boycot of niet?
'i'
Moskou of wellicht alternatief wereldkampioenschap
jp*
irffe j
1W
S
IF w
«Éi
34
door PietTeeling
Limieten
Te weinig baduren
V
y
besmet te verklaren, maar we zullen tot volgende week moeten
wachten op een reactie van het Internationaal Olympisch
Comité”.
De Nederlandse sportwereld wacht de ontwikkelingen van de
komende weken af. „We werken ons normale
trainingsprogramma af, we zwemmen onze internationale
wedstrijden”, zegt Sitters. De man die als actief zwemmer
zonder overigens zelf opzienbarende successen te behalen in
Tokio en Rome het Olympisch gebeuren van nabij meemaakte en
Mexico, München en Montreal als coach volgde gelooft niet dat
de sport een speerpunt van de politiek kan zijn. „Maar het is wel
een probleem waar wij als trainers en coaches mee worden
opgezadeld”, zegt Bert Sitters aan de vooravond van de eerste
en belangrijkstekrachtmeting van zijn pupillen op
internationaal niveau in Amersfoort: de Speedo-meet.
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
_l
I
ekenhüj Nu Enith Brigitha haar zwempak in de kast heeft gelegd, hoeft
bondscoach Bert Sitters niet te rekenen op een al te forse deelname
erpieej op de Olympische Spelen in Moskou, zo die wat Nederland betreft
—zal doorgaan.
„Ik hoop”, aldus bondscoach Bert Sitters, „dat wij evenals vier jaar
geleden in Montreal het geval was, tot een ploeg van veertien man
kunnen komen. Maar: we zullen een zwemster als Enith Brigitha
zeker missen, zeker psychologisch gezien. Dat hebben de grote
toernooien van de laatste jaren wel bevestigd: als zij hard ging,
zwommen de anderen ook hard. Maar er zijn nu anderen voor in de
11C7 plaats gekomen, die nu nog niet die rol vervullen die Enith in
Montreal, Jönköping en West-Berlijn heeft vervuld, maar die in ieder
geval ertoe kunnen bijdragen, dat we niet nu al bij de pakken neer
moeten gaan zitten.”
v
|Gaat 1980 een verloren zwemseizoen worden? Die vraag zal
[bondscoach Bert Sitters zich de komende dagen meer keren
I stellen, nu de kwestie Afghanistan en de verbanning van de
[Russische dissident Sacharov zo nadrukkelijk een politieke
Iaanleiding zijn geweest om de Olympische Spelen in Moskou
besmet te verklaren. Sitter’s vrees voor het niet doorgaan van de
I Spelen is niet zo verwonderlijk: de zwemkalender telt dit jaar
Igeen enkel redelijk alternatief. „Misschien”, zo stelt de KNZB-
Icoach „moeten we bij de FINA vanuit de zwembond aandringen
op een extra wereldkampioenschap, teneinde een compensatie
te vinden van het aantal trainingsuren, maar zelfs dan betwijfel ik
of je een redelijk alternatief hebt gevonden. Nu al hoor ik om me
heen reacties van: nou, trainer, nog een week hè, dan hoeven we
tenminste niet meer zo hard te trainen. Niemand weet waar hij
J aan toe is. De regering spreekt zich uit om de Olympische Spelen
Het Nederlands Olympisch Comité (NOC) heeft zich ak
koord verklaard met de door de KNZB voorgestelde limiet-
tijden voor de Spelen 1980 in Moskou. Aan de kwalificatie-
eisen, die nagenoeg overeenkomen met de eerder door de
zwembond bepaalde richtlijden, moet worden voldaan tij
dens de Olympische selectiewedstrijden op 6, 7 en 8 juni in
het Rotterdamse bad „West”.
De limieten zijn:
100 meter vrije slag
200 meter vrije slag
400 meter vrije slag
800 meter vrije slag
1500 meter vrije slag
100 meter rugslag
200 meter rugslag
100 meter schoolslag
200 meter schoolslag
100 meter vlinderslag
200 meter vlinderslag
400 meter wisselslag
Estafette 4 x 100 wisselslag
Estafette 4 x 100 vrije slag
Estafette 4 x 200 vrije slag
r
-.1
zwemseizoen?
huis
riode
2ze
7.38.6
ip-
m.
STOPPER
nologie
itschap
srpleeg-
pverle-
Goed, ik weet wel:
iemand die naar de Spelen wil,
moet daar minstens vier
uur training per dag voor over
hebben, dat is min of meer ook de
1 internationale norm, maar met onze
drie uur per dag gemiddeld komen
we toch niet slecht weg. Je kunt
morgenavond pas tot echte
vergelijkingen komen,
vergelijkingen ook, die hout snijden
en die we ruim een jaar niet konden
maken. Want wees nou eerlijk: na
de wereldkampioenschappen in
”'est-Berlijn, nu twee jaar geleden,
ïbben we het afgelopen seizoen
lauwelijks confrontaties op
^wereldniveau gehad. De FINA-
world-cupwedstrijden in Japan
mogen dan nog moeten groeien, in
feite gelden die wedstrijden niet als
een goede maatstaf’.
-Het Amerfoortse zwemgala moet
dit weekeinde aantonen waar
Nederland op zwemgebied aan toe
is. Dat Sitters redelijk
vergelijkingsmateriaal in handen
zal krijgen is voor een belangrijk
deel te danken aan de deelname van
de Russen en de Amerikanen.
Immers, de inschrijving voor
Amersfoort dateert nog uit meer
ontspannen tijden, waardoor
mannen als de huidige
wereldrecordhouder op de 400 en
1500 meter Vladimir Salnikov de
Europees recordhouder op de 200
meter vlinderslag en de 400 meter
wisselslag Serge Fesenko en de
Russische kampioen op de 200
meter vlinderslag Aleksander
Sidorenko, vooralsnog in dit
voorseizoen voor de eerste maal de
confrontatie met hun grootste
De rol die Nederland in dat geheel,
zeker bij de heren zal gaan spelen
zal dezelfde zijn, als die straks op de
Olympische Spelen: een weinig
betekenende, ook al heeft zich de
stijgende lijn van het
herenzwemmen de laatste twee jaar
voortgezet. Sitters mist in
Amersfoort evenwel zijn grootste
troef: Kees Vervoorn. „Vervoom is
in september naar de Verenigde
Staten vertrokken, om zich daar op
dit Olympische seizoen voor te
bereiden. Over hem maak ik me
geen zorgen, hij weet wat ervan een
topzwemmer verwacht wordt. Ik
maak me sterk, dat hij niet aan de
limiet zou kunnen voldoen, die het
NOC heeft gesteld. Tijdens de
wereldkampioenschappen in West-
Berlijn kwam hij op de 100 meter
vlinderslag al tot een tijd van 55,93
en de NOC heeft deze limiet
bepaald op 55,9. „Goed”, aldus
Sitters, „vorig jaar kwam hij niet
tot een evenaring van die tijd, maar
gezien de onbelangrijkheid die een
dergelijk voor-Olympisch jaar
meebrengt, zonder ook maar één
echte internationale wedstrijd is
dat niet zo verwonderlijk”.
Nu Enith Brigitha bij de dames
heeft afgehaakt tegen de wens van
Sitters in, die de Amsterdamse
zeker in de aanloop naar Moskou
nog graag tot zijn beschikking zou
hebben gehad, komen er bij de
dames voorlopig drie meisjes in
aanmerking voor Moskou: Monique
Bosga, Annelies Maas en Maritzka
van der Linden.
DAMES
57.2
2.01.07
4.14.2
8.43.6
1.04.2
2.17.1
1.13.0
2.36.4
1.02.02
2.14.4
4.52.5
4.19.2
3.53.3
15.28.2
58.1
2.04.7
1.04.2
2.20.7
55.9
2.01.7
4.28.2
3.50.6
HEREN
51.8
1.52.3
3.56.2
Enerzijds was er de laatste vijf maan
den al die verhoogde vervolging van
zegt Sitters, „is ze echt geen
uitzondering. Bij Eefting of Van der
Linden ligt het wat gemakkelijker,
zij hebben een baan in een
zwembad, maar toch....
„Daar komt dan nog bij,’, aldus
Sitters, „dat topsport in Nederland
door de jaren heen als iets
onesthetisch werd gezien. Geld voor
topsport was er nooit, terwijl er
scheppen met geld in het recreatief
zwemmen werden gestopt. Daar
ondervind je nu nog naweeën van.
Ook de zwembaden zijn op dezelfde
lijn gaan zitten als de heren politici.
Het recreatief zwemmen vergt
hetzelfde gedeelte van de tijd, die
besteed wordt in zwembaden aan
het zwemonderricht: zo rond de
veertig procent. Op zich heb ik daar
niets op tegen, maar voor de sport
(waterpolo, kunstzwemmen en
wedstrijdzwemmen) blijft slechts
twintig procent aan baduren over.
Ik heb niets tegen recreatief
zwemmen, integendeel, maar het
heeft wel tot gevolg, dat
topzwemsters en zwemmers al om
zes uur ’s morgens in het water
liggen om zich voor te bereiden op
de Olympische Spelen. Alleen al
vanuit dat standpunt kan ik me
voorstellen, dat de potentiële
kandidaten voor Moskou nu tegen
een boycot zijn. Ik kan me best
verplaatsen in de argumenten van
de politici, die nu roepen dat het een
schandalige zaak is, dat de Sovjet-
Unie met troepen Afghanistan is
binnengevallen en dat de
dissidentenleider Sacharov uit
Moskou is verbannen. Ook ik deel
die mening, ook ik vind het
schandalig, maar ik betwijfel of we
met een boycot van de Olympische
Spelen iets zullen bereiken.
Daarnaast vraag ik me af of we ons
als georganiseerde sportwereld
moeten scharen achter een boycot
als een soort tegenprestatie voor
datgene wat de politici voor de
sport hebben gedaan. Wat dat
aangaat mogen de spelen van
Moskou rustig doorgaan, omdat ik
zie wat mijn pupillen ervoor over
hebben, om hun doel: Moskou te
bereiken”.
de
92 :.i
nisch
Ik
i,
tigd
dc I
I
I
I
concurrenten, de Amerikanen, aan
zullen kunnen gaan.
schreven.
Ik signaleerde in één oogopslag een
een topscorer, een rab
bijn, een voorzitter, een religieuze se-
cretaris-generaal, een oud-minister, een
acteur, dus je kunt rustig stellen dat het
comité nog altijd meer kwaliteit in huis
dissidenten (95 processen!), anderzijds
is het aantal opposanten sinds de begin
jaren van de Democratische Beweging
in de Sovjet-Unie zoveel groter gewor
den, dat de Sovjet-autoriteiten met de
verbanning van één man, of de arresta
tie van 216 dissidenten, de oppositie
niet meer onschadelijk of monddood
kunnen maken. Wat dat betreft heeft
het NOC dus gelijk: er is geen nieuw
licht op de situatie in de Sovjet-Unie
geworpen.
Wat resteert is dit: je vond het ook een
jaar, en vier jaar geleden al een onbe
haaglijk idee in dezelfde startblokken
te moeten zitten als vertegenwoordi-
gers van de Sovjet-Unie (laat staan in
de startblokken van de Sovjet-Unie!), of
je had daar toen, en dus ook nu, geen
onoverkomenlijke moeite mee. NOC-
voorzitter Idenburg had er toen en nu
geen onoverkomelijke moeite mee. Pre
mier Van Agt had daar toen geen, maar
nu wel moeite mee. Dat heet inconsis
tent. En doet net zo naïef aan als de
mededeling van Carter na Afghanistan
dat hij de Russen nu pas, na twee en een
halfjaar, van hun ware kant had leren
kennen. Blijkbaar zijn regeringsleiders
notoire domoren, als ik Henk Hoflands
kwalificatie even mag lenen.
Annelies Maas. Zij bereidt zich
momenteel via vijf trainingsuren
per dag voor op wat voor haar de
gebeurtenis van haar leven moet
worden. Vergeet niet dat zij met
name na de Europese
kampioenschappen nauwelijks
meer iets heeft laten zien en in
vergelijking tot haar concurrentes
uit én de DDR, én Amerika op de
800 meter ook te maken krijgt met
de Australische meisjes. Dat geldt
ook op de 400 meter, als er dus
sprake van zou zijn, dat we niet
naar de Spelen gaan, valt er voor
haar een gat, omdat ze door die vijf
uur trainen haar studiejaar ook wel
kan vergeten. En wat dat betreft”,
1 had dan de afvaardiging van het NOC,
als die Moskou ooit bereikt. Iemand die
tegen een boycot was omdat je, in
navolging van de geheven vuist met
zwarte handschoen van de Black Pan
thers op het ereschavotje, ter plekke
beter voor mensenrechten kon demon
streren dan wanneer je thuis bleef, was
even vergeten dat zo’n demonstratie
alleen effect heeft als je 1,2 of 3 wordt.
De vergadering was besloten, ik ga
daarom niet uit de school klappen wie
wat zei en wie dat zei, maar ik ben
maken, wil zij er in Moskou bij
zijn”.
Limieten, die in het verre verleden
nog wel eens aanleiding hebben
gegeven tot het nodige gekibbel,
zijn volgens Sitters haalbaar.
„Noem ze maar pittig, maar ze zijn
wel juist. Bij het vaststellen van
deze limieten is de zwemcommissie
van de KNZB uitgegaan van de
achtste tijd op de wereldranglijst en
van het gegeven dat één land drie
deelneemsters per nummer mag
inschrijven. Met het NOC zijn
bovendien goede afspraken
gemaakt. Wie in Rotterdam op 6,7
en 8 juni aan de norm voldoet, gaat
naar Moskou. Daarover hoeft niet
Bondscoach Bert Sitters kan na het
opstellen van een tussenbalans met
een positief saldo de zwemboeken
afsluiten. „We hebben nog nooit zo
goed kunnen trainen, als in dit
Olympisch zwemjaar.
Op zich is'dat al een goede
vooruitgang.
3Een totaal verloren
uiteraard gaarne bereid mijn eigen
standpunt te vertellen. Je zou kunnen
zeggen: voor de zoveelste keer, ware het
niet dat de hele situatie zo veelkantig
is, dat ik voortdurend van mening nu
anceer. Ik zeg expres niet: van mening
verander, want echt veranderd is mijn
mening niet.
Maar als meninghebber ben je de laat
ste tijd wel een soort enkelspeler die in
zijn eentje moet optomen tegen een
tennisduo, bestaande uit „de Russen”
(en hun handel en wandel) en „het
NOC”, met een umpire (Van Agt en zijn
regering) en een handvol lijnrechters
(de publieke opinie), die het spel op alle
mogelijke manieren beïnvloeden.
Welnu, ik geloof dat de verbanning
van Sacharov meer te maken heeft met
zijn standpunt inzake AfhaniStan dan
met zijn opvattingen over de Olympi
sche Spelen (hij was aanvankelijk te
gen een boycot). Dat neemt niet weg dat
het doel van het comité (vrijlating van
politieke gevangenen langs de weg van
de dialoog), tot nu toe niet bereikt is,
integendeel. De laatste vijf maanden
zijn 95 processen gevoerd tegen dissi-
denten. 216 mensen werden opgesloten,
dus zelfs de hoop van sommigen dat de
Russen zich aan de vooravond van de
Olympische Spelen met tactische
overwegingen gedeisd zouden houden is
gelogenstraft.
Maar als je heel cynisch bent kun je
natuurlijk zeggen dat hoe méér politie
ke gevangenen er gemaakt worden, hoe
groter de amnestie kan zijn. Het blijft
dus de moeite waard er naar te streven
de Sovjet-autoriteiten in verlegenheid
te brengen over hun onmenselijke ge
drag. Op zichzelf vind ik het wegblijven
van de Spelen door de Nederlandse
ploeg een juist en eerbaar gebaar. Het
kan tegen je gevoel van fatsoen indrui
sen om met een bepaald iemand aan één
tafel te zitten dineren, en zo kun je als
sportman ook zeggen: ik wil de Sovjet-
autoriteiten, die mensen die ik als mijn
geestverwanten beschouw in concentra
tiekampen stoppen, niet de reverentie
betuigen die ik normaal gesproken aan
mijn gastheer verplicht ben.
Als Comité Olympische Spelen en
Mensenrechten kun je zo’n opvatting
openbaar maken, maar ik vind niet dat
je, vanuit de hoge morele maatstaf die
je als zo’n comité gemakkelijk kunt
aannemen, vervolgens het NOC op het
hart moet binden hetzelfde standpunt
in te nemen. Er zijn mensen, met wie ik
niet graag aan één tafel of in één forum
zit, maar het komt niet in m’n hoofd op
andere mensen die wel met deze lieden
aan één tafel willen zitten dit te verwij
ten of voortaan te verzoeken dit na te
laten. Daar komt dan nog bij dat een
boycot wel juist en eerbaar zou zijn,
maar tegelijkertijd weinig effectief,
vrees ik.
Het Nederlands Olympisch Comité
wijst vooralsnog een boycot af. Ik moet
eerlijk zeggen dat me dat wel amuseert.
Het mag waar zijn dat sport en politiek
niet meer los van elkaar te denken zijn,
maar dat hoeft nog niet te betekenen
dat de sport zich door de politiek op
sleeptouw hoeft te laten nemen, hoe
kwistig de politici het voortouw ook
uitwerpen. De journalist Henk Hofland
mocht dan in een Studio-Sportforum
woensdagavond poneren dat de olympi
sche comité’s uit „notoire domoren” be
staan, er zit toch één opmerking in de
argumentatie van het NOC. die behalve
een beetje cynisch en nogal juist ook
een venijnige steek onder water in de
richting van de regering is: ..De maatre-
gel tegen Sacharov werpt geen nieuw
licht op de situatie zoals die in de
Sovjet-Unie bestaat”.
Dat is natuurlijk juist. Ik heb tijdens
de vergadering van het Comité Olympi
sche Spelen en Mensenrechten ook ge
zegd, dathet niet juist is dat door de
verbanning van Sacharov „een deur
was dichtgeslagen”, maar ik heb toen
even het klassieke verhaal van Piet
Grijs verteld over de deuren van zijn
hotel in Moskou, dat zo typerend is voor
de Sovjet-samenleving.
Er waren zes deuren waardoor je het
hotel kon binnenkomen. Slechts een van
die deuren was open, maar dat was elke
dag weer een andere deur, zodat je
nooit wist waar je aan toe was. Nu de
Sovjet-Unie door de verbanning van Sa
charov een deur heeft dichtgeslagen,
moet je dus naar een andere deur zoe
ken die nog openstaat, of desnoods pro
beren via een raam naar binnen te klim
men, heb ik toen gezegd. Het is immers
een beetje naïef om verongelijkt te gaan
stampvoeten voor die dichte deur, als je
al jarenlang weet dat voortdurend deu
ren worden dlchtgeknald. De verban
ning van Sacharov is de bevestiging
van wat we al lang wisten.
aanwezig, van de sportjournalisten
maar eentje, van de acht bekende
schrijvers niet eentje, het was kortom
een schrale opkomst, ook als je in aan
merking nam dat de vergadering op de
korte termijn van vijf dagen was uitge-
I fractieleider,
Bert Sitters, de coach van Monique
Bosga (links) en Annelies Maas (boven)
gediscussieerd te worden”, aldus
Sitters.
Dit keer liggen bij de limieten niet
de problemen waarmee de
bondscoach wordt geconfronteerd.
„Doordat het NOC de beslissing
over wel of niet gaan naar Moskou
heeft uitgesteld, totdat het
Internationale Olympisch Comité
ingaat op de voorstellen, die de
Amerikaanse president Carter
heeft gedaan zijnde niet
deelnemen aan de Olympische
Spelen weetje niet waar je aan
toe bent. Wat dat niet doorgaan
voor de meesten betekent, kun je je
nauwelijks voorstellen. Neem
-Jï
Sitters: „Monique is de enige die op
dit moment al een keer heeft
voldaan aan de limiet, al betekent
dat niet dat zij zich daarmee al heeft
gekwalificeerd voor Moskou. Zij
kwam vorig jaar tot een tijd van
1.03,81 op de 100 meter rugslag,
terwijl de limiet is vastgesteld op
1.04,2. „Maar”, zo stelt de
zwemcoach nadrukkelijk,
„Monique zal die tijd ook bij de
Olympische selectiewedstrijden in
juni in Rotterdam waar moeten
Van de 68 leden die het Comité Olym
pische Spelen en Mensenrechten telt,
waren er maar 16 op komen dagen voor
de „standpuntbepaling inzake boycot
van de Olympische Spelen in Moskou.”
De beste smoes van verhindering had
mrg. Ernst, vond ik. Van de prominente
sportfiguren was alleen Paul Litjens
van de
van
kW-
•v.
X.
ft?#
