Geen concrete resultaten eerste gesprek Braziliaanse aartsbisschop vrije markt Premier: Toestand ernstig Venezuela Haagse interesse voor Mexico en El Al-directeur doodgeschoten Prijsdaling ruwe olie bij aardbevingen achtergrond Turkse generale staf waarschuwt regering „Proces tegen Westerling noodzakelijk „uitgekleed” Küng moet weg van faculteit Spectaculaire ontwikkeling van goudprijs Life Watergate Sex Vietnam ■I 3 DONDERDAG 3 JANUARI 19 80 BINNEN- EN BUITENLAND door Nico Scheepmaker 99 (Van onze redactie buitenland) I i I. ISTANBOEL. De Turkse gene rale staf heeft gisteren een ernstige waarschuwing gericht aan de politie ke leiders in Turkije om zich geza menlijk te weer te stellen tegen de ondermijning door „seperatistische, neo-fascistische en fanatiek religieu ze” (moslim-)groeperingen. uik eld itie teit en ca (Van onze redactie buitenland) TEHERAN. In Iran is gisteren een samenzwering tegen het leven van secretaris-generaal Waldheim van de VN ontdekt en verijdeld. Dit heeft de Iraanse minister van Buitenlandse Zaken Ghotbzadeh in Teheran tegenover verslaggevers verklaard. (Van onze redactie buitenland) DEN HAAG/CARACAS. Minister Van der Klaauw is gisteren vertrok ken voor bezoeken aan Venezuela en Mexico, en daartussenin aan Curasao waar een conferentie van Nederlandse ambassadeurs in Latijns-Ameri- kaanse landen wordt gehouden. (Van onze redactie buitenland) i I I De OPEC-prijzen variëren van 24 tot bijna 40 dollar per vat. Op de vrije markt schommelen de prijzen rond de 58 dollar per „barrel”. Gisteren verhoogde Mexico zijn prijs voor ruwe olie van 24,60 tot 32 dollar per vat. De Mexicaanse staatsoliemaatschap- pij Petroleos Mexicanos heeft gezegd dat de olieprijs op ieder moment opnieuw kan worden aangepast vanwege de onzekere toestand op de wereldmarkt. Tijdens de OPEC-conferentie in het Venezolaanse Caracas van vorige maand had de Saoedi-arabische minister Jamani van Oliezaken deze ontwikkeling al voor speld. Hij pleitte voor matiging bij het olieprijsbeleid. De Turkse premier Demirel en opposi tieleider Ecevit hebben met de president De waarschuwing, vervat in een brief aan de Turkse president Koroturk, is ook voor de Turkse radio voorgelezen. overleg gevoerd over de brief van de gene raals. Demirel noemde de toestandern stig, Ecevit sprak van een verscherping van de crisis in Turkije, dat er politiek en economisch slecht voor staat. Deze nieuwe militaire interventie in de Turkse politiek doet sterk denken aan die van 12 maart 1971, toen vier top-generaals een memorandum lieten voorlezen op de radio, waarin zij het aftreden eisten van de toenmalige regering-Demirel en de vor ming van een „sterke, nationale regering”, die aan de anarchie van die dagen het hoofd zou kunnen bieden. In de laatste twee jaar zijn in Turkije bij gewelddadigheden meer dan 2.000 doden gevallen. De waarnemend fractievoorzitter van de PDI verklaarde niet te weten of de regering inderdaad van plan is om Wes terling te berechten voor wat hem ten last zou kunnen worden gelegd. „Het mag niet zo zijn dat als Westerling inderdaad komt wij hem als eregast behandelen”, zo voeg de hij er aan toe. Volgens Dacosta is de regering er zelf niet zeker van dat Wester ling en zijn Rode Baretten in Zuid-Celebes de 40.000 mensen hebben omgebracht. Westerling zelf zegt: „Maar 9000 mensen te hebben gedood”. In ieder geval omwille van de geschiedenis moet hierin klaarheid worden gebracht, aldus Dacosta. Hoewel er geen uitleveringsverdrag be staat tussen Nederland en Indonesië kan Indonesië Westerling toch bij verstek ver oordelen. Maar dat is nu volgens hem geen probleem meer omdat Westerling zelf verklaarde bereid te zijn om naar Indonesië te komen; echter niet eerder dan in mei omdat hij het voordien te druk heeft. Het decembernummer van „Life”, 200 pagina’s groot, was geheel gewijd aan „The 70’s”, een typisch „collector’s item”, een verzamelaarsnummer dus, dat dan ook bliksemsnel was uitverkocht. Geluk kig wist ik na een tiental vergeefse pogin gen toch nog een exemplaar te bemachti gen, waaruit maar weer eens blijkt dat er van de beste dingen altijd te weinig zijn. Behalve foto’s van allerlei hoogte- en diep tepunten in de jaren zeventig, waren ook veel bladzijden ingeruimd voor veelzeg gende citaten met betrekking tot Vietnam, Watergate, Vrouwen, Ruimtevaart, enzo voort. Uit deze selectie heb ik ook weer een selectie gemaakt, die ik u in vertaling voorleg: laas- ?ent. raf- Dit •teur mer- ten- eke- ex- rek- de icië- ■end RIO DE JANEIRO. De aartsbis schop van de Zuidbraziliaanse stad „Als de tandpasta uit de tube is, krijg je hem er niet zo makkelijk weer in”. H. R. Haldeman. „Er zijn twee manieren om aan te tonen dat een paard een paard is. De ene om een paard te tekenen dat heel goed lijkt. De andere is om onder een tekening te zetten: „Dit is een paard”. Wij hebben alleen het paard getekend”. Sam Ervin, over de vraag Waarom de Senaatscommissie over Watergate geen oordeel heeft geveld over Nixons schuld. „Ik ben een Ford, geen Lincoln”. Gerald Ford, toen hij tot vice-president werd benoemd. „Hij zei ons dat hij de misdaad van de straat zou halen. En dat deed hij ook. Hij nam hem mee naar het verdomde Witte Huis”. Ralph Abernathy. „Als iemand een olifant door die deur zou meevoeren en zou zeggen dat het een olifant was, zouden er toch nog twijfe laars zijn die zeiden: „Het kan ook een muis zijn die last heeft van opgezette klieren”. Afgevaardigde William Hun- gate tijdens de verhoren inzake Nixon’s schuld aan Watergate. i „Als God gewild had dat er homosexue- len waren, zou hij Adam en Bruce hebben geschapen”. Anita Bryant. „Als God zo’n hekel heeft aan homo- sexuelen, hoe komt het dan dat hij Michel angelo, van wie bekend is dat hij homo- sexueel was, uitkoos om het plafond van de Sixtijnse Kapel te beschilderen, terwijl hij Anita Bryant engageerde om op de televisie sinaasappelsap te propageren”. Mike Royko, columnist. „Ik heb naar heel wat vrouwen met begeerte gekeken. In mijn hart heb ik vele malen overspel gepleegd”. Jimmy Carter. „Hij zegt dat de begeerte in zijn hart huist. Ik hoop toch dat ze een beetje-lager, zit”. Shirley MacLaine. itie- ligd feit and odi- ten- STOCKHOLM (AFP/DPA). De afge lopen tien jaar zijn in de wereld bij aard bevingen ongeveer 400.000 mensen om het leven gekomen. De ergste beving deed zich op 27 juli 1976 in China voor. Volgens Chinese cijfers kwamen daarbij 242.000 mensen om. Bij aardbevingen in Europa kwamen de afgelopen tien jaar 11.000 mensen om het leven. Deze cijfers zijn gisteren gepubli ceerd door professor Baath, directeur van het Zweedse Seismologisch Instituut in Uppsala. Volgens Baath heeft de belangrijkste seismische activiteit zich voor het grootste deel afgespeeld in het gebied dat zich uitstrekt van Japan via Indonesië tot Nieuw-Zeeland. het Hing Idde in tste, een ;ver- edia i de naar ach- ,ie. Im ke rij n de sste be- het r te ing aar stu- Va- akt ica- in rei- re- ing ie e- te 2n id d, ?n tis ?n in Is- ?n ■n. ■rd ie- ag ch m- »ar tig he ^e- en ?rs Lur ele )n- ies teh iet >en iet :iè- i. Het vorig jaar heeft de wereldproduktie van ruwe olie een recordhoogte bereikt. De dagproduktie was gemiddeld ruim 62,5 miljoen vaten. De totale produktie was het vorig jaar 3,7 procent hoger dan in 1978. Tegenover een tijdelijke stillegging van de olieproduktie in Iran stond onder meer een verhoogde aflevering van Saoedi-Ara- bië. De oliereserves bedroegen eind vorig jaar 641,6 miljard vaten, een toename van iets minder dan 16 miljoen vaten. Een jonge Iraanse vrouw laat een bord zien met foto's van VN-secretaris-generaal Waldheim tijdens diens eerdere bezoeken aan de sjah en leden van de Iraanse keizerlij ke familie. Gisteren demonstreerden duizen den Iraniërs in Teheran tegen Waldheims missie. In 10 jaar zeker 400.000 doden Samenzwering tegen Waldheim verijdelc Waldheim arriveerde eergisteren in de Iraanse hoofdstad voor besprekingen met de Iraanse autoriteiten over de Ameri- kaans-Iraanse dirsis en de gijzelingszaak. Ghotbzadeh gaf geen bijzonderheden over de samenzwering. Wel is duidelijk, dat in verband met het complot een be zoek van Waldheim gistermiddag aan een ziekenhuis voor lichamelijk gehandicap ten niet kon doorgaan. Bij dat ziekenhuis waren gisteren 1500 demonstranten op de been om te betogen tegen Waldheims be zoek aan Teheran. Een woordvoerder van de secretaris generaal wilde gisteren het bericht over de samenzwering niet bevestigen of tegen spreken. Hij zei wel dat het programma bevordering) Karei Beyen, en een mis sie, bestaande uit vertegenwoordigers van een vijftig Nederlandse bedrijven. Voordat hij naar Mexico gaat en de ambassadeursconferentie in Willemstad bijwoont, bezoekt de staatssecretaris Trinidad, eveneens producent van olie en aardgas. Van der Klaauw is, vooral waar het Venezuela betreft, minister van het Ko ninkrijk der Nederlanden, dat wil zeg gen ook minister van Buitenlandse Za ken van de Antillen. JAKARTA. Een proces tegen ex- KNIL-kapitein Raymond Westerling is noodzakelijk voor een correcte geschied schrijving, zo verklaarde de waarnemend fractievoorzitter van de Democratische Partij van Indonesië (PDI) V. B. Dacosta, tevens lid van de commissie van justitie van het parlement. Dacosta verklaarde onlangs een krantebericht te hebben ont vangen uit Nederland waarin Westerling zegt bereid te zijn naar Indonesië te ko men om een proces tegen hem bij te wonen. (Van onze redactie buitenland) ISTANBOEL. De directeur van het kantoor van de Israëlische luchtvaart maatschappij El Al in Istanboel, Abraham Elazar, is gisteravond doodgeschoten. Volgens de politie werd hij op weg van de luchthaven naar zijn woning in de stad, vanuit een andere auto beschoten. De El Al-directeur overleed ter plaatse aan zijn verwondingen. De daders wisten te ont komen. grensverdrag werd door de toenmalige Antilliaanse premier, „boy” Rozendal getekend, de Nederlandse staatssecreta ris van Buitenlandse Zaken Van der Mei was bij deze plechtigheid slechts toe schouwer. De Venezolaanse minister van Energie en Mijnbouw, Calderon Berti, zal minister Van der Klaauw in lichten over het verloop van de OPEC- conferentie die hij deze maand in Cara cas heeft voorgezeten. De Organisatie van Olie-Exporterende Landen is, zoals bekend, op Venezolaans initiatief opgericht. Venezuela staat thans derde op de lijst van olie-exporte- rende landen. Door de gestegen olieprij zen komt ontginning van het zeer rijke veld langs de Orinoco binnen het bereik van de economische mogelijkheden. De omvang van dit veld wordt geraamd op 700 tot 3.000 miljard vaten (ter vergelij king: de huidige bewezen, en econo misch winbare, wereldreserve wordt op 650 miljard vaten geschat). Venezuela heeft enige jaren geleden de buitenland se oliemaatschappijen die in het land werkzaam waren uitgekocht en de ex ploitatie in handen gelegd van het staats bedrijf Petroleos de Venezuela. Behalve de Verenigde Staten hebben tot nu toe vooral Frankrijk en Japan belangstelling getoond voor Mexicaanse olie en de te verwachten enorme inkom sten uit olie die de Mexicaanse regering wil aanwenden voor de evenwichtige' ontwikkeling. Bijna de helft van de Mexicaanse beroepsbevolking, een klei ne 20 miljoen mensen, vindgt geen volle dige werkgelegenheid in de in sommige (Van onze redactie buitenland) LONDEN/MEXICO CITY/TULSA. Terwijl de officiële olieprijsverhogingen door leden van de Organisatie van Olie- exporterende Landen (OPEC) elkaar in hoog tempo opvolgen, is op de vrije markt (spotmarket) een daling van de prijzen van ruwe olie begonnen. De prijsdaling is het gevolg van het hoge niveau van de olievoorraden in de wereld en de daarmee in verband staande sterke vermindering van de kooplust. Porto Alegro is, naar pas nu bekend is geworden, op oudejaarsavond met een mes gestoken, ontkleed en achtergela ten op een eenzame weg, omdat zijn overvallers ontevreden waren met de buit. De kardinaal, Vicente Scherer, werd in zijn auto door twee mannen aange houden. Hij gaf hen zijn horloge en 75 gulden, maar de overvallers waren daar niet tevreden mee. Zij staken de kardinaal enige malen met een mes, alvorens hem te dwingen zich uit te kleden. De aartsbisschop moest in een ziekenhuis worden behandeld voor lichte steekwonden. De daders zijn ont komen. van Waldheims bezoek verder „vertrou- welijk” zal worden behandeld, hetgeen betekent dat hierover vooraf geen mede delingen meer worden gedaan. Waldheims eerste gesprek van drie uur met Ghotbzadeh heeft overigens tot nu toe geen tastbare resultaten opgeleverd. Zo wel de secretaris-generaal als de Iraanse bewindsman benadrukte na afloop dat het onderhoud verhelderend was geweest. Het gesprek concentreerde zich op de Iraanse grieven tegen de VS en de verdre ven sjah. Volgens Waldheim is ook over de gegijzelden gesproken. In het communi qué van het Iraanse ministerie van Bui tenlandse Zaken werd hierover echter met geen woord gerept. Ghotbzadeh dankte Waldheim na afloop van de be spreking voor „zijn goede wil en begrip voor het lijden van het Iraanse volk.” Het is niet duidelijk hoe lang Waldheim in Teheran zal blijven. Ook is niet zeker of hij zal Spreken met de geestelijk leider Khomeini. De bezetters van de Ameri kaanse ambassade in Teheran lieten giste ren weten dat zij niets met Waldheim te maken willen hebben. In de Iraanse stad Sanadaj, waar eergis teren hevig is gevochten, hebben gisteren 20.000 ongewapende Koerden gedemon streerd voor de volledige terugtrekking van de Revolutionaire Garde uit deze stad. In Parijs heeft de politie drie Iraniërs en een Fransman gearresteerd die worden verdacht van een poging de in Frankrijk in ballingschap levende Iraanse Senator Felix Aghayan te ontvoeren. Twee van de verdachten verklaarden tegenover de po litie dat ze Aghayan wilden dwingen „een politieke bekentenis af te leggen over zijn misdaden” tijdens het regime van de afge zette sjah. De politie vermoedt echter dat het ging om het afpersen van losgeld. Doel van de bezoeken is acte de pre sence te geven in landen waarmee Ne derland traditioneel goede betrekkingen heeft en die in verband met de energie crisis een steeds belangrijker rol spelen, maar waarmee tot nu toe betrekkelijk weinig officiële contacten werden on derhouden. Minister Van der Stoel heeft drie jaar geleden een bezoek gebracht aan Venezuela, de Venezolaanse minis ter heeft dit bezoek beantwoord, maar deze bezoeken hielden vooral verband met het inmiddels tot stand gekomen grensverdrag tussen Venezuela en de Antillen. Koningin Juliana heeft een staatsbezoek aan Mexico gebracht, maar voor zover in Den Haag bekend heeft nog geen Nederlands minister van Buitenlandse Zaken Mexico bezocht. De bezoeken kunnen niet los worden gezien van het feit dat Venezuela thans de op twee na grootste olie-exporteur is, en de afgelopen jaren in Mexico reserves zijn ontdekt die het binnen enkele jaren tot het belangrijkste olieland ter wereld kunnen maken. „De Nederlandse regering koopt geen olie”, zo zegt men in Den Haag catego risch over de reis van minister Van der Klaauw. Maar het ligt voor de hand, dat de Nederlandse regering veel belang hecht aan nauwere politieke betrekkin gen met landen die tot de belangrijke olieproducenten ter wereld behoren en miljarden oliedollars spenderen voor hun ontwikkeling. Het bezoek van minister \Van der Klaauw aan Mexico valt samen met dat van de staatssecretaris van Economi sche Zaken (speciaal belast met export- streken toch al hoog ontwikkelde indu strie en landbouw. De Nederlandse belangstelling voor Mexicaanse olie en oliegelden kwam op een, voor de regering nogal ongelukkige wijze, in de publiciteit toen prins Bern- hard, in 1975, na ontmoetingen met de toenmalige president Luis Echeverria en de directeur van de staats-oliemaat- schappjj Petroleos Mexicanos, in Mexi co verklaarde te hebben gesproken over de mogelijke levering van Mexicaanse olie aan Nederland en Nederlandse leve ranties van vliegtuigen (Fokker), sche pen (Rijn-Schelde/Verolme) en telecom- municatieapparatuur (Philips). Premier Den Uyl moest in antwoord op Kamer vragen verklaren', dat de prins niet op instructie van de regering en niet in een officiële functie, was opgetreden. Sinds 1975 zijn in Mexico olievondsten gedaan die de aantoonbare reserves bij na jaarlijks hebben verdubbeld. Mexico zelf heeft, niet geheel onbegrijpelijk, ge zien zijn nabuurschap met de Verenigde Staten en de macht van de Amerikaanse oliemaatschappijen, steeds de neiging gehad de schattingen aan de lage kant te houden. Spreekt president Lopez Portillo over een voorraad van 200 miljard vaten (ter vergelijking: de Saoediarabische reser ves worden op 150 miljard vaten ge schat), Amerikaanse deskundigen noe men cijfers van 300 en zelfs 700 miljard. Over twintig jaar, wanneer de Mexi caanse bevolking bijna is verdubbeld tot 120 miljoen zielen, zal de olie-industrie op volle toeren draaien. Voor de jongste verhoging van de olie prijzen werden de olie-inkomsten in 1982 op 5 miljard dollar geraamd. Tegen 1990 zou Mexico 9 tot 10 miljoen vaten per dag kunnen produceren, 40 percent min der dan Iran voor de revolutie en even veel als Saoedi-Arabië onder normale omstandigheden. (Van onze redactie buitenland) STU ri'GART. De Zwitserse theoloog Hans Küng, wiens leerbevoegdheid is in getrokken door het Vaticaan, heeft van zijn bisschop opdracht gekregen de ka tholieke theologische faculteit aan de uni- versiteit van Tubingen te verlaten. De bisschop, mgr Georg Moser, heeft deze eis gisteren overgebracht aan het ministerie van Onderwijs in de deelstaat Baden-Württemberg. Küng heeft intussen laten weten, dat hij niet van plan is gehoor te geven aan de opdracht. Volgens hem gaat de bisschop buitèn zijn boekje, omdat hij niet bevoegd is tot een dergelijke opdracht. De bis schop zegt dat Küng zijn functie moet opgeven, omdat de faculteit zowel een kerkelijke als een overheidsstatus heeft. De Zwitserse theoloog, wiens leerop dracht onlangs werd ontnomen, .omdat zijn theologische opvattingen volgens het Vaticaan in strijd zijn met de rooms-ka- tholieke orthodoxie, heeft aangekondigd dat hij desnoods de rechter zal inschake len om uit te maken of de bisschop be voegd is hem uit de faculteit te zetten. Saoedi-Arabië heeft tegen de zin van de meeste andere OPEC-landen besloten de prijs van ruwe olie op 24 dollar per vat van 159 liter te handhaven. Tot voor kort richtten de OPEC-landen zich naar het beleid van Saoedi-Arabië, de grootste olie- exporteur ter wereld. Na de conferentie in Caracas hebben de OPEC-landen indivi dueel hun olieprijzen verhoogd. „Ik zeg het maar eerlijk: iedere senator die vindt dat er Amerikaanse troepen naar Cambodja gestuurd moeten worden, zou de aanval in hoogst eigen persoon moeten leiden. Ik word doodziek van al die oude mannen die van oorlogen dro men waarin jonge mannen moeten ster ven vooral als het om zulke stupide oorlogen gaat als deze, die niets aan onze veiligheid bijdragen”. Senator George McGovern. „Ze hebben allerlei gewoonten waar wij niet aan gewend zijn, zoals het slapen in het vuil, het met de handen oprapen en verspreiden van mest, het eten van voed sel waarmee wij niet graag gezien zouden worden, en het drinken van afschuwelijk water, zonder ooit hun tanden te poetsen of zich te wassen. Daarom begreep ik dat het Vietnamese volk de vijand was Korporaal bij de marine, Peter V. Fossel. „Mijn mannen mopperen dat ze gefrus treerd raken, omdat er geen enkel behoor lijk doel om te bombarderen is overgeble ven. Maar dan herinner ik hen altijd aan de situatie van de piloten in de Verenigde Staten. „Het is toch maar een feit”, zeg ik dan, „dat Vietnam de enige plek op aarde is waar je vandaag de dag nog echte bommen kunt neergooien”. Ameri kaanse luchtmachtcommandant. „De Amerikanen kwamen als brand weermannen om het vuur te blussen, maar zij hebben het karwei niet geklaard en nu gaan ze dus maar naar huis terug. OK, dan blussen wij de brand zelf wel, alleen hebben jullie het water, de brands lang en de ladder meegenomen”. Zuid- vietnamese ingenieur. „Ik ben de levende dood, een Gedenk dag op wielen. Ik ben jullie Yankee Dodd le Dandee, jullie teruggekeerde John Way ne, jullie onafhankelijkheidszevenklap- per die in het graf ontploft”. Ron Kovic, verlamde oorlogsveteraan. „Aantal doden door vijandige acties: 47.072. Aantal doden bij niet-vijandige ac ties: 10.435. Aantal gewonden die in het hospitaal verpleegd moesten worden: 153.329. Aantal gewonden die niet in het hospitaal verpleegd hoefden te worden: 150.375”. Cijfers van de Amerikaanse verhezen in het Vietnam-conflic-t, ver strekt door het Amerikaanse ministerie van Defensie. (Van onze redactie buitenland) LONDEN. De goudhandel in Londen is vanmorgen geopend met een record- prijs van 618 dollar, 1236 gulden, per oun ce (31,1 gram). Aan het eind van de beurs sloot de goudprijs gisteren op 559,50 dollar. In Hong Kong kwam een slotnotering uit de bus van 615 dollar. Na het middag uur steeg de goudprijs met een dollar per minuut. In New York bedroeg de slotnote- ring 559 dollar. Op de maandelijkse goudveiling van het Internationale Monetaire Fonds (IMF) werd een gemiddelde prijs, betaald van 562,85 dollar per ounce. In Zürich bedroeg de goudprijs kort na de opening van de handel 620 dollar. Sinds de ondertekening van het ver drag waarbij de zeegrens tussen de An tillen en Venezuela werd afgebakend, op 31 maart vorig jaar, zijn de betrekkingen aanzienlijk verbeterd. Onderhandelin- gen over dit verdrag hebben zich jaren lang voortgesleept, niet zo zeer wegens meningsverschillen tussen beide landen als wel door de vrees van Venezuela dat het een akkoord over zijn zeegrens met Colombia ongunstig zou beïnvloeden. Ook het optreden van een nieuwe re gering in Willemstad heeft tot deze ont wikkeling bijgedragen. Het dreigen met uitwijzing van Venezolaanse consuls door de Antilliaanse regering wegens contacten met de MEP,, de naar onafhan kelijkheid strevende partij van de Aru baan Betico Croes, uitgerekend tijdens het bezoek van minister Van der Stoel aan Venezuela, is thans nauwelijks meer voorstelbaar. Specifieke Antilliaans-Venezolaanse kwesties moeten naar Nederlandse op vatting door de Antillen zelf en niet door Den Haag worden geregeld. Ook het tnjfel

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1980 | | pagina 3