n Historisch vuurwerk
leg het vast!
Renault op de zuinige toer
foto
Computer in personenauto
verstrekt nuttige gegevens
ellende treffend
it!
te boek gesteld
Meteorologische
l boeken
wij
ontvingen
Overzicht van
1?
autovakanties
Nieuws in ’t kort
Belang Noordzee
olie neemt toe
J
j
„Voor zaterdag en zondag eveneens slecht weer verwacht”
.VRIJDAG 28 DECEMBER
VARIA
1979
Onder redactie van J.P. Bos
r
ijen
1
f
ii
IT
sntertaine-
Een belangrijk advies: probeer niet
wnu:
ité
teak
0086
an
4
bibliotheek
?rste
Keuning
Zomer
ring,
ik
e
llon
ie
in
iet
m
I
/eren
in
„Voor zaterdag en zondag eveneens
slecht weer verwacht”, staat als titel op
een ijzingwekkende kaft vermeld, en dat
alleen al is voldoende om het werkje
maar in een la te schuiven en niet verder
open te slaan.
De nieuwsgierigheid wint het tenslotte
van de koudwatervrees.
En daar zie je dan al dadelijk in de
inleiding van dit door de Gemeenschap
pelijke Pers Dienst (een samenwerkings-
Dat is het algemeen gesteld de grote
aantrekkelijkheid van deze films. Het
lijkt een probleemloze tak van fotogra
fie, maar toch zijn er nogal wat voetan
gels en klemmen. Deze beschrijft Götze
deskundig. Hij geeft met name ook aan
wijzingen voor geforceerde ontwikke
ling, waarbij de gevoeligheid zelfs tot
1600 ASA kan worden opgevoerd. De
pocket besluit met ontwikkeltabellen.
Over diaseries is ook van Götze. De
schrijver toont aan dat een goede klank-
beeldserie begint met de juiste opname,
compositie, kleur en volgorde. Hij be
steedt aandacht aan vergroten en ver
kleinen van dia’s en aan titels. Naast de
hele geluidstechniek met één of meer
recorders en plantenspelers komen sce
nario en commentaar uitvoerig aan de
orde. Een onmisbare handleiding voor
de amateur die zich aan dit fascinerende
en dankbare onderdeel van zijn hobby
wil gaan wijden.
ag diner
en tot -
as. 2 bars
groente
se gros-,
met man-
33,51
ip de
feite 1
n
verband van regionale dagbladen, waar
onder het uwe) onmiddellijk je traumati
sche ervaringen bevestigd door de woor
den van GPD-hoofdredacteur Jan van
Beek: „Wat het weer in Nederland be
treft, is 1979 niet een jaar om naar terug
te verlangen.” Zelden werd er nadrukke
lijker een open deur ingetrapt.
Na het doorneuzen van de inleiding,
die onder de dreigende, maar bevesti
gende kop „Een verloren jaar” gebukt
gaat, komt weer de neiging in me op het
Natuurlijk is dat moment van pre
cies twaalf uur in de nacht van de
31e december 1979 helemaal niets
bijzonders. Al is ’t dan het punt in de
tijd tussen de jaren zeventig en
tachtigvan deze eeuw, het is een
even „gewone” minuut als die u op
dit moment beleeft. Wat dat betreft
is er niets bijzonders aan de hand.
een impuls doorgegeven aan de com
puter en vormt zo een basisgegeven
voor de verdere berekening van onder
meer het gemddelde verbruik, het ver
bruik per 100 kilometer en het totale
verbruik.
Zo’n computer aan boord van een
auto kan men zeker in deze tijd met
zijn behoefte aan rendabel autorijden
en besparing van energie, geen „spiele
rei” meer noemen. Vaak is het ook
voor de bestuurder een verrassing als
hij via deze computer bemerkt, hoe
laag eigenlijk de gemiddelde snelheid
kan zijn. Zelfs als hij meent door met
150 km/uur over een autobahn te rijden
flink op te schieten, kan na verloop van
tijd de computer eenvoudig aangeven
dat het gemiddelde nog onder de 100
kilometer ligt.
Ook hier wordt dan weer het oude
gezegde bewaarheid: haastige spoed is
zelden goed. Het nut van zo’n computer
ligt bovendien daarin, dat hij de be
stuurder continu confronteert met het
brandstofverbruik, en dus met zijn ma
nier van autorijden.
bestaan van dit door Nico Scheepmaker
geëntameerde en door GPD-journalist
Henk Dam samengestelde boekwerk net
zo te ontkennen als het weertype dat we
de afgelopen 360 dagen of zo achter de
rug hebben.
Na vernomen te hebben dat ons „dit
jaar niets bespaard is gebleven” toch
maar moed gevat, en verder gebladerd.
SLIK: profielstatieven, de SL 35-D en
SL 35-S.
Het SL 35-D model (zie foto) heeft een
opdraaibare middenzuil, middenverste-
viging, clipsluitingen aan de poten, een
voorziening voor een draadontspanner
aan de handgreep en uitdraaibare voet
jes (dop of pen). Hoogte maximaal 148
cm. en minimaal 58 cm. De middenzuil is
tot 31 cm. opdraaibaar. Gewicht 1800
gram. De SL 35-S is iets eenvoudiger
uitgevoerd. Zo is de middenzuil op-
schuifbaar, ontbreekt de middenverste-
viging en is het gewicht 1600 gram.
Een tweede voorbeeld: om informa
tie over het brandstofverbruik te kun
nen verschaffen is in de brandstoflei-
ding tussen benzinefilter en carbura
teur eveneens een sensor ingebouwd.
De werking hiervan berust op het foto-
elektrisch principe. De brandstof
vloeit door een ringvormig kanaal,
waarin een kogeltje meedraait. Elke
keer als dit kogeltje hierbij een venster
passeert, wordt de lichtbundel van een
klein gloeilampje onderbroken. Deze
onderbreking van het licht wordt als
Tot de nieuwste auto-elektronische ontwikkeling behoort de trip- of
boordcomputer. Een brokje computertechniek, dat binnen Europa voor
het eerst standaard werd ingebouwd in de Talbot Horizon. Zo’n boord
computer bestaat uit een compacte bedieningseenheid op het dashboard
en een aantal sensors. De eigenlijke computer wordt gevormd door een
aantal geïntegreerde schakelingen en een microprocessor, die met
elkaar voor het rekenwerk zorgen. De zichtbare resultaten van dat
rekenwerk komen tevoorschijn in oplichtende cijfers op een zogenoem
de uitlees-eenheid, in computertaal een ’’display” genoemd.
Het weer lijkt bij ons Hollanders immer een neutraal onder
werp van gesprek als de communicatie stokt, vooral omdat het
een „omstandigheid” betreft waar iedereen in gelijke mate mee
van doen heeft. Althans lijkt te hebben, want als het hoost zoals
vanmorgen vroeg maakt het nogal wat verschil of ik op de fiets
naar onze redactie peddel of een taxi laat voorrijden. Randvoor
waarden hoor ik u mompelen. En inderdaad, arm en rijk, oud en
jong, babbelt wat af over het weer, en dat is bewijs genoeg dat we
het er geregeld warm of koud van krijgen.
Tegelijkertijd is het zo, dat alles wat met het weer in verband
kan worden gebracht, nogal eens onder invloed van ons door
gaans druilerige klimaat als onplezierig wordt ervaren. Een in het
water gevallen vakantie wordt bewust „vergeten” als ware het
een traumatische ervaring, net zoals je vermijdt te spreken over
die onvrijwillige slippartij die je de afgelopen winter opeens
nogal wat blikschade bezorgde.
Die gedachten krioelen door het hoofd als we geconfronteerd
worden met de omslag van een zojuist verschenen boekwerk wat
als een soort ongevraagde mosterd na de maaltijd ons nog even
aan het verstand peutert hoe de weergoden tijdens het bijna
achter ons liggende jaar ons het leven hebben verzuurd.
Eind 1980 gaat Renault proeven nemen met een nieuwe experimentele auto,
genoemd EVE (Elements pour une voiture econome). De proeven zullen voorna
melijk betrekking hebben op het sparen van energie. In de nieuwe experimentele
wagen, waarvan op de foto een maquette is te zien, zijn door Renault-technici alle
reeds bekende energiebesparende maatregelen samengebracht.
Men verwacht, dat dit experimentele model - in verhouding tot de R 18 TL, die
op zich al een zuinige auto is - nog eens een besparing zal weten te bereiken van
meer dan 25 percent. Dit resultaat moet worden verkregen zonder dat dit ten
koste gaat van prestaties, ruimte of geluidsniveau van de wagen.
Om het zover te krijgen heeft men op verschillende terreinen nauwkeurig
onderzoek verricht: zo werd de stroomlijn van de wagen verbeterd, materialen
als aluminium, kunststoffen en speciale staalsoorten verlaagden het gewicht van
de wagen en er werd gebruik gemaakt van banden met lagere rolweerstand.
Interessant is' ook, dat de versnellingsbak wordt bestuurd door een elektronische
regeleenheid (micro-processor) die automatisch de correcte overbrengverhou-
ding kiest, afhankelijk van de opdracht van de bestuurder en aangepast aan de
geldende omstandigheden. Dit op zich garandeert reeds een maximum aan
rendement.
De nieuwe experimentele auto van Renault werd ontworpen in het kader van
een energiebesparend programma, waarin ook de R 5 TL en de R 20 diesel hun
plaats hebben. De foto toont een maquette van de experimentele wagen, waarme
Renault volgend jaar aan de slag gaat.
Er is weer een nieuwe uitgave voor
de groeiende groep autovakantiegan-
gers: bij Fonorama B.V. is het boek
Autovakanties 1980 verschenen. Een
overzicht van verschillende aantrekke
lijke Europese landstreken, met daar
bij vermeld prijzen, logeeradressen,
tijden, tips en foto’s van toeristische
bezienswaardigheden. Het vakantie
boek is samengesteld door de redactie
van Autovisie, in samenwerking met
Koen Artsma. Voor 15 is het verkrijg
baar bij de tijdschriftenhandel.
Wat kun je nu aflezen op zo’n boord
computer. Een aantal voorbeelden: het
gemiddeld verbruik, de afgelegde af
stand, de afstand die nog moet worden
afgelegd, de tijd die deze afstand in
beslag gaat nemen, enz. Afhankelijk
van de uitvoering kunnen er meer of
minder gegevens zichtbaar worden
gemaakt.
Om al het rekenwerk, dat voor deze
informatie noodzakelijk is te kunnen
verrichten, zijn in verschillende onder
delen van de wagen zogenoemde sen
sors ingebouw. Het klinkt allemaal
misschien moeilijk, maar in feite is de
gehele opbouw van dit apparaat met
zijn meetpunten en gegevensverwer
king strikt logisch samengesteld. Die
zogenoemde sensors - om daar even bij
te blijven - geven langs elektrische weg
impulsen door aan het rekenbrein van
de kleine computer. Om bijvoorbeeld
de afstand te kunnen berekenen is in
de snelheidsmeterkabel een sonde in
gebouwd, bestaande uit acht ferriet-
magneetjes die binnen de kabel op een
schijf meedraaien. Onder invloed van
deze magneetjes sluiten zich acht maal
per omwenteling van de kabel twee
eveneens ingebouwde contacten, en bij
elke sluiting wordt een elektrishce im
puls doorgegeven aan de computer. Bij
het apparaat, dat in de Talbot werd
ingebouwd komt dat neer op 5000 im
pulsen per afgelegde kilometer. Uit de
ze serie impulsen leidt de computer
dan de gewenste informatie over afge
legde afstand enz. af.
Fotograferen met 400 ASA belicht
de schier onbeperkte mogelijkheden
van de supersnelle film, zowel in
zwart-wit als kleur. En wat de laatste
betreft in negatief en diapositief. Deze
films zijn bij uitstek geschikt voor can-
did-fotografie. Bij opnamen met be
staand licht blijft de sfeer behouden.
Toch kan die overgang van ’79 naar ’80
achteraf best een historisch moment
worden. Als de jaren tachtig inderdaad
duidelijk anders worden dan de afgelo
pen tien jaar, dan heeft die drempel wel
degelijk een bepaalde waarde en is dat
vuurwerk in Nieuwjaarsnacht tot op ze
kere hoogte een historisch vuurwerk,
waar je best even stil bij kunt staan.
Voor mensen, die zulke bijzondere mo
menten graag in hun levensalbum regi
streren, is er de mogelijkheid om het
vuurwerk te vereeuwigen met behulp
van de camera. Wat je ook van de min
der prettige kanten van dat vuurwerk-
festijn kunt zeggen: het is een fascine
rend schouwspel. Daarom hierbij het
„recept” voor het maken van vuurwerk-
foto’s of -films.
Je kunt vuurwerk fotograferen met
elke camera. Alleen zijn de resultaten
soms wat pover: een opname van één
vuurbol of waaier is niet erg boeiend.
Het resultaat wordt pas echt leuk als u
beschikt over een camera met een B bij
de belichtingstijden, wat betekent dat u
een tijdopname kunt maken. Zolang u
de ontspanknop of draadontspanner in
gedrukt houdt, zolang blijft de lens
openstaan.
De camera kan geladen worden met
een normaal filmpje van 19 of 21 DIN.
De „sterren” geven voldoende licht om
een goed resultaat te verkrijgen. Het
diafragma zet u op f8 of als er symbool
tjes op de camera staan op bewolkt.
Zet de camera op een hoog punt (bijv,
bij een zolderkamerraam) zodat u een
goed stuk van de hemel in beeld krijgt
waar u veel vuurwerk verwacht. Zet de
camera op een statief of vensterbank.
Afstand instellen op oneindig en een
zwart kartonnetje bij de hand houden.
Daar stijgt de eerste vuurpijl op. U drukt
de knop in en blijft dat voorlopig doen.
Als de vuurpijl is uitgedoofd, blijft de
lens open, maar u schuift het zwarte
kartonnetje voor de lensopening. Als er
weer iets kleurigs in beeld zal gaan ko
men: weg karton! Het kartonnetje er
weer voor en na het maken van een
derde opname laat u de ontspanknop
los. De opname is klaar.
’t Is verstandig op dezelfde manier nog
een paar foto’s te maken. De serie zal
dan zeker een of enkele geslaagde vuur-
werkfoto’s opleveren, een schitterende
herinnering aan dat historische vuur
werk van Nieuwjaarsnacht 1979/1980.
Ook het filmen van vuurwerk is ’n
zo’n snelle, omhooggaande vuurpijl van
de grond af te volgen, maar wacht hem
als ’t ware op bij het punt, waar bij zich
zal gaan ontplooien. Richt de camera
dus op de lucht en zet de lens in groot-
hoekstand. Alleen als de vuurpijl buiten
het beeld dreigt te komen, is het verstan
dig hem te volgen, maar dan is de snel
heid al vertraagd. Bij het uiteenspatten
van het licht moet de lichtbron zo moge
lijk midden in het beeld zitten. Zet als
u deze hebt de camera op een statief
of hou hem in elk geval zo stil mogelijk.
Toyota zal binnenkort op de Neder
landse markt een personenwagen met
dieselmotor introduceren. Het gaat
hierbij om een nieuwe uitvoering van
de Crown, voorzien van een 2,2 liter
diesel. Men streeft naar een prijs van
27 mille 28 mille voor de nieuwe
diesel-Toyota.
JOHN OOMKES
Voor zaterdag en zondag eveneens slecht weer
verwacht. Henk Dam. ed. Uitgave van GPD en
Erven Thomas Rap in Baarn. 25,-.
Bij Focus Elsevier zijn weer drie F-
pockets verschenen. Twee ervan zijn
van de hand van Hans Götze, directeur
van het Instituut voor Fotografie en Au
diovisuele Kommunikatie te Haarlem.
200 Macrotips, is een nieuwe uitgave
in deze zo succesvolle serie. Op kernach
tige wijze behandelt de bekende auteur
Günter Spitzing de specifieke proble
men van de dichtbijfotografle. Na een
korte algemene inleiding geeft hij tips
voor de apparatuur, films, belichting,
kleuropnamen, achtergrond, filters,
kunst- en flitslicht, speciale effecten,
motieven, reprodukties, fotogrammen
en het ontwikkelen van speciale films.
Voor scherptediepte en verlengingsfac-
toren zijn tabellen opgenomen. Dit boek
je zet aan tot gevarieerd experimen
teren.
Voor zaterdag, etcetera, laat zich te
ruglezen als je eigen agenda van het
afgelopen jaar; alleen laat de grimmige
werkelijkheid van het weertype zich in
dit boek niet achteraf ontkennen door
een rozige herinnering aan best aardige
schaatstochten. Koud, en ellendig was
het. Talloze, op groot formaat afgedruk
te foto’s zijn er om dat te bewijzen.
'ANDIM-
ET. Pn, -
2,50 Elke
rijdag v.d
eer tijdig.
itje thuis
j kouds
Doodgevroren dieren, beelden van een
dichtgeplamuurde Waddenzee leveren
Nova Zembla-plaatjes op, en de triest
heid van vastgesneeuwde auto’s doet
zelfs ongeloofwaardig aan, zozeer heb
ben we de realiteit alweer weggedrukt.
Het boekwerk laat zich een compli
ment! feitelijk lezen als een goedge
schreven krant, terwijl de waarde van
het gedrukte materiaal wat langer blijft
hangen. De meteorologische eenmalig
heid van 1979 in kaart gebracht, met
alles wat er bijhöort. Compleet met beel
den van een aarzelende zomer en stor
men die maar niet wilden opsteken.
Chrysler, die door de verkoop aan
Peugeot-Citroën zijn Europese vesti
gingen kwijtraakte, heeft nu toch weer
een steunpunt in Nederland gevonden.
Een Rotterdamse importeur, die ook
reeds Daihatsu vertegenwoordigt,
heeft nu een Chrysler-pakket onder
zijn hoede genomen. Het gaat hier om
Chrysler, Dodge en Plymouth-model-
len, waaronder de Dodge Omni. In
1980 komen daar dan nog de nieuwe
compacts van deze drie merken bij.
Een Duits instituut voor wetenschap
pelijk onderzoek verwacht, dat in
West-Duitsland volgend jaar de auto-
produktie tien procent beneden het ni
veau van 1979 zal liggen. Het gaat hier
om personenwagens en niet om be
drijfsauto’s.
fascinerend werkje, want alles wat licht
geeft en beweegt is het waard te worden
gefilmd. Filmen van vuurwerk geeft
geen enkel probleem als u zich maar
niets aantrekt van het signaal van de
automatische belichtingsregeling, dat er
onvoldoende licht is om te filmen, ’t Is
zelfs niet nodig om speciale film te ge
bruiken; als u een XL-camera heeft kan
vuurwerk gefilmd worden met een nor
male film of een „snelle” film.
„Spectrum kruiden- en specerijenat
las” door Sarah Garland in het Neder
lands vertaald door Sanderijn Houtsma
en Albert Coenders, uitgave Het Spec
trum 59,50).
„De alternatieve dokter”, genezen met
kruiden en etherische oliën, door Jean-
Claude Bourret, uitgave Hollandia
24,90).
Verleden jaar leverde de Noordzee
ongeveer 71 miljoen ton ruwe olie en 67
miljard kubieke meter aardgas op.
Daarmee is de Noordzee voor Europa
een zeer belangrijke leverancier van
energie geworden. Volgens Shell in
Duitsland is de olie-opbrengst uit de
Noordzee sins 1976 vrijwel driemaal zo
groot geworden. De winning van aard
gas, die reeds langer op gang was geko
men, nam in deze periode met 65 per
cent toe.
Volgens alweer de Duitse Shell AG
komen de bewezen oliereserves in de
Noordzeebodem, vrijwel precies
overeen met het wereld-olieverbruik in
1978. Rond zeventig percent van deze
reserves bevindt zich in de Britse con
cessiegebieden. Twaalf percent van de
ze reserve bevindt zich in het conces
siegebied van ons land.
Engeland neemt nu de eerste plaats
onder de producenten van Noordzee-
olie.
En zo kwam ik eigenlijk in de ban van
Voor zaterdag, etcetera. Want mensen
lief, wat een ongure, gemene en verdor
ven grauwgrijze ellende hebben we moe
ten doorstaan. Weet u het nog? (en dan
doelen we even uitsluitend op ons Ne
derlandse weerbeeld; de orkanen David
en Frederic blijven onbesproken even
als de ramp in de Fastnet Race).
Vooral het noorden werd gekraakt on
der de ballast van sneeuw en ijs. De
Afsluitdijk raakte al bij het begin van dit
jaar afgesloten, de centrale van de ver
keerspolitie in Driebergen meldde al op
2 januari dat het verkeer in ons land was
vastgelopen. Krantekoppen over de 6000
bevroren wissels van de Nederlandse
Spoorwegen en de alom in den lande
afgelaste voorstellingen.
„De Zaanse Molen” door H. P. Moelker
met tekeningen van G. Mol, uitgave Boe- „Bomen en heesters voor de kleine
ken Varia Purmerend 48,-). tuin” door J. W. Los, uitgave Hollandia in
„Kleine historie van Twente” door dr. de Tuin- en milieuserie 22,50).
J. E. van der Laan, uitgave W. G. Witkam „Spectrum drankenatlas,
in Enschede 14,90). 1 -
de wereld
van het gedestilleerd” door Tony Lord,
„Soepen”, alles over het voorbereiden, uitgave Het Spectrum 59,50, na 31 de-
koken en garneren van soepen, uitgave cember 1979 is de prijs 69,50).
Time-Life Boeken in de serie Praktisch „De bijbel en het christendom”, deel 3:
Koken 34,25). tijdperk van het absolutisme, de negen-
„Gezond en lekker koken met de Rö- tiende en twintigste eeuw, onder redactie
mertopf” door Jutta Kramer, uitgave Lui- van prof. dr. G. Stemberger, uitgave De
tingh 9,90). Haan 85,-, na verschijnen van het vierde
„Kookboek voor de magnetronoven” en laatste deel 100,- per deel).
door Wil van Nes, uitgave Boek Promoti- „Christendom en politiek” door dr. G.
ons te Laren in samenwerking met Gagge- Ubbink, uitgave Zomer I
nau Nederland in Utrecht 9,90). 14,90).
