I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
in de vishol
I
I
politienieuws
ISAANttNNtëUWJASJBTOï
I
I
G
MULT1BONT
I
1
hciven-
berichten
MULTIBONT
Wtf VOOR STUNTPRM&N.
Ptofffi&l NO.
Trolder op de rotsen
OVER IJMUIDEN GESPROKEN
Per 1 januari in functie
Recordomzet van
jven
Veilingomzet liep
terug in 1979
bloemenveilingen
a
I
s
7
WOENSDAG 2 JANUARI
1980
IJMOND
6
I
1
E
Dokter
Veldman - 1
Nieuwjaarsbijeenkomst
Kamer van Koophandel
door Jan
van Baarsel 4.
war verrel je me nou?
NEDERLANDS GROOTSTE BONTMAGAZIJN
-J
Dokter
Veldman - 2
L
AMSTERDAM
KEIZERSGRACHT 510
TEL.:020-262693 Matfmza9-18uur.
.«P-
ijmuiden
(Van een medewerker)
T:
Haarlem krijgt
IT!
n
verkeersschout
(Van een onzer verslaggevers)
(ADVERTENTIE)
Voor de opleiding van verkeersschout is
enorme belangstelling. Op een adverten
tie, die ook de belangstelling van Muys
trok, kwamen maar liefst 2500 reacties.
Uiteindelijk hebben er maar tien de eind
streep gehaald.
De filosofie achter het instituut ver
keersschout is de wens van het Openbaar
(Van onze stadsredactie)
HAARLEM. De eerste openbare
bijeenkomst van de Haarlemse Kamer
van Koophandel en Fabrieken in 1980
wordt op dinsdag 8 januari gehouden
in de Gravenzaal van het stadhuis. De
vergadering begint om acht uur. De
voorzitter van de Kamer mr. N. C. de
Groot van Embden zal een nieuwjaars
rede uitspreken. Na afloop is er een
receptie voor genodigden.
BEVERWIJK. De bloemen- en groen
tenveiling in Beverwijk heeft het jaar
afgesloten met een omzet van goed ze
sentwintig miljoen gulden en dat is meer
dan zevenhonderdduizend gulden minder
dan in 1978. Niettemin bleef men twee
miljoen boven de begroting van de omzet.
Men dacht de vierentwintig miljoen nau
welijks meer te halen.
De totaal-omzet van de bloemenveiling
was dit jaar 10.600.000, een miljoen min
der dan vorig jaar.
27-jarige Heemskerker.
In de nieuwjaarsnacht rukte de brand
weer uit naar ’t Genotje, een clubhuis aan
de Laan der Nederlanden. Daar stond een
motorbakfiets in brand.
Klandestien. Op nieuwjaarsdag heeft
de Beverwijkse politie een 26-jarige Egyp
tenaar aangehouden, die niet beschikte
over de vereiste papieren. Hij zal waar
schijnlijk over de grens worden gezet.
3 maart
chamen
ie
G£VEST/c;Os/\Ds W29
geschiedenis van de tuinbouwveilingen in
Nederland dat een veiling in één jaar tot
een dergelijk grote omzet is gekomen,
aldus heeft de VBA donderdag meege-
deèld.
De Aalsmeerse bloemenveiling heeft
sinds de fusie in 1968 een opvallende groei
doorgemaakt. De omzet van de beide fu-
siepartners, de veiling „Bloemenlust” en
de Centrale Aalsmeerse Veiling, bedroeg
in 1968 nog 144 miljoen gulden.
Het jaar 1979 begon slecht, vooral voor
de bloemenhandel. De langdurige en
strenge winter zette de bloemenafdeling
direct al op een achterstand van ruim een
miljoen gulden. Sinds april zag men het
somber in. Vooral de lage prijzen van de
bolbloemen waren de oorzaak van de ach
terstand. Een deel van die achterstand
kon later worden ingelopen door de aan
voer van Israëlische bloemen, die sinds
half oktober worden aangevoerd.
Tegen gevel. Een 23-jarige Beverwij-
ker reed op nieuwjaarsmorgen tegen de
gevel van een pand aan de Schans in
Beverwijk. Hij weigerde medewerking
voor blaas- en bloedproef. Later die dag
meldde zich een 28-jarige Beverwijker die
de auto zou hebben bestuurd.
teraardebesteld in het vijftien kilometer
verderop gelegen Fraserburgh. Vierhon
derd vissers liepen in de stoet mee. Uit
eindelijk bleek, toen het scheepswrak
geheel werd onderzocht, daar toch een
lichaam te zijn achtergebleven, dat van
de stuurman. Willem Gravemaker had er
thuis nooit een geheim van gemaakt:
„Als ik in m’n kooi lig doe ik de schuiflui-
ken dicht, dan slaap ik heerlijk.” Hij had
zijn kooi niet meer kunnen verlaten; zijn
stoffelijk overschot werd achter de lui
ken aangetroffen.
ELF TROLDERMENSEN begraven in
het buitenland. IJmuiden kwam tot een
van die initiatieven waarin het zijn bij
zondere karakter toonde. Algemeen was
men er van mening dat de mannen een
laatste rustplaats in hun vroegere omge
ving verdienden. De christelijke bond
van werknemers en in het bijzonder zijn
bestuurder Van der Steen deden uitste
kend voorbereidend werk. De voor
naamste rederij, de VEM, stelde een boot
beschikbaar, de koppel Gloria, om de
stoffelijke overschotten van Aberdeen
naar IJmuiden te vervoeren, in het vis-
ruim. Een herbegrafenis in de woon
plaatsen van de omgekomenen kon hier
na volgen. De kisten met de lichamen
van de beide Gravemakers werden op
gebaard in de oud-katholieke kerk aan
de Koningin Wilhelminakade. De herbe
grafenis geschiedde op de Westerbe-
graafplaats.
VIJFENDERTIG JAAR na de ramp is
een kleinzoon van de schipper, de IJmui-
denaar Comelis Glas zoon van Grave-
makers dochter Dirkje naar de plaats
gegaan waar het ongeluk met de trolder
Noordpool zich heeft voltrokken. In sep
tember 1976 nam hij in Aberdeen de
autobus naar het dorp Rosehearty. Het
werd een tocht van tweeëneenhalf uur
door een prachtig natuurgebied waarbij
hij voortdurend de Noordzee beneden
zich zag. Hij had de rotsen al eens van
zee uit bekeken toen hij in 1938 op een
vakantiereis met de trolder Claesje RO
46 in de Moray Firth was en iemand hem
na een klauterpartij over de rotsen kun
nen bereiken. Ze hadden een deel van de
boot onderzocht maar geen lichamen
aangetroffen. De kustwacht was intus
sen gaan dreggen in de Sweet Pool maar
zonder resultaat. Het zou nog dagen du
ren voor de zee alle stoffelijke overschot
ten prijs gaf. Deze werden opgebaard in
het kerkje van Rosehearty en vervolgens
AALSMEER. De Verenigde Bloemen
veilingen Aalsmeer (VBA) heeft donder-
dag een recordomzet van 750 miljoen gul-
den bereikt. Het is de eerste keer in de - - - -
nische storing een auto in brand van een
DEN HELDER. In de week van 24 tot
en met 28 december werden door 21 kot
ters de volgende hoeveelheden vis aange
voerd: 20.499 Kg Tong 386.272,75 22,26-
13,64; 6.459 Kg. Tarbot 107.149,85 33,34-
12,50; 75.450 Kg. Schol 180.880,06 2,73-
1,90; 3.885 Kg. Kabeljauw 14.573,51
7,25-2,78; 954 Kg. Griet 10.022,35
- 12,20-8,32; 1.295 Kg. Schar 2.600,39
2,48-1,79; 1.580 Kg. Wijting ƒ3.832,76
2,85-1,78; 48.858 Diversen —141.864,26.
Totaal 158.980 Kg. ƒ847.195,93.
Ministerie om „normale” officiers te ont
lasten, die door de toename van het ver
keer steeds meer verkeersdelicten te ver
werken krijgen. Maar ook de wil om speci
alisaties mogelijk te maken ligt ten
grondslag aan de komst yan de verkeers
schout.
Sprekend over het gedrag van veel auto
mobilisten merkt Muys op dat „de menta
liteit verandert als men zich inblikt. In de
anonimiteit van het verkeer krijgen veel
mensen het idee meer te mogen. Ze wor
den in het verkeer gehaaster en agressie
ver. Er is kortom minder oog voor de
ander”.
Wil het goed komen in het verkeer, dan
zal er volgens de nieuwe verkeersschout
een algehele mentaliteitsverandering
moeten komen. „Dat zal wel langzaam
gaan”. Over het verkeer in het algemeen
zegt Muys „dat het een normaal onderdeel
van het samenleven is. Dat moet een ver
draagzaam samenleven zijn. Dat moet dus
ook voor het verkeer gelden”.
3S2Ö'"^^^
..g.:-».-y. x.
„IJmuiden in de rijp", noteerde fotograaf Leo Tismeer bij deze opname, die hij in januari 1908 maakte in het deel van de Kanaalstraat dat
toen nog de naam Rijksstraatweg droeg. (Foto beschikbaar gesteld door de heer J. G. van Gooi te Santpoort).
Maandag aangekomen: Eastern Confi
dence, New Castle; Sir William Walker,
Ipswich; Harlesiel, Gruvon; Neptime, Pe
terhead, IJmuiden; Swietlik, Noordzee,
IJmuiden; Breant, Iggesund; Sioux, Swi-
nemunde; Tor Finlandia, Gotenburg;
Radnes, Moirana, IJmuiden; Junior Lotte,
West Point, Velsen; Elst, Gr. Yarmouth.
Maandag vertrokken: John Reed, Vent
spils; Eemsberg, Delfzijl; Autoweg, Haico;
Texoist, Epee, Hafhes, Velsen; Huai, Ska-
gerrak, Savone; Shabonde, Coridom; Jan,
•Rotterdam.
Dinsdag aangekomen: Hubema, Stet
tin; Hugo Brinkman, Rochester, IJmui
den; Humbergate, Tees; Valhno, Tripoli;
Mistral Universal, Ilheus; Donnington,
Thames; El Candia, Thames; Kay Ried
ner, Quimper, IJmuiden; Tor Britannia,
Gotenburg; Caribia Express, Porto Rico;
Bore XI, Hamina, Velsen; Maasborg,
Mantyluoto.
Dinsdag vertrokken: Stirling Rock,
Cont. Plat, IJmuiden; Neptun, Constanza,
IJmuiden; Kora, Sunbey; Angarsk, Lon
den; Neutron, Boston; Springbuck, Cont.
Plat, Velsen; Edward Brough, Rouan; Si
oux, Antwerpen.
Woensdag aangekomen: Hartebeest,
Cont. Plat, Velsen; Stirling Rock, Cont.
Plat, IJmuiden; Olmeca, Sriracha/Thai-
land; Mercandian Ambassador, Tema;
Hand Loong, Liverpool; Jacob Maersk,
Ventspils.
Woensdag vertrokken: Defiance, Felix-
towe.
HAARLEM. Wie zich voor het kantongerecht moet verantwoorden voor
een verkeersovertreding krijgt met ingang van het komende jaar met een
'„nieuw type” officier van justitie te maken: de verkeersschout. Voor die taak
is per 1 januari de 31-jarige A. Muys uit Overveen aangesteld.
Wat de groenten betreft was het in de
wintermaanden ook slecht gesteld. Prei,
boerenkool en spruiten waren in januari
al bevroren. Er kwamen wel hoge prijzen
uit de bus, maar de aanvoer liet het tot mei
afweten. Ook de vooijaarsgroenten kwa
men dus laat op de veiling. In de zomer
maanden lagen de prijzen niet zo gunstig,
maar in het najaar volgde een herstel van
de markt De jaaromzet van de groente
veiling werd 15.400.000, tegen
15.150.000 in 1978 en dat was ongeveer in
overeenstemming met de verwachtingen.
Opvallend was in 1979 het aantal nieuwe
produkten.
Tot voor enkele jaren werkte hij als
verkeerskundige bij de Haarlemse ver
keersmiddelenindustrie „Nederland”.
Voor de nieuwe functie van verkeers
schout volgde hij een opleiding van bijna
drie jaar. De opleiding werd verzorgd
door de Rijksuniversiteit van Groningen
en de Verkeersacademie in Tilburg. De
Groningse universiteit nam het juridische
deel voor haar rekening, de verkeerskun
dige invalshoek belichtte de Verkeersaca
demie. De opleiding, die dertien streng
geselecteerde kandidaten mochten volgen
rondde hij af met uitgebreide stages on
der meer bij de Haarlemse politie.
EEN TROLDER VAN IJmuiden
kwam in een hevige sneeuwstorm op de
rotsen van Schotland terecht, in de Mo
ray Firth, de baai aan de oostkust. Bewo
ners van dorpen vlakbij wilden met hun
reddingboot te hulp schieten, maar het
was onmogelijk uit te Varen. Een visser
van het plaatsje Rosehearty probeerde
het wrak daarom via de rotsen te bena
deren. Hij kwam, al klauterend, tot een
afstand van veertig meter. De trolder
bleek ondersteboven te liggen. Zware
golven sloegen er overheen. Van degen. Het getij liep echter veel hoger dan
normaal het geval was zodat iedere po
ging mislukte. De hoop werd gevestigd
op de middag, maar vergeefs. Ook de
volgende dag maakte de stonff het uitva
ren onmogelijk. Eén stoffelijk overschot
spoelde op deze maandag bij het dorp
Rosehearty aan. Het was niet mogelijk
het lichaam te identificeren. Op dinsdag
zagen dorpsbewoners enige li-
drijven in een nauwe inham van
de rotsen, de Sweet Pool. Wederom
spoelde één stoffelijk overschot bij Rose
hearty aan. De reddingboot kon nog al
tijd niet uitvaren. Op de vierde maart
werden vier doden aan wal gebracht. De
lichamen waren ontzettend verminkt.
Alle kleren waren door de zware golf
stroom weggerukt. Het was op deze dag
dat een visser uit Rosehearty via de
rotsen tot op veertig meter van het wrak
van de trolder kon komen en de letters
POOL onderscheidde. Nergens zag hij
een teken van leven.
NADAT IN IJMUIDEN was vastge
steld dat de verongelukte trolder de
Noordpool IJM 132 was werd dit vrijwel
direct bevestigd vanuit Rosehearty.
Doordat het water eindelijk sterk was
teruggelopen hadden vissers het wrak
naam kon de visser slechts vier letters
onderscheiden: POOL. Het bericht van
de ramp veroorzaakte in IJmuiden grote
ongerustheid. Aangenomen moest wor
den dat de boot met man en muis was
vergaan. Was het de Poolzee, de Zuid
pool of de Noordpool? Toen een spiegel
van de scheepsboot van de trolder aan
spoelde kon de Britse kustwacht het
daarop aangebrachte nummer (450) naar
IJmuiden seinen. Aan de hand hiervan
werd vastgesteld dat het rampschip de
Noordpool was, de IJM 132.
OP 19 FEBRUARI 1931 had schipper
Job Gravemaker zijn gezin goeiedag ge
zegd nu hij weer een reis ging maken. Hij
was afkomstig uit Egmond aan Zee. In
IJmuiden had hij, als zovele dorpsgeno
ten, gemakkelijk een plaats op een
stoomtrolder gekregen. Hij was opge
klommen tot schipper en had weldra de
reputatie verworven dat hij tot de aller-
besten van de IJmuider vloot behoorde.
Aanvankelijk woonde hij in de President
Krugerstraat, op nummer 28. Vandaar
verhuisde hij naar de Kompasstraat
nummer 42. Hij was achtenvijftig toen
hij naar de Zuidzijde liep voor zijn zo
veelste reis met de Noordpool, een trol
der die nog niet zo lang geleden in Lei
derdorp was gebouwd en die in 1930 was
verlengd om volkomen berekend te zijn
op de visserij in de noordelijke wateren.
De machine had een vermogen van drie
honderd IPK.
SCHIPPER GRAVEMAKER was er
trots op als stuurman zijn zoon Willem
bij zich te hebben, drieëntwintig jaar
oud, een man die bezig was zich even
eens tot een uitstekende schipper op te
werken. Aan de Zuidzijde groette Job
Gravemaker graag zijn bemanning.
Daartoe behoorden vele mensen uit
Maassluis: de machinist A. van Onselen,
de stokers S. van Sprong en P. v.d. Ende,
de tremmer Hennevanger, de kok
Noordzij en de matroos Varenkamp. De
andere matrozen waren de Schevenin-
ger Rog, de Alkmaarder L. Groen en de
Egmonder D. Prins.
DE TROLDER WAS op de thuisreis
toen de ramp zich in de nacht van zater
dag 28 februari op zondag 1 maart vol
trok. Wat er precies is gebeurd heeft
niemand kunnen vastleggen. Schipper
Gravemaker kende de situatie ter plaat
se bijzonder goed. Hij wist dus hoe ge
vaarlijk de Moray Firth in de storm kan
zijn, zoals trouwens de hele rotsachtige
Schotse kust met de vele riffen. Grave-
maker zal zeer waarschijnlijk op een
vuurtoren hebben aangehouden om
daarna op het noorden af te stomen. In
de sneeuwstorm moet zijn boot uit koers
zjjn geraakt, ’s Nachts om twee uur werd
de trolder door een orkaan gegrepen en
op de rotsen gesmeten. De Raad voor de
Scheepvaart zou bij het onderzoek naar
de oorzaak van de ramp tot de conclusie
komen dat deze een gevolg was van de
De heer P. Visser,
IJmuiden: „Toen dokter
Veldman zich in IJmui
den vestigde is hij onze
huisarts geworden. Dat
is hij jaren gebleven.
Maar als ik me goed her
inner droeg hij als het
slecht weer was altijd
een korte jas met bont
kraag. Ik weet nog goed
dat hij met vakantie ging
en in die tijd opgenomen
moest worden in een
Gronings Ziekenhuis.
Kort daarna is hij over
leden. Toen dat hier in
de plaats bekend werd
was dat voor veel patiën
ten een groot verlies. Een
paar jaar daarvoor had
ik zelf een rustkuur van
zes weken moeten onder
gaan wegens een maag
zweer. Die kuur heb ik
thuis gehad en dokter
Veldman kwam me
tweemaal per week op
zoeken. Hij bleef soms
wel een kwartier met me
praten wat voor mij van
veel belang was. En als
het goed weer was kwam
zijn hond met hem mee,
maar die moest buiten
op zijn fiets passen”.
(Reacties op deze ru
briek: schriftelijk aan dit
blad met vermelding „IJ
muiden wat vertel je me
nou?”, telefonisch 023-
378601).
I.
zei: „Daar is je grootvader verongelukt.”
Na de busreis die Rosehearty als eind
punt had liep Cor Glas naar de kleine
pier van het dorp. Vlakbij had de ramp
zich voltrokken. Hij sprak een vrouw
aan van tegen de tachtig en vroeg haar in
zjjn besje schoolengels of ze hier haar
hele leifen had gewoond. Dat bleek zo te
zijn. Daarna stelde hij haar de vraag of
ze zich de ramp van de Hollandse trolder
kon herinneren. „Ja”, zei ze voor hij de
naam had genoemd, „dat was de Noord
pool.” „Mijn grootvader was de schip
per”, zei de Umuidenaar?l„Loopt u dan
maar met me mee”, reageerde de dame,
„er is hier iemand die alles kan vertellen
omdat hij heeft meegedaan bij de hulp
pogingen.”
ZE BRACHT Cor Glas naar een van de
lage woningen die hem aan het vroegere
Egmond aan Zee deden denken, in de
North Street nummer 14, achterom. De
IJmuidenaar werd zeer gastvrij ontvan
gen door de familie Downie. ’s Middags
liep deze met hem mee naar de Loch
Street nummer 3, naar de weduwe van
de visser Ritchie. Er hing een bord van
Delfts blauw aan de wand, in 1931 door
het gemeentebestuur van Velsen ge
schonken als blijk van erkentelijkheid
voor wat de mensen van Rosehearty
hadden gedaan om de stoffelijke
overschotten te bergen. Mevrouw Rit
chie haalde het bord van de wand en gaf
het aan Cor Glas: „Neemt u het maar
mee, als herinnering.”
BIJNA EEN HALVE eeuw na de ramp
is er nog voortdurend contact tussen
familieleden van schipper Gravemaker
en mensen in Rosehearty. Over en weer
wordt nooit vergeten een kerst- en
nieuwjaarsgroet te sturen; ook de beste
wensen voor 1980 zijn dus bijtijds gewis
seld. Er is tevens een uitnodiging gezon
den aan een dochter van de schipper van
de Noordpool die in Zandvoort woont,
mevrouw Anna van Beelen-Gravema-
ker, om ook eens een bezoek aan Rosehe
arty te brengen. Dat zal zo goed als zeker
komende zomer gebeurden.
storm en dat verder niets met zekerheid
was vast te stellen. De raad voegde hier
aan toe dat de trolder een ervaren schip
per aan boord had en dat de uitrusting
van de boot volkomen in orde was zodat
er beslist geen aanleiding bestond de
ramp toe te schrijven aan onjuiste navi-
gatie of onvoldoende zeewaardigheid
van de trolder.
DE HELE OCHTEND van de eerste
maart probeerden de mannen van de
kustwacht de reddingboot in zee te krij-
S’*
Donderdag tot 21.30 uur. Te bereiken met tram 1 en 2.
Vestigingen in Amsterdam, Arnhem. Eindhoven, Leeuwarden, Rotterdam (2).
Mevr. G. Snijders,
IJmuiden: „Ik herinner
me nog heel goed dat
dokter Veldman dat gele
waterproofpak droeg.
Omstreeks 1921 lag mijn
man ziek en kwam dok
ter Veldman regelmatig
op bezoek, in dat gele
pak op een grote motor
fiets. Eens vertelde hij
ons dat hij ’s nachts ge
roepen was in een huis
dichtbij een brand. Het
was heel slecht weer.
Toen hij daar kwam
bleek de patiënt kiespijn
te hebben”.
Glasschade. Een geval van moedwillige
vernieling deed zich in de oudejaarsnacht
voor aan de Kerklaan in Heemskerk. Van
het gebouw, in gebruik door de gemeente
lijke sociale dienst, werd hier een vijftal
ruiten ingeslagen waarvan vier van forse
afmetingen.
Vechtpartijen. Om half vier in de
nieuwjaarsnacht is een tamelijk massale
vechtpartij ontstaan tussen Hollanders en
Spanjaarden in het Spaanse centrum aan
de Parmentierstraat in Beverwijk. De po
litie scheidde de vechtenden en sloot het
centrum. Er werden fikse klappen uitge
deeld, maar de verwondingen beperkten
zich tot builen en schrammen.
Een 20-jarige Heemskerker kwam in de
j vroege nieuwjaarsochtend bij de Vrede-
vorsterkerk aan de Laan der Nederlanden
in Beverwijk zijn auto uit, toen een groep-
je jongeren vuurwerk naar zijn wagen
gooide. Een honkbalknuppel, waar hij het
groepje mee wilde bedreigen, werd hem
afhandig gemaakt en daar kreeg hij toen
zelf een zodanige tik mee, dat hij een
hoofdwond moest laten hechten in het
Rode Kruis Ziekenhuis.
Diefstal. Een 20-jarige Beverwijker
werd in de nacht van zaterdag op zondag
j betrapt bij een inbraak in een boekhandel
aan de Wijkerbaan in Beverwijk. De vol
gende dag werden in verband met die
diefstal ook een 16-jarig zusje en een 13-
jarig broertje aangehouden. Zij bekenden
met z’n dfieën de inbraak te hebben ge
pleegd.
Auto in brand. In de Meerstraat vloog
op oudejaarsdag als gevolg van een tech-
