Krakers distributiewoningen in de clinch met gemeente:
Buurtbewoners maken „Stopera" met de grond gelijk
L.
De werkelijkheid is dat er geen woningen voor al die mensen zijn
B*
99
Niets gebouwd
Kunstmatig
Direkteur Gemeentelijke Dienst Herhuisvesting:
.-kbiJS?
Kledder
KMI
19 7 9
13
NOVEMBER
AMSTERDAM
WOENSDAG
2 1
12
tvolle
4
f
onder redactie van Theo van der Kaaij
■‘—•wc
kt u
iag
□r-
otste
?n.
Auke Bijlsma: „Het woord in
spraak mag de gemeente nooit
meer in de mond nemen. Er is
geen principieel verschil tussen
de mentaliteit waarmee zo’n
stadhuis wordt doorgedrukt en
keuzes onder tafel worden ge
werkt en de manier waarop op
dit moment de kernwapens wor
den geïntroduceerd. Ook in het
laatste geval zegt men van ho
gerhand te weten wat goed voor
de mensen is. Het is een kwestie
van slikken of stikken”.
„Een opera, een nieuw stad
huis, dat kan allemaal wel in Am
sterdam, maar huizen kunnen er
niet gebouwd worden. Niemand
kan daar iets aan doen, krijg je
dan als urgente woningzoekende
te horen. Wij vinden het niet bou
wen van woningen een politieke
keuze. Het is nu wel duidelijk dat
de gemeente Amsterdam gekozen
heeft voor de kapitaalsbelangen
van de grote bouwfirma’s en niet
voor de woonproblemen van tien
duizenden Amsterdammers. Dat
weigeren wij te accepteren met
alle consequenties van dien”.
Een plan presenteren voor een
kolossaal bouwwerk ter waarde
van 306 miljoen gulden, neer te
zetten op een emotioneel zeer
gevoelig liggende plaats in de
stad en zeven maanden later dat
plan door de gemeenteraad ja
gen zodat stadhuis annex mu
ziektheater ongehinderd op het
Waterlooplein kunnen verrijzen,
dat heeft nog geen enkel ge
meentebestuur gepresteerd.
„De grote bouwmaatschappij
en vertrekken met hun kapitaal
naar het buitenland”, zegt Kees.
„In stadsvernieuwing zijn ze niet
geïnteresseerd.
De gemeente treedt niet op te
gen speculatie en verkoop van
huurwoningen en zo wordt de wo
ningnood kunstmatig in stand ge
houden. Met een dienst Herhuis
vesting houdt de gemeente
slechts een faqade overeind want
er vallen helemaal geen wonin
gen te verdelen”.
I
I
I*
I
""4
woningzoekenden zoet
•"3
zijn mond open te doen
A
2»
„Een avond aan de Amstel Zo pre
senteert het gemeentebestuur het stadhuis
annex muziektheater aan de bevolking.
Dit zegt Kees, bewoner van een kraak
pand in de Van Boetzelaerstraat in de
Amsterdamse Staatsliedenbuurt. Met de
bewoners van 31 huizen in dezelfde straat
heeft Kees een bijzondere band: allen
„Het is niet meer werkbaar,” zegt directeur J. van der Ven van Herhuisvesting,
„Wij kunnen de mensen niet meer vertellen wanneer zij voor een woning aan de
beurt zijn. Dat is een brok onzekerheid voor de burgers. De werkelijkheid is dat er
gewoon geen woningen voor die mensen zijn en dat moet je eigenlijk hardop kunnen
zeggen.”
Dit jaar komen er slechts 20.000 woningen vrij, waarvan Herhuisvesting maar een
of
van
Tot vier keer toe heeft Herhuisvesting
met een deurwaarder, gee' scorteerd door
enkele agenten getracht de bewoners uit
de huizen te krijgen, steeds zonder resul
taat. De bewoners houden serieus reke
ning met het feit dat die paar agenten
binnenkort vervangen worden door enke
le pelotons van de mobiele eenheid, want
Herhuisvesting is erop gebrand de wonin
gen ontruimd te krijgen. De krakers op
hun beurt zijn vastbesloten te blijven
waar zij zijn.
Herhuisvesting krijgt te maken met een
steeds groter wordend verzet van krakers
Kees: „Het is duidelijk dat er bij Her
huisvesting helemaal niets te verdelen
valt. Hun taak is het zoet houden van de
woningzoekenden. Dat gebeurt via een
urgentiebewijs waarmee je woningnood
als het ware wordt erkend en meer niet.
Als woningzoekende heb je geen enkel
uitzicht op een ander huis, want er wordt
gewoon niets gebouwd. Je krijgt alleen te
horen: je bent nog lang niet aan de beurt
en je moet nog minstens zoveel jaar wach
ten. Deze verdoezeling van feiten willen
wij doorbreken. Bewust hebben wij in de
Staatsliedenbuurt woningen gekraakt die
het GDH mocht verdelen, maar die maan
den en maanden leeg bleven staan. Ze
worden nu bewoond door mensen die echt
ten einde raad waren en kraken als enige
uitweg hadden. Het zijn niet alleen stu
denten die slechts met een stoel en een
stapel boeken komen. Er zijn gezinnen bij
met kinderen, zowel Nederlanders als bui
tenlanders. De krakers van de Staatslie
denbuurt hebben de afgelopen maanden
Namens de middenstand betoogde
Loe Lap dat de „Stopera” er moet ko
men omdat het beter is een half ei te
pakken dan een lege dop, maar Schui-
formeerd stadhuiskantoor te wachten
staat”, zei buurtbewoner Tjebbe van Tij
en. „Overzichtelijk voor de chef de bu
reau, geen ramen meer open, maar in
verband met de energiebesparing circu
leert ’s middags de ochtendlucht nog
eens via de klimatologiseerinrichting.
Als er dan zoveel energie moet worden
bespaard, waarom dan nog van Osdorp
naar het Waterlooplein gereisd om een
van boven opgelegd bezoek aan de bur
gerlijke stand te brengen? Die gegevens
kunnen ook via het postkantoor worden
geregeld. Waarom moet men naar het
stadhuis om stukken in te zien. Dat kan
ook in een buurthuis om de hoek. En wie
is trouwens gediend met zo’n in staal,
glas en gewapend beton gegoten theater
gebouw? Het is een gebouw waarin de
demarcatielijn tussen cultuurproducent
en -consument keihard ligt getrokken
tussen podium en zaal. Waarom niet een
theater voor de toekomst, waarin het
theater ophoudt te bestaan omdat allen
acteur zijn geworden?”.
illegale bewoonster Elly in de Van Boetze
laerstraat van haar woning te zetten. Door
lijfelijk aanwezig te zijn verhinderden
dertig personen deze ontruiming. Deur
waarder Braan, politie en gemeenteamb
tenaren kwamen nog drie keer in de
buurt, maar slaagden er niet in woningen
leeg te krijgen. Als tegenaktie verschenen
de krakers drie keer massaal op de kanto
ren van Herhuisvesting om met de ambte
naren te praten over de zin van hun werk.
Met directeur Van der Ven willen de kra
kers niet praten, want deze zou alleen
maar geinterresseerd zijn in data en tijd
stippen waarop de ontruimingsploeg zijn
gang kan gaan.
Vier vijfhonderd cliënten trekken elke dag een volgnummertje in
de hal van de Gemeentelijke Dienst Herhuisvesting aan de Van
Reigersbergenstraat. (Foto Lex van Rossen).
Wie waren „wij” dan wel niet? Ruim
honderd bekende personen uit de thea
terwereld, de schrijverij, de bankierswe-
reld, de voetballerij, de bouwwereld, de
politiek, de wereld van de muziek, radio
en tv. De bekentenis „Wij vinden het een
uitstekend plan” heeft echter niemand
in de afgelopen zeven maanden volmon
dig over de lippen kunnen krijgen, be
halve misschien de architekten zelf en
de burgemeester.
ling vond dat het cumüinatieplan meer
weg heeft van het gooien van twee eieren
tegen elkaar: „Dat levert geen harmo
nieuze dubbele dooier op, maar een
hoop kledder op de vloer. Óf, vergeleken
met Rotterdam, dat ook twee problemen
heeft: een eroscentrum en een abattoir.
Die kan men ook samenvoegen, want in
beide wordt tenslotte vlees gekeurd".
Buurtarchitekt Dick Tuijnman vond
het een gigantische blunder dat er geen
ruimte meer is voor een grote open plek
op het Waterlooplein: „Als Ajax nog
eens de wereldcup wint is er geen plaats
voor al die mensen die de burgemeester
willen horen spreken. Ze kunnen die
man niet eens zien, want er staat alle
maal bouwmateriaal. Het grote Maupo-
leum in de Jodenbreestraat moest inge
pakt worden met huizen eromheen om
het wat aan het gezicht te onttrekken.
Nu moeten we straks ook dit grote ge
bouw gaan inpakken”.
„Laai de ambtenaren die nu klagen
over de gangetjes en trappetjes en ka
mertjes in het oude stadhuis eens goed
nadenken wat hen in zo’n nieuw geuni-
De tegenstanders van het combinatie-
plan hebben de „Stopera” vorige week
feilloos, kundig en doeltreffend met de
grond gelijk gemaakt binnen de nauwe
marges die het gemeentebestuur de bur
gerij tijdens een twee dagen durende
hoorzitting aan inspraak bood. Onder de
tegenstanders waren nogal wat bewo
ners van de buurten rondom het
Waterlooplein. Uiterst pikant was de
ontdekking door de bewoners dat de
advertentietekst ook ondertekend was
door prof. mr. J. van der Hoeven, de
voorzitter van de afdeling rechtspraak
bij de Raad van State. Mochten de voor-
en tegenstanders elkaar bekampen over
het bestemmingsplan en via een arob-
procedure terecht komen bij de Raad
van State, dan zouden zij daar een rech
ter aantreffen in de persoon van Van der
Hoeven, in zijn vrije tijd voorzitter van
de Nederlandse Operastichting en fer
vent voorstander van de bouw van stad
huis annex muziektheater.
en woningzoekenden die er meer dan ge
noeg van hebben zich aan de regels van
deze gemeentelijke dienst te onderwer
pen. Vijftigduizend geregistreerde wo
ningzoekenden kunnen in openbare stuk
ken lezen hoe klein hun kansen zijn op een
beter huis dan het kleine, bouwvallige,
tochtige of vochtige waar zij nu wonen. De
mogelijkheden van Herhuisvesting: per
jaar 2500 mensen die voor stadsvernieu
wing hun huis uit moeten aan ander on
derdak helpen en per jaar 1500 woningen
verdelen onder de meest urgente woning
zoekenden van de lijst van 50.000. Van
deze beschikbare 1500 woningen blijken
er zo’n 500 al bewoond te zijn.
contact gezocht met andere kraakgroepen
in de stad en het verzet tegen Herhuisves
ting en daarmee het beleid van het ge
meentebestuur wordt groter. Onderling
staan de krakers elkaar bij wanneer het
tot ontruiming van woningen komt. Ze
staan sterk in hun schoenen omdat het
gemeentebestuur aarzelend en onzeker op
de situatie reageert.
Ontruimingen van woningen op last van
de gemeente zijn aan de orde van de dag,
maar daadwerkelijk verzet daartegen is
nieuw (de ontruimingen in de Nieuw-
marktbuurt vanwege de metro buiten be
schouwing gelaten). Zo werd op 20 april
van dit jaar een eerste poging gedaan
De bouwplaats: het Waterlooplein, dat
trouwens straks niet meer als plein te her
kennen zal zijn.
Amsterdam telt vijftigduizend officieel geregistreerde woningzoekenden. Elke
maand komen daar nog duizend bij. Het bureau van de Gemeentelijke Dienst
Herhuisvesting (GDH) aan de Van Reigersbergenstraat wordt elke dag bezocht
door vier a vijfhonderd mensen die op korte termijn een ander huis willen hebben.
Steeds meer woningzoekenden en steeds minder huizen te verdelen, zo constateert
de dienst zelf.
ter aan een klein kruisverhoor onder
wierp. Mr. Van der Hoeven erkende
meer dan e'e'n pet op te hebben, maar
beloofde dat het zeker niet zijn persoon
zou zijn die deze zaak als arob-rechter
zou behandelen, mocht het ooit nog tot
een procedure komen.
„Niemand heeft de moed zijn mond
open te doen’”, zei Auke Bijlsma in zijn
betoog tegen de bouwplannen. „Er
heerst een soort van moeheid over de
stad en er wordt gesteld dat men maar
snel moet gaan bouwen nu het nog kan.
Wie de verschillende raadsleden per
soonlijk spreekt, hoort dat zij het ge
bouw ook niet mooi vinden, maar dat zij
politiek niet anders kunnen. Ook zijn er
wethouders die helemaal niet gelukkig
zijn met het gebouw en op die plaats
liever iets anders hadden gezien”.
Directeur J. van der Ven: „Het is niet te
tolereren dat mensen distributiewoningen
kraken. Deze mensen gaan voor hun beurt
en willen trouwens helemaal niet luisteren
naar wat wij zeggen. Er zijn regelingen
volgens de huurwet waar wij ons aan
hebben te houden, maar dat wil men alle
maal negeren. De mensen in de Van Boet
zelaerstraat hebben kritiek op het ge
meentelijk apparaat, maar ze weten dan
niet dat onze leegstandcontrole perfect
werkt. Zo goed dat we het zelf niet bij
kunnen houden”.
Waarom blijft een woning die Herhuis
vesting mag toewijzen zó lang leeg staan
dat kraken gerechtvaardig lijkt? De
dienst stuurt gegadigden naar een wo
ning, maar de kandidaat heeft het recht
een aantal keren te weigeren. In de oudere
buurten worden veel woningen geweigerd
vanwege de geringe grootte of de slechte
staat van onderhoud. De ene kandidaat na
de andere komt kijken en zo kan een
woning maanden leeg staan.
„Ik kan me best voorstellen dat een
buurt geagiteerd raakt door leegstand”,
zegt Van der Ven, „maar de woningen zijn
bestemd voor kandidaten die op hun
beurt hebben gewacht., Het is niet alleen
de Staatsliedenbuurt, door de hele stad
heen voeren wij ontruimingsprocedures.
Zo’n procedure duurt veel te lang. Na
twee maanden moet je tegen een illegale
bewoner kunnen vertellen dat hij de wo
ning af moet, maar niet zoals nu pas na
zeven maanden. Wanneer de woningen
bijzonder slecht blijken te zijn zullen we
trouwens niet tot ontruimen overgaan en
als het wonen al te lang geduurd heeft
zullen we het tolereren”.
„Wat er in de Van Boetzelaerstraat gaat
gebeuren? Wij worden niet eens tot de
woningen toegelaten om te kijken of ze
slecht of goed zijn. Dat er snel iets moet
gebeuren staat vast en wat dat is moet het
gemeentebestuur beslissen. De dienst
Herhuisvesting fungeert dan eigenlijk als
schild voor het college van B. en W. en als
directeur ben je zo’n beetje een ping
pongbal”.
De krakers uit de Staatsliedenbuurt wil
len eigenlijk helemaal niet zo hard tegen
Herhuisvesting aanschoppen, omdat deze
dienst ook maar ingefluisterd krijgt wat
het gemeentebestuur beveelt. En daar ligt
de fout volgens de illegale bewoners. „Er
zijn twee oplossingen voor het probleem
woningnood”, zeggen zij. „Ten eerste
meer woningen bouwen en ten tweede
zorgen dat er minder woningzoekenden
zijn door te verklaren dat mensen die niet
aan bepaalde normen voldoen, niet urgent
zijn. Deze tweede oplossing is zeer bruik
baar voor de gemeente en de overheid,
want het antwoord op de steeds groter
wordende vraag naar woningen is niet
bouwen, maar de vraag ontkennen. Ons
uitgangspunt is dat iedere woningzoeken
de even urgent is”.
Het aangevertje van buurtbewoner
Dick Schuiling werd opgepikt door het
D’66-raadslid Rik ten Have, die de rech-
wonen illegaal, zonder woonvergunning.
De huizen werden gekraakt omdat de
Gemeentelijke Dienst Herhuisvesting
(GDH) er maar niet in slaagde kandidaten
voor de woningen te vinden. Herhuisves
ting kan niet toelaten dat de regels met
voeten worden getreden en past de Woon-
ruimtewet uit 1947 toe: ontruiming van de
gekraakte panden.
heel klein gedeelte aktief kan toewijzen. Vorig jaar waren dat er nog 24.000. De
verdeling gaat als volgt: 14.000 woningen verwisselen van huurder bij onderlinge ruil
of verdwijnen door verkoop uit het distributiebestand; 5000 woningen worden
toegewezen door de huiseigenaar zelf of door woningbouwverenigingen; de overige
5000 woningen mag Herhuisvesting verdelen, maar 2500 daarvan komen direkt in
aanmerking voor bewoners die hun huis moeten verlaten in stadsvernieuwingsge
bieden. Rest 2500 woningen aktief te distribueren voor Herhuisvesting, maar helaas
komt een deel daarvan vanwege acute bouwvalligheid daar niet voor in aanmerking.
Bovendien krijgt Herhuisvesting te maken met het feit dat woningen gekraakt
worden voordat de geschikte kandidaat-bewoner is gevonden.
Als redenen voor het feit dat er steeds minder woningen vrij komen noemt GDH de
aarzeling bij veel mensen om de stap naar een betere en dus duurdere woning te
wagen vanwege de schrikbarend hoge huren en de verwachting dat ook de prijs voor
energie omhoog gaat. Ook de overloop naar Purmerend, Hoorn,Alkmaar en Lelys
tad wordt minder omdat wanneer pa in de stad blijft werken de reiskosten steeds
hoger uitvallen. Bovendien is de animo voor koophuizen drastisch verminderd
vanwege de hoge hypotheken.
Directeur Van der Ven is van mening dat het huidige distributiesysteem op de
helling moet en een drastisch andere aanpak behoeft. ’’Misschien moeten we
andere prioriteiten stellen,” zegt Van der Ven, „Het is bijvoorbeeld de vraag of
stadsvernieuwing in alle gevallen voorrang moet hebben. Misschien moeten we
tornen aan reeds verworven rechten via het urgentiebewijs en teruggaan naar een
puntensysteem van urgentie. Het zijn sociale keuzes die haast niet te maken zijn. Ik
vind dat er voor Amsterdam met een dermate groot en slecht woningbezit echt iets
bijzonders moet gebeuren.”
„Stadhuis-Muziektheater. Nu
nooit”, het lijkt of de voorstanders
het combinatieplan zich hoofdzakelijk
door deze advertentietekst hebben laten
leiden. Paginagroot verschenen de mee
slepende volzinnen en de verlokkende
tekeningen vorige week in de plaatselij
ke kranten. „Honderd jaar kletsen we al
over het stadhuis en we zijn het nooit
eens geworden”; „Alleen Andorra en Ne
derland hebben geen opera”; „We kun
nen meteen beginnen”; „Goed voor de
stad, goed voor ons allemaal”; „Wij zijn
al het praten zat. Wij vinden het een
uitstekend plan”.
Niemand heeft de moed
Herhuisvesting houdt
jt
