Nog geen
bestemming
nieuwe
voor gevangenis-complex
De cellen
worden
badkamers
t
Niet huilen
5SI
■■■lil
ff
Minder werk
P
I
I
Justitiepand gekraakt als eerste opvang voor ex-gedetineerden
.11
Zwemmen
I
j
1
IWWHII
r
J
I
r
RS
r
4
'1
I
I
VI ni
WOENSDAG 9 JANUARI
1980
AMSTERDAM
10
2J
I
V
i
de
J
Zwerven
fl
29.
i
Chris Sekeris is zo’n voorlich
ter geworden: „Ik heb echt gepro
beerd om na mijn gevangenschap
weer in de maatschappij te gaan
leven door een huis te zoeken en
werk. Dat is allemaal misgegaan.
r
t.
.1
FUGE
Ik kwam toen in contact met de
stichting van vrijwilligers en ben
actief geworden voor de gevange
nen. Ik schrijf nu in het krantje
„Vrij” en ben voorlichter bij „De
linquentie en Samenleving”. Ik
voel mij met deze taken eigenlijk
stukken beter dan gewoon in de
maatschappij”.
h
r 1
JMM.
het Leidseplein in Amsterdam.
Je. Het is het gebouw waar de rech-
]F> ter-commissaris decennia lang de
I scepter heeft gezwaaid. Leidseka-
1 de 107 was tot de komst van de
I Bijlmerbajes het cellulaire door-
gangshuis van politiebureau naar
i huis van bewaring en daarom de
schrik voor al wie met justitie in
aanraking kwam. De ex-gevange-
nen Chris Sekeris (17 jaar vastge
zeten) en Martin Mes (5 jaar vast-
hebben zich samen met
enkele geestverwanten meester
gemaakt van deze voor hun zo
besmette plek en lopen nu zelf
met de sleutelbossen rond waar-
Smee hun cipiers zo uitdagend
konden zwaaien.
Een opmerkelijk groepje men
sen heeft zich vorige week toe
gang verschaft tot een al ander-
f half jaar leegstaand pand vlakbij
onder redactie van Theo van der Kaaij
JK
b
komt, dan
ig
begint je
ie
sn
ie
BI
"Ki.
4
F
lermo-
Si
1
slaafd zijn moeten we ergens anders naar
toe sturen. Van hieruit kunnen de eerste
contacten gelegd worden met bijvoor
beeld het arbeidsbureau en de sociale
dienst. Er is ruimte voor 35 mensen, zowel
mannen als vrouwen”.
waar mensen kunnen doorstromen naar
definitief onderdak. Het gebouw bevindt
zich in redelijk gave toestand en er valt
best te wonen. De cellen moeten uiteinde
lijk in badkamers veranderen en het is de
bedoeling dat de naargeestige tralies voor
alle ramen verwijderd worden. Martin
denkt erover ze op te sturen naar het
Binnenhof in Den Haag. Om het kale
gebouw een beetje te kunnen aankleden is
veel huisraad nodig. Wie tafels, stoelen,
bedden, kasten of tv-toestellen over heeft,
kan deze op de Leidsekade 107 brengen of
bellen 020-262184, het telefoonnummer
van de Stichting Vrijwillige Hulpverle
ning aan (ex-)gedetineerden. Deze stich
ting, kantoor houdend om de hoek van het
gekraakte pand op het Kleine Gartman-
plantsoen, heeft de beschikking over 50
vrijwilligers die gedetineerden bezoeken,
hun post thuis verzorgen, de hond uitla
ten, een krantje uitgeven en op landelijk
niveau meer begrip proberen te kweken
voor de moeilijke situatie van de gevan
gen medemens.
Uitzicht van het gekraakte pand op de in 1840 gebouwde luchtkooien voor gevangenen. De
laatste jaren werden ze niet meer gebruikt.
is in de eerste plaats bedoeld als een
bijdrage tot de mannenemancipatie. Dat
is een primeur voor Nederland”.
5
viseur betrokken. Men neemt hem in
Diemen nu kwalijk dat hij niet eerder
heeft laten blijken dat op een steenworp
afstand van Diemen aan de Gaasperplas
in de Bijlmermeer ook een zwembad zal
komen. Diemen telt 14.000 inwoners en
heeft bij het kostbare plannen maken
duidelijk rekening gehouden met bezoe
kers uit de Bijlmer.
De SOS-lijn, Kindertelefoon, Vrouwen
bellen Vrouwen. Wat ontbreekt er in dit
rijtje? Precies: de Mannenlijn. Maar het
Chris Sekeris: „Toen ik nergens werd
aangenomen wanneer ik trouw invulde
dat ik ex-gedetineerde was, dacht ik op
een zeker moment: ik vertel het niet. Dat
was voor een functie bij V en D. Ik werd
aangenomen, maar niet lang daarna werd
ik gescreend en ze kwamen erachter. Ik
werd alsnog ontslagen. Woonruimte is er
h >ok niet voor je. De enige plaatsen waar je
~naar toe kunt gaan is het Leger des Heils
of Hulp voor Onbehuisden. In dat HVO
mag je nog niet eens elke nacht slapen.
„Hoe dat dan gaat? Om zeven uur ’s
avonds mag je het passantenverblijf bin
nen. Dat is een kamer met een lange tafel
in het midden waarop het eten geserveerd
wordt. Daarna gaat de tv aan. Wie naar
bed wil moet eerst verplicht douchen, je
kleren moet je inleveren in ruil voor een
soort nachtjapon. Op de slaapzaal staan
veertig bedden, je hebt niks privé.”
De stichting ondersteunt de kraakactie
volledig, evenals de Stichting Tijdelijke
Eigen Kamer (STEK) en het project van
Humanitas „Delinquentie en Samenle
ving.” De opzet van dit project is dat ex-
gedetineerden voorlichting geven over het
leven in de gevangenissen.
normaal uitziende café op de hoek van
de Ruysdaelkade en de Jan Steenstraat.
Met het in gebruik nemen van de Bijl
merbajes zijn alle justitiële activiteiten
van Leidsekade en Kleine Gartman-
plantsoen verdwenen. Een uitgebreide
inspraakprocedure werd door de ge
meente in gang gezet om te kunnen
bekijken wat voor nieuwe bestemming
het omvangrijke complex moet krijgen.
De gemeente had na onderzoek van
problemen van jeugdige Pijpbewoners
ontdekt, dat wie ooit met justitie in aan
raking was geweest vrijwel onbereik
baar bleef voor gevestigde hulpinstan
ties als reclassering. Men had geen enkel
vertrouwen in deze hulpverleners. Toen
al trof deze jeugd elkaar in het bewuste
café, dat in het najaar door de projekt-
medewerkers is overgenomen. Intussen
heeft ook de oudere Pijpbewoner die
„gezeten” heeft naast de jongere een
plaatsje aan de bar van Jan Steen ge
vonden.
Echte opvang voor dag en nacht ten
behoeve van ex-gedetineerden bestaat
niet in Nederland. Er zijn wel commer
ciële cafés met een opvang-functie. Den
Haag kent café HvB (alleen voor mensen
die „gezeten” hebben) en sinds oktober
vorig jaar heeft de Amsterdamse Pijp
café Jan Steen. Hier mag iedereen naar
binnen, maar de nadruk ligt op ex-delin-
quenten. Met name Pijpbewoners die
een aanvaring met justitie hebben gehad
treffen elkaar in het overigens volkomen
De Mirandabad: een prestigeprojekt.
steeds uitgegaan naar een vast architec
tenteam, het Buro Baanders Frenken
Wilgers en Verhey BV in Amsterdam. De
zwembaden zijn op advies van de Am
sterdamse hoge ambtenaar vrijwel
steeds gebouwd door aannemer Sport-
bouw BV Kedichem, die op hetzelfde
Amsterdamse adres zetelt als het archi
tectenbureau.
In de gemeente Diemen wordt op het
ogenblik een sportcomplex gebouwd dat
ruim 13 miljoen gulden zal kosten. Ook
bij dit project, dat bestaat uit een zwem
bad, een sauna en een sportzaal, is de
Amsterdamse gemeentedirecteur als ad-
s
dat je daarvoor gevangenisstraf krijgt, je
komt weer vrij en noodgedwongen moet
je weer een brood stelen omdat je nog
steeds honger hebt. Dat is die cirkel waar
de ex-gedetineerde niet uit komt. Daarom
willen we dit huis inrichten. Het moet
dienen voor mensen die weer mee willen
tellen in de maatschappij. Hier vinden ze
een bed, een eigen kamer en de mogelijk
heid tot recreatie. Alcohol en drugs ko
men hier niet binnen en mensen die ver-
19.-
js
Ou
w oi
een toe-
deksel-
Als de Bijlmerbajes vol zit komen er
gemiddeld twintig gedetineerden per
week op vrije voeten. Daarom moet „Huis
Artikel 26 Beginsel wet” een plaats zijn
Een bijzondere plaats nemen daarin de
cellengalerijen in van de gevangenis.
Martin Mes, die vorige week met enkele
anderen het gebouw van de rechter
commissaris kraakte om opvangruimte
te krijgen voor ex-gedetineerden, gaf
rondleidingen voor het publiek door de
cellen en gangen waar hij zelf een perio
de van zijn leven gevangen heeft geze
ten. Het is nog niet bekend wat er met
het totale gebouwencomplex gaat ge
beuren.
w
iet een
tag ge-
luchtfil-
i (voor-
jmpleet
kken.
De directeur van de gemeentelijke
dienst Was-, Schoonmaak-, Bad- en Zwe
minrichtingen (WSBZ) in Amsterdam,
ir. D. M. van Wieringen, is ontheven van
zijn functie. De Fiscale Inlichtingen- en
Opsooringsdienst FIOD onderzoekt de
belastingopgaven van de topambtenaar,
die verschillende adviseurschappen
heeft bij andere gemeenten en bij bedrij
ven. De officier van justitie mr. Van der
Brugge te Haarlem heeft meegedeeld
dat er een onderzoek gaande is naar een
eventuele overtreding op grond van arti
kel 362 of 363 van het Wetboek van
Strafrecht. Deze artikelen betreffen cor
ruptie van ambtenaren.
De heer Van Wieringen heeft op 4
december vorig jaar in een vierregelig
briefje aan het college van Burgemees
ter en Wethouders van Amsterdam zijn
ontslag aangevraagd. Hij is sindsdien
met ziekteverlof. Het college van B. en
W. wilde zijn ontslagaanvrage in beraad
houden, maar na een gesprek tussen de
directeur en de wethouder van gemeen
tebedrijven Wolffensperger is de WSBZ-
directeur op 21 december ontheven van
zijn functie. Een poging van B. en W. om
de zaak gedurende het onderzoek van
justitie uit de openbaarheid te houden, is
mislukt.
De heer Van Wieringen geldt in het
hele land als een expert op het gebleet
van zwembaden. Hij was betrokken bij
de bouw van het Flevoparkbad, het Mar-
nixbad en de vernieuwing van het De
Mirandabad in Amsterdam. Hij advi
seerde onder meer in de gemeenten Die
men, Gouda, Leiden, Nieuwegein en
Spijkenisse. Zijn voorkeur is daarbij
Martin Mes (links) en Chris Sekeris in het vroegere domein van de rechter-commissaris
I tikel beschrijft dat gevangenisstraf dient
1 tot verbetering en terugkeer naar de
maatschappij. Maar daar wordt absoluut
Chris en Martin hebben het 35 kamers
tellende gebouw gekraakt met de bedoe
ling een onderkomen te bieden aan de
talloze ex-gedetineerden die met hun ziel
onder de arm door stad en land gaan. Wie
'uit de gevangenis is ontslagen, geen huis
heeft, geen werk en wellicht weinig vrien
den meer, vindt voortaan een open huis
aan de Leidsekade.
„Het plan om dit te doen was al erg
oud”, zegt Martin Mes, „wij hebben het in
april vorig jaar bekend gemaakt. Wij heb
ben toen ook al Kamerleden in Den Haag
voor dit idee weten te winnen. Dit moet
een eerste opvang zijn voor mensen die
net uit de gevangenis komen. De buiten
wereld heeft er nauwelijks weet van hoe
groot de nood is van de ex-gedetineerde.
Wie vrij komt moet de weg weer op naar
,de maatschappij. Een huis vinden, een
baan, een vrouwtje desnoods en een gezin-
|.|U|rnetje opbouwen. Maar dan blijkt dat er
IIIIIIIW1 hergens een huis is en ook geen baan,
I want overal moet je bij sollicitatie een
formulier invullen. Daarop wordt ge
vraagd of je ooit met de justitie in aanra
king bent geweest. Geef je dat toe, dan
word je niet aangenomen. Vul je het niet
in, dan krijg je later wel je ontslag.”
niet aan gewerkt. Er wordt niets aan je
gedaan. Je wordt eerder geestelijk gemar
teld. Je moet bellen als je naar de wc wilt,
je post wordt gelezen en als je te lastig
bent wordt je op de „fiets” vastgebonden,
zodat je je urenlang niet kunt bewegen.
Echt, er gebeuren dingen in de gevange
nissen, daar zal de buitenwereld van
schrikken”.
„Je kunt het vergelijken met het stelen
van een brood als je honger hebt. Gesteld
Ex-gedetineerden lijken gedoemd te
moeten blijven zwerven. Het Centraal
^Station is een bekende ontmoetingsplaats.
De criminaliteit loert altijd weer om de
‘hoek, eventueel in combinatie met drank
of drugs. Chris zat ook veel op het station.
Volgens hem „weet je niet wat je daar
ziet”.
„Als je vrij komt, dan begint je straf
pas”, zegt Martin Mes. „Je denkt dat je wit
bent, maar in wezen ben je hartstikke
zwart. We hebben op dit moment een
groot spandoek gehangen met de naam:
t
Het idee voor een dergelijk ontmoetings-
café is voortgesproten uit een „Ex-delin-
quenten-project” dat ruim twee jaar ge
leden van start ging.
Binnen de gemeentelijke dienst WSBZ
in Amsterdam zijn onlangs nogal wat
problemen geweest met laagbetaalde
schoonmaaksters, die klaagden over
hun onaangename werkindeling. Een
jaar geleden is een opvallend hoog ziek
teverzuim onder het personeel van
WSBZ geconstateerd. In een rapport
van de Vrije Universiteit worden de
slechte werkomstandigheden als belang
rijkste oorzaak van dit ziekteverzuim
genoemd. De dienst is de laatste tijd
sterk ingekrompen en gereorganiseerd,
waardoor er minder werk is. De gemeen
telijke badhuizen in Amsterdam zijn bij
na allemaal gesloten. De zwembaden
ressorteren sinds 1 januari onder de
afdeling sport.
Het is Amsterdamse ambtenaren niet
verboden een adviseurschap op commis
sariaat te aanvaarden, mits zij het colle
ge van B. en W. hiervan op de hoogte
brengen. Het is bijvoorbeeld de gewoon
te dat een Amsterdamse wethouder
wordt gevraagd als commissaris van de
luchthaven Schiphol of van Hoogovens.
WSBZ-directeur Van Wieringen is
commissaris bij de sportontwikkelings-
maatschappij Sport Recreatie Afbouw
(SRA) BV in Hoogland bij Amersfoort.
Voor de Vereniging van Nederlandse
Gemeenten (VNG) is het feit dat de amb
tenaar een dergelijke commerciële bin
ding had, enige tijd geleden aanleiding
geweest om hem niet te benoemen in de
adviescommissie zwembaden van de
VNG.
rolt
sterke geslacht hoeft zich niet langer
achtergesteld te voelen. In Amsterdam
wordt hard gewerkt aan de oprichting
van de Telefoonlijn voor Mannen met de
bedoeling de emancipatie van mannen
te bevorderen. Vrijwilligers om de tele
foon te bemannen zijn er al, een kleine
rijkssubsidie is ook aangevraagd en het
wachten is op de PTT die de toestellen
moet plaatsen, want zelfs het nummer is
al bekend: 020-155716.
Maar toch: waarom een speciale Man
nenlijn? Volgens Wiebe Andringa, een
van de initiatiefnemers, worstelen man
nen vaak met emancipatieproblemen en
willen zij daar graag met andere man
nen die misschien wat meer geëmanci
peerd zijn, over praten. Dat kan dan
gaan over de veranderingen in het tradi
tionele rolpatroon van de man (de sterk
ste willen zijn, het hoofd van het gezin,
niet huilen, geen gevoelens tonen, altijd
bronstig zijn) en de nieuwe rol die de
mannen op het lijf geschreven krijgen.
Daarbij komen zaken op de proppen als
het verrichten van huishoudelijk werk,
accepteren dat ook vrouwen de leiding
kunnen hebben, niet langer meer een
bijrol spelen bij de opvoeding van kinde
ren en in staat zijn tot tederheid, jegens
vrouwen èn mannen.
Dat de Nieuwe Man het in zijn worste
ling met de eigen emancipatie knap
moeilijk kan krijgen blijkt uit het feit
dat de mannen ook kunnen bellen wan
neer zij hun alcoholprobleem niet langer
de baas kunnen, overspannen dreigen te
raken of in aanraking komen met justi
tie. Het moet wel duidelijk zijn dat deze
problemen veroorzaakt worden door de
wil of onwil tot emancipatie. Wiebe: „We
stellen ons niet voor een alternatief voor
de SOS-lijn of wereldbeschouwelijke
hulpdiensten te bieden. De Mannenlijn
Als je vrij
straf pas
■B
Artikel 26 van de Beginselwet is volgens de ex-gedetineerden een aanfluiting, want er is in
de gevangenis geen enkele voorbereiding op terugkeer naar de maatschappij.
Het onverwacht illegaal in gebruik ge
nomen gebouw aan de Leidsekade, waar
vroeger de rechter-commissaris zetelde,
maakt deel uit van het oude huis van
bewaring aan het Kleine Gartmanplant-
soen. Arrestanten gingen van politiebu
reau naar rechter-commissaris die uit
maakte of verdachte op vrije voeten
werd gesteld, ter plaatse de cel in ging of
regelrecht doorgestuurd werd naar het
naastgelegen huis van bewaring.
„Huis artikel 26 Beginselwet”. Dat wetsar-
W fes
