DISCUSSIE OVER VERVANGING KERNWAPENS ERG VERSIMPELD
B
s
FGH hypotheekbank
■Co
Als u een bouwproject had
en u hadbehoefte aan een
betrouwbare partner, met wie
zou u dan gaan praten?
3T
V1/V.
.V.
✓eg
Met FGH-Vastgoed bijvoorbeeld.
Kort over de FGH-hypotheek.
Kort over de FGH-pandbrief.
WOENSDAG 12 DECEMBER
23
1979
itie
FGH-Vastgoed is gespecialiseerd in de
ontwikkeling en exploitatie van onroerend goed.
Wij ontwikkelen zelf projecten van formaat.
Bouwen, verkopen of beheren, en zijn met
name actief op het gebied van commercieel
onroerend goed, woningbouw en recreatie.
Wij hebben op dit moment o.a. bedrijfs
panden onder handen, kantoren, bungalows,
eengezinswoningen,appartementen en zelfs
een compleet recreatiedorp. Vaak worden de
projecten in samenwerking met een ander
uitgevoerd, zodat beide partijen elkaar goed
kunnen aanvullen. En de directe verbondenheid
van FGH-Vastgoed met de Friesch-Groningsche
Hypotheekbank houdt ruime financierings-
mogelijkheden in.
Als u geïnteresseerd bent in overleg valt
een afspraak gemakkelijk te maken.
Elke FGH-hypotheek is maatwerk.
Wat zeggen wil, dat we zorgvuldig rekening
houden met uw individuele omstandigheden.
Een FGH-hypotheek past als een handschoen.
En is aangepast aan uw financiële draagkracht.
Interesse? Komt u dan ’s praten.Onze
adressen vindt u onderaan deze advertentie.
U kunt natuurlijk ook uw eigen adviseur
hierbij inschakelen.
Als u uit bent op hoge rente, maar er niet
voor voelt om uw spaargeld vast te zetten,
dan is de FGH-pandbrief een goeie belegging.
Veilig. Goed rendement, korte looptijd. Altijd
tussentijds te verkopen. Ze luiden aan toonder,
en u kunt ze overal kopen: bij onze kantoren,
of via uw bank of uw effectencommissionair.
fres.
(door Hans de Bruijn)
De discussie over de moderni
sering van de kernwapens, die de
NAVO nu al maanden op haar
kop zet, is over het algemeen erg
versimpeld overgekomen: De
Russen hebben de SS-20-raket en
wij hebben niks en daar moeten
we wat aan doen.
De praktijk is anders, ingewik
kelder ook, en betreft in feite de
vraag hoe de NAVO haar nucleai
re verdediging wil voeren.
Ier
door de
Russische Backfire-bommenwerper
kantte
j
HM*
*1*
i
(ADVERTENTIE)
Voor
on
s 50,
6
rtien
toe-
i mingen
nd Hei
i Neder-
ruilende
woning
l/Veet u
(omen?
intehui-
N OP-
JRDEN
lis te
n-
Amerikaanse Cruise-raket
-
De NAVO heeft daartoe een tienjaren
plan opgesteld, waarin met duizenden
nieuwe tanks, nieuwe vliegtuigen, kanon
nen, pantserwagens en anti-tankwapens
In de NAVO-strategie staat voorop dat
de band tussen deze drie categorieën in
stand moeten blijven. De „triade” is als
een ladder: elke tree hoger betekent een
zwaarder, gevaarlijker wapen. Dat maakt
het mogelijk om, als in de strijd een be
paald wapen niet meer effectief is, over te
stappen op een volgend, desnoods nucle
air wapen. De vraag of deze strategie
werkt, hangt af van de krachtsverhoudin
gen in die sectoren, en dus of een partij
genoodzaakt wordt een stapje hoger op de
escalatieladder te gaan, wanneer hij op
een lagere tree een nederlaag heeft
geleden.
In de conventionele sector dicht bij de
NAVO de Russen- altijd een voorsprong
toe. Zij hebben in Centraal-Europa drie
maal zoveel tanks, veel meer vliegtuigen
en raketten. Daarentegen heeft de NAVO
technisch bijzonder hoogwaardige af
weersystemen, een zeer geconcentreerd
net van anti-tankwapens en een uitsteken
de luchtafweer.
De aloude militaire stelregel, dat een
aanvaller drie maal zo sterk mag zijn als
een verdediger, wil de laatste nog een
kans hebben, maakt duidelijk dat de
NAVO er nog niet zo slecht voor staat.
Bovendien wordt de conventionele bewa
pening in hoog tempo verbeterd.
pen in de Middellandse Zee (bereik 6000
km), die echter naast hun nucleaire taak,
eventueel ook voor andere taken worden
gebruikt.
F-lll’s kunnen voorlopig nog wel een
tijd mee, maar de Britse Vulcans zijn
volslagen op. Zij moeten over een paar
jaar worden vervangen. In feite zijn ze nu
al niet meer opgewassen tegen de perfecte
Russische luchtverdediging. De verwach
te vervanger, De Panavia MRCA Torna
do, heeft een te kort bereik voor acties
boven Rusland.
Nu is het voor kwetsbare vliegtuigen
toch al moeilijk om over lange afstanden
bombardementsvluchten uit te voeren. De
kwetsbaarheid is bij zo’n operatie altijd
een minpunt. Het is ook daarom dat voor
de vervanging van deze wapensystemen
gezocht wordt naar raketten. Die kunnen
vanaf mobiele en dus moeilijk te treffen
installaties worden afgevuurd en zijn
door hun hoge snelheid vrijwel onkwets
baar.
De achterstand van de NAVO in deze
sector is duidelijk. De militaire deskundi
gen zeggen dat het niet-treffen van maat
regelen daarvoor een gat in de keten con-
ventioneel-taktisch-strategisch oplevert.
Er is al het ware een tree uit de ladder
weggehaald. Met als consequentie dat in
geval van oorlog, men na conventioneel of
tactisch-nucleair wapengebruik, sneller
naar de zware strategische atoomwapens
moet grijpen, omdat er geen wapensyste
men voorhanden zijn die een beperktere
reactie mogelijk maken. Vooropgesteld
dat in een kernoorlog zulke „beperkte
reacties” nog wel mogelijk zijn.
In dit overzicht worden door de NAVO
volgens sommigen ten onrechte de
atoomraketten aan boord van onder
zeeërs buiten beschouwing gelaten. De
Amerikanen en Engelsen hebben dicht
onder de Europese kust atoomonder-
zeeërs liggen met atoomraketten die met
groot gemak Russische doelen kunnen
bereiken. En de Russen hebben o.a in de
Oostzee atoomduikboten met kernkoppen
klaar liggen die ook West-Europa kunnen
halen.
Moeten die wapens worden meegeteld?
De NAVO vindt van niet en daar zijn wel
argumenten voor te vinden. De atoomsy-
stemen op de onderzeeboten zijn Polaris-
en Poseidon-raketten, strategische wa
pens met een bereik van ruim 5000 km,
dat door de mobiliteit van de onderzeeër
natuurlijk enorm vergroot wordt. Ameri
kaanse onderzeeërs bevatten totaal 656
van deze raketten, waarvan slechts een
klein deel voor de Europese kust.
De NAVO vindt dat deze raketten over
veel te zware atoomkoppen beschikken,
om ze bjj de middellange afstandssyste-
men mee te tellen. Het gaat om minder
nauwkeurige, „vuile” atoomkoppen, on
geschikt voor een beperkte nucleaire re
actie. Een dergelijke aanval zou door de
Russen gauw als een strategische aanval
kunnen worden beschouwd en een massa
le vemietigingsslag kunnen uitlokken,
waarbij aanvaller en verdediger worden
vernietigd.
Terwijl de NAVO-bewapening met het
Warschau-pact wordt vergeleken, hebben
de Russen ook rekening te houden met de
atoomwapens uit de „vrije” atoommach-
ten van Groot-Brittannië en Frankrijk,
die niet onder NAVO-commando staan.
Beide landen kunnen deze wapens naar
/óór uw
de achterstand van de NAVO langzaam in
gelijkwaardigheid wordt omgebogen.
In de tactisch-nucleaire sector is al lan
ge tijd sprake van een gelijkwaardigheid.
De NAVO heeft in Europa naar schatting
7000 tot 8000 kernkoppen voor slagveldge-
bruik klaar liggen, waarvan zo’n 200 in
Nederland. Hoewel de Russen hun achter
stand in deze sector (zij zouden 3500 tot
5000 atoomkoppen hebben) sterk inlopen,
is nog steeds sprake van een duidelijke
voorsprong van de NAVO.
Dan resten op het eerste gezicht nog
slechts de strategische wapens. De lange-
afstandsraketten die over grote afstanden
militaire doelèn, maar ook steden, in puin
kunnen gooien. Ook in deze categorie had
den de Amerikanen lange tijd een flinke
voorsprong, maar die is in de jaren ’60 en
’70 door de Russen ingelopen.
De introductie van de uiterst trefzekere
Russische SS-18 en -19 heeft de Ameri
kaanse strategische raketten, die in vaste
silo’s zijn opgeslagen, kwetsbaar ge
maakt. Daarmee werd de „vèiligheids”-
garantie van de Amerikaanse strategische
kernwapens ondergraven en dreigde dus
een loskoppeling van de band tussen de in
Amerika gestationeerde strategische en
de in Europa geplaatste tactische kernwa
pens.
Op deze plaats in het „plaatje” horen de
nieuwe kernwapens voor de middellange
afstand thuis, die vooral op militaire doe
len in de Sowjet-Unie staan gericht en die
door hun bijzonder grote trefzekerheid
kunnen uitschakelen. Zij zijn niet strate
gisch, omdat zij niet vanaf Russisch of
Amerikaans grondgebied op Amerika of
Rusland afgevuurd kunnen worden, zij
zijn niet tactisch, omdat hun bereik en
lading daarvoor te groot zijn. Ze zitten er
tussenin.
Omdat deze wapens daardoor buiten de
bestaande onderhandelingskaders vallen,
worden zij „grijze zone”-wapens ge
noemd. Beter is het om te spreken van
Eurostrategische wapens: wapens die
vanuit Rusland op Europese doelen en
vanuit Europa op Rusland afgevuurd
kunnen worden. In deze sector is volgens
de NAVO nu eens géén sprake van even
wicht.
De Russen hebben in de categorie wa
pens die vanaf Rusland kunnen worden
afgevuurd de SS-4 raket (bereik 2100 km),
de SS-5 (bereik 4000 km), de inmiddels
beruchte SS-20 (3000 tot 5000 km) en de
vliegtuigen Tu-16 Badger (bereik 7000
km), Tu-22 Blinder (2500 km) en de gloed
nieuwe Tu-22M Backfire (bereik 9000 km).
De SS-4 en -5, en de Badgers en Blinders
zijn twintig jaar oud en verouderd. De SS-
20 en Backfire zijn hun moderne en effec
tieve vervangers. De Russen kunnen er
elk gewenst doel in West-Europa mee
bombarderen. De Russen hebben nu on
geveer 60 SS-20’s en 40 Backfires op Euro
pa gericht staan. Jaarlijks komen er 40
SS-20’s en 10 Backfires bjj.
De NAVO stelt daar maar weinig tegen
over. Zij heeft in Europa slechts drie
wapensystemen die in staat zijn het
grondgebied van de Russen te treffen: 156
Amerikaanse in Engeland gestationeerde
F-lll-bommenwerpers, die met twee
atoomkoppen aan boord 10.000 km ver
kunnen vliegen, 48, bijna 30 jaar oude
Britse Vulcan-bommenwerpers (bereik
7200 km), en tien A-6E Intruder-vliegtui-
gen op twee Amerikaanse vliegdeksche-
eigen inzicht inzetten. Of ze dat ook zullen
doen, speelt hierbij geen rol.
Ze zijn bij de NAVO-sterkte niet meege
teld en spelen geen rol bij de ontwape-
ningsbesprekingen. Frankrijk heeft eer
dere verzoeken van Russische kant voor
besprekingen over beperking van kern
wapens te praten, resoluut van de hand
gewezen, al lijkt in die houding nu enige
verandering te komen. Terwijl de Franse
wapens bij de afschrikking van de Russen
en in een eventuele oorlog toch een grote
rol in de westerse bewapening spelen. En
de Russen hebben dan aan hun oostgrens
ook nog te maken met een voor hen vol
strekt onberekenbare Chinese atoom-
macht.
Voor de Amerikaanse aandrang op Eu
ropa zijn andere redenen. De Amerikanen
willen dat de Westeuropese landen zelf
bijdragen in de verdediging en bewape
ning in de grijze zone. Zij hebben geen zin
de verdediging van West-Europa tegen
een Russische aanval te verzorgen, terwijl
de Europese landen zelf niet bereid zijn
daar iets voor te doen. Alleen onder die
voorwaarde zijn zij bereid om de strategi
sche atoomparaplu, die als de uiterste
garantie voor de afschrikking boven ons
hangt, ook echt effectief te doen zijn.
Dat is op zich geen onredelijk stand
punt. Willen wij voorkomen dat een oor
log tussen Rusland en Amerika in Europa,
dus op ons grondgebied, wordt uitgevoch
ten, terwijl de Russen en Amerikanen zelf
buiten schot blijven, dan moeten we zor
gen dat de band tussen de conventionele
en tactische wapens in Europa en de stra
tegische, massale vernietigingswapens
waarvan niemand wil dat ze gebruikt wor
den, intact blijft.
Inzet van atoomwapens op een lager
niveau kan dan immers altijd leiden tot
gebruik van zwaardere, omdat men de
mogelijkheid openhoudt die zwaarste
middelen te gebruiken, om de treden van
de ladder te bestijgen, en zo de tegenstan
der ervan weerhoudt een (kem)oorlog te
beginnen, omdat dat ook zijn eigen onder
gang zou betekenen.
Moet de constatering dat er bij de
NAVO een gat bestaat in die trap, omdat
de wapensystemen voor de middellange
afstand aan het verouderen zijn terwijl de
Russen juist in die sector hun wapensyste
men uitbouwen, dan maar leiden tot de
aanschaf van maar liefst 572 nieuwe ra
ketten?
Op zich is modernisering van wapens
niets nieuws. Zoals de oude Starfighters
van de luchtmacht door F-16’s zijn ver
vangen en voor de oude Centurion-tanks
nieuwe Leopards in dienst komen, zo
moeten ook oude nucleaire wapensyste
men op hun tijd vervangen worden.
En in de middenafstandssector zijn de
Russen daar het eerst mee begonnen door
NAVO-modernisering: niet
alleen kernkoppen tellen
Lange tijd was de NAVO-strategie die
van de massale vergelding. Een Russische
aanval zou worden beantwoord met een
zware Amerikaanse atoomaanval op Rus
sische steden. Die strategie had zoveel
nadelen, dat zij tegen het einde van de
jaren ’60 werd verlaten.
Een volledige nucleaire oorlog zou im
mers vernietiging van de hele wereld bete
kenen, van aanvaller én verdediger. De
NAVO-strategie werd die van de „flexible
response”, het aangepaste antwoord,
waarin de NAVO op elke dreiging een
aangepast antwoord kan geven, waarbij
de keuze van de wapens niet vooraf vast
staat.
Of de NAVO tegen een Russische aan
val atoomwapens inzet, is daarbij tot het
moment onduidelijk. Laat de tegenstan
der in het onzekere over hoe je zal reage
ren. Dat zal hem van onbesuisde daden
weerhouden, want in theorie kan zelfs de
lichtste aanval met de totale vernietiging
worden beantwoord, aldus de gedachte
achter deze nieuwe theorie. Daarom wil
de NAVO ook geen verdrag om niet als
eerste kernwapens te gebruiken, af
sluiten.
Afschrikking als doelstelling om oorlog
te voorkomen, is de kern van deze strate
gie. Voor die afschrikking beschikken
NAVO en Warschau-pact over conventio
nele, tactisch-nucleaire en strategisch-nu-
cleaire wapens, de „triade”. Conventione
le wapens zijn gewone kogels, granaten,
FRIESCH-GRONINGSCHE HYPOTHEEKBANK NV. HoofdkantootAmsterdam,Herengracht 433.(020 221272). KANTOREN: Amsterdam, Herengracht 468,(020 262515) Arnhem,Zijpendaalseweg 59. (085 427348) Eindhoven.Ten Hagestraat 11.(040 446855) Enschede, M.H Tromplaan 12,(053 3124 45)
•Den Haag, Lange Vijverberg 9, (070 605900) Groningen. Ubbo Emmiussingel 75.(050 183183) Rotterdam. Westblaak 67. (010 115550» Utrecht,Gildenkwartier 43,(030 310344) FGH-VASTGOED. Amsterdam.Herengracht 468, (020 262515).
de vervanging van hun oude SS-4 en SS-5-
raketten (uit 1961) door de nieuwe SS-20-
raket, die de nieuwste en modernste snuf
jes bevat, zoals de drievoudige kernkop en
de grote nauwkeurigheid. Maar is de F-16
niet ook oneindig veel beter en moderner
dan de Starfighter?
Met dat in het achterhoofd kan zinniger
worden gepraat over modernisering van
de NAVO-wapens in deze sector. De Vul
can is bijna antiek en de F-lll is wel
jonger (1969), maar legt het ook af tegen
een uiterst effectief luchtafweersysteem.
Wanneer de NAVO niets doet, moeten
deze systemen spoedig door gewone ver
oudering uit dienst gesteld worden.
Het is dus ook niet reëel om te zeggen
dat de NAVO haar F-lll en Vulcans niet
mag vervangen. Maar de vraag is: in wel
ke mate? De NAVO beschikt over onge
veer 300 atoomkoppen in dit bereik. In
dien modernisering daarvan nodig is, zou
je kunnen volstaan met een min of meer
gelijk aantal nieuwe raketten, vooral om
dat de nieuwe Pershing II- en cruise-
raketten oneindig veel beter zijn dan de
bestaande wapens (beide komen gegaran
deerd binnen 50 meter van hun doel te
recht!). Daardoor is zelfs bij vervanging
door 300 nieuwe raketten al sprake van
een verhoging van de capaciteit.
Een capaciteit die de afschrikking
overeind en de ladder intact houdt. Zijn
572 nieuwe raketten dan nog wel een
zinvolle basis om met de Russen over
vermindering van kernwapens te onder
handelen? Een beperkt produktiebesluit
in die richting zou een gebaar van veel
goede wil kunnen zijn en de hypotheek op
komende onderhandelingen kunnen weg
nemen.
De wensen die door de NAVO op tafel
zijn gelegd, wekken de indruk dat de
NAVO niet zozeer uit is op modernisering
maar ook op uitbreiding, uiteindelijk ge
richt op gelijkwaardigheid. NAVO-des-
kundigen zeggen dat 572 nieuwe raketten
nodig zijn om alle gewenste militaire doe
len te kunnen treffen. Het „gekke” getal
572 komt alleen voort uit de samenstelling
van militaire onderdelen.
Bovendien lekte onlangs uit dat de Ame
rikanen van plan zouden zijn om, als de
nieuwe raketten in 1983 gestationeerd
worden, de F-lll’s voorlopig terug te trek
ken. Amerikaanse bronnen zeggen dat
deze vliegtuigen zeker nog wel tot de
eeuwwisseling mee kunnen. Vooralsnog
geen vermindering dus.
Van diverse kanten is er de laatste tijd
de nadruk op gevestigd dat we niet naar
dat Eurostrategische „plaatje” alleen
moeten kijken: zij hebben daar zoveel
raketten, dus wij ook. Terwijl we eigenlijk
moeten kijken naar het totale nucleaire
plaatje, waarop de NAVO er lang niet zo
slecht voorstaat.
bommen en raketten die meest over be
perkte afstand worden afgevuurd.
Tactische atoomwapens zijn bestemd
voor gebruik op het slagveld, om over
korte afstand (max. 500 km) op militaire
concentraties te worden gegooid. Strategi
sche kernwapens zijn bestemd voor de
massale vernietiging. Zij kunnen over
grote afstand (meer dan 5000 km) vanaf
het land, door een onderzeeboot of door
vliegtuigen op militaire, maar ook burger
doelen worden afgevuurd. In tegenstel
ling tot tactische kernwapens hebben
strategische veelal „vuile atoomkoppen”,
die bijzonder veel schade en radioactieve
straling veroorzaken.
