Frans Hak
SF-collectie
geschonken aan
Kleurrijke textielkunst
Los Angeles
muzikale eenheidsworst
n
gezinsmarkten i
Grote tentoonstelling
over Johan Maurits
De eenvoudige
kracht van
at
komende
exposities
J
Recital Kari Lövaas een
Dansconcert: weinig armslag voor choreograaf Ton Lutgering
[ïimj'bëïëïën#]
Poëtische keramiek
4 A i
i
i
GOUD AANBIEDINGEN
WOENSDAG 12 DECEMBER
1979
Onartistieke benadering Noorse sopraan
„Zo wijd de wereld strekt in Mauritshuis
Gouden Clown toegekend
SPECIALE
KUNST
200
<1
5l.
n
daarbij een pakje
roomboter
I voor slechts IMlBf
codi
kom kijken in onze etalage
it de vol
CONRAD VAN DE WEETERING
Frans Hak: De wind, oliverf schilderij.
Martin Klaver: Rijdster met een borst.
Christine Peursum:
Picnickostuum.
(ADVERTENTIE)
72,-
»a
Grote Houtstraat 33
Haarlem (023) 324839
JOHAN VAN KEMPEN
■slote" J
mberl?1
Gouden ring
met speelse
allure
Direct
sem. U
netiset
ierdruk-
ikelaar
ysteem.
Tot de collectie behoren onder meer 185
edities van het vermaarde boek Dracula
van Bram Stooker (waar recentelijk nog
de gedeeltelijk in Nederland opgenomen
film Nosferatu van Wemer Herzog naar is
gemaakt), meer dan honderd uitgavan
van Frankenstein, verscheidene duizen
den stripboeken over Tarzan, evenals on
telbare griezelfilms en kostuums en mo
dellen gebruikt voor de vervaardiging van
deze films.
George Balanchine is nog steeds de be
langrijkste choreograaf van deze tijd om
dat hij in de eerste plaats vaardig met
bewegingsconstructies werkt en zijn com
posities komen goed uit de verf omdat er
perfekt getrainde dansers in staan, die
ieder gewenst tempo aankunnen. Maar de
jongelui, die dit dansconcert vullen, blij
ken over een uiterst schamele techniek te
beschikken en menen met dans bezig te
zjjn als ze een stukje rondlopen en dan
opeens doodstil staan en met verdwaasde
blik het publiek aankijken.
ROTTERDAM. De voorstelling
van een aantal dansers en choreogra
fen dinsdag in de Lantaren onder de
titel Dansconcert liep uit op een be
droevend bewijs van onmacht. Be
zoekers aan deze voorstelling moeten
wel de indruk krijgen dat de moderne
dans maar twee tempi kent: lang
zaam en zeer langzaam. In verschil
lende nummers lijkt het of de dansers
best wel bepaalde bedoelingen heb
ben, maar helaas worden die nooit
echt duidelijk, Wat nauwelijks de be
doeling van bedoelingen kan zijn.
Onder hem was ook Albert Eckhout die
in Brazilië schetsen en meer dan mansho
ge schilderijen maakte van indianen, ne
gers, mulatten en mestiezen. Frans Post
schilderde als eerste het tropische land-
schap, de mensen en de dieren. Gouver
neur Johan Maurits moedigde de uitge-
breide verkenning van de kolonie aan.
Helaas kreeg die maar weinig armslag,
hij moest het gewoon doen met wat jonge
mensen die toevallig bezig waren met wat
danswerk en de tijd om daar echt invloed
op uit te oefenen was veel te kort, waarbij
het de vraag is of die choreografen dat wel
Karin Chen in Af en toe.
(Foto Bob van Dantzig)
FM/AM
eler en
in een
it uitge
i meng
ng ge
ra lange
s. LED
rifband
circuit
tvangst
aatofflii
it
sten, en
i het niet
stjes
sten zjjn
is nog
wilden. Het resultaat is dan ook bitter
teleurstellend en zeker niet representatief
voor het niveau van de danskunst in ons
land.
WAT DOET
goud
VOOREEN
VROUW?
:ast
tr.
koett
indé
is
i zodat i
kleur aï
8.
Hij leefde van 1604 tot 1679, was mili
tair, architekt, bestuurder en diplomaat.
Als jongeman maakte hij de veroveringen
op de Spanjaarden mee van Den Bosch en
Maastricht. In Brazilië leidde hij de bele
gering van Bahia. Hij was al 68 jaar toen
hij Amsterdam verdedigde tegen de legers
van Lodewijk de Veertiende. Naast offi
cier in het leger fan de Nederlandse repu
bliek was hij stadhouder van de keurvorst
van Brandenburg in Kleef, waar hij het
laatste deel van zijn leven doorbracht.
Maar laat ik niet overdrijven, er is een
uitzondering: Karin Chen beschikt inder
daad over een fraaie techniek en een grote
spanning in haar bewegingen, maar he
laas begint ze vrijwel in het donker en rolt
dan over de vloer tot ze in een lichtstreep
komt, waar ze in een bevallige houding
tegen een daar liggende stoel eindigt. Van
uit die houding ontstaan er nieuwe evolu
ties, die maar heel af en toe ontaarden in
echt dans. Ze noemt het nummer dan ook
Af en toe. Deze solo vormt een onderdeel
van haar nieuwe programma met de
groep Beweging-Dans, en zal daarin zeker
beter tot zijn recht komen dan in dit
dansconcert, waarin het temidden van al
die veel te lange en veel te trage nummers
een zoveelste lang, traag nummer bete
kent.
Dansconcert is een initiatief van de Rot
terdamse Kunststichting om samen met
de Stichting Danscontact, jonge choreo-
Bedroevend bewijs van onmacht
AMSTERDAM. Morgenavond, is Kari Lövaas in het Haarlems concertgebouw te
beluisteren Amsterdam had de primeur.
Dat deze Noorse sopraan via de opera carrière heeft gemaakt, was ook in haar
liederenrecital wel te merken. Als zij de kans kreeg om van een lied een soort mini-
operaatje te maken, greep zij die ook aan. Mein Geliebter, een vanuit het Pools in het
Duits vertaald lied van Chopin, deelde dit lot met Des Antonius von Padua
Fischpredigt uit Des Knaben Wunderhorn van Mahler. Deze liederen vormden het
besluit van respectievelijk het eerste en tweede programmagedeelte en waren als
warming-up voor een enthousiast applaus een effectieve keuze.
Ook in andere onderdelen van haar
meervoudig samengestelde programma
trok Kari Lövaas overigens de aandacht
met een soortgelijke manier van doen,
waarin dan de tekst benadrukt wordt
door een wat opdringerige mimiek. In
haar uitbeelding komt Lövaas evenwel
nauwelijks achter de oppervlakte van de
tekst. Reden waarom het niet zoveel uit
maakt of zij de ene dan wel de andere
componist bij de kop heeft.
Je had bijvoorbeeld kunnen denken:
wat fijn om nu eens liederen van Grieg te
horen van een Noorse zangeres! Maar de
Noor Grieg klinkt bij Kari Lövaas eigen
lijk al net eender als een Weense Schubert
(van wie overigens niet heel belangrijke
specimina uit diens oeuvre aan de orde
kwamen) of zelfs als Mozart, waarmee de
avond begonnen werd. Je wordt allereerst
bepaald door de zangeres, dan pas door
de muziek.
Kari Lövaas, die op haar recital volg
zaam en in aangepaste geest werd bege
leid door de pianist Thom Bollen, beschikt
over een mooie heldere stem die zij qua
klank doorgaans smaakvol gebruikt en
een uitstekende techniek. Door haar ver
uiterlijkte aanpak, waarin alles, hoe we
zenlijk verschillend van stijl of karakter
ook, tot een soort van muzikale eenheids
worst wordt teruggebracht, past de term
artistiek echter nauwelijks op haar lied-
vertolkingen.
Bij gelegenheid van zijn 300ste sterfdag
en de expositie in zijn huis in Den Haag, is
een filmdocumentaire gemaakt, die de
NOS onder de titel ,„De verovering van
Brazilië of de Atlantische oceaan als Hol
lands binnenwater”, eerste kerstdag uit
zendt. Ook verschijnt een wetenschappe
lijke essaybundel, getiteld „Johan Maurtis
van Nassau-Siegen, a humanist prince in
Europe and Brasil”.
Voor bijna al haar wandkleden en
andere textiele objecten grijpt Christi
ne Peursum terug naar de oer-cultuur
in thema, symbolen en kleur. Zij volg
de een opleiding in beeldhouwen en
schilderen aan de Rietveldacademie in
Amsterdam. Pas later begon zij met het
maken van wandkleden.
Frans Hak kreeg twee
jaar geleden de publiek
sprijs voor zijn schilde
rij Oppervlak, dat hij
toen inzond voor de ge-
meente-kunstaankopen
in Haarlem. Zijn werk,
deze maand te zien in de
SBK in Haarlem, geniet
nog steeds veel popula
riteit. De vaak realisti
sche, vanuit een impres
sionistische hoek, goua
ches en olieverven spre
ken menigeen aan.
Hak maakt in het werk
in deze expositie hoofd-
zakeljjk gebruik van wit
en zwart en bereikt een
verrassend aantal varië
teiten binnen vooral de
eerstgenoemde „kleur”.
Centraal staat vaak
een krant, of een stuk
plastic, of een eenvoudi
ge opklapstoel, alledaag
se objecten waaraan wij
verder nooit veel aan
dacht besteden. Hak zet
deze in een neutrale ach
tergrond om zodanig het
onderwerp des te meer
naar voren te brengen en
te verkennen.
Alleen in de olieverven
grijpt Hak naar iets an
ders op het palet en
dan, zoals in De Wind,
een felle kleur rood, die
een schokkend, aangrij
pend contrast oplevert.
De vijftien werken die
ditmaal getoond worden,
getuigen allen van groot
vakmanschap en de be
zittende kracht van de
eenvoud.
Tot en met 31 decem
ber in de SBK aan de
Ged. Oude Gracht in
Haarlem. Dinsdag tot en
met vrijdag van 13 tot 17
uur, zaterdag van 11 tot
17 uur en donderdag
avond van 20 tot 22 uur.
grafen kansen te bieden. Dat gebeurt al
een paar jaar, iedere keer weer op een
andere manier georganiseerd. Dit jaar
kwam men op de gedachte een choreo
graaf, Ton Lutgering, met de samenstel
ling en de vormgeving van het program
ma te belasten.
Y Schol, schar of tong a la meuniere
1 kg vis, zout, 1 ei, 1 lepel melk, bloem, boter
^■lof margarine, 2 citroenen, peterselie. De vis met
wat zout inwrijven Door losgeklopt ei met melk en
vervolgens door bloem wentelen. Bakken in veel
gebruinde boter of margarine op niet te fel vuur.
Wat citroensap, fijngehakte peterselie en de
overgebleven boter over de vis doen.
Doe meer met vis, omdat ’t zo lekker is.
Produktschap voor Vis en Visprodukten, 's-Gravenhage
(ADVERTENTIES)
men surrealistisch
symbolisch vaak
toegepast, wekken
dromerige,
sfeer.
Klaver maakt hóofdza-
kelijk gebruik van zink-
houdend matglazuur
met zachte kleuren die
beperkt zijn tot beiges,
vaal-wit en lichtgroen.
Het is alles heel origi
neel interessant en voor
al mooi werk, vervaar
digd door een vakman.
Tot en met 31 decem
ber in de kelder van de
SBK. Dinsdag tot en met
vrijdag van 13 tot 17
uur, zaterdag van 11 tot
17 uur en donderdag
avond van 20 tot 22 uur.
De Zaanse kunste
naar Martin Klaver is
een autodidakt die door
de jaren heen een hoog
niveau heeft bereikt in
zijn keramische werken.
Een tegel en vijf plastie-
DEN HAAG (ANP). ,fZo wijd de wereld strekt" heet de tentoonstelling die 20
december in het Mauritshuis in Den Haag geopend wordt. Die dag is het drie eeuwen
geleden dat Johan Maurits van Nassau-Siegen overleed. Hij wordt een van de
boeiendste figuren uit Nederlands verleden geacht: veelzijdig en kleurrijk. Te kijk
staan tot 1 maart ’80 in zijn huis in Den Haag behalve schilderijen meer dan
tweehonderd voorwerpen als: tapijten, beelden, prenten, tekeningen, zilver, kaarten,
planten en opgezette dieren.
Ze komen uit verzamelingen in Europa,
Amerika en Brazilië. Ze vormen een rijk
dom aan materiaal, die de bezoeker duide
lijk maakt wat de nieuwe en bizarre we
reld voor de Nederlander in de zeventien
de eeuw heeft betekend. Johan Maurits
was gouverneur van Nederlands Brazilië
en bevorderde de verkenning van nieuw
verworven gebieden. Zijn dievies was „Zo
wijd de wereld strekt”.
Kooplieden van de West-Indische Com
pagnie veroverden destijds het suikerrij
ke Brazilië op de Spaans-Portugese vij
and van Nederland. De compagnie bezat
zo tussen 1637 en 1644 een Zuid-Atlantisch
imperium: een stuk Noordoost-Brazilië en
Elmina en Loanda, de voornaamste ha
vens voor slaven in Afrika. Geleerden
gingen naar de koloniën om er de sterren
hemel te bestuderen, het planten- en die
renrijk te onderzoeken en land in kaart te
brengen.
Dans: Dansconcert in opdracht van de Rotterdamse Kunststichting samenges
teld door Ton Lutgering met bijdragen van de dansers: Wanda Grendel, Greetje ter
Harkel, Rietje Bijholt, Gail Dockery, Karin Chen, Susanne Reitz, Ann de Smet en
Frank Bantie en de choreografen: Takashi Kama, Gail Dockery, Karin Chen,
Susanne Reitz, Helga Langen en Ton Lutgering. Herhalingen: 12 december in De
Lantaren (Rotterdam), op 14 december in de Blauwe Zaal (Utrecht), op 15
december in de Stadsschouwburg van Maastricht en op 19 december in de Kleine
Zaal van de Stadsschouwburg in Arnhem.
Vanaf 15 december tot en met 6 januari
heeft het Frans Halsmuseum een veelom
vattend overzicht van het oeuvre van
Isaac Israels in haar Prentenkabinet inge
richt. Het Frans Halsmuseum is al jaren
bezig om haar collectie van Israels wer
ken aan te vullen. Deze verzameling werd
recentelijk aangevuld met een schenking
uit de particuliere verzameling A. Boers-
ma-Dr. W. L. Ladenius. Dagelijks geopend
van 10 tot 17 uur en op zon- en feestdagen
van 13 tot 17 uur.
Een tentoonstelling van de Nederland
se Kunststichting, welk de titel Affiche ’78
draagt, is tot en met 7 januari 1980 te zien
in het Stedelijk Museum Alkmaar. Maan
dag tot en met donderdag van 10-12 en 14
tot 17 uur, vrijdag van 10 tot 17 uur en
zondagen van 14 tot 17 uur.
In kunstgalerij Albricht in het St. Pe
ter’s Gasthuys te Arnhem, is van 15 de
cember tot en met 6 januari 1980 de ten
toonstelling Schilders van de Veluwe-
zoom: 1800-1950 ingericht. Werk van on
der anderen Geerlings, Mauve, Bosboom,
Maris en Vaarzon Morel, Van Gogh,
Schelfhout en Koster. Woensdag tot en
met zondag van 12 tot 17 uur.
Georges Carl die zojuist de Gouden Clown
heeft ontvangen.
MONACO (AFP). Op het zesde in
ternationale circusfestival van Monaco
is zondag de „Gouden Clown’, toege
kend aan de Amerikaanse komiek Geor
ges Carl, die op het Lido in Parijs op
treedt, en de uit negen leden bestaande
groep Polsstokspringers van het staats
circus van Moskou.
De jury stond onder leiding van John
Ringling North.
Derde concert in de Vocale serie van
het Concertgebouw NV( Kari Lövaas,
sopraan, Thom Bollen, piano. Pro
gramma: Mozart, Schubert, Chopin,
Grieg, Mahler. Kleine Zaal Concertge
bouw Amsterdam, 11 december 1979.
MObO
49
Tot en met 29 januari 1980 in St.
Joannes de Deo, dagelijks te bezich
tigen.
De zes objecten die zij thans in de
foyer en verbindingsgang van het zie
kenhuis St. Joannes de Deo achter de
Schotersingel in Haarlem exposeert, to
nen alle een grote kracht. Haar gebruik
van materiaal, techniek en vooral kleur
is zeer rijk, zoals in haar Herfst en
Vuurval twee imposante kleden met
rijke, genuanceerde kleuren die hun res
pectievelijke onderwerpen duidelijk, na
tuurlijk en krachtig weergeven.
Bij ieder werk begint Peursum met
een idee en pas daarna besteedt zij aan
dacht aan de vorm. Het spinnen, weven
en verven doet zij allemaal zelf, zodat
het eindprodukt volledig onder haar
controle staat en dan ook een eenheid
toont.
ken, die deel uitmaken
van een permanente ten
toonstelling, zijn tot het
einde van dit jaar te
zien in de SBK aan de
Ged. Oude Gracht in
Haarlem.
Klaver, deels uit de
„school” van Klaas de
Boer, boetseert hoofdza-
kelijk fabelwezens waar
van de vogel, de vis en de
vrouw de meest terugke
rende zijn. De vrij grote
werken, waarop de ter
en
zijn
een
poëtische
HOLLYWOOD (AFP). De vermoe-
delijk grootste collectie science fiction
materiaal, bestaande uit 250.000 films,
boeken en ander daarop betrekking heb
bend materiaal, is geschonken aan de
stad Los Angeles. De collectie is momen
teel nog in het bezit van de Amerikaanse
science-flction-schrijver Forest Ac
kerman.
1 y JUWELIER^f^DIAtVIANTAIR
