Na nieuwe rellen bij ambassade in Loesaka
Cambodja
d
na plaatsingsbesluit
Nieuwe hoogleraar aan universiteit Leiden:
Sterke toename zelfmoord
pogingen in EG-landen
Oostblok bespioneerde
Oostenrijkse manoeuvres
Levensteken van
adviseur Suarez
Chili weigert
socialisten
Levenslang voor
moord op Lord
Mountbatten
Brandt lovend
over Vondeling
Van der Klaauw
op het matje
over stemgedrag
Royement na
felle kritiek
op Ceausescu
Nederlands vliegtuig
pendelt in
Ierse banken na
„paniek” dicht
„Geen onderhandelingen
Tot nu toe 4 miljoen op giro 777
Slecht weer verstoorde schema
VS-plannen voor
energiebeperking
Gromiko over NAVO-kernwapens:
•3
BINNEN- EN BUITENLAND
3
ZATERDAG
24 NOVEMBER
19 7 9
(Van onze redactie buitenland)
(Van onze redactie buitenland)
ht
?rs
-----
art
en
(Van onze redacteur in Wenen, Anton Koene)
WENEN. Een groot aantal Oosteuropese binnenvaartschepen, uitgerust
met spionage-apparatuur, heeft deze week op verschillende plaatsen langs de
oever van het Oostenrijkse deel van de Donau de grootste militaire manoeu
vres gevolgd die sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog in het neutrale
Oostenrijk zijn gehouden. De scheepvaart op de Donau is vrij, omdat de rivier
tot de internationale wateren behoort.
beheersing in Europa, zo heeft Gro
miko de Westduitse bondskanselier
Schmidt en minister Genscher van
Buitenlandse Zaken gezegd. Het
Amerikaanse ministerie van Buiten
landse Zaken heeft in een eerste reac
tie verklaard tóch vertrouwen te heb
ben dat er ook na een NAVO-besluit
vóór stationering van nieuwe kern
wapens met Moskou kan worden on
derhandeld.
(Van onze redactie buitenland)
LOESAKA-LONDEN. De
Britse hoge commissaris (am
bassadeur) in Zambia, Sir
Leonard Allinson, is gisteren
naar Londen teruggeroepen
nadat meer dan tweeduizend
demonstranten het gebouw
van het Britse hoge commissa
riaat hadden bestormd en rui
ten en deuren stukgeslagen.
De Zambiaanse president
Kenneth Kaoenda had zich
achter de actie geschaard.
„Wat jullie gedaan hebt, moet
de Britse regering duidelijk
maken dat die man (Allison)
hier geen boodschap meer
heeft”, aldus Kaoenda.
weg
(Van onze redactie buitenland)
i
een
over te gaan tot het produceren en
stationeren van kernwapens voor de
middellange afstand. Als dat wel ge
beurt, dan is de Sovjet-Unie niet meer
bereid te onderhandelen over wapen-
SCHIPHOL. Unicef Nederland
en het Nederlandse Rode Kruis heb
ben, voorlopig voor een maand, een
DC-10 vrachtvliegtuig gecharterd,
dat een maand lang een luchtbrug
zal onderhouden tussen Singapore
en Phnom Penh in het door honger
geteisterde Cambodja.
Voorzitter Kraijenhoff van het Neder
landse Rode Kruis, deelde gisteren op
Schiphol mee dat de hulpverlening in
Cambodja zelf steeds beter op gang
komt. Bovendien wordt ook de land
bouw langzaam weer op poten gezet.
Volgens Kraijenhoff is nu de helft van
de rijstvelden rond Phnom Penh weer
ingezaaid en 20 percent van die op het
platteland. Zijn inlichtingen stemmen
overeen met berichten van de Werel
draad van Kerken en een consortium
van Westeuropese hulpverleningsinstan
ties, die met Unicef en Rode Kruis de
belangrijkste coördinatoren van de hulp
aan Cambodja zijn.
De inzamelingsactie voor Cambodja
via het „rampen-gironummer” 777 van
het Rode Kruis heeft tot dusver vier
miljoen gulden opgebracht. Uit dat be
drag wordt ook de luchtbrug gefinan
cierd. Het vandaag vertrokken DC-10
toestel zal dagelijks naar Cambodja op
en neer vliegen, geladen met rijst, rjjst-
zaad, gedroogde vis, babyvoedsel en
zelfs een compleet veldhospitaal. Dit
laatste is bestemd voor de Cambodjaan
se vluchtelingen in Thailand, waaraan
Rode Kruis en Unicef eveneens hulp
geven. Aan beide zijden van de grens
kwam Cambodja en Thailand zijn naar
schatting nu 560.000 hongerende Cam-
bodjanen samengetrokken.
aag
Ne
len
ren
de
nad
ge-
na-
/an
>mt
ror-
vijl
de
Naar verluidt zijn de uitlatingen van
Gromiko in Bonn met zorg aan gehoord.
Tot voor kort bestond de indruk dat de
Sovjet-Unie hoe dan ook bereid zouden
zijn om te onderhandelen.
Gromiko zei tijdens een persconferentie
dat de Sovjet-Unie niets liever wil dan
praten over een vermindering van het
aantal raketten. Maar, zo voegde hij direct
daaraan toe, dat moet dan nu gebeuren en
niet nadat de NAVO een besluit heeft
genomen over de stationering van welke
nieuwe raketten dan ook.
rlid
de
mi-
eft,
be-
ibi-
en-
in
'er
in
oet
ng,
os-
jm.
gd-
wel
TT
net
Iers
jte-
>m-
Het
dat
ijk-
net
iet
lie
lit
ip-
3S-
id-
in
U-
an
le
de
in
;a-
len
de
ver
ver
der
e.
vil
ir-
en
ti
er
er
lat
jd
it-
re-
ns
its
ir-
k”
je
an
ift
)k
!IL
■n,
de
?t-
ir-
1
sn
■e-
iw
>e-
Het Martinair-toestel is gisteren door
prinses Margriet lid van het dagelijks
bestuur van het Nederlandse Rode
Kruis omgedoopt in „J. Henry Du-
nant”, genoemd naar de Stichter van het
Rode Kruis. Het vertrekt vandaag naar
Singapore, om daar de wacht over te
nemen van een transportvliegtuig van
de Britse luchtmacht.
AMSTERDAMMADRID (ANP). De
missie van de Socialistische Internationa
le naar een aantal Latijnsamerikaanse
landen gaat niet door. Zowel Chili als
Uruguay hebben laten weten dat een be
zoek van de delegatie die onder leiding
zou staan van de secretaris-generaal Gon
zales van de Spaanse socialistische partij
niet welkom is.
Met de Argentijnse autoriteiten bleek
geen contact mogelijk. Een kleine delega
tie van de Socialistische Internationale is
gisteren naar Paraguay vertrokken.
De Partij van de Arbeid had de missie
van de Socialistische Internationale wil
len aangrijpen om meer druk uit te oefe
nen op de regeringen van onder meer
Uruguay en Argentinië met betrekking tot
de schending van de mensenrechten in die
landen.
„Wij willen bij onderhandelingen nie
mand onze wil opdringen”, aldus Gromi
ko, „wij willen dat er naar een oplossing
wordt gezocht die voor beide partijen aan
vaardbaar is”.
Volgens de bewindsman zijn de Russi
sche SS-20-raketten in feite „niets
nieuws”. Het gaat hier om een „gewone
modernisering waar we al vijf jaar mee
bezig zijn, en die het bestaande machts
evenwicht volstrekt niet verstoort”.
Gromiko heeft in Bonn duidelijk ge
maakt dat Moskou goede betrekkingen
wenst met zowel de Bondsrepubliek als de
DDR. Bondskanselier Schmidt is uitgeno
digd volgend jaar een bezoek te brengen
aan de Sovjet-Unie.
Britse diplomaat
uit Zambia
BONN. De Russische minister
Gromiko van Buitenlandse Zaken
heeft de NAVO gewaarschuwd niet
LEIDEN. In de EG-landen is
sprake van een sterke toename van
het aantal zelfmoordpogingen. Dat
is een verontrustende ontwikkeling,
omdat personen die ooit een poging
tot zelfmoord hebben ondernomen,
een veel hogere kans hebben ten
slotte hun leven door zelfdoding te
beëindigen dan personen waarbij
van dergelijk gedrag geen sprake is.
Dit zei dr. R. W. F. Diekstra gistermid
dag tijdens de oratie „Wie binnen blijft,
staat er buiten”, waarmee hij het ambt
van hoogleraar in de klinische psycholo
gie aan de universiteit van Leiden aan
vaardde.
Diekstra zei dat er in een recent door
onderzoekers uit de verschillende EG-
landen uitgebracht rapport wordt ge
sproken van een „epidemie” van zelf
moordpogingen, die vooral de jongere
bevolkingsgroepen treft. De pogingen
tot zelfdoding worden vooral onderno
men door zelfvergiftiging met stoffen
van medische herkomst.
Geschat wordt dat in Groot-Brittannië
van medici of medische instanties, ver
moedelijk nog aanzienlijk hoger ligt en
wel op ongeveer tienduizend per jaar.
Ondanks een grote hoeveelheid onder
zoek in de afgelopen jaren begrijpt men
op dit moment echter nog maar heel
weinig van de factoren die een rol spelen
bij een zelfmoordpoging, aldus Diekstra.
Daardoor ontbreken volgens hem ook
effectieve interventie- en preventie-mid-
delen.
Volgens Diekstra is één van de voor
naamste redenen hiervoor de aard van
het onderzoek dat op dit terrein gebrui
kelijk is: de meeste studies maken uit
sluitend gebruik van klinisch of ambte-
lijk-statistisch materiaal.
„Observatie en onderzoek van perso
nen die een hoog risico voor suicidepo-
ging hebben, of die al een suicide-poging
hebben gedaan, in en in relatie tot hun
„natuurlijke” of dagelijkse leefsituatie
ontbreken vrijwel”, aldus Diekstra.
Een meer naturalistische observatie
en meer naturalistisch onderzoek op dit
terrein zouden ertoe kunnen leiden dat
de klinisch psycholoog (en de suicido-
loog) minder onbekend zal zijn met de
verschijnselen waarmee hij zich be
roepshalve bezighoudt, aldus Diekstra.
Gromiko (links) in gesprek met bondskan
selier Helmut Schmidt. De Russische minister
van Buitenlandse Zaken sprak later ook met
zijn Westduitse collega Genscher.
MADRID (UPI). In zijn eerste mede
deling aan de buitenwereld sedert zijn
ontvoering twee weken geleden heeft het
Spaanse parlementslid Javier Ruperez
zijn (Nederlandse) vrouw laten weten dat
hij door zijn Baskische ontvoerders goed
wordt behandeld.
Het dagblad El Pais meldde dat de 38-
jarige adviseur van premier Suarez een
brief en foto’s aan zijn vrouw had ge
stuurd. Volgens het blad was de brief aan
een weekblad gezonden ter publikatie in
de uitgave van volgende week.
Ruperez is door leden van de Baskische
afscheidingsbeweging ETA ontvoerd.
Gromiko, die gisteren zijn driedaagse
bezoek aan de Bondsrepubliek in Bonn
afsloot, zei dat de situatie zich door de
invoering van nieuwe kernwapens zou
verscherpen en dat er een nieuwe wapen
wedloop ontstaat. Ook de MBFR-onder-
handelingen over troepenvermindering
van Oost en West in Europa worden vol
gens hem zeer gecompliceerd. Gromiko
liet er geen twijfel over bestaan dat het
Oostblok en de NAVO ten opzichte van de
middellange-afstandsraketten een „ge
heel andere taal spreken”.
Een groep journalisten werd aangevallen,
waarbij een Amerikaanse journalist
zwaar werd mishandeld. Zambiaanse mi
litairen en politie wisten de verslaggevers
in veiligheid te brengen.
De demonstraties volgden op de uit
spraak van de Britse hoge commissaris
waarin hij de eis van Zambia, dat Londen
schadevergoeding moet betalen voor de
door Zimbabwe vernielde bruggen in
Zambia, van de hand had gewezen. De
Zambiaanse minister Wilson Chakulya
van Buitenlandse Zaken noemde de reac
tie van de Britse diplomaat „een beledi
ging voor het Zambiaanse staatshoofd en
een bewijs voor het feit dat Engeland met
de onwettige regering in Rhodesië (Zim
babwe, red.) samenzwoer om zijn land te
chanteren en te vernietigen”.
jaarlijks ongeveer honderdduizend op
names in algemene ziekenhuizen plaats
vinden als gevolg van dergelijke zelfver
giftigingen. Die opnames zouden tien
procent van het aantal „medical admis
sions” en twintig procent van het aantal
spoedopnamen vormen. Bijna één pro
cent van de totale vrouwelijke bevolking
tussen vijftien en negentien jaar zou
jaarlijks om deze reden in het ziekenhuis
worden gezien.
Volgens Diekstra is er in Nederland
(nog) geen sprake van een dergelijke
omvang van het aantal pogingen tot zelf
doding, maar wijzen recente gegevens
erop dat ook in Nederland van een toe
nemend probleem kan worden gespro
ken. Hij zei dat uit gegevens van de
Stichting Medische Registratie in
Utrecht blijkt dat tussen 1970 en 1976 het
aantal opnames in algemene ziekenhui
zen tengevolge van zelfmoordpogingen
met zeventig procent is gestegen.
In absolute cijfers uitgedrukt kan wor
den gesteld dat jaarlijks in ons land
tenminste zesduizend mensen in een zie
kenhuis worden opgenomen na een po
ging tot zelfdoding. Uit gegevens over de
eerste negen maanden van dit jaar kan
volgens Diekstra worden afgeleid dat
het aantal pogingen dat ter kennis komt
LONDEN (AP). De Amerikaanse Minis
ter Miller van Financiën heeft verklaard
dat president Carter overweegt verplichte
maatregelen voor te stellen om de oliecon-
sumptie van de Verenigde Staten in het
komende jaar te beperken. De maatrege
len zouden onder meer stappen omvatten
om het autogebruik aan banden te leggen.
Miller zei, op doorreis naar Saoedi-Ara-
bië, dat dit zou kunnen worden bereikt
door benzinerantsoenering, een verho
ging van de benzinebelasting of andere
maatregelen, zoals controles op verlich
ting en temperaturen. „De strijd speelt
zich nu volledig af rond het energievraag
stuk. Als de olieprijzen blijven stijgen,
dan halen alle andere pogingen om de
inflatie te beperken, waaronder inspan
ningen om de dollar te steunen niets uit”,
aldus Miller.
DUBLIN (Reuter). Rechters in Du
blin hebben de 31-jarige Thomas McMa
hon tot levenslang veroordeeld na hem
schuldig te hebben bevonden aan de
moord op Lord Mountbatten, de oom van
de Britse koningin Elizabeth die op 27
augustus bij de ontploffing van zijn jacht
in de Ierse wateren om het leven kwam.
Een tweede beschuldigde, de 24-jarige
Francis McGirl, werd onschuldig aan
moord verklaard.
Behalve Mountbatten kwamen nog twee
leden van zijn familie en een bemannings
lid om het leven. De provisionele vleugel
van het Ierse Republikeinse Leger (IRA)
heeft de verantwoordelijkheid voor de
aanslag opgeëist. De twee verdachten, die
zeiden onschuldig te zijn, behoren tot de
IRA.
De grootscheepse manoeuvres, waar
aan door 33.000 man werd deelgenomen
en die werden bijgewoond door ongeveer
duizend waarnemers uit 25 landen, wer
den gehouden onder de slechtst denkbare
weersomstandigheden. Een aanval van
parachutisten en de deelname van de
luchtstrijdkrachten moesten om veilig
heidsredenen (sneeuwstormen, regen en
mist) worden afgelast.
Gebleken is dat de uniformen van de
Oostenrijkse militairen niet op winterse
weersomstandigheden zijn berekend.
Niettemin toonde de generaal zich tevre
den, omdat er voor zover bekend maar 33
man ziek zijn geworden, terwijl het aantal
ongelukken beperkt is gebleven tot
twaalf, waarbij vier militairen gewond
raakten.
Voor de Oostenrijkse chef van de gene
rale staf waren de vijfdaagse oefeningen
een succes, omdat hij zijn theorie zag
bevestigd dat de Oostenrijkse strijdkrach
ten, bij een eventuele aanval van buiten,
de door Oostenrijk trekkende vijandelijke
troepen in hun opmars kunnen vertragen.
Overigens heeft de oefening, die giste
ren met een grote parade in Amstetten is
beëindigd, ook duidelijk gemaakt dat het
Oostenrijkse leger ernstig gehandicapt is
omdat door de neutraliteitspositie van
Oostenrijk de artillerie geen raketten mag
gebruiken.
BOEKAREST. Het partijcongres van
de Roemeense communistische partij
heeft gisteren de 84-jarige communist Pir-
vulrscu geroyeerd nadat hij het leider
schap van de president en gisteren herko
zen partijleider Ceausescu fel had bekriti
seerd.
De 2.600 afgevaardigden luisterden ver
bijsterd toe toen Pirvulescu, een voorma
lig lid van het politburo en mede-oprichter
van de Communistische partij in Roeme
nië Ceausescu beschuldigde van ondemo
cratische optreden. Hij verweet Ceause
scu met name dat deze zijn persoonlijke
belangen de voorrang gaf boven het
landsbelang. In de veertien jaar dat Ceau
sescu in Roemenië het heft in handen
heeft, is een dergelijke openlijke aanval
van binnen de partijgelederen nog nooit
vertoond.
Ceausescu brandmerkte Pirvulescu ön-
middellijk als iemand die „uit de partijlei
ding is gezet omdat hij onbekwaam was,
een intrigant en een vreemd element in de
partij en de leiding.” Hij liet ook dóórsche
meren dat Pirvulescu mogelijk de visie
van Moskou weergaf. Roemenië vaart als
enige in Oost-Europa een onafhankelijke
koers, hetgeen in Moskou geregeld irrita
ties opwekt.
Tijdens het partijcongres werd de
vrouw van Ceausescu herkozen als lid van
het uitvoerend comité van de partij. Twee
broers van Ceausescu en diens zoon Nicu
kregen een plaats in het vergrote, 408
tellende centrale comité van de commu
nistische partij.
DEN HAAG (ANP). Minister Van der
Klaauw van Buitenlandse Zaken moet
zich binnenkort in de Tweede Kamer ver
antwoorden over het stemgedrag van Ne
derland in de Algemene Vergadering van
de Verenigde Naties bij resoluties over de
Westelijke Sahara. CDA en PPR hebben
de bewindsman gevraagd dat mondeling
te komen toelichten.
Volgens de twee partijen is in de VN
gestemd in strijd met een onlangs in de
Tweede Kamer aangenomen motie van
Gualthérie van Weezel (CDA) en Walt
mans (PPR). Daarin wordt gevraagd in de
toekomst in de VN te stemmen vóór het
zelfbeschikkingsrecht van het volk van de
Westelijke Sahara, vóóor de terugtrek
king van Marokkaanse troepen uit het
gebied en te zoeken naar een vreedzame
en definitieve oplossing van het conflict.
BONN (DPA). Voorzitter Willy
Brandt van de Westduitse sociaal-demo-
cratische partij (SPD), heeft de donder
dag bij een verkeersongeluk om het leven
gekomen Anne Vondeling geprezen als
een van „de grote persoonlijkheden uit de
Europese sociaal-democratische wereld.”
Brandt heeft in een telegram van deel
neming gezegd dat Vondeling een beslis
sende bijdrage heeft geleverd aan het
geven van nieuwe impulsen aan de soci
aal-democratische partijen. „Als leidend
Nederlands politicus en staatsman heeft
hij in de jaren na de oorlog opnieuw
banden tussen onze beide volken gelegd
en heeft hij in zijn land begrip voor het
nieuwe democratische leven in de Bonds
republiek gekweekt”, aldus Brandt.
De premier van Zimbabwe, bisschop
Abel Moezorewa, is door de Organisatie
voor Afrikaanse Eenheid (OAE) verant
woordelijk gesteld voor de aanvallen op
bruggen en installaties in Zambia. Moezo
rewa zelf had gezinspeeld op een mogelij
ke ophanden zijnde staatsgreep in Zam
bia. Zambiaanse dissidenten zouden vol
gens hem de bruggen hebben vernield. De
OAE heeft Zambia alle steun toegezegd
„om een einde te maken aan de agressie
van de marionet (bedoeld wordt Moezore
wa, red.)” in Zimbabwe.
De affaire kan de conferentie in Londen
over de toekomst van Zimbabwe nadelig
bemvloeden. Het Patriottisch Front van
Nkomo en Moegabe heeft laten weten dat
het maandag niet zal antwoorden op het
Britse voorstel te komen tot aan wapen
stilstand in Zimbabwe. Moegabe ver
klaarde op een persconferentie dat het
Patriottisch Front geen wapenstilstand
zal afkondigen en dat hij met conferentie-
leider Lord Carrington niets te maken
heeft.
De Zambiaanse ambassadeur mevrouw
Chibesakunda zal op 4 december een be
zoek brengen aan Nederland. Mevrouw
Chibesakunda, die Londen als stand
plaats heeft maar ook de Zambiaanse
belangen in Nederland behartigt, zal met
minister De Koning van Ontwikkelingssa
menwerking en met de Kamercommissie
voor ontwikkelingssamenwerking spre
ken over de problemen die Zambia onder
vindt met de export van koper, nu de
transportmogelijkheden door Zimbabwe
zijn uitgeschakeld.
DUBLIN (Reuter/AP). De vier groot
ste banken in Ierland hebben hun kanto
ren gisteren gesloten gehouden, nadat be
zorgde spaarders daags tevoren ongeveer
434 miljoen gulden hadden opgenomen.
Aanleiding tot deze ongekende „run” was
het nieuws, dat de 12.000 bankbedienden
zouden weigeren transacties in ponden
sterling in behandeling te nemen, nu Ier
land zich bij het Europese Monetaire Stel
sel (EMS) heeft aangesloten. Het bankper
soneel eist hogere beloningen voor het
extra werk, dat zij als gevolg van het
breken met de Britse munteenheid zou
den moeten verrichten.
Het Ierse kabinet heeft zich gisteren met
de crisis bezig gehouden. Tussen werkne
mers en bankdirecties zal op korte ter
mijn spoedoverleg plaatsvinden. Een
woordvoerder van de banken verklaarde
dat hun kantoren gesloten zullen blijven,
totdat het arbeidsconflict geheel is bij ge
legd.
Begeleid door de Zambiaanse politie,
trokken de betogers daarna door de stra
ten van de hoofdstad Loesaka leuzen
schreeuwend als „Britten ga naar huis”.
