Kritiek op aanpak
energiediscussie
Magere vanille vla
halve liter tydelijk
MINISTER ANDRIESSEN VAN FINANCIËN
Openingstijden
rond feestdagen
Natuur en Milieu weigert deelname
Half miljoen voor
onderzoek naar
energiebesparing
Dag educatief
verlof voor
40.000 technici
Rijkswaterstaat
al tien jaar
e
I
I
23
WOENSDAG 28
ECONOMIE
NOVEMBER
19 7 9
(Van onze redactie economie)
n
I
I
AMSTERDAM. In 1980/1981 zal een
nieuwe fundamentele heroverweging van
de aanvaardbare groei van de collectieve
sector moeten plaatsvinden. Minister An-
driessen van Financiën zei dit tijdens de
jaarvergadering van de stichting voor
Zelfstandige Handel en Industrie (ZHI) in
Amsterdam.
1
c
fö
a
8
Groei van collectieve
1 sector heroverwegen
Betere controle
(ADVERTENTIE)
sen
rd
energiebronnen,
el
i,
Alleen voor Melkunie- of Menken Landbouw produkten.
3
k
0,10
184,00
Voor de kerstdagen mogen de win
kels geopend zijn op woensdag 19
december van 18.00 tot 21.00 uur. Op
donderdag 20 en vrijdag 21 december
van 5.00 tot 21.00 uur. Op zaterdag 22
december van 5.00 tot 17.00 uur en op
maandag 24 december van 5.00 tot
18.00 uur.
7,95
425,00
307,00
5,42
5,35
„Mijn conclusie”, zo zei de minister, „vloeit voort uit het
besef, dat wanneer wij de verdelingsproblematiek (tus
sen de collectieve en de particuliere sector) niet op
evenwichtige wijze tot een oplossing brengen, dit zal
leiden tot een aantasting van de groei zelf en daarmee
ook van de werkgelegenheid. Vóór alles moet worden
voorkomen dat de noodzakelijke aanpassingen ons in de
toekomst op onbeheerste wijze worden afgedwongen
door de economische realiteit”.
Wat is die economische realiteit? Andriessen wees erop,
vormde file door mankracht beveiligd. Dit
systeem kan dat verkorten tot 30 seconden.
Twintig voor het verwerken van de gege
vens en tien om de beslissing te nemen”.
Het gevolg van die beslissing zien de
automobilisten boven de snelweg op licht-
portalen. Om de wisselende afstanden van
500 en 1000 meter is er per rijstrook een
lichtbak; een zogeheten matrix met een
groot aantal signaalmogelijkheden. Alle
reerst een snelheidsadvies, van 30, 50, 60, 70,
80 of 90 km per uur. Verder een rood kruis,
verdrijfpijlen naar links of rechts en een
teken einde alle aanduidingen, de bekende
cirkel met een diagonale streep erdoorheen.
Wat gebeurt er nu precies na een onge
luk? Via de detectielussen is binnen 20
seconden bekend dat er zich een file aan het
vormen is, bijvoorbeeld vlak bij de afslag
naar de Brienenoordbrug in Rotterdam.
Tien seconden later weet degene die achter
het bedieningspaneel van de computercen-
trale zit wat er gedaan moet worden. Een
groot aantal kilometers voor de file wordt
er een adviessnelheid van bijvoorbeeld 80
km per uur aangegeven en dat loopt dan af
naarmate de plaats des onheils nadert.
Daar waar de mogelijkheid bestaat een
andere route te kiezen, wordt dat door
verdrijfpijlen de automobilist duidelijk ge
maakt (een andere route is bijv, die via de
Beneluxtunnel, waar overigens per 1 janua
ri de tolheffing wordt opgeheven).
De weggebruiker kan ook nog de rood
oplichtende X boven een rijstrook tegenko
men. Dat betekent afgesloten voor alle ver
keer. Het voordeel van dit signaal is dat het
ook buiten calamiteiten gebruikt kan wor
den. Als er tijdelijk door wegwerkzaamhe
den een rijstrook niet gebruikt kan worden,
werkt dit systeem sneller en dus kosten- en
tijdbesparend. En dat niet alleen voor de
wegbeheerder, maar ook voor de automobi
listen. In het weekend kan immers door een
simpele druk op de knop de gehele rijbaan
weer opengesteld worden.
Het is duidelijk dat het systeem de be
ruchte kop-staartbotsingen bij files aan
zienlijk zal verminderen. De kans dat er
storing in optreedt, is uitermate gering, en
mocht dat het geval zijn, dan zal een drietal
veiligheden het risico van totale uitval voor
komen.
Allereerst is het systeem dubbel uitge
voerd, wordt de verbindingslijnen prak-
(Van onze redactie economie)
DEN HAAG. Voor de vereniging
Natuur en Milieu is de brede maat
schappelijke discussie zoals de rege
ring die zich voorstelt over (kern)
energie dermate beperkt, dat ze daar
aan zo niet wil meedoen. Dat is geble
ken tijdens een hoorzitting in de
Tweede Kamer. Ook andere groepe
ringen leverden veel kritiek op de
opzet van en uitgangspunten voor de
discussie.
„De regering gaat uit van een economi
sche groei van drie procent per jaar als
vast gegeven, alleen om het nationaal in
komen op te schroeven. Er wordt van
uitgegaan dat de energie toch niet schaars
wordt, omdat een of andere laborant er
binnenkort wel wat op vindt”, aldus ir.
Potma van de vereniging Milieudefensie.
De brede maatschappelijke discussie
dreigt zich te beperken tot een discussie
over het gebruik van kernenergie voor de
opwekking van elektriciteit, zo stelden
vertegenwoordigers van verschillende mi-
I
89.00
153,00
59,00
92.50
85,90
10,00
42,40
163.00e
27,40
67,80
46,30
96,00
32,00
60,50
80,00
13,50
94,50
114,50
60,50
89,10
64,40
102,00e
48,70
36,50
24,00
173,001
122,00
73,50
35,00
128,70
37,80
49,50
49,50
71,50
53,00
61,00
139,30
96,00
205,00
38,50
52,50
127,00
48,50
54,00
47,50
66,50
92,00
48,50
142,00
42,50
46,50
127,70
36,00
56,20
104,00
95,60
45,50
115,00
35,50
132,50
57,00
61,60
180,50
34,50
76,00
146,50
20,60
36,00
38,00
35,50
50,80
116,20
265,00
151,00
144,00
265.00
69
DEN HAAG (ANP). Ongeacht de
openstellingsuren zoals deze op het
aankondigingsformulier bij winkels
staan aangegeven, mogen winkels
vóór Sinterklaas en Kerstmis op an
dere tijden geopend zijn. Deze lande
lijke vrijstellingsregeling op grond
van de Winkelsluitingswet 1976 geeft
winkeliers de mogelijkheid zelf hun
openingstijden te kiezen. Dit heeft
het ministerie van Economische Za
ken bekend gemaakt.
Op woensdag 28 november mogen
winkels open zijn van 18.00 tot 21.00
uur. Op donderdag en vrijdag 29 en
30 november van 5.00 tot 21.00 uur.
Op zaterdag 1 december van 5.00 tot
17.00 uur. Op maandag 3 en dinsdag 4
december van 5.00 tot 21.00 uur. Op
woensdag 5 december van 5.00 tot
18.00 uur.
(Van onze redactie economie)
UTRECHT. Met de toename van
het autoverkeer wordt het er in ons
land niet veiliger op. Met name op de
autosnelwegen groeien de files en
daarmee het aantal ongelukken. Uiter
aard is dat niet iets van de laatste tijd.
DEN HAAG (ANP). Werknemers in
de elektrotechnische industrie (in totaal
40.000 werknemers) krijgen vanaf vol
gend jaar recht op een dag betaald verlof
per jaar voor het volgen van onderwijs
dat in het belang is van de beroepsuitoefe
ning.
Het opleidings- en ontwikkelingsfonds
voor de elektrotechnische bedrijfstak,
waarin werknemers- en werkgeversorga
nisaties zijn vertegenwoordigd, heeft in
samenwerking met de overheid een cur
suspakket samengesteld, waarmee werk
nemers de voor hun functie benodigde
kennis kunnen bijhouden.
Ook biedt het cursuspakket de oudere
werknemer, volgens het fonds, de moge
lijkheid op de bijscholing die hij nodig
heeft om zich op de arbeidsmarkt te kun
nen handhaven. Tenslotte zal de scholing
volgens het fonds de motivatie en het
plezier in het werk van de werknemers
vergroten.
Meerdaagse cursussen kunnen worden
gevolgd door de verlofdag jaarlijks op te
sparen. De scholingsverlofregeling geeft
werknemers die onder de CAO voor het
electrotechnische bedrijf vallen recht op
het volgen van cursussen die door het
fonds worden aangewezen.
Het opleidings- en ontwikkelingsfonds
en de onderwijscommissie van de unie
van elektrotechnische ondernemersorga
nisaties werken nog aan uitbreiding van
het bij scholingsprogramma.
dat volgens de huidige projecties de energierekening op
de betalingsbalans in de jaren tachtig gemiddeld met
bijna een miljard per jaar zal achteruitgaan. Tevens
zullen volgens hem verdere prijsstijgingen van ruwe olie
en andere grondstoffen leiden tot een structurele ver
slechtering van de ruilvoet.
Beide ontwikkelingen zullen, aldus Andriessen, een
aanpassing van het binnenlandse bestedingsniveau
noodzakelijk maken en een uiterste inspanning afdwin
gen om het concurrentievermogen van de Nederlandse
economie te herstellen. Dit zal temeer noodzakelijk zijn,
omdat van het onzichtbare verkeer met het buitenland in
de komende jaren volgens de minister nauwelijks een
positieve bijdrage aan de betalingsbalans mag worden
verwacht.
Er zijn nog meer potentiële claims op de nationale
middelen: in de komende jaren zal moeten worden gere
kend met omvangrijke vervangingsinvesteringen en in
vesteringen gericht op de energiebesparing en milieube
scherming. Daarnaast zal het arbeidsaanbod sterk toene
men, waardoor de werkloosheidsproblematiek een extra
accent krijgt.
Ook zal de problematiek rond de overheidsfinanciën
nog scherper worden. De geleidelijk wegvallende aard-
alcoholgebruik
(Van onze redactie binnenland)
UTRECHT. Met een elektronisch
apparaat gaat de Nederlandse politie
met ingang van volgend jaar het alco-
holpromillage bij automobilisten me
ten. Minister De Ruiter van Justitie
heeft hiervoor toestemming gegeven.
Het is aan de politiekorpsen zelf om
te beslissen of ze het oude blaaspijpje
zullen blijven gebruiken of zullen
overschakelen op de elektronische
apparatuur.
Het nieuwe apparaat Alcocontrol, is de
vinding van de Zeistenaar C. Stuitje. Een
Zeister firma heeft de produktie ervan
dezer dagen gestart. Het apparaatje kost
1600. Volgens een woordvoerder van het
ministerie van Justitie zal het voor kleine
re politiekorpsen voorlopig vermoedelijk
wel te duur zijn om op de nieuwe manier
van promillagemeten over te stappen.
Het gaat om een apparaatje dat kan
worden aangesloten op het lichtnet, accu
of batterijen. Er zit een aantal lampjes op
dat aangeeft hoe hoog het alcoholpromil-
lage is van degene die in het apparaat
blaast. Het promillage kan in drie waar
den worden aangegeven: 0,5, 0,8 en 1,6
promille.
Als de verdachte automobilist blaast,
gasbaten, aldus Andriessen, gaan nu eenmaal niet auto
matisch samen met een vermindering van het beslag van
collectieve uitgaven. Een compensatie door hogere belas
tingen en/of sociale premies zou opnieuw leiden tot een
versnelling van het loon- en prijsvliegwiel.
Volgens de minister biedt financieringstekort van de
overheid geen uitwijkmogelijkheden.
Integendeel: het is uitermate essentieel dat het finan
cieringstekort wordt teruggedrongen naar een structu
reel aanvaardbaar niveau, dat veeleer op vier dan op vijf
procent van het nationaal inkomen moet worden gesteld.
De verwachtingen voor de economische groei zijn,
aldus Andriessen, niet hoog gespannen. Er is geen aanlei
ding om te veronderstellen dat de reële groei van het
nationaal inkomen zal uitgaan boven de twee drie
procent die in de laatste drie jaar is gerealiseerd. Dat is
minder dan de groeivoet van drie procent, die thans nog
uitgangspunt vormt voor het structureel begrotingsbe
leid.
Hoezeer geringere structurele groei de begroting beïn
vloedt, moge, aldus Andriessen, blijken uit het gegeven
dat bij een groei van twee procent de begrotingsruimte
volgend jaar meer dan twee miljard gulden lager zou zijn
dan bij een groei van drie procent.
Vandaar dat Rijkswaterstaat al zo’n tien
jaar bezig is met de ontwikkeling van auto
matische filebeveiliging. Over precies één
jaar, in december 1980, zal het eerste traject
24 uur per dag in werking zijn. Dat is op
rijksweg 13 tussen Rotterdam en Delft. In
november 1981 moet een groot aantal kilo
meters autosnelweg rondom Oudenrijn van
hetzelfde systeem voorzien zijn.
Filebeveiliging is niet iets nieuws, maar in
deze opzet is het uniek in de wereld. Er zit
naast de signalering van de file een aantal
mogelijkheden in om de stroom auto’s te
sturen, te stoppen of langzaam snelheid te
laten minderen. In het wegdek van rijksweg
13 zitten om de 500 meter detectielussen die
per rijstrook het aantal voertuigen elke 4
seconden telt. Die informatie wordt aange
vuld met de snelheid van de auto’s en de
ongelijkmatigheid van het aanbod.
In een computercentrale worden deze cij
fers vergeleken met een aantal/criteria die
in het geheugen zitten. Daarna worden er
conclusies getrokken over deze verkeerssi
tuatie en geeft de computer aan wat er dient
te gebeuren. Want voorlopig werkt het sy
steem nog niet volautomatisch en moet de
eindbeslissing genomen worden door
iemand in de centrale.
Grote voorvechter van het systeem is de
heer J. J. Klijnhout, die samen met J. H.
Jenezon en R. C. van der Voort het hele
project begeleidt. De heren hopen met het
filebeveiligingssysteem een ongevalsreduc-
tie op de autosnelwegen te bereiken. Jene
zon: „Op drukke autosnelwegen is nu het
aantal ongevallen 18 per km per jaar. Daar
van is de helft het gevolg van files. Met dit
systeem, dat veel sneller en effectiever
werkt dan nu ooit mogelijk is, kan dat tot 4
5 teruggebracht worden. Want hoe is het
nu bij een ongeluk of andere calamiteit op
een autosnelweg? Er wordt naar een praat
paal gehold, bericht doorgegeven, politie
komt, maar op z’n vroegst binnen 10 15
minuten wordt de toename van de al ge-
kan hij zelf het resultaat niet zien, maar
erna is het wel voor hem te controleren. Er
moet twee keer worden geblaze i: een
maal 2,5 seconde en daarna 10 seconden.
Dat is nodig omdat de lucht die in de
mondholte zit en die dus de eerste keer in
het apparaat wordt geblazen doorgaans
veel meer alcohol bevat dan de adem die
uit de longen komt.
De gemeentepolitie in Eindhoven en in
Haarlem heeft uitgebreide proeven met
de nieuwe apparatuur genomen. Dat heeft
geleid tot een rapport voor de Centrale
Politieverkeerscommissie (CPVC) die de
minister daarna positief advies heeft uit
gebracht.
Onderzoek heeft uitgewezen dat de
nieuwe methode betrouwbaarder is dan
het blaaspijpje, waarbij vooral de promil
lages tussen 0,5 en 0,8 (waarom het vaak
gaat bij alcoholcontroles) nogal eens min
der duidelijk wordt aangetoond.
Tussen ministerie en fabrikant wordt
nog wel overlegd over een aantal kléine
wijzigingen, die aan het apparaat zouden
kunnen worden aangebracht. Daarvan is
afhankelijk wanneer Alcocontrol in ge
bruik kan worden genomen. Wettelijk
hoeft er weinig te worden veranderd.
Er zijn overigens nog geen plannen het
blaaspijpje, dat op 1 januari 1975 werd
ingevoerd, weer af te schaffen.
lieu-, maatschappelijke en kerkelijke
groeperingen. Men gaat er volgens hen
aan voorbij of elektriciteit zo’n belang
rijke plaats moet innemen en welke ande
re middelen er zijn om het op te wekken.
„We mogen alleen maar kiezen tussen
kolen of uraan”, aldus het Landelijk Ener
gie Komitee (LEK).
Het ministerie van economische zaken
treedt daarbij op als een „pressiegroep
ten gunste van kernenergie”, aldus de
vereniging Milieudefensie. Het LEk vindt,
dat eigenlijk al gekozen is voor kernener
gie gezien bijvoorbeeld de proefboringen
in zoutkoepels om te kijken of opslag van
kernafval daarin mogelijk is.
Alle groepen pleiten ervoor dat niet te
doen om de sfeer rond de discussie niet te
erg te verpesten. Voorts dient meer aan
dacht te worden besteed aan andere, al
ternatieve energiebronnen, zo werd
gesteld.
De discussie wordt volgens de milieu
groepen voorts beperkt door bestaande
kerncentrales erbuiten te laten.
Kritiek was er ook op de macht van de
stuurgroep van drie niet-deskundigen, die
de discussie in banen moet leiden. De
leden zouden door de regering worden
benoemd. De groepen zien liever meer
invloed van de Kamer. De stuurgroep zou
naar hun mening in geen geval mogen
bepalen welke informatie relevant is voor
de mensen en voor de uiteindelijke be
sluitvorming.
Het Energie-onderzoek Centrum Neder
land (ECN) vindt een brede maatschappe
lijke discussie over (kern-)energie eigen
lijk niet zo nodig. Argumenten als afval
problemen, een mogelijke bijdrage aan de
kernbewapening en het risico van een
ramp zijn voor het centrum niet doorslag
gevend. Besluiten zouden via de gebruike
lijke weg kunnen vallen. Het risico van
kernbewapening of de aanleg van pijplei
dingen voor aardgas is groter dan dat bij
de bouw van drie nieuwe kerncentrales in
Nederland, meent het ECN.
Een voordeel van de discussie kan zijn
dat de mensen beter worden geïnfor
meerd. Maar het houdt tevens het risico in
dat ze door de enorme toevloed van infor
matie door de bomen het bos niet meer
zien, aldus de meeste milieu-organisaties.
DEN HAAG (ANP). Minister Beel-
aerts van Blokland van Volkshuisvesting
en Ruimtelijke Ordening heeft ruim een
half miljoen gulden gegeven voor onder
zoek naar energiebesparing in woningen
en gebouwen.
De technisch-psychische dienst van
TNO heeft als bijdrage in de kosten van
het onderzoek naar een warmteverbruiks-
meter een bedrag van 235 000 gulden ge
kregen. Een dergelijke meter is te vergelij
ken met een gas- of electriciteitsmeter en
wordt toegepast in gebouwen met blok- of
stadsverwarming. Gebruik van deze me
ter kan een besparing aan energie van 15
tot 20 procent opleveren.
Dezelfde dienst moet de invloed nagaan
van lange termijn-effecten op de kwaliteit
en levensduur van dubbel glas. Daarvoor
is een bedrag van twee ton verleend.
Tenslotte zal een adviesbureau in
Amersfoort een onderzoek instellen naar
de invloed van licht- en warmtetechnische
eigenschappen van armaturen en pla-.
fondsystemen op het energieverbruik.
Daarvoor is een bijdrage verleend van
173.000 gulden.
Filebeveiliging zal aantal
ongevallen terugdringen
tisch continue en automatisch gecontro
leerd, en als dat niet voldoende is, resteert
een zogeheten minimum-programma.
De centrale, die voor Oudenrijn in het
gebouw voor de Dienstkring Autosnelweg
net over de Galecopperbrug is gevestigd,
zal zeven mensen in dienst nemen die teza
men 24 uur per dag zullen waken over de
filevorming rond dit gebied.
Wat opvalt is, dat slechts het korte stuk
naar het westen van rijksweg 12 en dat van
rijksweg 2 naar het zuiden beveiligd is.
De heer Jenezon daarover: „Het hele sy
steem is niet goedkoop. Als in ’81 alles
gereed is, dan heeft dat 50 miljoen gulden
gekost en dat is exclusief de 17,5 miljoen
ontwikkelingskosten. Per kilometer komt
dat op een half miljoen aanlegkosten. Te
meer daar zeker is dat dat deel van rijksweg
13 en het gebied rond Oudenrijn geen be
langrijke wijzigingen zullen ondergaan, be
perken we ons tot deze stukken rijksweg”.
Natuurlijk willen alle belanghebbenden
na een tijdje wel eens weten of het systeem
werkt en nog meer of het voldoet. Daarom
is er in het midden van 1982 een evaluatie
gepland en is er, om tegen die tijd ergens
zinnig over te praten, in rijksweg 13 een
groot aantal extra research-kabels gelegd.
Het is overigens nu al haast zeker dat dit
project, waar over de hele wereld veel be
langstelling voor is, een Europees demon
stratieproject zal worden. Daarvoor is er al
vijf jaar een stichting in de weer, Euco-cost
geheten. Die zorgt voor uitwisseling van
kennis op dit terrein. De uiteindelijke be
slissing of het Nederlandse systeem een
demonstratieproject voor Europa wordt,
zullen de diverse parlementen volgend jaar
nemen.
Uiteraard is het Rijkswaterstaat met dit
systeem alleen om de veiligheid te doen.
Wat dat betreft is wellicht in de toekomst
extra informatie over bijvoorbeeld een glad
wegdek of mist in het systeem op te nemen.
Maar er is meer mogelijk, dat is evenwel
een zaak van de politie. Te denken valt aan
automatisch werkende fotocamera’s of vi
deo die het weggedrag controleren. En een
stap verder is niet zo denkbeeldig. Ver
keersovertredingen worden door een kop
peling aan het kentekenbureau in Veen-
dam, automatisch verwerkt. Het is zelfs
mogelijk de „bon” (acceptgiro) de volgende
dag in huis te hebben.
E
OÓ’
3
N
ff
Oc
3
JT
