Minister Tuijnman op congres:
s
Twente krijgt
Landbouwdeskundigen:
Ijzeren vuist” van Jelle Zijlstra
Bosschap: meer
werk in natuur
9a LENING 1979
PER 1995X1999
TWA bestelt
10 Boeings
Hoge rente in
grensgebieden
achtergrond
Eis afgewezen
Scholten-Honig
Nieuwe sneeuwfreezer
kringloopwinkel
in nadeel boeren”
„Vrije markt werkt
Een op drie
aanstekers
is gevaarlijk
Goederenvervoer
NS in onderzoek
Nieuw bedrijf voor
i express-transport
„Metro” vergoeding
voor winkeliers
„Werk bemiddeling
ook bij kazernes”
STAAT DER NEDERLANDEN
tweede uitgifte
21
*0
VRIJDAG 7 DECEMBER
19 7 9
ECONOMIE
(Van onze redactie economie)
bedrag
koers
rente
aflossing
schuldbewijzen
prospectus
e
inschrijving
storting
15 januari 1980
kosteloos bij banken en commissionairs
open bedrag
de koers wordt na de inschrijving op 11 december 1979
vastgesteld volgens het tendersysteem
jaarlijks op 15 december
in 5 jaarlijkse termijnen van 15 december 1985 af
dooreenleverbaar met eerste uitgifte
11 december a.s. van 9 tot 15 uur via banken en commissionairs
ourai
:evorek
plaats
indacl c
UTRECHT. Minister
Tuijnman van Verkeer en Wa-
Jjp terstaat zal zo’n 500 vragen
‘2';' moeten beantwoorden over
48; het Structuurschema Verkeer
Bovendien staat nog op
stapel het Rijkswegenplan
1980 (kosten ruim 1 miljard),
waarover ook nog wel wat te
vragen zal zijn. De minister
sprak gisteren op het Neder-
t lands wegencongres in
ui! Utrecht. Hij maakte zich zor
gen over de trage voortgang
bij wegenaanleg.
i? moeten beantwoorden
het Structuurschema Verkeer
en Vervoer en het Meerjaren
plan.
i
(Van onze redactie economie)
mdsen
liv. ed.)
teerd
Jf M I t HOR At
im,
de"
4
o
o
o
o
o
o
o
o
5
9
9
9
9
9
9
9
9
9
9
9
9
9
9
9
te
9
9
9
9
r
i
i
i
i
i
e
I
5
J
o;
177,
„Tè lange duur bij voorbereiding bij
wegenprojecten, de bottleneck-vormende
gemeenteplannen, die een vertraging ge
ven van gemiddeld tien jaar, maken een
heroverweging van inspraak nodig. Moge
lijk kan er wat meer stroomlijn in de
inspraakprocedures komen”. Hij vond te
vens dat lang voor de planning de priori
teiten gesteld moeten worden. „Tè grote
concentratie van deelproblemen geeft een
ten onrechte overbelichting van die zaak,
met als gevolg onnodige kosten”, zo zei
hij.
De minister ging verder in op de komen
de afschaffing van het Rijkswegenfonds.
(Door Frans Nypels)
HAARLEM. Jelle is weer be
zig. Jelle Zijlstra, de directeur van
de Nederlandsche Bank, regeert
met ijzeren vuist. Opnieuw heeft hij
het signaal gegeven dat het loon-
gewroet in Den Haag en omstreken
de BV Nederland ernstig bedreigt.
Veel anders kan zijn handelwijze
om het rentepeil op te jagen niet
betekenen.
De jongste rentestijging die Zijlstra
dicteerde heet bedoeld te zijn om te
voorkomen dat binnen- en buitenlandse
beleggers in andere valuta’s geldsoor
ten) vluchten. Zo’n maatregel kan op
drie fronten een gunstig effect hebben:
het is een manier om inflatie te be
strijden;
het schept financieringsbronnen voor
bedrijven die willen investeren;
het drukt de animo bij de gewone
burger om consumptief krediet op te
nemen.
doen. Uiteraard wordt aan de huidige
vraag nu ook voldaan, alleen is de directe
koppeling verdwenen. Er blijft slechts een
rekenkundig verband, aldus Tuijnman.
Hoofddirecteur Rijkswaterstaat, ir. J. P.
Neeteson, ging in op de plannen voor de
komende vier jaar. „Er zal in 1984 een
kleine 600 kilometer aan nieuwe rijkswe-
gen zijn aangelegd. Totaal ligt er dan 3200
kilometer. Het beleid zal erop worden
gericht om de lengtes van de verplaatsin
gen te beperken”.
Onlangs zijn twee spoorwegbeambten
in Edingburgh (Schotland) om het leven
gekomen toen tijdens laswerkzaamhe-
den hun wegwerpaanstekers door von-
een grote steekvlam uit”, aldus Schu-
thof, wiens bedrijf tientallen miljoenen
aanstekers per jaar maakt.
In Nederland bestaan nog geen veilig
heidsnormen voor wegwerpaanstekers:
>che
n
ien.
dit
euvel
an.
rijdende vrachtwagens en enkele tiental
len depots, waarmee de klanten huis-aan-
huis worden bediend.
90
50
90
50
90
90
w
'0
90
90
90
90
10
90
10
90
90
O
O
O
O
België kunnen uitzetten.
In het Nederlandse grensgebied betaald
49.
3!>.
IK;
8®
9U
81
111
442
1631
211
72J
45)
103;
34,1
«t
811
is;
os;
112;
62:
90J
102,1
43’
I
1212
342
602
1102
982
492
1144
374
1332
59,1
60,1
173,1
332
782
147,1
222
342
382
352
49.6
120,0
270,»
15244
152.7
260.0
50;
50,1
77|
582
631
140,1
97,i
202;
4S1
561
128.)
51J
48,
684
94,1
433,
299,
LUXEMBURG (AP). Het Europese
Hof van justitie heeft eisen om schadever
goeding afgewezen van drie isoglucose-
bedrijven, waaronder Scholten-Honig, die
een proces waren begonnen omdat zij van
mening waren dat een Europese belasting
op hun produktie te hoog was.
Het Hof besliste eerder dat de belasting
inderdaad te hoog was, maar het verwierp
eisen om schadevergoeding, omdat de
Europese ministerraad geen ernstige ver
gissing heeft gemaakt bij het vaststellen
van de belasting, aldus het Hof.
De drie bedrijven zijn Amylon uit Bel
gië, Tunnel Refineries uit Groot-Brtittan-
nië en Scholten Honig uit Nederland.
Inflatiebestrijding is nodig. De Neder
landse gulden zakt op de internationale
geldmarkten naar een bedenkelijk laag
niveau. Beleggers lezen ook kranten en
zijn zeer gevoelig voor loongesprekken.
Bij de onderhandelingen tussen werkge
vers, werknemers en de actief meeden
kende overheid over een centraal ak
koord voor 1980 werd op listige wijze de
deur op een keer gezet voor een tweede
grote loongolf sinds het begin van de
jaren zeventig. De eerste kwam na een
wilde staking in de Rotterdamse haven
in 1970; de befaamde 400-golf. De twee
de zou er nu gekomen zijn als de partijen
die betrokken waren bij het opstellen
van het globale loonakkoord er in toe
gestemd hadden dat voor bepaalde soor-
worden. Via rentestijging probeert Zijl
stra daartegen een dam op te werpen.
Die extra rente kan een belegger zo
aantrekkelijk voorkomen dat hij zijn
vermogen in Nederland laat staan.
Een tweede motief waarmee Zijlstra
zijn recente rentestijging kan verdedi
gen is het feit dat er voor bedrijven die
willen investeren in nieuwe technologie
een geldmarkt blijft bestaan waarop zij
terecht kunnen. Een dure markt welis
waar, maar als geld duur is worden de
investeringsbeslissingen veelal beter af
gewogen. Vlucht het geld over de grens
dan ontstaat grotere schaarste en in een
markteconomie zoals wij die kennen
drijft schaarste tot nog hogere prijzen.
De laatste overweging - het drukken
van het consumptief krediet - die Zijl
stra ongetwijfeld door het hoofd heeft
gespeeld, zal bij de burger het hardst
aankomen. Hypotheken worden duur
der, persoonlijke leningen voor het aan
schaffen van duurzame consumptiegoe
deren (vervanging van auto, automati-
Ir, B. Beukers, hoofdingenieur-direc-
teur van de Rijkswaterstaat in de dienst
verkeerskunde, ging in op de situatie van
de rijkswegen: „In de Randstad worden
50 percent van alle voertuigkilometers ge
produceerd. De opstoppingen die hieruit
voortvloeien kosten ongeveer 20 miljoen
gulden per jaar, benevens een extra
brandstofverbruik van rond 1 miljoen li
ter per jaar”, zo becijferde ir. Beukers.
BRUSSEL (ANP). Belgen die bereid
zijn hun geld uit te zetten bij Nederlandse
banken juist over de grens kunnen daar
nu al een rente voor krijgen die oploopt
tot 15,75 procent.
Al geruime tijd lokken Nederlandse
banken in het grensgebied Belgische klan
ten omdat ze, ondanks de hoge rente die ze
betalen, het geld toch nog met winst in
(ADVERTENTIE)
Dat betoogden gisteren tijdens een geza
menlijke inaugurele rede aan de Land
bouwhogeschool in Wageningen de nieu
we hoogleraren prof. P. C. van den Noort
en prof. J. de Hoogh.
De zegswijze „de boeren klagen altijd”
5? kan men volgens Van den Noort gerust
H k aanvullen met: „en vaak terecht”. Of de
economie nu groeit, stagneert of keldert,
de boer trekt aan het kortste eind, aldus
Van den Noort.
i Hij beschouwt het mechanisme van de
vrije markt als ontoereikend voor de pro-
blemen in de Nederlandse landbouw. De
prijzen van agrarische produkten schom
melen sterk. Omdat de vraag naar deze
produkten ook in een groeiende economie
nauwelijks toeneemt, zal de agrarische
sector met een afnemend aandeel in de
consumptie als geheel genoegen moeten
nemen. De landbouw is daardoor een
krimpende bedrijfstak, zo zei Van den
Noort.
Hij concludeerde, dat het prijsmecha
nisme steeds in het nadeel van de boer
„Dat er op de rijkswegen nog veel knel
punten en files zijn is juist, maar dat is
geen reden om wegenbouw niet te finan
cieren uit de algemene middelen. In 1964,
toen het fonds werd ingesteld, had het zijn
nut. Er moest een fiks bouwprogramma
kunnen komen om aan de vraag te vol-
ten arbeid extra beloningen mogelijk
moesten zijn.
Een zinnetje dat de Federatie Neder
landse Vakbeweging in het voorontwerp
had gesmokkeld. Desgevraagd werd ge
meld dat die extra beloning boven de
geëiste 2 procent moest worden betaald.
Hoeveel? Dat werd niet nader geduid.
Details zouden immers in de bedrijfstak
ken worden uitgevochten. Indachtig het
gezegde: geef de vakbeweging een vin
ger en ze pakken de hele hand, werd die
mogelijkheid tot een loongolf op het
nippertje voorkomen. Maar wat gebeurt
er als de afzonderlijke bonden met dit
afgewezen pakket de bedrijfstakken be
lagen? Er bestaat gerede twijfel of de
poort hiervoor gesloten kan blijven.
Iedereen kan het inmiddels weten - de
regering is erg duidelijk geweest wat er
zou gebeuren bij een overschrijding van
de door haar gedicteerde loonruimte
van één procent - onze economie kan
zo’n loongolf niet dragen. Korten op
uitkeringen in de sociale sector stuit op
enorme psycho-sociale weerstand, die
het kabinet zijn nek kan kosten, uitrek
king van het financieringstekort, toch al
extreem groot, botst onherroepelijk op
een veto van de directeur van de Neder
landsche Bank, die zich een eigen ver
antwoordelijkheid toekent voor het mo
netair beleid. Dit dilemma doet de op
zekerheid en stabiliteit rekenende beleg
gers de wijk nemen naar andere valu
ta’s, waar lange-termijndenken nog wèl
mogelijk is.
sche wasmachine, moderne keukenap-
paratuur) worden kostbare verbintenis
sen. Al eerder dit jaar waarschuwde
Zijlstra volk en parlement tegen die
steeds maar uitdijende mogelijkheden
om betalingsverplichtingen naar een on
gewisse toekomst door te schuiven.
Op zichzelf geven die toekomstige ver
plichtingen namelijk extra druk op de
loononderhandelingen, want Jan Mo
daal is geleerd dat hij moet kijken wat
hij netto in het handje krijgt. Een beta
lingsverplichting beschouwt hij als een
vorm van belasting die zijn netto inko
men drukt. Worden sommige zaken
duurder, belastingen of premies bijvoor
beeld, of de groenten wegens klimatolo
gische oorzaken, dan komt hij in zijn
ogen te kort. Zijn vakbewegingsleiders
DEN HAAG (ANP). De minister van
Landbouw en Visserij moet zo spoedig
mogelijk overgaan tot vergroting van de
blijvende werkgelegenheid in bossen en
natuurterreinen. Daarmee kan hij uitvoe
ring geven aan een bij de behandeling van
de begroting aanvaarde motie van die
strekking. Dit heeft het Bosschap in Den
Haag minister Van der Stee woensdag
geschreven.
De potentieel in bossen en natuurterrei
nen aanwezige werkgelegenheid moet op
korte termijn in blijvende werkgelegen
heid worden omgezet, aldus het Bosschap.
(Van onze redactie buitenland)
ARNHEM. De van oorsprong Austra
lische transportonderneming IPEC is on
langs gestart met huis-aan-huisdiensten in
West-Europa via de Britse Sayersgroep en
de Nederlands-Westduitse Gelders-Spe-
tragroep.
Men maakt gebruik van 24 uur per dag
DEN HAAG (ANP). Staatssecretaris
Smit-Kroes (Verkeer en waterstaat) heeft
drie adviesbureaus ingeschakeld, die een
onderzoek moeten doen naar de toekomst
van het NS-goederenvervoer. Dit heeft het
ministerie gisteren bekend gemaakt.
De onderzoeken moeten de bouwstenen
verschaffen voor het toekomstige
overheidsbeleid met betrekking tot het
goederenvervoer per spoor. Het gaat
vooral om de bedrijfseconomische en
marktvooruitzichten op middellange ter
mijn. Ook moet antwoord gegeven wor
den op de vraag of en in hoeverre de
concurrentiepositie van de NS wordt
beïnvloed door het feit dat de spoorwegen
in principe hun eigen railwegen moeten
bekosten. Tenslotte wordt gekeken naar
de vaststelling van de kosten en de kosten
verdeling tussen reizigers- en goederen
vervoer. De onderzoekresultaten moeten
eind volgend jaar bekend zijn.
Twee derde van de in Nederland ge
bruikte wegwerpaanstkers is volgens de
heer Schuthof absoluut veilig. Deze zijn
meestal gemaakt van nylon 6-6, een
kunststof die volgens de Asser aanste-
kerfabrikant onbrandbaar en zelfs
vlamdovend is. Tot deze categorie horen
de meest verkochte merken Poppel,
Cricket en Feudor. De (meestal naamlo
ze) wegwerpaanstekers uit Japan, Ko
rea, Hongkong en de Bic-aanstekers uit
Frankrijk zijn volgens insiders niet alle
maal veilig.
(Van onze redactié economie)
WAGENINGEN. Het vrije-marktmechanisme werkt altijd in het nadeel
van de boeren, of ze nu in Nederland werken of in de Derde Wereld. In eigen
land kan alleen de centrale overheid de boeren beschermen en internationaal
gezien dient er een nieuwe landbouwmarktorde te komen.
heeft gewerkt. Landbouwcoöperaties ziet
hij niet als een geschikt middel om prijs-
schommelingen, overproduktie en aantas
ting van het landschap in het gareel te
houden. Volgens Van Noort loopt de be
oogde samenwerking stuk op gebrek aan
solidariteit. Eigenlijk kan alleen de
overheid effectief regelend optreden,
denkt de nieuwe hoogleraar. Hij waar
schuwde in dit verband wel voor een
bureaucratische chaos.
Een massale guldensvlucht kan grote
gevolgen hebben. De toch al zwakke
gulden - oorzaak: de BV Nederland
maakt meer op dan zij verdient - komt
verder onder druk te staan en dat kan
zelfs leiden tot een devaluatie officië
le waardevermindering van een geld
soort). Voor ingevoerde goederen moe
ten dan meer guldens op tafel worden
gelegd die er niet zijn. Omdat de BV
Nederland zonder ingevoerde grond
stoffen niet kan functioneren zal Jelle
Zijlstra van het kabinet opdracht krij
gen nieuwe guldens te drukken mone
tair financieren) en dat wakkert de infla
tie aan.
Een inflatie die via het systeem van
automatische prijscompensatie, dat be
paalt dat prijsstijgingen in de lonen wor-
den vergoed,, nauwelijks getemperd kan krijgen van hem dan te horen°dat het
leven zoveel duurder geworden is.
Die onmeetbare psycho-sociale druk
op het loongebouw, veroorzaakt door
een teveel aan consumptief krediet, is
Zijlstra al jaren een doom in het oog.
Het kabinet heeft deze zomer wel iets
gedaan om die consumptieve vlucht een
halt toe te roepen, maar het heeft niet
geleid tot de drastische beperking die
hem voor ogen zweeft.
Eigenlijk, alles overziende, heeft Zijl
stra deze week even zijn tanden laten
zien. Zo van: hier ligt een grens die u niet
mag overschrijden. Het kabinet-Van Agt
mag zich zijn waarschuwing ter harte
nemen. Minister Albeda heeft in zijn
verlangen naar centrale loonafspraken
al te veel wisselgeld op tafel gelegd.
Weliswaar heeft de minister zich gehaast
om bij het afspringen van de onderhan
delingen te verklaren dat zijn sinter
klaascadeautjes niet meer gelden in die
nieuwe situatie, maar of hij dat straks,
als het loongeweld in de bedrijfstakken
losbreekt, nog zegt, is erg twijfelachtig.
DEN HAAG (ANP). De liberale Twee
de Kamerleden Keja en Blaauw willen dat
rijdende Arbeidsbureau’s de Nederlandse
kazernes gaan bezoeken.
In schriftelijke vragen aan de minister
van Sociale Zaken en staatssecretaris Van
Lent van Defensie wijzen de WD’ers op
de rijdende Arbeidsbureau’s die de in
West-Duitsland gelegerde Nederlandse
militairen jaarlijks drie tot vier keer be
zoeken. Zij motiveren de daar gelegerde
dienstplichtigen tot studeren in diensttijd,
en helpen hen bij het zoeken naar werk als
ze de dienst verlaten.
De liberalen wijze op de ontevredenheid
die bij dienstplichtigen in Nederland be
staat over de arbeidsbemiddeling hier.
Het ministerie van Defensie zou naar deze
problematiek een onderzoek laten in
stellen.
GRONINGEN. Een derde van de
ongeveer 25 miljoen wegwerpaanstekers
die jaarlijks in Nederland worden ge
bruikt is onveilig. „Maar het is geweldig
overdreven te zeggen, dat zulke aanste
kers even explosief zijn als drie staven
dynamiet”, zegt H. Schuthof, directeur
van de aanstekersfabriek Gebr. Van
Poppel in Assen, de enige fabrikant van
wegwerpaanstekers in Nederland, die
desgevraagd reageert op alarmerende
berichten van Engelse veiligheidsinspec
teurs.
ROTTERDAM (ANP). De gemeente
Rotterdam komt begin volgend jaar met
een schaderegeling voor middenstanders
die dupe zijn van de aanleg van de metro.
In januari komt er volgens een medede
ling een ambtelijke studie uit met cijfers
over de verhezen die de winkeliers lijden
als hun zaak onbereikbaar is.
Vooral winkeliers aan de Schiedamse-
weg in Rotterdam zijn bang in de knel te
raken door de metrobouw in de Maasstad.
Het Koninklijke NederlandseOnderne-
mersverbond (KNOV) heeft uitgerekend
dat ongeveer 130 bedrijven tijdens de zes
jaar durende bouw zeer beperkt bereik
baar zullen zijn.
Het KNOV probeert al enige tijd, zonder
succes, van -minister Tuijnman van Ver-
keer en Waterstaat een schaderegeling te
krijgen. Deze bewindsman is verantwoor
delijk voor de aanleg van de metro.
ENSCHEDE (ANP). Het gewest
Twente is van plan de zogenoemde kring
loopwinkel te introduceren om na te gaan
in hoeverre die op den duur kan bijdragen
tot het oplossen van de afvalproblematiek
in Nederland.
In een gisteren verschenen nota geeft de
sector milieuzaken van Twente aan hoe
zo’n kringloopwinkel zou moeten functio
neren. Bewoners van een wijk of dorp
brengen hun afval naar een centraal punt.
Voor hergebruik geschikte materialen, zo
als glas, lompen en oud papier, kunnen ze
daar in afzonderlijke containers depone
ren. Ook milieuonvriendelijke stoffen, zo
als oude medicijnen, kan men er inle
veren.
Gebruiksvoorwerpen en dergelijke
waar men van af wil zijn er ook te slijten.
In tegenstelling tot ander afval blijven die
in de winkel. Het is immers mogelijk dat
anderen er belangstelling voor hebben. Zo
is het denkbaar dat iemand een achter
wiel voor een fiets nodig heeft en gaat
kijken of die zich in een kringloopwinkel
bevindt.
Aan het zaken doen in de kringloopwin
kel komt geen geld te pas. Degene die er
afval naar toe brengt, ontvangt hiervoor
punten, waarmee men artikelen uit de
kringloopwinkel kan kopen.
In de aangenomen kamermotie staat
dat vergroting van de werkgelegenheid
gefinancierd moet worden uit de bosbij
drageregeling, alsmede door rechtstreek
se beïnvloeding van de personeelskosten
bij Staatsbosbeheer.
men voor depositos tussen de 25.900 en
50.000 gulden rentes die variëren van 15,25
tot 15 en 14,5 procent voor geld dat respec
tievelijk een maand, twee maanden of
drie maanden uitstaat. Voor depositos
tussen de 50.000 en honderdduizend gul
den komt daar nog eens een kwart pro
cent bij
NEW YORK (AP). De Amerikaanse
luchtvaartmaatschappij Trans World Air
lines (TWA) heeft gisteren tien vliegtuigen
van het type Boeing 767 besteld. Daar
naast heeft de maatschappij een optie op
nog eens tien toestellen. Bij Lockheed
bestelde TWA twee vrachtvliegtuigen van
het type, L-1011. Hiervan had TWA er al 30
in bezit.
Met de bestelling van deze twaalf vlieg
tuigen is een bedrag van ongeveer 600
miljoen dollar gemoeid, aldus TWA.
TWA verkoos de Boeing 767 boven de
I Europese Airbus 310 die in Amerika nog
door geen enkele maatschappij besteld is,
I hoewel acht Europese en Afrikaanse
maatschappijen over toestellen van dit
type beschikken. Een lid van het Ameri
kaanse Congres heeft overigens bij de
autoriteiten in Washington erop aange
drongen maatregelen te nemen tegen wat
hij noemt roofzuchtige financieringsvoor-
waarden die de makers van de Airbus
aanbieden aan potentiële kopers van dit
Europese vliegtuig in de Verenigde
Staten.
Het congreslid vindt dat het Europese
consortium van vliegtuigfabrieken, Air-
bus Industrie, „een aanslag pleegt op een
I uiterst belangrijke Amerikaanse bedrijfs-
tak” door gesubsidieerde rentetarieven
van acht negen procent te vragen. Dat is
ongeveer de helft van het tarief dat de
vliegtuigfabrieken in de Verenigde Staten
jf kunnen aanbieden.
moet anders worden”
ken werden getroffen. „Dat moeten aan
stekers geweest zijn van brandbaar ma
teriaal, zoals Hostaform, waarvan som
mige Franse aanstekers zijn gemaakt of
San, waarvan de meeste aanstekers uit
het Verre Oosten zijn vervaardigd. Maar
zelfs aanstekers van inferieure kwaliteit
kunnen niet ontploffen. Hooguit komt er anderzijds zijn er, voor zover bekend, in
ons land nog nooit ernstige ongelukken
met deze vervangers van lucifers
gebeurd.
De Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) heeft een aantal sneeuwfreezers aangeschaft
om bij eventuele grote sneeuwval, zoals de vorige winter, toch de gaswinningslocaties te
kunnen bereiken.
„Inspraak wegenbouw
