met de
tekenstift
Commentaar
slik...
i
Vlaamse uitgevers bang
voor Nederlandse overname
J
I
STEEDS MEER INTERNATIONALE UITGAVEN
1
TELEFOON
BOEK
DISTRICTEN
OOST
J
IV
b
door Hans Rombouts
Discriminatie
Wantrouwen
Jaloers
door Hans Rombouts
De kneep
GEBREK AAN GOEDE JONGE BELGISCHE AUTEURS
Commercieel
Verkopen
Non-boeken
Trends
gestoofde aal op zijn Volendams
■W
t
i»
i
r
sn
-
1
WiBo’s Ophangkalender:
Politie wordt
vriendelijk voor cliënten
I
I
I
gestoofde aal op zijn Volendams
stewed eels Volendam style
'...Jantje heeft per ongeluk
de bankkluis stuk gemaakt...'
2
5^.
1/ -
Internationale samenwerking vergroot de omzetmarkt. Dat geldt ook voor
boeken. Met het groter worden van de reikwijdte van de mens door de groei van
technische mogelijkheden en faciliteiten is het verschijningsgebied voor boeken
ook uitgebreid. Met name is dat het geval in de non-fiction-sfeer (informatieve
boeken met veel plaatwerk). Er is vooral na de Tweede Wereldoorlog een
enorme handel ontstaan in co-producties, enerzijds door die genoemde
technische vaardigheden, anderzijds door de intensivering van internationale
samenwerking en van de kant van de consument, de lezer, de grotere vraag naar
zaken, die over de landsgrenzen heen reiken. De grote Nederlandse uitgeverijen
hebben speciale afdelingen, die zich bezig houden met internationale producties.
Er zijn zelfs ondernemingen, die zich in hoofdzaak met internationale uitgaven
bezig houden. Zoals Meijer Pers BV in Amsterdam, onderdeel van Meijer
Wormerveer NV. Geen uitgeverij dus als de meeste andere, die hun produkten
royaal met eigen naam presenteren en eigen fondsen hebben, maar een bedrijf,
dat boeken produceert „voor derden”, gesponsorde boeken, zoals dat in
uitgeversjargon heet.
De Vereniging ter Bevordering van het Vlaamse Boekwezen bestaat
dit jaar een halve eeuw. Voor de Vlamingen was dat uiteraard een
gerede aanleiding om eens flink de bloemetjes buiten te zetten, maar
ook om terug en vooruit te zien. Er wordt ook in Vlaanderen steeds
meer gelezen. En je zou zo zeggen, dat dat inspirerend zou werken
op het aantal Belgische auteurs. Maar dat is een misvatting. De
„oude” Vlaamse meesters moeten de leeshonger blijven stillen.
Jonge schrijvers dienen zich nauwelijks aan. Dat is een zaak, waar
men zich in Vlaanderen toch wel ongerust over maakt. Een ander
gegeven, dat de zuiderburen met enige zorg vervult, is dat steeds
meer Vlaamse uitgeverijen opgeslokt worden door de grote
Nederlandse uitgeverijconcerns, zoals Elsevier, Kluwer, Meulenhoff
en Unieboek.
In de halve eeuw, dat de VBVB nu aan het werk is zag men de import
van het Nederlandse boek regelmatig en fors toenemen. Om dat even
in cijfers weer te geven: in 1935 werd voor 7,6 miljoen francs
ingevoerd, in 1950 groeide dat cijfer tot 72,5, in 1960 149,6, in 1971
522 en vorig jaar was dat laatste cijfer meer dan verdrievoudigd. In
1978 werd voor 1.827 miljoen francs aan Nederlands werk ingevoerd
in Vlaanderen. België heeft nog grote uitgeverijen (zoals bijv.
Lannoo), maar ze zijn bang voor de uitgeversmolochs van het
noorden. In de marge van dit gevecht om zelfstandigheid zie je dan
ook weer, dat kleinere uitgeverijen behoorlijk meeroeien.
•.tf
Zestien Wina Borns gevraagd
J
Marnix Gi/sen
IW
i
A
Een uitgeverij als Meijer Pers, zo geeft
directeur Jaap Woudt graag toe, mist het
avontuur van de gok: zal een boek het wel
of niet doen, spring je er als uitgever uit,
wanneer het boek eenmaal op de
winkelplank ligt. Er is bij Meijer ook geen
voorjaars- of najaarsaanbieding van het
eigen boekenfonds, noch gaat Woudt
persoonlijk langs boekhandel of
boekenclub. Het risico voor Meijer ligt in
de marktverkenning, het zoeken naar
contacten, het denk- en praatwerk vooraf,
het ontwerpen. Als eenmaal de contracten
met de sponsors of mede-uitgevers in
binnen- of buitenland zijn getekend,
kunnen de persen draaien met een
gegarandeerde oplage.
staan voor de juistheid van de receptuur
en de aantrekkelijkheid daarvan.
Resultaat was, dat er een Engels
basismanuscript werd vervaardigd met
de ui als „bindend element” door het
boek. De vertalers en bewerkers moesten
aan het werk. De lay out en de fotografie
lagen in Nederlandse handen (met name
op deze gebieden heeft ons land een goede
naam en reputatie). De vormgeving is bij
zo’n internationale uitgave van groot
belang: om de aantrekkelijkheid en
duidelijkheid van het boek zelf natuurlijk,
maar ook om de lenigheid van die lay out.
Een Finse tekst bijv, is vijfentwintig
percent langer dan de Èngelse; een
Nederlandse tekst tien percent. Dus moet
men er voor zorgen, dat er ook in de editie
met de langste woordstroom plaats
genoeg is voor die tekst. Dus wordt er veel
gespeeld met wit.
vormen de naar het noorden
verzonden boeken al 45 percent van
onze omzet. Nu moet ik daarbij
aantekenen, dat dit cijfer
waarschijnlijk ook zo hoog ligt dpor
de beststeller „Menslief ik hou van
je”. Maar goed, Nederland is voor
ons voortbestaan erg belangrijk”.
In het geval van „Koken zonder grenzen”
was Tupperware sponsor. Zo’n sponsor
stelt zich garant, maar deelt laterbij
herdrukken e.d. mee in de winst. Na
verloop van tijd (of soms gelijktijdig)
komt het boek ook in de verkoop bij de
boekhandel of boekenclub. Zo kon het
gebeuren, dat er van het Tupperware-
kookboek een speciale Newsweek Book-
uitgave verscheen. Zo snijdt het mes kan
vele kanten.
bereidingstijd: io minuten
kooktijd20 minuten
oventemperatuur: 140-160° C
aantal personen: 4
1 kg aal, duimdik
zout
vers gemalen peper
snuif venkelpoeder
snuif tijm
1 dl droge witte wijn (1 glas, kop)
A theelepel citroensap
2 laurierbladen
1 ui, in flinterdunne plakken gesneden
droog broodkruim
boter
boek op ware grootte maar met alleen een
„echte” buitenkant, een inhoudsopgave
en verder blanco) en een paar pagina
ontwerpen kijken of er animo voor het
projekt bestaat. Als men een stuk of acht
aspirant-gegadigden heeft gevonden
wordt er een redactioneel voorstel
aangeboden. Dan blijven ef een viertal
serieus geïnteresseerden over. Samen
wordt dan de indeling gemaakt en het
internationale kleurgedeelte vastgesteld.
Een jaar later is men weer op de
Buchmesse met een script en een geplakte
proef. Dat kan dan wellicht nieuwe
gegadigden opleveren. De vertalers
kunnen aan de slag en tenslotte krijgt het
boek zijn echte gedaante. De calculatie
van zo’n projekt blijft natuurlijk erg
moeilijk. Pas op het laatst weet men met
hoeveel klanten men in zee gaat en kan de
prijs bepaald worden.
De internationale boeken zijn - op de
taal van de tekst na - practisch precies
hetzelfde Hier een pagina uit de Ne
derlandse en Engelse versie van het
boek Koeken zonder grenzen'
preparation time: io minutes
cooking time: 20 minutes
serves 4
oven temperature: 3oo-4oo°F
Cut up the unskinned eels into pieces
approximately index-finger length and
sprinkle with salt. Allow to stand for about
5 minutes. Arrange the pieces of eel
upright in a casserole in which they will
fit closely enough to stay upright. V
Sprinkle with pepper, fennel and thyme,
pour on the wine and the lemon juice,
and place the bay leaves and thinly sliced
onions on top.
Spread with dry breadcrumbs and dot
with slivers of butter.
Cover casserole and bake in a pre-heated
slow oven (3OO°F) for 15 minutes.
Uncover, turn up heat (4oo°F) and bake
for a further 5 minutes.
pinch powdered fennel
pinch thyme
I cup dry white wine
1 teaspoon lemon juice
2 bay leaves
1 onion, cut into paper-thin slices
dry breadcrumbs
butter
Lannoo-directeur Ducheyne keek
met een scheef oog wat jaloers naar
de nieuwe kleine Vlaamse
uitgeverijen: „Weetje, ze kunnen
ambachtelijker werken dan een
grote uitgeverij. Op de oude
typische Vlaamse wijze ook. De
he
nu niet meer). Er is een kentering
bij ons op dat gebied gekomen. We
hebben veel geleerd”.
De Vlamingen voelen zich in
mindere of meerdere mate
gediscrimineerd. Ducheyne en
Anton Wouters, de hartelijke
directeur van de VB VB, laten zelfs
even in het gesprek, dat ik met ze
had tijdens de presentatie van
nieuwe Vlaamse boeken in
Antwerpen, het woord racisme in
dit verband vallen. „Juist ja,
racisme tegenover de Vlaamse
literatuur. Waarom moet door de
Nederlandse Bibliotheek Stichting
vermeld worden, dat een boek uit
Vlaanderen komt, als dat niet persé
noodzakelijk is?” In de schaduw
van de regelmatig stijgende import
uit Nederland ontstonden er vooral
na de tweede wereldoorlog nieuwe
uitgeverijen in Vlaanderen met een
gevarieerd aanbod aan fondsen. De
Nederlandse uitgevers hadden in de
gaten, dat er bij de zuiderburen een
goede markt te vinden was. De
Vlamingen waren hongerig naar
lectuur, die van literatuur
langzaamaan meer in de richting
van de non-fiction ging. De
Nederlanders behielpen zich
2 lb eels approx. inch in diameter
salt
freshly ground pepper
Snijd de niet ontvelde aal in moten van
ongeveer wijsvingerlengte, bestrooi ze met
zout. Laat dit een minuut of vijf intrekken.
Zet de moten rechtop in een casserole of
stoofpan. Zet de pan hiervoor op zijn kant
en vul hem zo helemaal op. Bestrooi met
peper, venkelpoedcff en tijm, giet er de
wijn en het citroensap overheen en schik de
laurierbladen en de dun gesneden
uiplakken er bovenop. Paneer het met droog
broodkruim en versier het met schilfers
boter. Dek de pan af en schuif hem 15
minuten in een voorverwarmde lauw
warme oven 140-160° C).
Neem een minuut of vijf voor de aal gaar is
het deksel van de pan en verhoog de
temperatuur tot 200° C, zodat zich een
korstje vormt.
aanvankelijk met
vertegenwoordigingen, later richtte
men eigen vestigingen op, vooral na
1960. In Nederland ontstond
inmiddels een fusiegolf, die zich
ook voortzette in België. Er
kwamen concentraties van
vestigingen. Op het ogenblik
worden er in Vlaanderen ongeveer
300 grote en kleine Nederlandse
uitgevers vertegenwoordigd door
zo’n 37 „alleenverkopers”, zoals het
Belgische woord luidt.
Een andere zaak daarbij i— en dat geeft
duidelijk beperkingen voor de
vormgevers is, dat er geen tekst mag
verwerkt worden in de kleurendruk. Daar
zit ’m namelijk de financiële kneep. Grote
meerkleurige uitgaven zijn mogelijk,
want betaalbaar, door de grote oplagen.
De kleurenpers kan constant blijven
draaien; alleen op de zwart-wit-pers kan
men tekst en eventueel „eigen nationale”
prenten of tekeningen wisselen. Als de
Finnen of Zweden in hun editie wat meer
willen uitweiden over de heerlijkheden
van aquavit, dan kan dat in zwart-wit.
Hoe meer edities, hoe meer zorgen
natuurlijk. Al was het maar om
gezondheid en welzijn van de auteurs. Zo
raakte de Spaanse auteur van „Koken
zonder grenzen” bij een auto-ongeluk
betrokken. Tekst zoek. Het kostte weken,
voordat er verder gewerkt kon worden.
De stroom vanuit Nederland groeit
enorm. Maar hoe is de
wisselwerking? Hoe liggen de
Waar de grote Nederlandse
uitgeverijconcerns zeer
commercieel te werk gaan, houden
veel Vlaamse cultuurminnaars hun
daarna vormgevers enz. Dat vinden van
goede auteurs is nog zo gemakkelijk niet.
In de schrij vershoek is nauwelijks jonge
aanwas. Je ziet dat trouwens ook in de
journalistiek en bij de t.v. Jong talent is er
wél in overvloed bij dé tekenaars.
Fotografen van formaat hebben we in ons
land ook. Voor de vormgevers wordt het
in ons genre werk wat moeilijker. Je ziet
ze wel komen: met ideeën, met leuke
modieuze ontwerpen, zeskleurig, soms
zelfs met goud en zilver. Jammer, maar
dat is niet te betalen, dus onbruikbaar.
Bovendien hebben vormgevers met
beperkingen te maken in de
mogelijkheden, in verband met de
gezamenlijke, onveranderbare
kleurvormen.” Directeur Woudt voelt het
uitgeversbloed soms wel eens kriebelen
om iets anders te maken. Soms kan dat in
uitgaven voor bijv, de provincie. „Dan
kun je je uitleven, omdat je dan niet
gebonden bent aan internationale
basisgegevens.”
Met enig plezier herinnert hij zich nog een
uitgave voor Albert Heijn van jaren
geleden: een kinderbijbel notabene in een
kruideniersbranche. Geschreven door
Mies Bouhuys met tekeningen van Piet
Worms. Het werd een daverend succes.
„Iedereen zat wel van de zenuwen
aanvankelijk met de vingers crossed".
Wellicht kan Jaap Woudt in Los Angeles
nieuwe ideeën opdoen. Hij gaat daar naar
een bijeenkomst van de American
Booksellers Association, van uitgevers
aan de West Coast. „Die mannen
bemoeien zich amper met anderen. Die
hebben in hun gebied een markt voor 90
miljoen. Waarom zouden zij zich dan met
de rest van Amerika, laat staan met
Europa bezig houden? Ik ga eens kijken
of er iets voor ons bijzit. In onze branche
blijft het een kwestie van goed opletten en
vooral goede contacten leggen”.
Bij het samenstellen van zijn Ophang-
kalender (de nul van 1980 is als een strop
getekend) heeft Wim Boost een greep ge
daan uit de cartoons die zijn verschenen
in de periode van begin jaren ’60 tot eind
jaren ’70. Daar zit dus zeer oudbakken
nieuws bij, maar omdat de betreffende
krantekóp boven het tekeningetje is afge
drukt, heeft de herkenbaarheid er niet
onder te lijden. Trouwens, vele van de
oudere onderwerpen zijn nog (of weer)
actueel.
WiBo’s Ophangkalender kost 17,50.
K. T.
kansen voor het Vlaamse boek in
Nederland? Directeur Johan
Ducheyne van Lannoo ziet daar
groeiende mogelijkheden in. „15
jaar geleden ging 20 percent van
onze boeken (van de uitgeverij
Lannoo) naar Nederland. Nu
De Bescheurkalender van Kees van
Kooten en Wim de Bie heeft een concur
rent gekregen. Met ingang van het komen
de jaar zal hun dagelijkse dosis humor,
satire en meligheid het op moeten nemen
tegen de olijke kijk op nieuws van teke
naar Wim Boost. Bij uitgeverij Ambo is
namelijk WiBo’s Ophangkalender 1980
verschenen, met voor elke dag van dit
schrikkeljaar een onverwachte, vinding
rijke grap in cartoonvorm.
Wie de Volkskrant wel eens leest, kent
het werk van Wim Boost. Al sinds 1951
voorziet hij, in de linker benedenhoek van
de voorpagina, het wereldgebeuren van
zijn getekende commentaar. De strekking
van dat commentaar is, ondanks het sterk
wisselende nieuws, altijd dezelfde geble
ven en laat zich vangen in één woord:
relativering. Hoe serieus, mat of dor een
bericht ook is opgesteld en hoe belangrijk
de inhoud ook mag zijn, WiBo ziet er wel
iets geks in.
Een voorbeeld. Wanneer Boost leest
„Muziektheater en stadhuis in één ge
bouw”, dan ziet hij een man voor een
loket, die de ambtenaar als in een operette
toezingt „Ik zoek een wóóóóning!”, waar
op de ambtenaar teruggalmt „Zóóóó,
zoekt u een wóóóóning?” En die situatie
zet hij dan op papier.
Doordat'WiBo’s cartoon doorgaans een
dag later wordt afgedrukt dan het bericht
waarop hij betrekking heeft, is er tevens
sprake van een merkwaardig neveneffect.
De haastige lezer had dat bericht (giste
ren) misschien wel gelezen, maar niet stil
gestaan bij een mogelijke komische uitleg
ervan. Boost, die dat nu juist wél doet,
amuseert de lezer zo niet alleen, hij con
fronteert hem tegelijk met zijn kippedrift,
welke hem het zicht op een dubbele bo
dem benam.
Waar bij de „normale” uitgeyerijen
meestal internationale produkties worden
gékocht (en dan vertaald), is Meijer er op
uit om zoveel mogelijk van dergelijke
uitgaven zelf te vérkopen. Daarvoor heeft
men een groot net van collega’s,
assosciaties in het buitenland. Veel wordt
er samen gewerkt met Engelse teams.
Woudt: „Engelsen hebben veel creatief
talent. Ze beschikken over vaklui van
formaat, zoals fotografen, tekstschrijvers,
lay-outspecialisten. Hun taalgebied is
natuurlijk ook erg groot. In deze wereld
van internationale co-produkties neemt
Nederland trouwens ook een vrij
belangrijke plaats in. Hier is op bepaalde
gebieden veel vakkennis aanwezig.
Fransen en Duitsers brengen eigenlijk
vrij weinig in. Wat Engeland betreft speelt
natuurlijk ook mee, dat het goedkoop is,
al wordt het verschil al minder. Toch
scheelt het nog de helft met Nederland.
Een dag met een topfotograaf in Engeland
kost ongeveer 150 pond. In Nederland ben
je 1500 kwijt. Je hebt wel wat meer
„briefing”, meer werk met instructies,
maar dat haal je er wel uit”.
Wanneer men zelf een projekt op poten zet
dan begint dat meestal met een beurs,
bijv, de Frankfurter Buchmesse; Men
gaat met in de hand een dummy (een
•29
Gemakkelijk is het niet voor de
Vlaamse uitgevers om het
Nederlandse gebied binnen te
dringen. Ducheyne: „Wij moeten
heel wat weerstand overwinnen. Je
moet echt komen met produkten,
die ze niet kunnen missen. Vlaamse
uitgevers werken met Nederlandse
auteurs. Veel grote Vlamingen
zitten bij Nederlandse huizen. In
Nederland staat men nog
wantrouwig tegenover ons
taalgebruik. De Vlaamse boeken
worden aangepast, vooral de non-
fiction- en kinderboeken. Zo moet
je bijv, in Nederland douche zetten,
waar wij stortbad gebruiken. In
Vlaanderen kun je alles wat uit
Nederland komt wel slijten, maar
andersom is dat bepaald niet zo. We
hebben trouwens ook nog steeds af
te rekenen met het wantrouwen ten
opzichte van onze typografie (in het
verre verleden was dat ook terecht,
hart vast.'De specifiek Vlaamse
uitgaven zouden wel eens in de knel
kunnen raken, enerzijds door het
feit, dat veel uitgaven uit Nederland
komen en anderzijds door het feit,
dat de Vlaamse uitgeverijen wel in
de commerciële stroom moeten
aanpikken om het hoofd boven
water te houden. Ongetwijfeld
heeft de eigenheid van de Vlaamse
uitgeverij hierbij ingeboet. Als
positief wordt gezien, dat de
openingen naar Nederland toe voor
binnen een uitgeversgroep
uitgegeven Vlaams werk in aantal
toenamen.
Opmerkelijk blijft inmiddels, dat er
nieuwe kleinere uitgeverijen
opduiken (zoals dat trouwens ook in
Nederland het geval is: die werken
op ideelere basis). Er is zelfs één
duidelijk geval van onbehagen naar
boven gekomen bij een Vlaamse
uitgever, die door een Nederlands
concern was overgenomen:
Heideland-Orbis bij Kluwer. De
man achter Heideland-Orbis voelde
zich bekneld door de Nederlandse
banden. Hij trok zich persoonlijk
terug uit de combinatie en richtte
opnieuw een eigen Vlaams bedrijf
op, onder de naamHeideland.
Zo kon je die twee „Heidelanden”
bijna naast elkaar op de Antwerpse
„Vers voor de pers” zien staan. De
Kluwer-stand was groter, dat wel,
maar de vechtlust straalde er bij de
nieuwe Heideland van af.
taak van een uitgever is ruimer dan
die van een fabrieksdirecteur. Hoe
groter je bedrijf, hoe
onpersoonlijker. En hoe meer je je
moet bezig houden met controleren
van budgets. Neem nou uitgeverij
De Clauwaert. Die maakt zo’n tien
boeken per jaar. Dat is toch
formidabel, ze houden het bewust
klein. Ik kom nu bij mijn uitgeverij
al op 100 titels. Het groeit allemaal
tegen je wil in. Het is als een stroom,
die je niet kunt tegenhouden”.
Betreurd wordt natuurlijk, dat er
weinig frisse jonge romanciers naar
voren komen in Vlaanderen. Men
teert overal nog op de gevestigde
namen zoals Vandeloo, Gij sen,
Lampo. Ducheyne is wat dat betreft
pessimistisch, „We gaan er enorm
op achteruit. Er is weinig werk en
wat er komt is over het algemeen
van matige kwaliteit”.
Meijer Pers, die boeken maakte of maakt
voor o.a. bedrijven als Albert Heijn,
Amro-bank, Esso, Shell, KLM,
Tupperware, Philips, Newsweek Book
Division, Bols dan wel voor
overheidsinstellingen (rijk, provincie,
gemeente), zoekt het alleen in non-fiction
door Jaap Woudt met de nodige
zelfspot ook genoemd: non-boeken. Geen
romans dus, geen wetenschappelijk werk,
geen maatschappijkritische of politieke
boekerij. Men houdt het bij algemene
onderwerpen als natuur (en dan op de
conventionele manier, dus niet vanuit
scherp kritisch mileustandpunt bekeken),
eten en drinken, handwerken, toerisme.
Onderwerpen, die internationaal goed
liggen en de kans bieden op een grote
oplage, een grote omzet. Daarnaast heeft
men ook de produktie van speciale
jubileum-uitgaven en promotie-
produkten.
Een internationale uitgave kan in zekere
zin bij toeval ontstaan, zonder dat het
eigenlijk de bedoeling was. Zoals bij de
Amro-uitgave „Grote en kleine spaarders
van moeder natuur” door prof. Stolk, een
aardig natuurboek. Een Duitse bank vond
het een interessant gegeven. Zo ontstond
de Duitse versie „Grosse und kleine
Sparer der Mutter Natur”. In het
algemeen echter wordt er natuurlijk
direkt gemikt op een grote internationale
uitgave.
Een goed voorbeeld van een gesponsored
boek, dat in internationaal verband tot
stand kwam is „Cooking without
frontiers” koken zonder grenzen. Het
idee van dit boek kwam tot stand in
Amerika. Meijer Pers begon het uit te
werken. Het zou in Europese sfeer
gemaakt moeten worden om het hier te
kunnen verkopen. Er werd een concept
gemaakt. Maar het Europese
hoofdkwartier van de firma Tupperware,
de sponsor, vond het te Nederlands. Er
moesten voor iedere vrouw, van Finland
tot Griekenland, duidelijk herkenbare
recepten in terug te vinden zijn. Het boek
moest via zeventien taaleditiesde
Europese kookster behagen. Dus moesten
er nog zestien Europese Wina Borns
gevonden worden, die garant zouden
«WW
Voortdurend moet men de trend en de
wensen van'de cliëntele in de gaten
houden en als het kan voorzien. Woudt:
„Je gaat zelf al in een bepaalde sfeer
reserveren. Je maakt ontwerpen,
synopses van eeij aantal ideeën. Je maakt
test-produkten (een soort folders) en kijkt
welke het best aanslaat. Zoals gebeurt
voor een maatschappij, die over enige tijd
met een speciale uitgave wil komen. Pas
als je weet welk test-exemplaar het meest
opgepakt wordt, kun je aan de hand van
die ervaring auteurs aantrekken en
COMMISSARIS
uiBi
