Twaalf NAVO-regeringen in Wenen:
Joods protest in Keulen
Teheran met
klachten naar
1
Syrië wil niet
Celstraf voor
advocaten in
onderhandelen
Bondsrepubliek
met Israel
Vietnamees kabinet
ingrijpend gewijzigd
Veertig doden bij brand in ambassade
Europees parlement
voor boycot OS
bij Moezorewa
Oproep Smith
valt slecht
VN-commissie
31I EC JL
g
Giap uit regering
Einde aan bezetting in Guatemala
VS voor Tunesië
Kaping voorkomen
Raad van Europa:
bij voorkeur snelle-
kweekreactors
Militaire steun
Initiatief van Berkhouwer
Telefoontje
Hoera
Plaatjes
Driewerf
Oranjekrant
VRIJDAG 1
BINNEN- EN BUITENLAND
FEBRUARI
1980
2
olen
rts
uer
laat
ing
ich-
ijen
l.K.
■ko-
•ein
een
igi-
am
door Nico Scheepmaker
mp
’oljo
i-ei-
lOQd i
•and I
che-
-(Van onze redactie buitenland)
WENEN. De regeringen
van twaalf NAVO-landen heb
ben gisteren gewaarschuwd,
dat de onderhandelingen over
wederzijdse troepenverminde
ring tussen Oost en West in
gevaar kunnen komen door de
Russische inval in Afgha
nistan.
■HI
trijfël
Kwestie-Afghanistan
brengt MBFR in gevaar
vredesverdrag tussen
door
in 5
met
auw
latje
r de
1 fe-
imer
ené-
and.
zich
vrij,
van
verf
;n de
ierse
Ister
jaar
;eren
egen
aven-
:wes-
ivoer
llege
ij zei
n de
deze
wederzijdse troepenvermindering tussen
de NAVO-landen en het Warschau-pact in
Centraal-Europa. De actie van de Sovjet
unie „vermindert het' peil van wederzijds
vertrouwen, dat onmisbaar is voor voor
uitgang” op het gebied van wapenbeheer
sing, aldus de Luxemburgse afgevaardig
de Edouard Molitor op de conferentie. Hj
sprak uit naam van alle 12 Westelijke
landen, die bij de al zes jaar durende
besprekingen in Wenen betrokken zijn.
„Desalniettemin menen de Westelijke
deelnemers dat het van belang is voor
iedereen het zoeken naar overeenkomsten
op het gebied van wapenbeheersing, met
inbegrip van deze onderhandelingen 'in
Wenen natuurlijk, voort te zetten”, aldus
Molitor. Van de 15 NAVO-landen nemen
Frankrijk, Ijsland en Portugal niet aan de
besprekingen deel.
De assemblee van de Raad van Europa
Een woordvoerder van het plaatselij
ke Rode Kruis verklaarde dat het waar
schijnlijk was dat alleen de Spaanse
ambassadeur, Maximo Cajal Lopez, de
brand hééft overleefd. De boeren, die de
ambassade eerder op de dag hadden
bezet om te protesteren tegen de onheu
se wijze waarop zij door de ordetroepen
zouden zijn behandeld, hielden de gegij
zelden vast op de eerste verdieping van
het ambassadegebouw.
De brandweer had het vuur in twintig
minuten onder de knie. Regeringskrin
gen verklaarden dat de brand was uitge
broken toen de campesinos eigenge
maakte brandbommen gooiden toen de
bestorming door de ordetroepen begon.
Ooggetuigen vertelden dat de gegijzel
den de troepen hadden gevraagd de eer-
Volgens de in Parijs ontvangen berich
ten is de 68-jarige generaal Giap vervan
gen door zijn „rechterhand”, de 63-jarige
generaal Van Tien Doeng. Giap was de
man die in de eerste Indochinese oorlog
van 1947-1954 de Fransen bij Öein-Bien-
Phoe een beslissende slag toebracht.
Deskundigen zijn van oordeel dat de
reorganisatie de ingrijpendste is sinds de
dood van de Vietnamese communistische
partijleider Ho Tsji Minh in 1969. Uit de
maatregelen zou men mogen afleiden dat
de leiders in Hanoi de „pacificatie” van
Cambodja willen versnellen en de greep
van de communistische partij op het eco
nomisch apparaat versterken. De Vietna
mese economie heeft zwaar te lijden van
de voortdurende strijd in Cambodja.
ste verdieping niet te bestormen omdat
de boeren hadden ingestemd met het
verlaten van het gebouw met een paar
gegijzelden als garantie voor hun veilige
heenkomen.
Je bedoelt de inhuldigingsfeesten, vroeg
ik, om tijd te winnen. Ik kon me er abso
luut niets meer van herinneren, geen en
kel beeld kwam bij me boven, behalve dan
dat van koningin Wilhelmina en prinses
Juliana op het goudgeverfde balkon van
het Koninklijk Paleis en Wilhelmina, die
toen met een soort binnensmondsé kreet
uitriep: „,Leve de koningin, hoera hoera
hoera!”, waarbij ze zo heftig met haar
rechterarm zwaaide, dat Juliana bijna in
het Guinness’ Record Book had kunnen
worden opgenomen als eerste koningin
die nog voor haar inhuldiging door haar
voorgangster tegen de grond was gemept.
Die befaamde beelden, die we gisteren op
de televisie nog even terugzagen, kon ik
echter onmogelijk „live”, vanaf de Dam
opkijkend naar het balkon, hebben ge
zien. Ze moesten voorgoed in mijn geheu
gen en mijn geluidsarchief zijn opgesla
gen via film en later televisie.
(Van onze redactie buitenland)
GUATEMALA-STAD. Zeker 40
mensen militante boeren („cam
pesinos”) en hun diplomaten-gegij-
zelden zijn omgekomen bij een
brand in de Spaanse Ambassade in
Guatemala-stad toen het gebouw
gisteren door ordetroepen werd be
stormd.
Ik stond er bij en ik keek er naar, maar
toch roept geen enkele foto een directe
herinnering op. Ik herken al die plaatjes,
maar alleen als plaatjes, niet als zelfgezie
ne herinneringen. Ik woonde tien minuten
van de Dam af en vijf minuten van de
kunstzinnige verlichting op het Rem-
brandtsplein, ik moet dat toch allemaal
met eigen ogen gezien hebben waarom
komt er dan geen enkele flits van herken
ning boven? Het wordt de hoogste tijd
voor een nieuw inhuldigingsfeest, dan zal
ik toch eens beter opletten.
iw
de
en
de
or-
dit
oet
tre-
net
'ge-
660
nin
■en.
üté
jlak
ege-
din-
res-
jks-
nen
>lak
iaal
ie
le
en
io-
Op zolder vond ik het Oranje-album
met de foto’s van het regeringsjubileum,
de abdicatie en de inhuldigingsfeesten.
Met de trein kwam koningin Wilhelmina
op het Centraal Station aan. Ach ja, zo
waren toen die onderschriften: door een
haag van jubelende mensen een indru
kwekkende taptoe van de marinierskapel
het feërieke lichtspel der fakkels een
zanghulde de aubade de kleurige
demonstratie van de vendeliers tijdens
het jubileumspel het Amsterdamse Sta
dion, waar onder regie van Carel Briels
het jubileumspel In Neerlands Tuin wordt
opgevoerd denk om het trapje! Het
prinselijk gezin op weg naar de loge in het
Stadion in de koningsloge van het stadi
on. Prinses Margriet kijkt al vol ongeduld
uit naar het volgende deel van het pro
gramma Nog een kijkje in de loge. Op
aller gezichten staat de pracht van het
jubileumspel te lezen ook de glasbla
zers geven op originele wijze acte de pre
sence de kroon als symbool van de
eenheid des volks wordt na afloop van het
jubileumspel van het stadion naar de
Dam gedragen de geïllumineerde Karle
Doorman een symphonie van licht in de
Amsterdamse grachten de gepavoiseer-
de Karei Doorman de calèche de
sprookjeskoets driewerf de jubelen
de hoofdstad de kunstzinnige verlich
ting op het Amsterdamse Rembrandts-
plein is waardig aan de naam van de grote
meester van het palet, naar wien dit stads
deel is genoemd...
In alle compartimenten van mijn herse
nen begonnen alarmschellen te rinkelen.
Aha! Het was dus zover! De verschrikke
lijke wraak van Beatrix op al die mensen,
van Wim Kan tot en met de toekomstvoor
spellers a la Majafra die in de snotterige
dagen rond oud en nieuw de vurige hoop
hadden uitgesproken dat onze geliefde
koningin toch nog maar lang haar functie
zou mogen blijven uitoefenen, was blijk
baar aangebroken. Want niemand van
hen zei het erbij, maar je proefde er toch
steeds uit, dat zij weinig fiducie hadden in
Beatrix als haar opvolgster. Ik heb dat
altijd een beetje gênant gevonden, te meer
omdat uit wat je-zo nu en dan hoorde niet
viel op te maken dat Beatrix zich niet voor
verlerlei zaken interesseerde. Of was het
de onbestemde vrees van al die mensen
dat zij, in plaats van de vertrouwde „moe
der des vaderlands”, meer een „koningin
des vaderlands” zouden terugkrijgen?
SALISBURY (DPA/UPI). De oproep
van ex-premier Ian Smith van Rhodesië
gericht tot de zwarte bevolking, om bij de
komende verkiezingen in Rhodesië liever
op Joshua Nkomo dan op Robert Moega-
be te stemmen, is bij bisschop Moezorewa
niet goed gevallen. Moezorewa noemde
het „ongelofelijk en dom” dat Smith zich
niet voor hem, maar voor de guerrillalei
der sterk maakt.
Een woordvoerder van de partij van
Nkomo zei naar aanleiding van de uitla
ting van de ex-premier: „We hebben
Smith niet nodig”. Een functionaris van
de partij van Moegabe verklaarde dat nu
iedere mogelijkheid voor een coalitie met
de blanken uitgesloten is.
Cajal Lopez zei in een interview met
de Columbiaanse radiozender dat de or
detroepen de diplomatieke onschend
baarheid van de ambassade hadden ge
schonden en zich grof hadden gedragen.
Tot de slachtoffers behoren de eerste-
secretaris van de ambassade, Jaime
Ruiz del Arbol, een Spanjaard, en drie
secretaresses uit Guatemala.
Dit gebeurde tijdens de eerste bijeen
komst in Wenen van de MBFR-conferen-
tie van negentien landsn sinds ds Russen
vijf weken geleden Afghanistan binnen
vielen.
Op deze zogenoemds MBFR-besprekin-
gen in Wenen wordt onderhandeld over
Ik zal die feestelijkheden zeker hebben
bijgewoond, zei ik, want ik was toen ze
ventien jaar, zat nog op de HBS, we zullen
er ongetwijfeld vrij voor gekregen hebben
en ik woonde in Amsterdam, dus er is
geen enkele reden om er aan te twijfelen
dat ik toen door de stad gezworven heb en
dus „ooggetuige” was van alle feestelijk
heden. Alleen... ik herinner mij er abso
luut niets van. Maar als je wilt dat ik er
een Trijfel over schrijf, omdat we er mor
gen een grote Oranjekrant van maken,
dan sta ik natuurlijk paraat. Voor konin
gin en avondkrant strijdt iedere makker
mee, nietwaar?
ag uil
jen.
WASHINTON. De Verenigde Staten
en Tunesië voeren besprekingen over de
levering van Amerikaans militair materi-
PARIJS (UPI). Vietnam heeft zijn ingrijpendste kabinetsreorganisatie
sinds het eind van de oorlog uitgevoerd. Verscheidene topfiguren onder wie
de minister van Defensie en leider van de strijdkrachten generaal Vo Ngoeyen
Giap zijn uit de regering verdwenen.
De reorganisatie is volgens waarnemers
kennelijk het gevolg van het onvermogen
van de Vietnamese leiders om de oorlog in
Cambodja snel tot een einde te brengen,
terwijl ook de toenemende economische
moeilijkheden in Vietnam een belangrijke
rol bij de beslissing zouden hebben ge
speeld.
Het Franse blad Le Monde meldde dat
de reorganisatie vergezeld is gegaan van
een drastische zuivering binnen de com
munistische partij. Tegelijk zou een nieuw
offensief van de Vietnamese strijdkrach
ten tegen stellingen van de Cambodjaanse
Rode Khmers langs de grens met Thai
land zijn begonnen. Le Monde voegde
hieraan toe dat het bericht in Hanoi van
semi-officciële zijde was bevestigd. De
Vietnamese ambassade in Parijs gaf geen
commentaar.
De Verenigde Staten hebben gisteren
laten weten dat zij de normale betrekkin
gen met de Oosteuropese bondgenoten
van Moskou willen voortzetten en niet van
plan zijn, maatregelen tegen deze staten te
nemen, die onder druk van de Sovjet-Unie
de Russische inval in Afghanistan hebben
goedgekeurd.
STUTTGART (DPA). Een gerechts
hof in Stuttgart heeft gisteren de advoca
ten Arndt Muller en Armin Newerla ver
oordeeld tot respectievelijk vier jaar en
acht maanden en drie jaar en zes maan
den gevangenisstraf. Ook kregen beiden
een beroepsverbod van vijf jaar opgelegd.
Ze werden schuldig bevonden aan het
steunen van en het werven van leden voor
een terroristische organisatie.
Muller en Newerla werden er van be
schuldigd gevangen leden van de Baader-
Meinhofgroep geheime brieven te hebben
doen toekomen. Ook zouden zij de wapens
de gevangenis hebben binnengesmok
keld, waarmee de tot levenslang veroor
deelde Jan Carl Raspe en Andreas Baader
zich in 1977 hebben doodgeschoten.
BEIROET (UPI). Op de luchthaven
van de Libanese hoofdstad Beiroet zijn
gisteren drie Libanese jongelui aangehou
den, nadat er in een stuk handbagage
vuurwapens waren ontdekt.
De drie sji’itische moslems worden er
van verdacht een lijnvliegtuig van Air
France te hebben willen kapen om de
aandacht te vestigen op het feit dat hun
geestelijke leider, imam Mussa Sadr, al 17
maanden wordt vermist. Met dat doel zijn
al verscheidene kapingen uitgevoerd.
Gistermiddag werd ik opgebeld door
Jan van Beek, mijn overkoepelende
hoofdredacteur. Of ik indertijd, in sep
tember 1948, getuige was geweest van de
feestelijkheden in Amsterdam rond het
vijftigjarig regeringsjubileum van Konin
gin Wilhelmina en haar troonafstand ten
behoeve van prinses Juliana?
STRAATSBURG (ANP). De assem
blee van de Raad van Europa, een samen
werkingsverband van 21 democratische
Westeuropese staten, heeft gisteren tij
dens de vergadering in het Franse
Straatsburg een motie aangenomen,
waarin staat dat het een Europees belang
is optie open te houden om in de toekomst
toegang te hebben tot snelle-kweekreac-
tors. Bestaande programma’s in Europa
voor de ontwikkeling van snelle-kweek-
technologie zouden dan ook moeten wor
den voortgezet.
De 280 parlementariërs stelden wel, dat
deze ontwikkeling moest worden omge
ven met strenge veiligheidsmaatregelen.
Men verwees hierbij naar de ramp verle
den jaar in de reactor in het Amerikaanse
Harrisburg. Men kwam echter tot de con
clusie dat snelle-kweekreactors niet duur
der en onveiliger zijn dan conventionele
reactors. Integendeel, de energieop
brengst is hoger, terwijl het afvalpro
bleem niet groter is.
doeld. Het is volgens Berkhouwer de Sov-
jét-Unie die het ontspanningsproces heeft
gestaakt, die de koude oorlog heeft her
vat. Het westen moet volgens hem reage
ren op een wijze waarvan ook de burger in
de Sovjet-Unie weet krijgt, dat wil zeggen,
aldus Berkhouwer, niet slechts door het
beperken van voedselleveranties.
De leider van de socialistische fractie,
oud-bondskanselier Willy Brandt, sprak
met geen woord over de Spelen. Oud-
PvdA-voorzitter len van den Heuvel,
meende dat het „uiterst moeilijk” is het
houden van de Spelen in Moskou te blij
ven steunen.
De christen-democraten bleken over het
algemeen voorstander van een boycot. De
Fransman verklaarde echter dat men een
beslissing niet alleen aan sportmensen en
-organisaties kan overlaten: ook de rege
ringen (en het Europees parlement) moe
ten volgens hem een standpunt innemen.
Voorzitter Roy Jenkins van dë Europese
Commissie, het dagelijks bestuur van de
EG, hoopte dat de EG-ministerraad vol
gende week besluiten zal nemen over ex
portkredieten aan de Sovjet-Unie. Tijdens
zijn bezoek aan de Amerikaanse president
Carter, vorige week, was hem gebleken
dat de Verenigde Staten tevreden zijn met
de maatregelen die de Europese Gemeen
schap tot nu toe heeft genomen. Washing
ton hoopt dat verdere stappen, met name
wat betreft exportkredieten, mogelijk
zijn.
Verder zijn omgekomen de voormali
ge vice-president van Quatemala Eduar
do Caceres en oud-minster van Buiten
landse Zaken Adolfo Molina Orantes,
die in de ambassade op bezoek waren
toen de bezetting werd uitgevoerd.
De betrokken boeren zijn vermodelijk
afkomstig uit de provincie Quiche ten
noordwesten van Guatemala-stad, waar
het leger een actie tegen guerrilleros
heeft ondernomen. Campesinos, die het
leger beschuldigden van wreedheid en
onderdrukking, bezetten onlangs uit
protest hiertegen scholen en radiosta
tions.
eel aan Tunesië. Aanleiding tot de bespre
kingen is de aanval op de Tunesische stad
Gafsa door ongeveer 300 rebellen. Het
Amerikaanse ministerie van Buitenlandse
Zaken liet gisteren weten dat de bespre
kingen spoedig zullen worden afgerond.
Volgens niet-bevestigde persberichten
willen de V.S. aan Tunesië pantservoer
tuigen en helikopters leveren.
Michel Jobert, oud-minister van Buiten
landse Zaken van Frankrijk, heeft giste
ren gezegd dat Frankrijk, op verzoek van
de Tunesische regering, militair heeft in
gegrepen na de aanval op de stad Gafsa.
■Volgens officiële cijfers heeft de actie
aan 41 mensen het leven gekost. Op een
zeer vroeg tijdstip hebben wij militair
ingegrepen met helikopters en vliegtui
gen, aldus Jobert.
BRUSSEL (ANP). Het Europees parlement zal volgende maand in
Straatsburg waarschijnlijk oproepen tot een boycot van de Olympische
Spelen in Moskou. Dit uit protest tegen de Russische invasie van Afghanistan
en de verbanning van de dissident Andrei Sacharov uit Moskou.
Het zal dan -een resolutie behandelen
waartoe de Nederlandse WD’er Berk
houwer in een vergadering van de politie
ke commissie van het parlement in Brus
sel het initiatief heeft genomen. Deze reso
lutie, waarvan de definitieve vorm overi
gens nog niet vaststaat, roept niet met zo
veel woorden op tot een boycot van de
Spelen, maar vraagt de olympische comi-
té’s van de negen EG-landen „gezamenlijk
optreden te overwegen om hun afkeer van
de Sovjet-onderdrukking en -agressie tot
uitdrukking te brengen”.
Het Europees parlement dient zich vol
gens deze resolutie ook bewust te zijn van
de propagandistische voordelen die het
nazi-regime behaalde uit de deelname van
atleten uit democratische landen aan de
Olympische Spelen van 1936.
In de politieke commissie, die voor de
eerste keer in het openbaar vergaderde,
was Berkhouwer veel duidelijker: „Atle
ten moeten niet deelnemen aan Spelen in
een land dat in oorlog is”, waarmee op de
Russische inval in Afghanistan werd be-
(Van onze redactie buitenland)
STRAATSBURG. De Syrische minis
ter Khaddam van Buitenlandse Zaken
heeft gisteren verklaard dat zijn land
nooit zal onderhandelen met Israel en dat
de akkoorden van Camp David in strijd
zijn met resoluties van de Verenigde Na
ties. Khaddam zei dit tijdens een debat,
va» de algemene vergadering van de
Raad van Europa over het Midden-Oos-
ten.
Het vredesverdrag tussen Israel en
Egypte is volgens de minister alleen maar
een stap „op de weg naar nieuwe agressie
tegen de Arabische natie”. Ook na vrede
tussen de Arabische staten en Israel zal
Syrië volgens Khaddam geen diplomatie
ke betrekkingen met Israel aanknopen.
De Israëlische waarnemers bij de as
semblee van de Raad van Europa hebben
gisteren verklaard dat Jordanië niet geïn
teresseerd is in vrede maar in voortzetting
van het conflict in het Midden-Oosten. De
verklaring werd gegeven nadat de Jor
daanse minister Kasim een toespraak tot
de assemblée had gericht. Israel vindt dat
uit de komst van de bewindsman naar
Straatsburg blijkt dat Jordanië geen vre
de wil. Jordanië had volgens Israel een
uitnodiging moeten aanvaarden deel te
nemen aan het vredesoverleg.
Jt is j
gro-
ffen
■wij- i
tuur
op-
e te
NEW YORK. Iran zal zijn be
schuldigingen tegen de sjah voorleg
gen aan de Commissie voor de Men-
senrechten van de Verenigde Naties,
‘die maandag in Genève bijeen zal
komen. Dit is gisteren in VN-kringen
vernomen.
De vertegenwoordiger van Iran bij de
VN in New York, Mansoer Farhang, zal de
Iraanse afvaardiging naar die bijeen-
komst leiden. Dit zal de eerste keer zijn
dat hij, sinds zijn benoeming tot ambassa
deur bij de VN medio december, een zit
ting van een afdeling van deze volkerenor-
ganisatie zal bij wonen. Tot nu toe beperk
te hij zich ,tot enige gesprekken met de
secretaris-generaal Kurt Waldheim.
In VN-kringen is gisteren vernomen dat
Waldheim ervan overtuigd is dat een
tweede bemiddelingspoging in de Iraans-
Amerikaanse gijzelingszaak spoedig aan
de orde kan komen.
Volgens de waarnemend ambassadeur
van Iran in Canada, Mohammed Adeli, zal
de ontsnapping begin deze week van zes
Amerikaanse diplomaten uit Iran de vrij
lating van de 50 gegijzelden uit de Ameri
kaanse ambassade in Teheran vertragen.
In West-Iran, waar een meerderheid van
de bevolking bestaat uit Koerden, is giste
ren opnieuw gevochten tussen Koerden
die ijveren voor zelfbestuur en leden van
I de Revolutionaire Garde, para-militaire
eenheden die sterk op de hand zijn van de
„gids” van de Iraanse revolutie, de ayatol
lah Khomeini. Het aantal doden bij de
schermutselingen van gisteren staat niet
vast. De cijfers variëren van 11 tot zeker
66. In de bergachtige provincies Kermans-
jah en Koerdistan zou de zwaarste strijd
geleverd zijn.
De Verenigde Staten leveren geen reser
veonderdelen meer voor de installaties
van de olie-industrie in Iran. Dit hebben
ambtenaren in Washington gisteren mee
gedeeld. De Amerikaanse fabrikanten
van dat soort artikelen is aangezegd de
levering aan Iran te staken in verband
met de gijzeling van het Amerikaans am
bassadepersoneel in Teheran.
nd)
MM»
heeft gisteren tijdens de vergadering in
het Franse Straatsburg met een ruime
meerderheid de inval van de Sovjet-Unie
in Afghanistan veroordeeld. De parlemen
tariërs uit de 21 democratische landen,
waaronder verschillende neutrale, noem
den het Russische optreden een flagrante
schending van de principes van het niet
overgaan tot geweld, territoriale integri
teit en niet-inmenging in de aangelegenhe
den van andere landen. De actie zou een
schending van de fundamentele mensen
rechten zijn.
Naar aanleiding van het proces in Keulen over de deportatie van joden uit Frankrijk tijdens
de Tweede Wereldoorlog demonstreerden gisteren ongeveer duizend Franse joden in de
straten van Keulen. De protestmars werd gehouden vooral door kinderen en kleinkinderen van
gedeporteerde en vermoorde joden. De officier van justitie eiste gisteren tegen de vroegere
plaatsvervangend Qestapo-chef van Parijs, de 70-jarige Lischka, twaalf jaar celstraf
rt
