Realisme in
Herdenking Mountbatten
Strafvervolging
Verzet tegen bezuinigingen
Gandhi gestaakt
Felle aanval
Witte Huis
Rode Khmer
op Kennedy
zet Pot af
Geen kantoren
Egypte in
EG-onderzoek
bezet gebied
naar weer
Bouwbedrijf in
en klimaat
Werkloosheid EG
Rome opgeblazen
Nicaragua
overheerst
Aanklacht tegen
leiding Canard
dit jaar een
procent hoger
Spanje getroffen j OPEC-CONGRES DEFINITIEF MISLUKT
door koudegolf
„Zaak Hess voor
hof in Den Haag”
Noordamerikaanse
steun voor Küng
3
VRIJDAG 21 DECEMBER
1979
BINNEN- EN BUITENLAND
ito”
etje
atie
rij-
vrij-
ipten
ebben
zerkla-
verga-
ie ver-
weinig
Nati-
(NOZ)
rgen
pel
eids
ions
eest
rats-
Het
ïket
den-
idig?
weede
errein
s. Dat
IA-Ka-
ie Bij-
terrei-
iepen,
rege-
dzaak
neer.
(Van onze redactie buitenland)
CARACAS. De Saoedische minister van Oliezaken Jamani
heeft gistermiddag na het mislukken van het OPEC-overleg in
de Venezolaanse hoofdstad Caracas, gezegd dat de wereld in de
komende tijd „een oliebazaar”, een oosterse markt, zal zijn.
ven”
'oek
J
Senaatscommissie
tegen SALT-2
De Britse lord en lady Brabourne, beiden met krukken, verlaten de Londense st. Paul’s kathedraal na een herdenkingsdienst
Artsenstaking in
België begonnen
(Van onze redactie buitenland)
resul-
i-pak-
etreft
waar-
t ge-
diver-
;eren,
n van
MÜNCHEN (DPA). De kwestie van
de gevangenhouding van Rudolf Hess
moet aan het Internationale Hof van Jus
titie in Den Haag worden voorgelegd. De
advocaat van de nu 85-jarige Hess, Alfred
Seidl, heeft dit gisteren verklaard.
Zals bekend zit Hess, die een tijdlang
plaatsvervanger van Hitler was - als enige
gevangene in de Spandau gevangenis in
West-Berlijn. Bij toerbeurt wordt Hess
bewaakt door de Amerikanen, Russen,
Fransen en Britten.
Seidl heeft bij de hoogste administratie
ve rechtbank in West-Berlijn een verzoek
ingediend de zaak-Hess in Den Haag be
handeld te krijgen. De advocaat wil dat de
Bondsrepubliek wordt gedwongen deze
kwestie aan het Internationale hof voor te
leggen.
Elke lidstaat van de OPEC, de organisa
tie van olieproducerende landen, zal naar
eigen believen zijn olieprijzen kunnen
vaststellen nu de dertien landen in Cara
cas gisteren na de moeilijkste vergadering
in de twintig jaar van het bestaan de
organisatie, uiteen gingen zonder dat een
akkoord was bereikt.
De olieprijzen zijn in elk geval vrij tot de
volgende OPEC-bijeenkomst die volgens
afspraak op 9 juni in Algiers moet begin
nen. De voorzitter van de conferentie in
Caracas, de Venezolaanse minister Calde
ron van Mijnbouw en Energie, zei echter
dat men zal proberen reeds over drie
maanden een vergadering te beleggen om
dan alsnog een prijsafspraak te maken.
In de komende maanden van vrije olie
prijzen zal Saoedi-Arabië vasthouden aan
de vorige week gestelde basisprijs van 24
Tijdens de staking zal er geen gewone
medische hulp worden verstrekt maar
kunnen patiënten zich vervoegen bij
noodcentra, waar de stakers bij toerbeurt
dienst zullen doen en zullen beoordelen of
medische hulp dringend nodig is.
voor lord Mountbatten gistermiddag. Mountbatten kwam eerder dit jaar bij een bomaanslag op zijn jacht in Ierland om het leven,
waarbij het echtpaar Brabourne ernstig gewond raakte. De Britse kroonprins Charles, neef van Mountbatten, noemde tijdens de
herdenkingsdienst het Ierse Republikeinse Leger (IRA), dat de verantwoordelijkheid van de aanslag heeft opgeëist, „laffe,
onmenselijke terroristen
De regering verwacht van de medici en
apothekers een kostenbesparing van 380
miljoen gulden. Deze bezuinigingen heb
ben tot gevolg dat de „vrije keuze van de
zieke wordt beperkt, de arts wordt belem
merd in zijn therapeutische vrijheid en
het medisch geheim wordt geschonden”,
aldus de organisatie van dr. Wynen.
Schending van het medisch geheim zou
het gevolg zijn van het invoeren van een
boekje waarin wordt aangetekend wat
een patiënt mankeert en welke genees
middelen hem worden verstrekt.
Besprekingen tussen premier Martens
en dr. Wynen, die ongeveer de helft van de
Belgische artsen vertegenwoordigt, liepen
gisteravond op niets uit. De regering wil
het niveau van de bezuinigingen niet te
rugdraaien, terwijl dr. Wynen niet verder
wil gaan dan 270 miljoen gulden en dan
alleen op bepaalde voorwaarden.
Dit kaartje geeft aan welke landen olie produceren. De zwartge-
kleurde landen zijn lid van de OPEC. Zij produceren gezamenlijk
iets minder dan de helft van de totale wereldopbrengst (47,9
procent). Hun invloed is echter bijzonder groot omdat verreweg het
grootste deel hiervan voor de export is bestemd.
de radicalen de toeslagen die zij op de
olieverkopen heffen zouden verlagen. De
drie Afrikaanse landen Algerije, Nigeria
en Libië waren echter niet bereid tot deze
stap, die in feite een voorlopig einde aan
de toeslagenregeling zou maken. Men ar
gumenteerde dat de toeslagen worden ge
heven, omdat hun olie beter van kwaliteit
is dan de Arabische.
De Saoedische olieprijs blijft intussen
basisprijs voor de OPEC. Maar omdat dit
een minimumprijs is, heeft dit nauwelijks
enige betekenis. Over de omvang van de
olieproduktie hebben de OPEC-ministers
in Caracas volgens de Venezolaan Calde
ron niet gesproken. Hij zei echter dat
Saoedi-Arabië bereid zou zijn de produk-
tie voorlopig op 9,5 miljoen vaten per dag
te houden. Er is sprake geweest van een
verlaging van de Saoedische produktie tot
8,5 miljoen vaten per dag.
in dit
ag het
s tekst
retaris
heid).
/raag
n ar-
n te-
Ver-
i be-
■zoek
"kne-
;wer-
ij de
uwe-
uilig-
nder-
teek-
eker-
be-
titie)
van
een
Vrjj-
WASHINGTON (AFP). Zeventig
theologen uit de Verenigde Staten, on
der wie een aantal rooms-katholieken,
hebben gisteren een verklaring uitge
geven waarin zij zeggen de Zwitserse
theoloog Hans Küng te steunen. Zij
blijven hem zien als een rooms-katho-
liek theoloog.
Küng werd eerder deze week door
het Vaticaan in verband met zijn theo
logische opvattingen verboden zich
nog langer als katholiek godgeleerde te
beschouwen. De zeventig Noordameri-
kanen zijn onder meer verbonden aan
universiteiten in Washington, Phila
delphia en Chicago.
(Door Koos Koster)
MANAGUA. „Het ligt voor de
hand dat reactionaire regeringen in
de rest van Latijns Amerika er be
lang bij hebben om de Nicaraguaan
se revolutie zwart te maken”, aldus
de 33-jarige speciale aanklager in de
processen tegen de 7800 leden van de
voormalige garde van de verdreven
dictator Somoza, de vroegere guerril-
laleidster Nora Astorga.
mogen
■rheu-
50.000
ruim
i jaar.
eugd-
)-jarig
elijke
bin-
ordt
3 de
iden
Mo-
ians
1.000
;den
Jus
tere-
Irin-
-egi-
■iten
sche
arin
3 na
ran-
=>TT
op
erso-
veel
film-
e rij-
date-
-i 23-
volle
i op
ging-
>k de
s de
BRUSSEL. De Europese Gemeen
schap gaat in de komende vijf jaar onge
veer 22 miljoen gulden uitgeven voor stu
die naar weer- en klimaatontwikkeling.
Bij het onderzoek zal nauw worden sa
mengewerkt met niet-EG-landen, de We
reldorganisatie voor Meteorologie WMO
en het Europees Centrum voor Weers
voorspellingen op langere termijn.
Nagegaan zal worden of en in hoeverre
klimaatsveranderingen het gevolg zijn
van het steeds groter energieverbruik,
waardoor wellicht de dampkring ther
misch en chemisch wordt vervuild.
De EG geeft de komende vijf jaar voorts
ruim 162 miljoen uit voor wetenschap
pelijk onderzoek in verband met stra
lingsrisico’s. Het gaat daarbij om een stu
die naar de gevolgen van straling op mens
en milieu.
BRUSSEL (UPI). In België is
vannacht een staking begonnen van
artsen, apothekers en tandartsen die
zijn aangesloten bij de artsenorgani
satie van dr. Wynen. Zij willen op
deze manier de regering-Martens
dwingen voorgestelde bezuinigings
maatregelen in de gezondheidssector
in te trekken.
(Van onze redacteur in VS, Henk Kolb)
WASHINGTON. De senaatscommissie voor de strijdkrachten heeft
gisteren een rapport aanvaard, waarin het SALT 2-verdrag met de Sovjet
unie, dat in de Senaat moet worden geratificeerd, „niet in het belang van de
nationale veiligheid van de VS” wordt genoemd. De beslissing, met tien
stemmen voor en zeven onthoudingen, is een ernstige tegenvaller voor het
Witte Huis, zelfs al heeft deze commissie voor de strijdkrachten formeel geen
jurisdictie over het verdrag en kan zij de Senaat geen aanbevelingen doen.
Het rapport zegt dat belangrijke wijzi
gingen in het akkoord nodig zijn en dat
onduidelijkheden moeten worden verwij
derd, zodat de rechten en verplichtingen
van de ondertekenaars in hun volle om
vang onomstotelijk vastliggen.
MADRID (AFP). Spanje is gisteroch-1
tend getroffen door een koudegolf. Vooral j
in de provincies Burgos, Santander en het
Baskenland ondervindt het wegverkeer
veel moeilijkheden. Er moeten sneeuw
kettingen worden gebruikt en talrijke
bergpassen zijn gesloten.
Ook het zuiden van het land werd niet
gespaard. In de nacht van woensdag op
donderdag werd in Albacete in Murcia
een temperatuur van vier graden onder
nul gemeten.
De voorstemmers (zeven republikeinen,
drie democraten) behoren tot de uiterst
conservatieve vleugel in de Amerikaanse
politiek, zoals de democraat Henry Jack-
son en de republikein Goldwater. De
volksvertegenwoordigers die zich van
stemming onthielden, allen democraten,
behoren vooral tot de groep senatoren die
zich tot nu toe niet over hun later stemge
drag in de Senaat heeft uitgesproken,
zoals de invloedrijke Sam Nunn.
ROME (AP, UPI). Vier gewapende
overvallers zijn gisteren in Rome het kan
toor van een bouwmaatschappij binnen
gedrongen waarna ze twaalf mensen boei
den en twee bommen plaatsten. De portier
kon de vastgebonden mensen nog bevrij
den voor de bommen ontploften. Bij de
explosie werd alleen zware materiële
schade aangericht.
Volgens de politie hadden de indringers
op een muur „Nee tegen gevangenissen”
en de initialen CCT, die voor Comando
Comunista Territoriale zouden staan, ge
schreven. Het aannemersbedrijf zou zich
met het bouwen van gevangenissen heb
ben beziggehouden. Mogelijk hebben de
overvallers het bedrijf met een andere
firma verwisseld. Na de ontploffing rende
personeel van naburige bedrijven in pa
niek de straat op.
jning
ge-
?ntra-
l van
:ht te
1 van
land.
BRUSSEL (ANP). De Europese Com
missie heeft meegedeeld dat de gemiddel
de werkloosheid in de Europese Gemeen
schap dit jaar ongeveer een procent hoger
zal hggen dan vorig jaar.
Eind vorige maand waren er in denegen
lidstaten 6,1 miljoen werklozen, ongeveer
evenveel als de maand daarvoor. Die ruim
zes miljoen maken 5,6 procent van de
Europese beroepsbevolking uit, aldus de
commissie. Het aantal mannelijke werklo
zen is in de loop van dit jaar met 3,5
procent verminderd, het aantal werkloze
vrouwen nam daarentegen toe met 4,1
procent.
Waarnemers in Caracas vragen zich
echter af hoelang deze landen in staat
zullen zijn de prijsstijgingen beperkt te
houden, nu de radicale OPEC-landen hun
prijzen in feite ongelimiteerd kunnen la
ten stijgen. Deze radicale landen zijn Iran,
Algerije, Nigeria en Libië. Deze vier oliele-
veranciers zullen het zich in de komende
tijd bovendien gemakkelijker kunnen ver
oorloven andere betalingsmiddelen voor
olie te eisen dan de Amerikaanse dollar,
hetgeen deze munt naar men verwacht,
nog zwakker zal maken.
Een compromis tussen gematigden en
radicalen in Caracas leek gisteren alleen
nog te bereiken via de toeslagen die sinds
vorig jaar op de olieprijzen worden bere
kend. De gematigden, met Saoedi-Arabië
voorop, zouden bereid zijn tot een prijs
verhoging van twee dollar, waarmee hun
olie op 26 dollar pet vat zou komen, indien
dollar per vat, zo zei minister Jamani
gistermiddag. Hij voegde er aan toe, dat
hij verwacht dat de prijzen op de wereld
markt en de vrije markt in de eerste helft
van het komend jaar scherp kunnen da
len. Dit zou het gevolg zijn van de econo
mische inzinking die wordt verwacht door
de vorige week afgekondigde prijsverho
gingen van de belangrijkste olieleveran-
ciers. „Zo’n inzinking zal er beslist komen.
Alleen weten we nog niet hoe ernstig deze
zal zijn en hoelang deze zal duren”, aldus
Jamani. De Venezolaanse minister Calde
ron zei gisteren, dat zijn land een betrouw
bare leverancier zal blijven van de Ver
enigde Staten en Latijns-Amerika. Ook
van de andere gematigde landen, Qatar,
de Verenigde Arabische Emiraten, Koe
weit, Irak en Indonesië wordt verwacht
dat zij zullen pogen de olieprijzen in toom
te houden.
(Van onze redactie buitenland)
WASHINGTON. Het Witte Huis
heeft gisteren een felle aanval gedaan op
senator Edward Kennedy, de voornaam
ste rivaal van Carter bij de kandidaats-
verkiezingen voor het presidentschap,
Kennedy wordt ervan beschuldigd, onwa
re en onverantwoordelijke verklaringen
te hebben afgelegd over het energiebeleid
van de regering-Carter. De Senator zei
gisteren dat de Amerikaanse regering de
OPEC-landen heeft aangemoedigd, de
olieprijzen te verhogen.
ingen
Ingei-
ie als
plan-
i Sri
eeuw
idige
eder-
amils
laven
PARIJS (AFP/AP). Directie en
hoofdredactie van het Franse satirische
weekblad Le Canard Enchainé zijn giste
ren in staat van beschuldiging gesteld
wegens „heling van gestolen documen
ten”. De krant heeft kopieën gekocht en
gepubliceerd van de belastingformulieren
van onder andere de Franse president
Giscard d’Estaing en de vliegtuigfabriek
Dassault.
Een voormalige ambtenaar van het
Franse ministerie van Financiën had de
kopieën in zijn bezit. Tegen hem loopt
sinds half oktober een klacht wegens dief
stal, heling en schending van het beroeps
geheim. De directeur van het weekblad
heeft ontkend via deze ex-ambtenaar de
kopieën te hebben bemachtigd.
Hij zegt dat er een verband bestaat
tussen deze zaak en de publikaties in Le
Canard Enchainé over diamanten die Gi
scard volgens het blad zowel in zijn huidi
ge functie als in de tijd dat hij nog minis
ter van Justitie was, heeft gekregen van
(de inmiddels afgezette) keizer Bokassa
van het Centraalafrikaanse rijk. De Fran
se president heeft overigens nooit ont
kend de diamanten te hebben te ont
vangen.
(Van onze redactie buitenland)
BANGKOK. De Cambodjaanse
guerrilla organisatie Rode Khmer heeft
Pol Pot afgezet als premier, zo is vandaag
uit diplomatieke bronnen in de Thaise
hoofdstad Bangkok vernomen. Tot opvol
ger van Pot is benoemd Khieu Samphan,
die al president was. Pot voert sinds de
verdrijving van zijn regiem begin dit jaar,
een guerrillastrijd tegen de door Vietnam
gesteunde nieuwe Cambodjaanse rege
ring van Heng Samrin.
Aangenomen wordt, dat het besluit van
de guerrilla-organisatie om Pol Pot aan de
kant te zetten is genomen om de weg vrij
te maken voor samenwerking met andere
groeperingen in Cambodja die zich ver
zetten tegen het bewind van Heng Samrin.
Pol Pot blijft wel aan het hoofd van de
strijdkrachten van de Rode Khmer.
Het besluit om hem als premier te ver
vangen is maandag genomen op een bij
eenkomst van de Khmers in het Cardamo-
nesgebergte, in het zuidwesten van Cam
bodja. Ook is besloten, de grondwet van
1975 te wijzigen.
Volgens een woordvoerder van het
Thaise militaire opperbevel heeft de ver
vanging van Pot te maken met aanwijzin
gen, dat verscheidene landen op het punt
stonden de diplomatieke betrekkingen
met diens bewind te verbreken vanwege
de schending van de mensenrechten. Het
regiem van Pol Pot wordt ervan beschul
digd, miljoenen Cambodjanen om het le
ven te hebben gebracht.
Jamani: Wereld in
’80 oliebazaar”
(Van onze redactie buitenland)
JERUZALEM/DAMASCUS. De Is
raëlische premier Begin heeft gisteren een
Egyptisch verzoek afgewezen in door Is
rael bezet gebied verbindingskantoren te
mogen openen om Palestijnen te kunnen
bijstaan. Volgens Begin zou toestemming
indruisen tegen de vredesakkoorden tus
sen Israel en Egypte.
Egypte vindt dat de bureaus zouden
kunnen bijdragen tot deelname van de
bevolking van de bezette gebieden aan het
autonomie-overleg. Overigens zouden ook
Palestijnse woordvoerders negatief op het
Egyptische plan hebben gereageerd.
De Syrische president Assad probeert te
bemiddelen in het conflict tussen Libië en
de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie
(PLO). Libië heeft onlangs het PLO-kan-
toor in de hoofdstad Tripoli gesloten en
een aantal PLO-leden aangehouden en
ondervraagd. PLO-leider Arafat heeft ge
dreigd met acties als een van zijn aanhan
gers in Libië ook maar iets overkomt.
(Van onze redactie buitenland)
NEW DELHI. Het hooggerechtshof in
New Delhi heeft gisteren de strafvervol
ging tegen de Indiase oud-premier Indira
Ghandhi gestaakt. Mevrouw Gandhi was
ten laste gelegd dat zij had geweigerd zich
te verantwoorden tegenover een commis
sie die een onderzoek instelt naar „exces
sen” die zjj in de jaren 1975-1977 zou
hebben begaan, toen door haar de nood
toestand was afgekondigd.
Volgens het hooggerechtshof heeft me
vrouw Gandhi door haar weigering geen
enkele bepaLng van het wetboek van
strafrecht overtreden.
„De militaire dictators zijn bang dat net
als in Nicaragua de overwinning van het
volk een eind maakt aan de bloedige dic
tatuur van Latijns Amerika, en dat deze
plaats moet maken voor volksregerin
gen”, zo meent Astorga.
Vijf maanden na de overwinning van de
sandinisten op de Somoza-clan, heerst er
een soort opbouwkoorts in Nicaragua.
Overal in de hoofdstad Managua zie je
bouwvakkers dag en nacht werken aan de
aanleg van sportvelden, parken en herstel
van wegen. De sporen van de aardbeving
van 1972, die de val van het Somoza-rijk
aankondigde door de daarmee gepaard
gaande corruptie en verduistering van
hulpverleningsgelden, worden uitgewist
in Managua, waar de nieuwe junta van
plan is een nieuwe stad uit de grond te
stampen.
Reusachtige affiches en kleurige plak
katen met opschriften als: de mars naar
de overwinning is niet tegen te houden,
onderbreken de eentonige reclameborden
langs de kant van de weg. Over radio en tv
wordt de bevolking via liedjes en spots
opgeroepen deel te nemen aan de koffie-
pluk op het platteland of zich aan te
melden voor de katoenoogst, die eind deze
maand begint. Eén radiostation, Radio
Sandino, is van de sandinisten, de rest is
in handen van commerciële eigenaren,
terwijl de twee tv-kanalen van de sandi
nisten en van de regering zijn. De hele dag
vinden vergaderingen, demonstraties en
bijeenkomsten plaats, om de bevolking te
mobiliseren voor de doeleinden van de
sandinistische revolutie.
De produktie op peil houden en het
vaderland tegen de contra-revolutie ver
dedigen, zijn de twee belangrijkste taken
van het ogenblik, volgens sandinistische
leiders. „We moeten er voor zorgen dat het
land blijft functioneren”, zegt een van
hen. „Daarvoor heb je technici uit het
Somoza-tijdperk nodig, want onze arbei
ders en boeren zijn (nog) niet in staat
supermarkten, fabrieken en landbouw
coöperaties te exploiteren”, voegt hij er
aan toe. Als antwoord op de kritiek van
enkele arbeiders in sommige fabrieken,
die zich samen met de boeren als de
voorhoede van de revolutie beschouwen
en geen technici van Somoza in dienst
willen nemen.
Binnen het Sandinistische Bevrijdings-
front bestaan twee stromingen over de te -
volgen economische politiek (de drie ver
tegenwoordigers van de nationale bour
geoisie in de regering: Alfonso Robelo,
Violetta Chamorro en Arturo Cruz zijn
voorstander van realisme in de economi
sche politiek).
De meeste sandinistische leiders willen
een botsing met de gezeten burgerij uit
stellen, vanwege de grote economische
moeilijkheden, waarin Nicaragua ver
keert: buitenlandse schuld van meer dan
1,5 miljard dollar, bijna 80 procent analfa
beten, een verwoest industriepark en een
stagnerende landbouwproduktie. Zij zijn
voorstander van een bondgenootschap
met het bedrijfsleven en proberen door
het geven van een aantal garanties de
ondernemers niet onnodig af te schrik
ken. De reactie van de meeste fabrikanten
komt erop neer geen nieuwe investerin
gen doen, kapitaal overmaken naar het
buitenland en alleen produkten tegen di
recte betaling afleveren.
Een andere lijn binnen het Sandinisti
sche Bevrijdingsfront legt de nadruk op
de politisering van boeren en arbeiders en
pleit voor de mobilisatie van vakbonden
en wijkorganisaties, als enige middel om
de druk van het bedrijfsleven tegen te
gaan. Zij staan huiverig tegenover een
aanpappen met vertegenwoordigers van
de nationale bourgeoisie en geven de
voorkeur aan massamobilisatie. Op het
platteland hebben de boeren echter niet
alleen politieke bewustwording nodig, al
dus een internationale expert. Ze zitten
verlegen om kredieten, kunstmest en le
ningen en kunnen hun magen niet vullen
met marxistische leuzen, zo is hij
overtuigd.
Op dit moment overheerst het realisme
onder de vijf leden van de junta en de
meerderheid van de sandinisten. De ha
chelijke economische situatie en de nood
zaak van wederopbouw van een bijna
voor de helft verwoest land, dwingt de
leiders tot voorzichtigheid. Van de reactie
in het buitenland en met name van de
houding van de Verenigde Staten zal
mee afhangen, in hoeverre in de toekomst
een verdere radicalisatie van de Nicara
guaanse revolutie voorkomen kan
worden.
Politieke waarnemers geloven dat er
een soort éénpartijsysteem, met het San
dinistische Bevrijdingsfront als de be
heersende factor, uit de bus zal komen,
waarbij de andere partijen mee mogen
doen. De voorbereiding voor de oprich
ting van een eenheidsvakcentrale van de
arbeiders in de fabrieken (CST) en voor
de boeren op het platteland (ATC) zijn in
een vergevorderd stadium. Eind decem
ber vergaderen de boeren over deze zaak,
terwijl sandinistische politieke leiders
voor één vakcentrale pleiten, om op die
manier het hoofd te bieden aan de pogin
gen van de middenklasse om de verschil-
lende vakcentrales (drie in totaal, behalve
die van de sandinisten) tegen elkaar uit te
spelen.
e
