Onderzoek Loontechnische Dienst:
Nederlander
Den Uyl: Regeling
nodig voor chips
FNV oneens met
WAKEN OVER OPBRENGST
korter werken
bij Enka-Breda
NASA bestelt
nieuw ruimte-
Geen subsidie
Mogelijk nieuw
laboratorium
Hoge omzet in Wall Street
STAND HYPOTHEEKRENTE
voor gebruik
van steenwol
eet per jaar
8 kilo kip
Iran verhoogt
olieprijs
beurs deze
week
parkeersysteem
in Nederland
’’Liefst op wereldniveau”
hL
ds-
I
I
15
ZATERDAG 2 FEBRUARI
1980
ECONOMIE
(Van onze redactie economie)
egd
t
it.
JKSE
DEN HAAG. Uit de eerste
onderzoeken van de Loontech
nische Dienst van het ministe
rie van Sociale Zaken naar de
naleving van het Loonpauze-
besluit onder weekloners in
ruim 100 bedrijven is gebleken
dat de loonpauze goed wordt
nageleefd. Minister Albeda
heeft het rapport met het on
derzoek toegezonden aan het
parlement.
Loonpauze wordt
goed nageleefd
t
1
31
I
SORE)
n, poi»
aan dt
Naam Bank:
A.B.N.
Amrobank
Bouwf. Ned. Gem.
10,99
10,2
10,2
10,99
i
□ren
Rabobank (adviesrente)
Rijks Post Spaarbank
Westland Utrecht/standaard
De gegevens voor dit overzicht zijn verschaft door de vereniging Eigen Huis in Amersfoort.
Rentepercentages per 29 januari 1980.
10,1
10,0
9,8
10,49
10,38
10,17
10,49
10,38
10,17
10,1
10,0
9,8
>f mon
fs praa'
iing oi
selend
sch be
en eer
en gro
be ceo
i gerus’
iblijveno
iet!
ten-
Bovendien wordt gevreesd dat de op-
schroeving van de defensie-uitgaven, zo
als president Carter afgelopen maand in
zijn boodschap tot het Congres duidelijk
heeft laten uitkomen, inflatoir zal gaan
werken ondanks regeringstoezeggingen
de begrotingsuitgaven strikt in de hand te
willen houden. De ervaring heeft geleerd
dat dit goede voornemen zelden in daden
kan worden omgezet. Altijd zijn er tegen
vallers die het beeld in ongunstige zijn
beïnvloeden.
Maar ook in ons land wil het vooral met
de kapitaalmarktrente niet te best vlotten.
lenindustrie, bouwnijverheid, detailhan
del, horeca- en schoonmaakbedrijven.
In 24 ondernemingen bleken de arbeids
voorwaarden in januari niet te zijn gewij
zigd vergeleken met december vorig jaar
in 69 bedrijven was dat wel het geval,
maar deze verbeteringen mochten vol
gens de loonpauze worden toegepast. Bij
negen ondernemingen is het herziene loon
eerst uitbetaald na 11 januari. In al deze
gevallen is niet gehandeld in strijd met de
maatregel. In geen van de 102 onderne
mingen zijn extra uitkeringen of onkos
tenvergoedingen verhoogd of ingevoerd.
Uit vragen tijdens het onderzoek is ge
bleken, dat in meer dan de helft van de
ondernemingen de werkgevers positief te
genover de loonpauze staan; in ongeveer
een derde van de bedrijven namen ze een
neutraal standpunt in. Wel klonk in de
opgegeven argumenten nogal eens de
vrees door voor inhaaleffecten op langere
termijn. Tevens werd gewezen op de span
ningen op de arbeidsmarkt.
De beweging van werkende jongeren
De geldmarkt is, zoals gebruikelijk direct
na nieuwjaar, minder gespannen, waar
door de handelsbanken in januari de op-
slagrente van 2 procent op 1 procent kon
den brengen. Maar op de beurs brokkel
den de obligatiekoersen duidelijk af. Ook
deze week stond in dit teken, hetgeen
duidelijk te zien was aan de koersontwik
keling van de laatste, dus 9,5 procent-
staatslening. Deze kwam in medio januari
pp 99,3 procent in notering na op 99,8
procent te zijn geëmitteerd. Liep toen iets
op tot 99,6 procent maar zakte deze week
terug op 98,8 procent, een vol procent
beneden de emissiekoers.
Gisteren stond de inschrijving open op
een 9,75 procent-lening van de Inter Ame
rican Development Bank tegen 99,2 pro
cent, en volgende week vrijdag kan er
worden ingeschreven op een 9,75 procent-
lening van de Amfas-groep tegen 99 pro
cent. Gevreesd wordt dat beide een harde
dobber zullen hebben.
Zoals reeds opgemerkt betekenden de
geringe saldo-afwijkingen van de beursin
dex van Wall Street niet dat er ook op
(KWJ) houdt overigens van 4 tot en met 8
februari een landelijke looncontrole in de
horeca. De KWJ wil weten hoe het is
gesteld met de arbeidstijden, het loon en
de werkomstandigheden van het jonge
Scherpe reacties traden er op voor Palem-
bang, die van 200 op 150 gulden terugviel,
en voor Ballast-Nedam, die inzakte van
101 op 91 gulden, waardoor beide de forse
winst van de vorige week weer ongedaan
maakten. Ook Gelatine Delft moest met 25
gulden verlies flink terug, daarentegen
waren de papierwaarden KNP en Proost
en Brandt vast en kon Palthe van 47 op 54
gulden komen door meevallend bedrijfs-
bericht over 1979.
TEHERAN (Reuter). Iran heeft giste
ren de prijs van zijn ruwe olie met 2,50
dollar per vat (159 liter) verhoogd, zo heeft
de NIOC, de nationale oliemaatschappij
van Iran, officieel bekendgemaakt. Kort
daarvoor waren er al dergelijke berichten
uit Japan gekomen. De prijsverhoging is
van toepassing op alle kwaliteiten olie. De
basisprijs, die van lichte olie, is nu 31
dollar per vat.
Iran handhaaft de toeslag van drie dol
lar per vat voor de olie die op basis van
contract wordt verkocht. De NIOC deelde
verder mee dat de Iraanse olieproduktie
op het ogenblik ruim drie miljoen vaten
per dag bedraagt. Hoeveel olie er wordt
geleverd volgens contract is niet bekend.
Vorig jaar maakten dergelijke leveringen
ongeveer 85 procent van de Iraanse olie-
export uit. Zelf heeft het land per dag
700.000 vaten nodig.
Olie van dezelfde kwaliteit uit Saoedi-
Arabië is nu vijf dollar per vat goedkoper
dan de Iraanse olie. Kort geleden werd
Saoedische olie twee dollar duurder. De
voornaamste prijsverhoging door Iran da
teert van de vorige maand.
Den Uyl zei dit gistermiddag tijdens een
internationaal congres over ”De uitdagin
gen van de chips”. Hij legde er de nadruk
op dat internationale sturing van de tech
nologische ontwikkeling een dwingende
opgave is om kortsluitingen en explosies
te voorkomen. De EG is daarbij van be
lang, maar afspraken in groter verband
hebben de voorkeur.
In dit verband verwees hij naar de con
ferentie van Stockholm, die in 1972 stimu-
1 jaar
5 jaar
variabel
5 jaar
2 jaar
5 jaar
30 jaar
10 jaar
5 jaar
10 jaar
5/10 jaar
5/10 jaar
2 jaar
5 jaar
3 jaar
DEN HAAG (ANP). Ongeveer hal
verwege dit jaar zullen de resultaten van
een onderzoek naar een nieuw parkeer
systeem bekend worden, dat goedkoper
respectievelijk winstgevender zal zijn dan
het tegenwoordige, mits er niet meer par-
keercontroluers nodig zullen zijn.
lerend werkte op het maken van afspra
ken voor beter milieubeheer. Er is nu
volgens hem dringend behoefte aan een
VN-conferentie en een VN-agentschap tot
bundeling van informatie en ontwikkeling
van spelregels. Het is van het grootste
belang op nationaal en Europees niveau
prioriteiten te ontwikkelen voor de toe
passing van micro-elektronika, aldus Den
Uyl.
Met de invoering van micro-elektronika
moet arbeidstijdverkorting en herverde
ling van werk gepaard gaan en ook op dit
stuk is er internationale samenwerking
nodig. Velen ervaren de micro-elektroni
ka als bedreigend, zei Den Uyl, als mdat-
schappij-vijandig. Het is ook daarom
noodzakelijk dat elke onderneming en el
ke organisatie die ’’chips” gaat toepassen
vooraf met werknemers en vakbonden
overlegt.
10,25
10,0
10,0
10,0
9,8
10,0
10,0
10,0
9,9
10,0
10,0
10,0
9,8
10,0
10,17
10,38
10.65
10,65
10,70
10,44
10,44
10,64
10,38
10,95
Opgave
bank
10,25
10,25
10,25
10,25
10,17
10,38
10,93
10,93
11,09
10,44
10,44
10,64
10,38
11,17
koersgebied weinig gebeurde. Integen
deel, de hausse die zich al over de gehele
maand januari heeft voorgedaan werd
onverminderd voortgezet. Maar de ont
wikkeling verliep niet evenwichtig en eer
der schoksgewijs, waarbij de ene groep de
andere opvolgde maar weer in koers te
rugliep als de andere steeg. Zeer vast
waren deze week opnieuw de defensie-
aandelen, de mijnbouwfondsen en de pe-
troleumwaarden. Maar doordat hier al
hoge koersniveaus bestaan in vergelijking
tot het veel lagere peil van een jaar gele
den, treden er direct vele winstnemers in
de markt zodra de noteringen flink gaan
aantrekken. Wall Street had deze week
dan ook een grillig, soms zelfs chaotisch
aanzien, hetgeen de grote dagelijkse om
zetten verklaart.
Er wordt thans veel gekocht maar ook
veel winst genomen waarbij de indruk
bestaat dat vele beleggingsmaatschappij
en aan de koopkant staan en vele particu
liere beleggers aan de verkoop. De institu
tionele beleggers hadden de laatste maan
den van ’79 een zwaar hoofd in de econo
mische ontwikkeling van de Verenigde
Staten in 1980 en hadden daardoor grote
bedragen liquide gehouden. Maar de in
ternationale politieke spanningen hebben
dit beeld gewijzigd en aangenomen wordt
1,5
1,5
1.5
1,5
1,5
1,5
1,5
Centraal Beheer
Centrum-bank
Ennia
Levensverz. aangesl. bij
N.V.L.
Nationale Nederlanden
Ned. Credietbank
1,5
1,5
1
1,25
1,25
1,25
1
2
9,8
10,0
10,25
10,25
10,25
10,0
10,0
10,0
9,8
10,2
Het politieke keuzeprobleem wat we
gaan doen, welke produkten we gaan ma
ken kan niet worden ontlopen, aldus de
oud-premier. Hij bracht opnieuw het
denkbeeld (van de vakbeweging) van een
automatiseringsheffing naar voren, waar
mee de kosten door extra werkloosheid -
als gevolg van de ’’chips” kunnen worden
opgevangen. Waarom geen heffingen als
de overheid kosten moet maken vanwege
de uitstoot van arbeid? vroeg hij zich af.
werke-
lijk
10,85
10,58
10,44
10,44
Rentepercentages
met Gem. gar. zonder Gem. gar.
Opgave werke- Opgave werke-
bank lijk bank lijk
10,85
10,85
10,71
10,71
PARIJS (DPA/Reuter). De NASA, de
Amerikaanse organisatie in de ruimte
vaart, heeft een koopovereenkomst on
dertekend voor de aanschaf van een twee
de ruimtelaboratorium spacelab, dat 144
miljoen dollar kost en onder leiding van
het Westduits-Nederlandse concern VFW
Fokker/Emo is ontwikkeld. Het moet tus
sen oktober 1981 en april 1984 worden
geleverd.
De eerste vlucht van een spacelab is
door de moeilijkheden met de ruimteveer
specashuttle vertraagd en zoals het er nu
voorstaat zal het pas in april 1982 met een
Amerikaanse en een Nederlandse geleer
de omhoog gaan.
Bij de vervaardiging van het ruimtela
boratorium zijn 40 firma’s uit tien landen
betrokken; West-Duitsland, België, Dene
marken, Spanje, Frankrijk, Italië, Neder
land, Engeland, Zwitserland en Oosten
rijk.
Dit hondje van een straatmuzikant in Kopenhagen bewaakt heel nauwlettend de opbrengst die zijn baas krijgt voor zijn optreden in de
straten van de Deense hoofdstad.
(Van onze redactie economie)
AMSTERDAM. PvdA-fractieleider Den Uyl ziet niet in waarom er geen
automatiseringsheffingen zouden mogen komen nu er immers ook milieuhef
fingen bestaan. Hij vreest dat onze economie in de huidige situatie een
automatiseringsgolf niet kan verwerken zonder grote werkloosheid. Voor een
goede begeleiding van de ontwikkelingen in de micro-elektronika zijn volgens
hem wereldwijde afspraken dringend nodig.
Opmerkingen:
De Rabo-banken hebben de hypotheekrente verhoogd. Wij houden rekening met het
feit dat de andere banken dit voorbeeld zullen volgen.
DEN HAAG (ANP). Minister Van
Aardenne (Economische Zaken) blijft bij
zijn besluit geen subsidie te geven aön
Zwanet tuinders die overschakelen op steenwol-
cultures, omdat zij daarmee een energie
besparende maatregel zouden nemen. De
minister heeft dit geantwoord op vragen
in de Tweede Kamer van de D’66’ers Eng-
wirda en Lambers-Hacquebard.
Volgens deze Kamerleden levert de toe
passing van steenwol wel degelijk bespa
ring van energie op. De minister zegt dat
dit heel wel mogelijk is, maar dat het
overgaan op steenwol niet gebeurt met als
eerste vooropgesteld doel het besparen
van energie. Volgens hem is de hoofdre
den een betere beheersing van omstandig
heden zoals bemesting, ziektenbestrijding
en dergelijke.
horecapersoneel tot 23 jaar. De KWJ ver
langt onder andere gevangenisstraf op
ontduiking van het minimumloon, een
snellere procedure voor het opeisen van
achterstallig loon en het terugbrengen
van de leeftijdsgrens voor het minimum
loon naar 18 jaar.
De actie zal bestaan uit het ronddelen
van vragenlijsten aan jongeren die in de
horeca werkzaam zijn. Daarop moeten ze
invullen of ze een arbeidsovereenkomst
hebben, hoeveel ze verdienen en hoe het
gesteld is met de werkomstandigheden.
De KWJ werkt in deze actie nauw sa
men met de Voedingsbonden FNV. Deze
bond speelt informatie over bedrijven
door aan de KWJ en verzorgt scholing
voor jongeren. Ook de horeca-opleidingen
worden door de KWJ benaderd. In ieder
district worden bijeenkomsten opgezet
om het horecapersoneel te informeren.
Ned. Middenstandsbank
Nutsspaarbank W.-Nederland variabel
3/5 jaar
variabel
5 jaar
5/10 jaar
Het onderzoek wordt uitgevoerd in op
dracht van Rijkswaterstaat. Onderzocht
wordt of het zogenoemde telparksysteem,
dat in geheel Israel wordt toegepast, een
bruikbaar nieuw systeem kan opleveren.
Hoge aanschafkosten, vandalisme en
duur onderhoud van parkeermeters zijn
de redenen, dat gezocht wordt naar een
goedkopere manier van parkeerheffing
en -controle.
Bovendien werden vooral in Wall Street
zeer hoge dagelijkse omzetten geboekt
waaruit blijkt dat het beursleven in Ame
rika weer in hoog aanzien is gekomen. Het
meest opmerkelijke was deze week mis
schien nog de voortgezette forse koersda
lingen op de obligatiemarkt van Wall
Street.
Bevond de index zich begin vorige week
nog op 74, deze week kwam de stand op
71. Vergeleken met de stand van eind
december die 73 bedroeg, is er ook in
januari op de vaste rentedragende sector
van de beurs een nieuwe flinke daling
opgetreden, die zich echter pas in de twee
de helft van deze maand goed heeft laten
gelden.
Deze ontwikkeling belooft weinig goeds
voor de nieuwe maand. Want vorige week
verhoogden ook enkele vooraanstaande
handelsbanken de rente op leningen aan
eersteklasdebiteuren met een kwart pro
cent tot 15,25 procent. Na een periode van
rust lijkt de rente in Amerika dus weer
neiging tot stijgen te vertonen. Eerst op de
geldmarkt, deze week ook op de kapitaal
markt. Een en ander houdt verband met
de hoge inflatie die vorig jaar nog in de
laatste maand is opgetreden zoals uit de
nu verkregen berekeningen is gebleken.
BREDA (ANP). De Industriebond FNV
gaat niet akkoord met de aanvraag van
Enka-Breda voor werktijdverkorting ge
durende drie maanden voor 250 man van
de spinnerij van het bedrijf. Volgens de
bond heeft Enka de aanvraag op onjuiste
gronden gedaan. De bond wil hierover een
gesprek met de Enka-directie wanneer
men bijeen komt op 12 februari om de
reorganisatie van Enka te bespreken.
Het argument dat de voorraad garens
bij Enka te hoog is opgelopen door een
grotere import van Amerikaanse garens is
volgens de bond een gevolg van het eigen
Enka-beleid. De laatste maanden van vo
rig jaar zouden er 27 mensen meer aan de
produktie vap garens zijn gezet en zou aan
verscheidene werknemers snipperdagen
zijn geweigerd. Daarmee is de toegestane
voorraad van garens met eenderde
^overschreden, zo stelt de bond.
gd C.
srkzaai
dscho;
Rente vast Afsluitprov.
gedurende: in proc.:
dat toenemende defensie-orders een be
langrijk tegenwicht zullen bieden in de
conjunctuurdaling waardoor deze gering
zal blijven.
De nieuwe hausse deze week voor Ame
rikaanse olie-aandelen vanwege de zeer
forse winststijgingen in het vierde kwar
taal 1979 trok ook aandelen Koninklijke
Petroleum in Amsterdam mee omhoog en
daar dit nog altijd ons hoofdfonds is, gaf
de rijzing de gehele aandelenbeurs aan
het Damfak een zekere steun. Koninklijke
zelf steeg deze week tien gulden, waar
door de index van de internationals even
eens een verhoging liet zien, ook al deden
de overige internationals weinig. KLM
was aan de flauwe kant omdat het bedrijf
verwacht de stijgende benzineprijzen niet
volledig door hogere tarieven te kunnen
compenseren. Per saldo kwam het fonds
ruim 5 gulden beneden het slot van vorige
week en daarbij op nieuwe laagteniveaus
sedert begin vorig jaar.
ABN daarentegen kon van 289 tot circa
300 gulden in herstel treden. Het bleef nog
roerig in de textiel deze week en de stor
men rond de TSB in Twente bracht Ne-
derlandsche Bont, Nijverdal Ten Cate en
Blijdenstein op nieuwe dieptepunten.
Volgens Den Uyl moet het mogelijk
worden gemaakt op democratische ma
nier een keus te doen welke nieuwe pro-
dukten met behulp van micro-elektronika
zullen worden gemaakt. Als doelstelling
wordt nu vrij algemeen ervaren dat die
toepassingen worden gericht op maat- I
schappelijk nut. Daarvoor is onderzoek
nodig, dat moet worden vertaald in richt- ■-
lijnen en concrete beleidsmaatregelen, die
niet kunnen werken zonder duidelijke in-
vloed van de overheid.
DEN HAAG (ANP). Nederlanders
eten jaarlijks voor zo’n 600 miljoen
gulden kip, schat het Economisch In
stituut voor het Midden- en Kleinbe
drijf in een studie van het poeliersbe-
drijf. In 1978 aten wij samen ruim
100.000 ton kip, wat neerkomt op bijna
acht kilo de man. Volwassen kippen
worden nauwelijks gegeten, het ver
bruik bestaat nagenoeg geheel uit
kuikens.
De consument gaat steeds meer de
voorkeur geven aan verse kip. De diep
vrieskip is bezig terrein te verliezen.
Voor kort was de verbruiksverhouding
tussen vers en diepvries nog 40 procent
- 60 procent, maar deze is nu 70 procent
- 30 procent. Het instituut verwacht dat
als gevolg van de hang naar verse kip
het totale verbruik verder zal stijgen.
Het eten van wild is in ons land nog
niet erg in zwang, al zit het verbruik
wel duidelijk in de lift. Jaarlijks wordt
per Nederlander een half kilo wild
gegeten, hoofdzakelijk in hetrestau
rant en dan nog voornamelijk in de
laatste drie maanden van het jaar.
Haas en konijn zijn de meest gegeten
wildsoorten. De poeliers verwachten,
dat de consumptie van wild in de ko
mende jaren sterker zal stijgen dan die
van kip.
De onderzoeken zijn gehouden in de
week van 21 tot en met 26 januari in 102
ondernemingen met ruim 9800 werkne
mers van wie 4800 weekloners. Het ging
vooral om bedrijven in de sectoren land-
en tuinbouw, voedings- en genotsmidde-
(Van onze beursmedewerker)
Volgens de gangbare beurscijfers
is er deze week zowel in Wall Street
als Amsterdam koerstechnisch niet
- veel gebeurd. Maar buiten de index
des te meer. Omdat er veel meer
aandelen buiten de gebruikelijke in
dex voorkomen dan er in zijn opgeno
men, valt het niet zo op.
