Betrekkingen
Gesprekken met Patriottisch Front gaan door
Iran-Irak
zeer gespannen
Libië sluit
PLO-kantoor
Europese raket
niet gelanceerd
Marokkaanse
SWAPO bereid
tot bestand
Vanmorgen in Caracas begonnen
Volksgericht in
El Salvador
Olieprijzen centraal
op ÓPEC-congres
Bloedig weekeinde
in Turkse steden
Vijf Britten in
Ulster gedood
versterkingen
naar W-Sahara
Zeventien doden door aanslagen
Proces begonnen
in Nicaragua
Handhaven Franse
abortuswet door
Senaat verworpen
Uitlevering van
Westerling geëist
Belgische PPT’er
verminkt door bom
3
MAANDAG 17 DE CEMBER 1979
BINNEN- EN BUITENLAND
j
i
-RAI
echl
iding
ael za
erug
luwe
eren
i jon-
n dat
PPR-
Deze
rovin.
oepe-
leege-
«eken
tigen
daten,
sauka-
is de
in de
jpeen
.etens-
tplich-
n pro-
igvan
j voor
aten.
>lder
(Van onze redacteur in
Engeland Henk Leffelaar)
LONDEN. Hoewel Lord
Carrington de Rhodesië-con-
ferentie als beëindigd be
schouwt en de delegatie uit
Salisbury na het paraferen
van de documenten zaterdag
in Londen is teruggekeerd
naar de Rhodesische hoofd
stad Salisbury, worden de on-
derhandelingen met het Patri
ottisch Front voortgezet. Een
van de leiders van het Front,
Joshua Nkomo, zei te ver
wachten in de komende dagen
eveneens tot een vergelijk met
de Britse regering te kunnen
komen. De officiële onderte
kening door alle partijen zou
dan later deze week plaats
vinden.
Toch algemeen akkoord
over Rhodesië verwacht
;e die
Aan de vooravond van de conferentie
lieten Libië, Iran, Indonesië en Koeweit
weten dat zij hun olieprijzen zullen verho
gen, soms tot meer dan dertig procent.
Deze verhogingen volgen de prijsstijgin
gen die Saoedi-Arabië, de Verenigde Ara
bische Emiraten en Qatar vorige week
reeds aankondigden.
De Libische olieminister Mabruk zei gis
teren dat de Westerse landen hebben be
wezen de hogere olieprijzen te kunnen
betalen. De wereldolieprijzen zijn nu on
geveer het dubbele van het peil een jaar
geleden. Zijn Venezolaanse collega Calde
ron Beri pleitte evenwel voor een gematig
de olieprijsverhoging en drong er bij de
industrielanden op aan meer energie te
besparen.
De Iraanse olieminister Moinfar heeft
(Van onze redactie buitenland)
CARACAS. Vanmorgen is onder zeer strenge veiligheidsmaatregelen de
conferentie van olieproducerende landen (OPEC) begonnen in de Venezo
laanse hoofdstad Caracas. De verhoging van de olieprijzen en beperking van
de produktie zullen hier centraal staan, maar naar wordt verwacht zullen ook
de dollar als internationaal betaalmiddel voor olie en de hulp aan ontwikke
lingslanden ter sprake komen.
TEHERAN (Reuter). De betrek
kingen tussen Iran en Irak - de twee
grootste militaire mogendheden aan
de Perzische Golf - hebben het punt
van spanning bereikt waarop zij aan
breken toe zijn. Beide partijen be
schuldigen elkaar ervan in dienst te
staan van de Verenigde Staten en
Israel.
telling
npeer-
e deu-
□ekers
men-
>racht
ms de
1 de
iver-
eren
i ge-
de
iting
Gistermiddag laat, na een telefoonge
sprek met de nu in Salisbury verblijvende
Britse vertegenwoordigers, deed het mi
nisterie van Buitenlandse Zaken in Lon
den een kleine concessie aan het Patriot
tisch Front, door het voorgestelde aantal
verzamelplaatsen (15) waar de guerrilla-
troepen zich zouden moeten laten regi
streren, uit te breiden tot 16. Het is de
vraag of de Front-leiders daarmee tevre
den zullen zijn, want zij hebben om 31
verzamelplaatsen gevraagd.
Nkomo legde in een vraaggesprek uit
dat de Britse regering zich voorstelt om op
ieder van deze verzamelplaatsen duizend
guerrilla’s bijeen te brengen, maar dat het
Patriottisch Front over ruim 35.000 man
schappen beschikt. Ook zijn de verzamel
plaatsen naar de mening van het front te
ver verwijderd van de geheime jungleba
ses waar de troepen zich nu bevinden, en
te weinig gesitueerd in gebieden die van
belang zijn, zoals de omstreken van de
twee belangrijke steden in Rhodesië: Sa
lisbury en Bulawayo.
De Front-leider Nkomo en Moegabe zijn
verder van mening dat hun troepen, wan
neer zij eenmaal hun junglebivakken ver
laten, zeer kwetsbaar zullen zijn voor on
verhoedse aanvallen, te meer omdat zij
RABAT (UPI). Ongeveer 14.000 Ma
rokkaanse soldaten zullen in de komende
dagen de Westelijke Sahara binnentrek
ken om deel te nemen aan een groot
scheepse operatie tegen Polisariostrijders
in de woestijn. Dit hebben regeringskrin
gen in de Marokkaanse hoofdstad Rabat
gisteren meegedeeld.
De verse troepen zullen zich voegen bij
de ongeveer 7.000 soldaten die in de afge
lopen maand in de voormalige Spaanse
Sahara hebben gepatrouilleerd op zoek
naar guerrillabases van de Westsaharaan-
se onafhankelijkheidsbeweging Polisario.
De operatie wordt uitgevoerd na recente
aanvallen van Polisario binnen Marokko,
aldus genoemde kringen.
De strijd in het fosfaatrijke woestijnge
bied begon nadat Spanje zich vier jaar
geleden terugtrok en Marokko het groot
ste deel annexeerde en eerder dit jaar ook
aanspraak maakte op het zuidelijk deel
nadat Mauretanië zijn aanspraak daarop
opgaf. Het Polisario wordt gesteund door
Algerije.
JAKARTA (AP). Een lid van het Indo
nesische parlement heeft opgeroepen tot
de uitlevering of berechting bij verstek
van de Nederlandse ex-officier kapitein
Westerling, die verantwoordelijk zou zijn
voor de dood van duizenden mensen tij
dens de Indonesische onafhankelijkheids
strijd in 1949.
Het parlementslid V. B. Da Costa ver
klaarde dat de familieleden van veertig
duizend Indonesiërs die in Zuid-Soelawe-
si door kapitein Raymond Westerling ge
dood zouden zijn, de Nederlandse rege
ring om zijn uitlevering dienen te vragen.
De verklaring van Da Costa volgde op
berichten in de Indonesische pers over
Westerling. Hij zei dat als de Nederlandse
regering weigert Westerling uit te leveren,
de Indonesische autoriteiten hem bij ver
stek moeten berechten.
een electoraal proces te doen plaatsvin
den onder controle van de Verenigde Na
ties”. Dit heeft Sam Nujoma, de leider van
de SWAPO, verklaard voor de nationale
radio van Angola.
Nujoma, die in de Angolese hoofdstand
Loeanda deelneemt aan de solidariteits-
week van Afrika en Latijns Amerika,
voegde eraan toe dat hij ervan overtuigd
is dat „de vlag van de vrijheid binnenkort
boven Windhoek zal wapperen en boven
de rest van Namibië, of Zuid-Afrika dat
nu wil of niet”.
Een niet met name genoemde leider van
de IRA heeft gisteren in een interview met
een Iers dagblad verklaard, dat de IRA
niet van plan is een kerstbestand af te
kondigen.
ten v. i ,eii. in totaal moeten in Nicaragua
7.800 mensen terechtstaan op verdenking
van oorlogsmisdaden. Onder hen zijn 30
kinderen van tussen de 11 en 15 jaar die
beschuldigd worden van collaboratie met
het Somoza-bewind.
Er zijn negen volksrechtbanken die zich
zullen bezighouden met de berechtiging
van de verdachten. Er is hoger beroep
mogelijk. De maximumstraf in Nicaragua
is een gevangenisstraf van dertig jaar. De
doodstraf is door het nieuwe bewind afge-
schaft.
Een voormalig lid van het Ulster Defen
se Regiment, een in Noord-Ierland gere-
cruteerde eenheid van het Engelse leger,
werd gisteren door leden van de IRA
doodgeschoten.
keinse Leger (IRA) heeft zich in beide
gevallen verantwoordelijk gesteld.
In theorie hebben Iran en Irak meer dan
voldoende gemeen om een ideaal verbond
aan te gaan: olierijkdom, een afkeer van
de Verenigde Staten en Israel en bezorgd
heid voor de arme landen van de Derde
Wereld. In de praktijk evenwel streven de
twee landen een dermate verschillende
politiek na, dat herstel van de normale
betrekkingen in de naaste toekomst uitge
sloten lijkt. Erop gebrand van Iran de rol
over te nemen van politie-agent in de
Perzische Golf, is Irak begonnen met het
verdubbelen van de sterkte van zijn mari
ne, zeggen westerse diplomaten in Bag
dad. Iran verklaart met nadruk dat het de
rol van politie-agent die de sjah speelde,
volledig heeft opgegeven.
I var
Orde,
nota
‘t na.
voor-
:werp
Jij de
latre-
i een
telde
I van
tikel
t het
i on-
/ijze,
irde-
SAN SALVADOR (UPI). Vijf mensen
zijn gisteren op het dorpsplein van El
Canton la Esperenza in El Salvador dood
geschoten nadat ze door een volksgericht
waren veroordeeld wegens lidmaatschap
Jaar-
inden
opof-
zij til
len en
lebui-
heden
dezt
naan-
iddag
Koks-
i ons
wer-
hech-
in de
■ijdag
ibbei
we zal
ander
in een
5 trek-
er het
dat de
ensen
Het
alfmil-
oning-
maai
nddag
oning-
‘digeis
in wo-
is een
e zich
er een
romen
idige
adio-
egen
Een
o de
aldus
werd omsingeld en opgeblazen. Ook de
aanslag van vrijdag vormde een escalatie:
nog niet eerder in de geschiedenis van de
Turkse republiek kwamen zoveel buiten
landers tegelijk om het leven.
Bij politieke gewelddaden elders in het
land, vielen nog eens zeven doden. Pre
mier Demirel, net een maand aan het
bewind, noemde het toenemend politiek
geweld „geen politiek, maar een nationaal
probleem”. „Wij zullen het met nieuwe
maatregelen de levensader doorsnijden”,
zei hij.
BRUSSEL (Reuter). Een 28-jarige
beamte van de Belgische posterijen
moet een hand en een oog missen als
gevolg van een bomexplosie. Bij het
sorteren van pakjes in een postkantoor
in Brussel kwam vrijdag een in een
pakket verborgen bom tot ontploffing.
Het pakje was in België gepost en
aan een buitenlands adres gericht.
Welk land dit was wilden de autoritei
ten niet bekendmaken.
Beve-
ntelij-
let is
npen-
t hel dan niet meer hun wapen- en munitie-
i alar- voorraden kunnen beschikken.
Niettemin worden de Britse voorstellen
door een aantal van de zogeheten Front-
Ijjn-staten redelijk geacht, met name door
president Samora Machel van Mozambi
que. Dit zal ongetwijfeld de druk op het
Terwijl de leiders van het Patriottisch
Front in Londen verder onderhandelen zorgt
de Britse gouverneur Lord Soames ervoor dat
zijn gezicht in Salisbury bekend wordt. Hier
schudt hij een bezoekster van een Anglicaan
se kerkdienst de hand.
(Van onze redacteur in Turkije Frans van Hasselt)
ISTANBOEL. Zes doden en 22 gewonden vielen zaterdagavond bij de ontploffing
van een tijdbom in een cafetaria aan de Europese zijde van de Bosporus. De bom was
afgesteld op het tijdstip dat de zaterdagavonddrukte het grootst was. Cafetaria
Barbaras werd weliswaar mede bezocht door links georiënteerde studenten, maar de
slachtoffers vielen onder het doorsneepubliek, dat er in de meerderheid was. De
aanslag werd opgeëist door de zich noemende Turkse Islam Eenheid, een fenomeen van
de laatste maanden.
De dag tevoren was Istanboels bad
plaats Florya het toneel geweest van een
schietpartij, waarin vier hier gestationeer
de Amerikanen het leven lieten. Een ui
terst linkse groep, die in haar naam de
herinnering ophoudt aan Mahir Cayan,
eiste hiervoor de verantwoordelijkheid
op.
Cayan werd in 1972 gedood, samen met
zeven andere terroristen en drie door hen
ontvoerde NAVO-experts uit Engeland en
Canada, in een boerderij in Kizildere aan
de Zwarte Zee, toen die door de militairen
MANAGUA (UPI). In Nicaragua is
vandaag het proces begonnen tegen 24
aanhangers van ex-president Somoza, die
verdacht worden van oorlogsmisdaden.
Het proces zal tot na kerst duren, zo
hebben de Nicaraguaanse autoriteiten la-
BELFAST (Reuter). Gisteren zijn in
Noord-Ierland vijf Engelse soldaten om
het leven gekomen. Vier man reden bij
Dungannon met hun jeep op een land
mijn. Zij kwamen allen om. Een vijfde
Engelse soldaat verloor het leven bij een
explosie in Forkhill. Het Ierse Republi-
Patriottisch Front vergroten om tot een
spoedig akkoord te komen.
INmiddels bevindt lord Garrington zich
met premier Margareth Thatcher voor
een officieel bezoek in Washington. Zij
worden woensdag terug verwacht, waar
na een ondertekeningsceremonie zou kun
nen plaatsvinden. De Verenigde Staten
hebben met ingang van vandaag de eco
nomische boycot tegen Rhodesië opge
heven.
LOEANDA (AFP). De Namibische
guerrilla-organisatie SWAPO is bereid
„een wapenstilstand met Zuid-Afrika te
tekenen om definitief een einde te maken
aan de illegale bezetting van Namibië, en
Ondanks hun oude roep als radicale
linkse strijders, onderhouden de macht
hebbers in Bagdad veel betere betrekkin
gen met de aarts-conservatieve koninklij
ke familie van Saoedi-Arabië dan met
Zuid-Jemen, de eerste marxistische staat
in de Arabische wereld. Het anti-amerika-
nisme van Irak zoals dat dagelijks in de
officiële media in Bagdad tot uiting komt,
heeft het land er niet van weerhouden van
de Verenigde Staten zijn op drie na groot
ste handels partner te maken, zelfs zonder
dat er officiële diplomatieke betrekkingen
zijn.
Iran heeft van woorden daden gemaakt
door militante studenten de Amerikaanse
ambassade in Teheran te laten bezetten
en een crisis zonder weerga te verwekken
in Washington.
Een oorlog tussen Irak en Iran zou van
grote invloed zijn op de economie van het
Westen en de wereld: Iran en Irak staan
als tweede en derde op de lijst van ’s
werelds grootste olieproducenten in de
organisatie van olie-exporterende landen
(OPEC). Maar zowel in Teheran als in
Bagdad wijst men speculatie in het Wes
ten af dat Irak, dapperder geworden door
de binnenlandse moeilijkheden in Iran,
stappen zou overwegen om in het bezit te
komen van de olievelden in de Iraanse
provincie Khoezestan aan de grens met
Irak. De provincie heet in Irak, Arabis-
tan’. Zij telt een grote bevolkingsgroep
van ethnische arabieren die betrokken
zijn geweest bij gevechten met Iraanse
regeringstroepen.
Iran heeft Irak beschuldigd van het
aanmoedigen van ethnische dissidenten
in zowel Khoezestan als Koerdistan. Vol
gens neutrale kringen in de Libanese
hoofdstad Beiroet deden de Iraakse auto
riteiten een oogje toe, toen eerder dit jaar
een beperkte hoeveelheid lichte wapens
vanuit Irak naar Khoezestan werd ge
smokkeld.
van een rechtse organisatie, zo hebben
functionarissen meegedeeld. Ongeveer 50
zwaargewapende mensen bezetten het
stadje en sleepten de mensen hun huis uit.
Vijf inwoners werden berecht en schuldig
bevonden aan lidmaatschap van een ul-
tra-rechtse organisatie. Zij werden ter
plekke doodgeschoten.
Acht andere inwoners raakten gewond
toen de gewapende bende het vuur open
de op een aantal huizen. Tegen de tijd dat
regeringstroepen arriveerden, was de
bende al op de vlucht geslagen.
er in Caracas nogmaals de nadruk op
gelegd, dat zijn land geen dollars meer zal
accepteren als betaalmiddel voor olie.
Verscheidene afgevaardigden pleitten
voor invoering van een stelsel gebaseerd
op meer munteenheden. Venezuela en an
dere naties verklaarden de dollar te zullen
blijven aannemen.
Algerije en Venezuela hebben een voor
stel aangekondigd om het speciale OPEC-
fonds, dat is ingesteld na de oliecrisis van
zes jaar geleden teneinde de gevolgen van
de prijsstijgingen van olie voor arme lan
den te verzachten, op te heffen. Hiervoor
in de plaats zou een bank moeten worden
opgericht, met een werkkapitaal van twin
tig miljard dollar (ruim veertig miljard
gulden). Dit is ruim achtmaal zoveel als
waarover het fonds momenteel de be
schikking heeft.
Waren de betrekkingen in de laatste vier
jaar van het bewind van de afgezette sjah
van Iran hartelijk; nu zijn dit land en Irak
sinds de islamitische revolutie in februari
van dit jaar in Iran, in grensincidenten
verwikkeld.
Het voor het eerst in de moderne tijd
aan de macht komen van sji’tisch-moham-
medaanse geestelijken in Iran veroor
zaakte aan gene zijde van de grens in Irak,
waar de overwegend soennitisch-moham-
medaanse regering heerst over een sji’iti-
sche meerderheid van ruim de helft van
de bevolking, grote bezorgdheid.
„De islamitische omwenteling verwekte
angst bij elke arabische heerser, van de
Atlantische Oceaan tot aan de Golf’, ver
klaarde een Westerse diplomaat in Tehe
ran. „Maar zij verwekte eerst en vooral
angst in Irak, waar men het schrikbeeld
voor ogen heeft dat de Iraakse sji’ieten
door hun geloofsgenoten in het oosten tot
revolutionair optreden worden aange
spoord.
PARIJS (AFP). De Franse Senaat
heeft vanmorgen vroeg met 113 tegen 101
stemmen het voorstel verworpen de huidi
ge Franse abortuswet te handhaven. Deze
abortuswet werd in 1975 aangenomen met
een proeftijd van vijf jaar. De Franse
Tweede Kamer had vorige maand hand
having van deze wet, die abortus in de
eerste tien weken van de zwangerschap
toestaat, aangenomen.
Het regeringsvoorstel haalde het in de
Tweede Kamer dankzij de steun van de
communisten en socialisten, die in de op
positie zitten en aanvankelijk hadden ge-
De twee buurlanden in het Midden-Oos-
ten, wier rivaliteit tot ver in de geschiede
nis teruggaat, hebben nu de bezetting van
de Amerikaanse ambassade in Teheran
aangegrepen om elkaar de ergste zonde in
het politieke jargon van het Midden-Oos-
ten aan te wrijven: te collaboreren met het
Amerikaanse imperialisme en het zio
nisme.
In een commentaar op de bezetting en
de gijzeling van het ambassadepersoneel,
schreef het orgaan van de regerende
Ba’ath-partjj in de Iraakse hoofdstad
Bagdad dat er geen twijfel aan bestond
dat er verband was tussen de onverant
woordelijke daden van het regime in Te
heran en agressieve Amerikaanse voorne
mens, zionistische eerzucht en de samen
zwering van Camp David’. Volgens de
Iraakse lezing hebben de islamitische re
volutionairen de bezetting van de ambas
sade in samenwerking met de Amerika
nen in scena gezet, om de Verenigde Sta
ten het voorwendsel te verschaffen mili
tair in het Midden-Oosten in te grijpen en
de Iraanse olievelden te bezetten.
Op dezelfde dag dat het dagblad Al-
Thawra deze bewering meldde, verklaar
de Irans’ nieuwe minister van Buitenland
se Zaken Ghotbzadeh op de televisie, dat
Irak, het pad van het Amerikaanse impe
rialisme bewandelt en banden heeft met
het zionisme’. Hij voegde eraan toe: „Ons
geduld kent grenzen en zij (de Irakezen)
moeten op hun tellen passen en ophouden
met hun gekonkel, want zij kunnen ons
geduld en onze mènselijkheid niet voor
onbepaalde tijd op proef stellen”.
Nog geen twee weken later beschuldig
den de Iraniers Irak ervan dat zij een
groep saboteurs naar Iran hadden ge
stuurd om een actie uit te voeren, ter
ondermijning van onze terechte strijd te
gen de Verenigde Staten, zoals weerspie
geld in de bezetting van de ambassade.
Ver gezocht als de beschuldigingen el
ders gevonden mogen worden, wijzen zij
er wel op hoezeer de betrekkingen tussen
Iran en Irak zijn teruggekeerd tot de kille
staat van het begin der jaren zeventig,
toen Iraanse steun voor Koerdische op
standelingen in Irak en een fel grenscon
flict de twee landen tot de rand van een
oorlog voerden.
BEIROET (Reuter/UPI). De Libische
autoriteiten hebben gisteren het bureau
van de Palestijnse bevrijdingsorganisatie
PLO in Bengazi gesloten. De drie PLO-
functionarissen van het bureau zijn het
land uitgewezen. Dit meldt het Palestijnse
persbureau WAFA vanuit Beiroet.
Volgens WAFA is het bureau van de
PLO in de Libische hoofdstad Tripoli
omsingeld geweest door acht auto’s en een
aantal gewapende mannen. De bedoeling
van deze actie was degenen die zich in het
bureau bevonden te provoceren, aldus het
Palestijns persbureau.
De incidenten zijn de meest recente ui
tingen van het geschil tussen de belang
rijkste Palestijnse guerrilla-groepering El
Fatah, onder aanvoering van PLO-leider
Jasser Arafat, en de libische leider Kadaf-
fi, die onlangs door WAFA als „de gekke
kolonel” werd omschreven. El Fatah heeft
Kadaffi ervan beschuldigd de Palestijnse
verzetsbeweging te willen ovememen. Vo
rige zondag werd een PLO-vertegenwoor-
diger in Tripoli al door Libië uitgewezen.
Volgens westerse diplomaten in Beiroet
gaat het conflict over de koers die de PLO
zou moeten varen, waarbij de Libiërs vin
den dat er radicaler moet worden opgetre
den. Gematigde Palestijnen vinden echter
dat dit een klap zou betekenen voor de
recente diplomatieke voortgang die de
PLO heeft geboekt naar internationale
erkenning.
Uge-
meel
zijn
ratie
i zal
>eien probeerd een aantal beperkingen, die^ie
wet oplegt, weg te nemen. In de senaat
onthielden de socialisten zich van stem
ming.
De Franse regering heeft om de bijeen
komst verzocht van een gemengde com
missie uit Senaat en Tweede Kamer om te
proberen overeenstemming te bereiken
over een wetstekst die voor beide Kamers
aanvaardbaar is.
(Van onze redactie buitenland)
KOUROU. De eerste poging om de
Europese Ariane-raket te lanceren, is
mislukt. In Frans Guyana verliep het
aftellen zaterdagmiddag feilloos, na
dat de weersomstandigheden voor een
uitstel van een half uur hadden ge
zorgd. Bij het aftellen werd het mo
ment „nul” bereikt en op dat ogenblik
werden volgens plan de vier motoren
van de eerste trap ontstoken. Als alles
goed was geweest, zou de raket 3,4
seconden later zijn opgestegen, doch
een computer greep in en voorkwam
dat de raket het lanceerplatform
verliet.
Meteen na het moment „nul” regi
streerde de computer dat een van de
vier motoren slechts op halve kracht
werkte. Deze constatering had tot ge
volg dat de klemmen die de raket vas
thielden niet werden ontgrendeld en
dat vervolgens de motoren werden
stopgezet.
Tot gistermiddag zijn technici bezig
geweest om de vloeibare waterstof en
de vloeibare zuurstof uit de derde trap
van de raket te pompen. Vandaag is
onderzocht waarom de motor niet goed
werkte. Vervolgens zullen de technici
nog ten minste één week nodig hebben
om de raket weer startklaar te maken,
zodat op zijn vroegst zondag een nieu
we lanceerpoging kan worden onder
nomen.
