenspelers niet in de vingers. De tien spelletjes die ik speelde verliepen geen van alle vlekkeloos. Of de coördina ten klopten niet en werden voltreffers geconstateerd die er niet waren, óf het lampje bleef constant branden, waardoor verder spelen onmogelijk bleek. Nog er ger werd het toen een schrille piep-toon van geen ophouden wist De enige manier om wat rust op het slagveld te krijgen was het uitschakelen van het spel. Citaat uit de spelregels: „Als de computer tijdens het spel wordt uitgezet (OF), dan wordt alle informatie uit het computergeheugen ge wist”. Zo! Het is maar dat we het weten. Als Zeeslag per Computer dingen doet die het helemaal niet behoort te doen, dan kun nen wij, die zonder computer zijn, het ding afzetten en opnieuw beginnen. Tenslotte dient de prijs van dit compu terspel nog genoemd te worden. Zo rond de 140 gulden moet er betaald zijn om eigenaar van Zeeslag per Computer te worden. En daar zijn de tweè 9-volts batte rijen (rond de drie gulden per stuk) niet, bij inbegrepen. Een luxe-Sint die zich dit spel kan permitteren. Met een Multoband vol ruitjes papier kan hij voor dat bedrag een half dorp met kinderen een plezier doen.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1979 | | pagina 25