Na bezoek minister Gromiko
Gesprek Ulster
lijkt mislukt
Israel ontruimt
oliegebied Alma
Legeropstand in
Bolivia voorbij
Saoedische troepen
bestormen moskee
Neo-nazi mag
niet doceren
EG somber over
economische
vooruitzichten
„OFFER VOOR VREDE”
Bezetters niet volledig verdreven
r
Fransen betogen
voor abortus
Eskader des Doods:
weer 17 moorden
Aardbeving treft
Columbia: 60 doden
Carel Hugo treedt
af als voorzitter
Budgetraad keurt
landbouwbesluit
EG-parlement af
Properheid
Stengun
Jeroen Brouwers
Woutertje Pieterse
2
MAANDAG
2 6
NOVEMBER
19 7 9
BINNEN- EN BUITENLAND
door Nico Scheepmaker
ooi
ein
ing
ten
ren
ie
18.
as
id
>r-
e-
m
m
te
V-
jk
ik
ri-
;k
o-
in
ik
T-
et
el
se
in
F* 1
HAMBURG/WASHING-
TON/LONDEN/OSLO (AFP/
Reuter/AP). Naar de me
ning van vooraanstaande
Westduitse politici zal de Sov
jet-Unie, ondanks anderslui
dende verklaringen van de
Russische minister van Bui
tenlandse Zaken, Andrei Gro
miko, de deur naar ontwape
ningsonderhandelingen, ook
na een eventueel besluit van
de NAVO over modernisering
met kernraketten voor mid
dellange afstand, niet sluiten.
S ,"T:
I
(Van onze redactie buitenland)
TEL AVIV. Israel heeft gisteren de oliebronnen van Alma, in de Sinai,
ontruimd. Uit deze bronnen dekte het land een kwart van zijn behoefte aan
olie.
yer-
lief-
de
>ne-
rur,
arts
oor
ige-
rer-
icht
ige-
het
Lein
De grootste protestantse partij, de Ul
ster Unionist Partij, had al eerder gewei
gerd aan de conferentie deel te nemen.
Deze partij verzet zich tegen het Britse
streven om de katholieken een groter aan
deel in de politieke besluitvorming te ge
ven dan hen op basis van hun stemmen
aantal toekomt. De unionisten vinden dat
een ondemocratische gedachte.
De Britten hadden de conferentie op 3
december willen openen, maar uitstel, of
afstel, lijkt nu waarschijnlijker. That
chers uitnodiging, het eerste Britse initia
tief inzake Ulster sinds 19Y4, was bedoeld
om de partijen althans aan de tafel te
krijgen, ook al zou er geen overeenstem
ming worden bereikt.
MAINZ (DPA). Een Westduits hof in
Mainz heeft zaterdag uitgesproken dat
een voormalige afgevaardigde van de neo-
nazistische NPD geen ambtenaar in de
deelstaat Rijnland-Palts mag worden.
De man, Rolf Kosiek, had als doctoran
dus in natuurkunde gesolliciteerd naar
een baan als docent aan de hogeschool in
de deelstaat. Het ministerie van Onder
wijs en Cultuur vond destijds dat Kosiek’s
activiteiten „reden zijn voor gerechtvaar
digde twijfel over de vraag of hij bereid
moet worden geacht onze democratische
beginselen te verdedigen”. Het hof deelde
deze visie en wees daarmee het beroep
van Kosiek af.
over
de
Van deze particuliere groepering maken
o.a. de voormalige ambassadeur in Mos
kou George Kennan en de oud-voorzitter
van de Senaatscommissie voor buiten
landse zaken, William Fulbright deel uit.
Binnen de Noorse socialistische partij,
die regeringsverantwoordelijkheid
draagt, is de laatste tijd steeds meer verzet
gerezen tegen de plannen van de NAVO
om kemraketten voor de middellange af
stand in West-Europa in stelling te,bren
gen. Vijfentachtig vooraanstaande leden
van de partij hebben hun handtekening
gezet onder een petitie tegen de plannen
van het westers bondgenootschap. Onder
hen waren twaalf leden van het Stortin-
get, het Noorse parlement. De Noorse
plaatsing van nieuwe kernwapens in Eu
ropa moeten nemen, voordat er met de
Sovjet-Unie kan worden gepraat over wa-
penbeperking. Een besluit om genoemde
wapens te stationeren zou een dergelijk
overleg met Moskou ernstig bemoeilijken,
zo zegt het Amerikaanse Comité v.oor
Overeenstemming tussen Oost en West.
De politieke commissie van de Algeme
ne Vergadering van de Verenigde Naties
heeft overigens vrijdag met 90 tegen 11
stemmen bij 33 onthoudingen een resolu-
Het was de sterkste aardbeving in Co
lumbia sinds 15 jaar en er wordt melding
gemaakt van zware schade. Tientallen
De Britse liberale partij heeft zich zater
dag uitgesproken tegen de plaatsing van
nieuwe Amerikaanse kernwapens in Eu
ropa. De partij die over 11 van de 635
zetels in het Lagerhuis beschikt, is de
enige partij in Engeland die zulks heeft
gedaan. In een verklaring herinnerden de
liberalen aan hun „lange en trotse reputa
tie van tegenstandster van kernwapens”.
(Van onze redactie buitenland)
MADRID. Prins Carel Hugo de Bour
bon Parma, echtgenoot van prinses Irene,
is zaterdag afgetreden als voorzitter van
de Carlistische partij. Tijdens het congres
van de Carlistische partij, op 8 december,
zal zijn opvolger worden gekozen.
In een democratische en socialistische
partij als de onze, aldus prins Carel Hugo,
kan het leiderschap niet een leven lang
duren, zelfs niet een lange periode. De
prins zei dit op een door hem bijeengeroe
pen buitengewone vergadering van de fe
derale raad van de Carlistische partij. Hij
zei zijn beslissing na rijp beraad te hebben
genomen.
Het aftreden zou onder meer te maken
hebben met een enquête onder de leden
van de Carlistische partij. Er zou veel
kritiek op de partijleiding zijn geleverd.
tie van Iraakse signatuur goedgekeurd,
die uitnodigt tot beëindiging van alle sa
menwerking met Israel welke samenwer
king er toe zou kunnen leiden dat dit land
kernwapens maakt of verwerft.
personen werden bedolven onder puin
van de gebouwen die instortten in de
provincie Boyaca, een van de vier provin
cies die het zwaarst getroffen werden.
In de provincie Risaralda werden 32
Burgers in Columbia zoeken onder het puin
naar slachtoffers van de zware aardbeving.
mensen opgesloten onder puin van inge
storte gebouwen.
Aardschokken werden ook gevoeld in
het aangrenzende land Venezuela. Dui
zenden mensen vluchtten de straat op,
maar er is geen melding ontvangen over
slachtoffers of schade.
RIO DE JANEIRO (AFP). Het Eska
der des Doods heeft de afgelopen ander
halve week in de Braziliaanse stad Duque
de Caxias in de staat Rio de Janeiro 17
personen om het leven gebracht. Dat heb
ben de Braziliaanse kranten gisteren be
kend gemaakt.
Herhaaldelijk is gemeld dat politiemen
sen van het eskader deel uit maken. De
autoriteiten hebben dit steeds ontkend.
Zij schrijven de geheimzinnige moorden
rond Rio toe aan misdadigersbenden.
Overigens zitten verscheidene ex-politiea-
genten in de gevangenis na te zijn veroor
deeld voor moorden die door het eskader
zijn gepleegd.
te
m
as
;e-
zoor
via
oer-
>aan
den
zijn
t er
erd.
jute
de
?ten
des-
>LO
van
xeds
het
aan
eur-
orst
he
em-
len
igen
i tot
dsel
3 is
lede
ten
>nd-
>op-
rijs-
SIIB.
ver-
yee-
sn.
De tweede fout die Jeroen Brouwers
gemaakt heeft is, dat hij in zijn schoon
maakwoede („ik bepleit het nieuwe vent-
schap”, orakelt hij, en: „vormen wij een
nieuwe, een andere mafia”, en: „kome er
opnieuw: SCHOONHEID. Kome er op
nieuw: PROPERHEID. Maken wij van die
tot een jongetjes- en meisjesliteratuur ver
worden stinkliteratuur van ons opnieuw
een volwassen meneren- en mevrouwenli-
teratuur”) teveel wegmietert, waardoor
twijfel rijst over zijn vermogen tot „pro
per” oordelen. Omdat Simon Carmiggelt,
Theo Thijssen, Nescio en Remco Campert
door de bewondering die Luyters c.s. voor
hen koesteren in de opvatting van Jeroen
Brouwers „beduimeld” zijn, kan hij ze
niet of nauwelijks meer lezen, ’t Is me toch
wat! Je moet wel buitengewoon neuro
tisch zijn, wil je je plezier in het lezen van
een uitnemend schrijver laten vergallen
door iemand van wie je in 90 bladzijden
denkt aan te tonen dat hij een „aard
worm” is!
ka-
re-
and
zal
zet-
ido-
eds
ge-
loor
oor-
de
i de
lok-
NV
oen
nog
be
half
van
reid
oor-
Cco-
tnil-
ont-
e-
n-
er
et
sk
Om te beginnen heeft Jeroen Brouwers
het verkeerde slachtoffer gekozen. Gerrit
Komrij koos de eerste bladzijden van boe
ken van Jan Wolkers, Anton Koolhaas,
Harry Mulisch en Hugo Claus om aan te
tonen dat zij wartaal schreven, maar Je
roen Brouwers koos Guus Luyters, tegen
beter weten in ponerend dat deze het
gezicht van de Nederlandse literatuur in
de afgelopen tien jaar heeft bepaald.
„Guus Luyters IS de jaren zeventig”,
schrijft Brouwers, en om dat waar te
maken werkt hij Luyters op tot „literair
criticus” van Het Parool, terwijl hij alleen
maar eens per week een doorgaans en
thousiaste en meestal literair getinte co
lumn schreef over de woonhuizen van
Nabokov en F. Scott Fitzgerald, of over de
fanclub die hij had opgericht voor Jane
Austen. Jeroen Brouwers stoot Guus Luy
ters van een voetstuk af waar deze niet op
stond, hooguit naar stond te kijken. Luy
ters is een spelevaarder in de literatuur,
en daar maakt Jeroen Brouwers zich zo
schuimbekkend boos over, dat hij de wat
trieste aanblik biedt van een jager op
groot wild met Tiroler hoedje op die met
een stengun in een kippenren jacht maakt
op een kip die allang van de leg af is. Want
Guus Luyters is al vier maanden geen
„literair criticus” meer van Het Parool en
schrijft nu reportages voor Panorama,
zoals hij vroeger met Henk Spaan jon-
gensvoetbalboeken schreef, en filmscena-
riootjes, en wat hem zo nog meer voor de
pen kwam.
Een jaar geleden lokte Karei van het
Reve door een lezing tegen de literatuur
wetenschap een lange reeks nijdige arti
kelen en zelfs een boek uit van literatuur
wetenschappers die zich aangevallen wis
ten. En nu heeft Jeroen Brouwers hetzelf
de gepresteerd door in 90 pagina’s Tirade
een bommentapijt te leggen over Guus
Luyters, die, zoals algemeen bekend is, als
literair criticus van Het Parool be-
schouwd mocht worden als de grote man
bij wie alle draden van de Nederlandse
literatuur in de jaren zeventig samenkwa
men en in de knoop raakten.
Omdat Jeroen Brouwers in één moeite
door meteen de vloer aanveegt met alle
vrindjes en geestverwanten van Godfa
ther Luyters (ik zal ze niet allemaal op
sommen, maar Henk Spaan en Vic van de
Reijt zijn erbij), is het niet verwonderlijk
dat van die kant enig afweergeschut in
stelling werd gebracht, en het merkwaar
dige is nu dat drie columns van Henk
Spaan in Het Parool, een halve column
van Stoker in De Volkskrant, een stuk van
Vic van de Reijt in Propria Cures en een
recensie in NRC-Handelsblad van Rein
jan Mulder in staat zijn gebleken dat hele
pamflet van 90 pagina’s van Jeroen Brou
wers afdoende te neutraliseren. Het is
alsof je de Vesuvius, tijdens zijn hevigste
uitbarsting, ziet doven door middel van
drie emmertjes water en twee en een half
emmertje zand. Rara, hoe kan dat?
RIAD. (AP). Onder dekking van pantserwagens hebben Saoedische
troepen zaterdagnacht de gewapende bezetters van de bovenverdieping van
de Grote Moskee in Mekka verdreven. De strijd was zeer bloedig en een deel
van de moskee is bij de gevechten in brand geraakt, aldus een diplomaat. Een
Saoedische functionaris verklaarde dat een groep bezetters zich in de kelders
van het gebouw heeft verschanst en mogelijk enkele mensen in gijzeling
houdt.
BELFAST (Reuter). Het initiatief van
de Britse premier Margaret Thatcher om
de partijen in Noord-Ierland aan één tafel
te krijgen, lijkt al bij voorbaat te zijn
mislukt. De Sociaaldemocratische La-
bourpartjj (SDLP), die de meeste katho
lieke stemmen trekt, heeft de uitnodiging
voor de conferentie afgeslagen omdat de
„Ierse dimensie” ontbreekt. Mevrouw
Thatcher had bij voorbaat elke discussie
over hereniging van Ierland uitgesloten,
omdat de protestanten het overleg dan
zeker zouden boycotten.
BOGOTA (Reuter). Het midden en
het Westen van Columbia en delen van het
aangrenzende Venezuela zijn vrijdag
avond getroffen door een reeks aardbe
vingen die aan tenminste 60 mensen het
leven hebben gekost en 300 hebben
gewond.
socialistische partij zal volgende week een
definitief standpunt over de kwestie
innemen.
„Wij hebben de gehele moskee onder
controle”, verklaarde de Saoedische olie
minister, Sjeik Achmed Zaki Jamani.
„Enkele benden bevinden zich nog in de
kelders, maar van hen gaat geen gevaar
meer uit”.
Koning Chaled liet zijn door Amerika
nen opgeleide Nationale Garde zaterdag
nacht tot de aanval overgaan, nadat hij
zijn geduld had verloren. Het aantal
slachtoffers zou groot zijn en de diplo
maat omschreef de afloop van de strijd
als „dramatisch en gewelddadig”.
De Saoedische regering heeft tot nog toe
geen verklaring over de gebeurtenissen
afgelegd en geen cijfers verstrekt over het
aantal betrokkenen. Volgens officieuze
schattingen waren er minstens 200
overvallers, 20 gegijzelden en in totaal 50
slachtoffers.
Aan het begin van de bezettingsactie,
dinsdag door leden van een niet aangedui
de islamitische sekte, bevonden zich onge
veer 50.000 bedevaartgangers in de
moskee.
Het is niet bekend hoeveel bezetters en
gegijzelden zich in de kelders van de mos
kee bevinden. Evenmin is bekend welke
pogingen worden ondernomen om hen
daaruit te verdrijven. Volgens de diplo
maat is een aantal bezetters ontkomen.
Saoedische regeringsfunctionarissen
hebben aangekondigd dat de bezetters
zwaar zullen worden gestraft. De Koran,
het heilige boek van de Islam, schrijft
voor dat personen die heiligdommen
schenden in stukken moeten worden ge
hakt. De Saoedische regering heeft ver
klaard dat de bezetters met hun actie de
Grote Moskee hebben ontheiligd.
PARIJS (DPA). In Parijs heeft zater
dag een groot aantal mensen gedemon
streerd voor het recht op vrije en kostelo
ze abortus. De schattingen over het aantal
betogers liepen nogal uiteen. Volgens de
organisatoren waren het er 80.000, de poli
tie hield het op 15.000.
Aanleiding tot de demonstratie was het
aanstaande parlementsdebat over abor
tus. Vijf jaar geleden werd in Frankrijk
een abortuswet „op proef’ aangenomen.
Morgen en overmorgen moet het Franse
parlement zich opnieuw beraden
zwangerschapsonderbreking tot in
tiende week.
Dankzij de 153 voetnoten met voorna
melijk verwijzingen naar de bronnen
maakt De Nieuwe Revisor een zeer dege
lijke indruk, maar ondertussen voert
Brouwer Henk Spaan wel op als „literair
criticus” inplaats van als de columnist die
hij is, en somt hij allerlei jongetjes in de
Nederlandse literatuur op die een stand-
beeld(je) kregen, maar voegt eraan toe dat
zo’n jongetje dan niet Woutertje Pieterse
moet heten. Toch staat er op de Noorder-
markt, een paar honderd meter van het
standbeeld van Theo Thijssen met Kees
de jongen (Brouwers: „Ik ben het met dat
Standbeeld NIET eens”) een standbeeldje
van Woutertje Pieterse en Femke. Hij
wrijft Berend Boudewijn, „een voormali
ge kwiskwast”, bij de uitreiking aan Har
ry Mulisch van de PC Hooftprijs in de
Stadsschouwburg, „zijn beschamende
wanorganisatie en wezenloze gekeutel en
geginnegap” aan, terwijl de organisatie in
handen was van BZZTóH, en Berend
Boudewijn voornamelijk even insprong
én een pijnlijk moment redde toen de
geluidsinstallatie van BZZTóH niet werk
te. Ik denk dan toch: veel voetnoten, veel
citaten, maar toch net iets teveel fouten en
foutieve taxaties om als zoete koek te
worden opgesmuld.
Het Russische partij-orgaan Pravda
schroef gisteren, dat het plaatsen in West-
Europa van nieuwe Amerikaanse kernra-
ketten, die de NAVO „militaire suprema
tie” in Europa geven, de Sovjet-Unie en de
landen van het Warschau-Pact noopt tot
het nemen van „gepaste tegenmaatrege
len”. De Pravda legt nogmaals de nadruk
op de noodzaak van onderhandelingen,
die vooraf dienen te gaan aan „elke
overhaaste stap, die de kans op een verge
lijk teniet kan doen”.
Zaterdag zijn in Jeruzalem ongeveer
1.000 demonstranten naar het huis van
premier Begin getrokken om te proteste
ren tegen de vestiging van joodse neder
zettingen in de bezette gebieden. Elders in
de stad werd in een park een bijeenkomst
gehouden om te protesteren tegen het
regeringsbeleid inzake de nederzetting
Elon Moreh. Deze bijeenkomst was geor
ganiseerd door de beweging Vrede Nu en
werd bijgewoond door ongeveer 4.000
mensen.
BRUSSEL (ANP). De economische
situatie voor de negen EG-landen, zoals
die voor komend jaar verwacht wordt,
ziet er niet rooskleurig uit. De economi
sche groei die dit jaar nog 3,1 procent was,
zal volgend jaar niet meer dan gemiddeld
2 procent bedragen. Het gevaar dat het
economische groeitempo zelfs nog lager
zal zijn dan 2 procent neemt steeds meer
toe. Er is een dreiging van verdere olie
prijsstijgingen. Dat staat in een document
dat de Europese commissie, het dagelijks
bestuur van de EG, op tafel zal leggen bij
de Europese staats- en regeringsleiders,
die donderdag en vrijdag in Dublin verga
deren.
De inflatie zal stijgen van gemiddeld 8,3
procent tot 9 procent en de werkloosheid,
waarvan de groei dit jaar tot staan ge
bracht was, zal opnieuw toenemen. Ze zal
groeien van gemiddeld 5,6 procent tot 6,2
procent.
Volgens de commissiecijfers zal de
werkloosheid in Nederland gelijk blijven
(4,3 procent), maar de economische groei
in ons land zal dalen van 2,6 procent dit
jaar tot 2,25 procent volgend jaar. De
inflatie in ons land zal een sprong maken
van 4,3 procent dit jaar naar 7 procent
volgend jaar. Nederland zal zijn tekort op
de lopende rekening van de betalingsba
lans (nu volgens de commissiegegevens
ruim 600 miljoen gulden) volgend jaar
weten weg te werken.
Het economisch beleid dat gevoerd
moet worden dient dan ook een inkomens-
beperking in te houden zodat de consu
menten de hogere energiekosten te dra
gen krijgen. Er moet een stringent mone
tair beleid gevoerd worden. Het begro
tingsbeleid moet de effecten van de olie
prijsstijging slechts in zeer beperkte mate
compenseren.
Volgens de Europese commissie moet
de EG zich volgend jaar in de eerste plaats
concentreren op bestrijding van de infla
tie.
LA PAZ (Reuter). De groep opstandi
ge legerofficieren in Bolivia, die vrijdag
het militaire hoofdkwartier in de hoofd
stad La Paz had bezet, heeft de actie
beëindigd nadat president Gueiler een
nieuwe generaal had benoemd.
De nieuwe generaal heet Rocha Patino
en neemt de plaats in van Villagroel Rejas
als leider van de strijdkrachten. Deze be-
noemening strookt met de voordracht van
de militaire rebellen. De opstandelingen
verklaarden er vertrouwen in te hebben,
dat over het laatste geschilpunt, de positie
en het gezag van de minister van Defensie,
nog overeenstemming zal worden bereikt.
wapening en beperking van de bewape
ning had gedreigd als de NAVO inder
daad tot „modernisering” zou besluiten.
Gromiko vertrok zaterdag weer naar de
Sovjet-Unie.
Als Gromiko waarde had gehecht aan
dit dreigement, aldus Schmidt, dan had
hij het ook op prijs gesteld dit dreigement
„zwart op wit” in het communiqué te
hebben. „Voor mij is beslissend wat in het
communiqué is vastgelegd”. Schmidt
wees erop dat Gromiko en de Westduitse
minister van Buitenlandse Zaken, Hans-
Dietrich Genscher, in het door hen onder
tekende communiqué duidelijk hebben
gezegd dat er voor hen geen redelijk alter
natief voor de ontspanningspolitiek be
staat. De twee ministers hadden ook dui
delijk gesteld dat de uitwerking van nieu
we, concrete stappen op het gebied van de
ontwapening en wapenbeperking bespoe
digd en de contacten tussen beide landen
voortgezet moeten worden.
Een groep gepensioneerde Amerikaan
se diplomaten en hoge ambtenaren heeft
zaterdag als haar mening gegeven, dat de
NAVO-landen geen beslissing over de
Een woordvoerder van het Israëlische
ministerie van Buitenlandse Zaken legde
nadruk op „het zeer grote risico, dat Israel
neemt met deze evacuatie, zowel in econo
misch opzicht als ten aanzien van zijn
veiligheid”. Israel is niettemin bereid tot
grote offers voor de vrede met Egypte,
aldus de woordvoerder.
Door het aardoliegebied in het zuid
westen van de Sinai af te staan, heeft
Egypte voor het eerst sinds de Zesdaagse
Oorlog van 1967 voor de volledige beheer
sing over de Golf van Suez. Egypte heeft
toegezegd, Israel tegen betaling ongeveer
twee miljoen ton olie per jaar te leveren.
Bonn blijft optimistisch
over ontwapeningsgesprek
Zo poogde bondskanselier Helmut
Schmidt gisteren in Hamburg de indruk
weg te nemen dat Gromiko in zijn verkla
ring voor de pers, aan het einde van zijn
bezoek aan de bondsrepubliek, met stop
zetting van de onderhandelingen over ont-
BRUSSEL (ANP). Het besluit
van het Europese parlement om te
snoeien in de Europese landbouwbe
groting voor komend jaar, is in de
Europese budgetraad gesneuveld.
Nederland, dat het besluit van het
parlement had willen honoreren,
kreeg in de raad steun van Italië.
Maar de stemmen van die EG-lidsta-
ten waren in de raad onvoldoende.
Het Europees parlement heeft in
zijn laatste zitting, op voorstel van de
Nederlandse socialist Dankert, een
deel van de landbouwuitgaven voor
1980 in een „reserve” geplaatst, met
de bedoeling de Europese Gemeen
schap te dwingen tot maatregelen die
de overproduktie in de landbouw
(vooral in de zuivelsector) zouden
aanpakken. Die besluiten zijn nu in
de budgetraad verworpen.
Frankrijk is in de raad met een
verklaring gekomen waarin door
klonk dat dit land de door het Euro
pees parlement aangebracht wijzi
gingsvoorstellen niet wenste te steu
nen. Het Franse standpunt is dat het
parlement geen besluit kan nemen
over een zaak, die naar de Franse
visie alleen de raad aangaat. Al eer
der had de Franse regering blijk ge
geven van haar ongenoegen dat het
parlement met zijn besluiten inzake
de Europese begroting de uitvoeren
de macht aan zich had onttrokken die
alleen de Europese ministerraad
toekomt.
trijfël
(«SS»
