winterspelen
PÖO
lake placid
Heiden en de business
r
k ^1
■il w
„JfL
24
V
Aan deze bijlage werkten mee:
Harry Hesseling, Jos Heijmans, Fred Klaver, Jan van
der Nat, Klaas Pieter Rieksen, Huub Snoep, Mart
Smeets, Lex Stemfeld, Bonne Stienstra, Piet Teeling.
Eindredactie:
Jan van der Nat
Vormgeving:
Leen van Bergeijk en Hugo Kunz
(Van onze sportredactie)
LAKE PLACID. Nooit heeft Eric Heiden zijn rivalen zo te
grazen genomen als op die februarizondag in 1977. Niet dat hij de
complete schaatswereld toen een straatlengte achter zich hield.
Integendeel zelfs. Het volgepakte Heerenveense Thialf-stadion
zag hem voor de eerste maal wereldkampioen worden in een
fascinerend en zenuwslopend toernooi.
LAKE PLACID. Wanneer op woensdag 13 februari om half negen
’s avonds (onze tijd) de 13e Olympische Winterspelen worden geopend,
hebben de ijshockeyers er al een ronde opzitten. Zij beginnen op dinsdag
12 februari. Noorwegen en Tsjecho-Slowakije hebben de eer het spits af te
bijten. Dat gebeurt om 19.00 uur. Een half uur later komen de Nederlandse
ijshockeyers voor het eerst in actie.
Het gedetailleerde programma voor Lake Placid ziet er als volgt uit:
De Spelen
van Heiden
23.00 uur
ijshockey
ijshockey
20.30 uur
ijshockey
•I
sluitingsceremonie
15.00 uur
15.30 uur
16.30 uur
20.00 uur
20.00 uur
kunstrijden
biathlon
bobben
schaatseh
ijshockey
ijshockey
rodelen
ijshockey
ijshockey
ijshockey
ijshockey
ijshockey
ijshockey
rodelen
langlauf
schaatsen
skiën
ijshockey
ijshockey
rodelen
ijshockey
ijshockey
ijshockey
ijshockey
langlauf
bobben
schaatsen
ijsdansen
rodelen
paren, kort programma
20 kilometer individueel
tweemans derde en vierde omloop
5000 toeter heren
Ver. Staten-Noorwegen (gr. 2)
Tsj.-Slowakije-Roemenië (gr. 2)
dames en heren vierde omloop (finale)
Nederland-Japan (gr. 1)
Polen-Sovjet-Unie (gr. 1)
Polen-Finland (gr. 1)
Sovjet-Unie-Japan (gr. 1)
Officiële opening
Noorwegen-Tsj.-Slowakije (gr. 2)
Canada-Nederland (gr. 1)
W.-Duitsland-Roemenië (gr. 2)
Ver. Staten-Zweden (gr. 2)
dames en heren eerste omloop
30 kilometer heren
1500 meter dames
afdaling heren
Zweden-Roemenië (gr. 2)
W.-Duitsl.-Noorwegen (gr. 2)
dames en heren tweede omloop
Sovjet-Unie-Nederland (gr. 1)
Canada-Polen (gr. 1)
Finland-Japan (gr. 1)
Tsj.-Slowakije-Ver.
Staten (gr. 2)
5 kilometer dames
tweemans eerste en tweede omloop
500 meter dames en heren
twee verplichte dansen
dames en heren derde omloop
Aan faciliteiten heeft het Eric en zijn
één jaar jongere zus Beth nimmer ont
broken. Een privé-trainingszaal in de
riante ouderlijke woning is natuurlijk
een luxe, zoals het verder handig is dat
pa, chirurg van beroep, over een goed
Sommige schaatsers, zoals de Noor
se sprinter Fröde Rönning, de Neder
lander Sies Uilkema en de Zweed To
mas Gustafson konden hun nieuwsgie
righeid niet bedwingen en gingen op
onderzoek uit in Madison, de woon
plaats van de familie Heiden.
gevulde portefeuille beschikt. Finan
ciële beletsels zijn er nooit geweest, al
liggen voor een trainingsstage de Euro
pese banen bepaald niet naast de deur.
De laatste jaren heeft Eric Heiden ech
ter principieel geen beroep meer willen
doen op zijn vader, want hij wilde niet
in een uitzonderingspositie terechtko
men. Toen de Amerikaanse bond geen
geld had om de volledige selectie naar
Europa te sturen, weigerde Heiden op
eigen houtje te gaan.
Het was natuurlijk geen punt om in
het najaar en ’s winters dagelijks 130
kilometer tussen Madison en West Allis
af te leggen voor de training op de
kunstijsbaan. Het was een vast levens
ritme, ’s morgens studeren en ’s mid
dags in de auto naar West Allis. De
studieboeken liggen nu al een tijd in de
22.30 uur
23.00 uur
19.30 uur
20.00 uur
kunstrijden
kunstrijden
langlauf
skiën
ijshockey
ijshockey
noordse
combinatie
ijshockey
ijshockey
ijshockey
ijshockey
biathlon
schaatsen
skiën
noordse
combinatie
rodelen
kunstrijden
ijshockey
ijshockey
langlauf
schaatsen
skiën
springen
ijsdansen
paren kür
heren verplichte figuren
10 kilometer dames
reuzenslalom heren eerste omloop
Canada-Japan (gr. 1)
Zweden-Noorwegen (gr. 2)
springen 70-meterschans
Nederland-Polen (gr. 1)
Sovjet-Unie-Finland (gr. 1)
Tsj.-Slow.-W.-Duitsl. (gr. 2)
Ver. Staten-Roemenië (gr. 2)
10 kilometer individueel
1000 meter heren
reuzenslalom heren tweede omloop
15 kilometer langlauf
tweemans
heren kort programma
Zweden-W.-Duitsland (gr. 2)
Canada-Finland (gr. 1)
15 kilometer heren
1000 meter dames
afdaling dames
70-meterschans
één verplichte dans en vrije dans
Met enorme zelfdiscipline heeft hij
zich onderworpen aan een strak en
consequent schema. Hij vindt dat zelf
trouwens de normaalste zaak van de
wereld: „Ik zou niet weten wat ik met
mijn tijd moest doen als ik niet met
schaatsen of trainen bezig was”.
kast. He| leven van Eric Heiden bestaat
sinds anderhalf jaar helemaal uit trai
nen en schaatsen.
De natuurlijke aanleg van Eric Hei
den voor het schaatsen werd ontdekt
door Diane Holum. Hij was dertien
jaar toen de olympische kampioene
van Sapporo in West Allis clubtrain-
ster werd. De succesformule van Dia
ne Holum is dikwijls uitgeplozen,
maar niemand heeft in haar aanpak
revolutionaire elementen aangetrof-
Daar, in de Noorse hoofdstad pre
senteerde Eric Heiden zich als een zelf
verzekerd fenomeen op de schaats. De
jongensjaren had hij ineens duidelijk
achter zich gelaten. Steeds meer is Hei
den de laatste jaren trouwens zijn ei
gen gang gegaan. Hij kon zelf goed
beoordelen hoe de trainingsopzet van
Diane Holum voor hem geïnterpre
teerd moest worden. „Maar Eric is
heus geen superstar, die het met alles
erg gemakkelijk heeft”, aldus zijn
trainster, „aan het begin van dit sei
zoen, toen ik de zorg had over een
groep van twintig schaatsers, bemoei
de ik me haast niet met Eric. Tot ik in
de gaten kreeg dat hij in de put zat over
zijn 500 meter. Hij reed maar steeds
boven de 40 seconden en het heeft me
veel moeite gekost om de onzekerheid
uit zijn hoofd te praten. Onze planning
is volledig gericht geweest op Lake
Placid, daar moet het gebeuren en niet
eerder”.
14.30 uur
15.30 uur
15.30 uur
16.00 uur
19.00 uur
ijsdansen
kunstrijden
langlauf
schaatsen
skiën
ijshockey
ijshockey
ijshockey
ijshockey
ijshockey
ijshockey
langlauf
schaatsen
skiën
kunstrijden
kunstrijden
biathlon
skiën
ijshockey
langlauf
schaatsen
bobben
skiën
springen
01.30 uur
15.30 uur
17.00 uur
De Amerikaan sloeg op 18-jarige
leeftijd toe in Heerenveen als een dief
in de nacht. Zo althans ondergingen de
Noren het en nog altijd wordt rondge-
bazuind dat Eric Heiden zo maar uit de
lucht kwam vallen. En niet te vergeten:
met een rugzak. Het laatste is waar. In
de Olympische schaatswinter van 1976
maakte hij onopvallend deel uit van
een luidruchtig en vrolijk Amerikaans
schaatsgezelschap in Davos. Het uitge
laten groepje amuseerde zich vooral
met sneeuwballen gooien, maar Diane
Holum (in Sapporo winnares van het
Olympisch goud op de 1500 meter)
stond als een strenge kleuterjuf langs
de baan op het moment dat er serieus
gewerkt moest worden.
De schok die zijn machtsgreep ver
oorzaakte, doet een paar Noorse
schaatsers en hun coach nog huiveren
als ze aan die dag worden herinnerd. In
de Noorse kleedruimte, waar het ge
zang van de massa buiten niet was te
horen, ging de champagnefles van
hand tot hand om Jan Egil Storholts
wereldtitel te vieren. De uitbundige
stemming werd onderbroken toen de
masseur van de Noren binnenstormde
met de onheilstijding: „Die Amerikaan
is verschrikkelijk hard bezig tegen
Kleine. Hij wordt kampioen”. De No
ren verstarden en leken te veranderen
in ijspegels. Johs Tenmann, de oude
trainersbaas, vloekte hartgrondig, en
ging op de gang zitten met het hoofd
tussen de handen.
Gevoeliger had Eric Heiden de eerste
van de vele klappen die nog zouden
volgen niet kunnen uitdelen. De
schaatssport had kennis gemaakt met
een uitzonderlijk talent, dat een rigou
reuze omwenteling teweegbracht in de
tot dan uitsluitend door Europeanen
bepaalde krachtsverhoudingen. Een
tiener, die de spot dreef met de vastge
roeste logica en getraind werd door
een vrouw. Tenmann heeft het nooit
kunnen verkroppen dat hij geen doel
treffende tegenzet wist te bedenken.
Eric Heiden is tenslotte zijn ondergang
geworden.
kür
dames verplichte figuren
4x10 kilometer estafette heren
3000 meter dames
reuzenslalom dames eerste omloop
Roemenië-Noorwegen (gr. 2)
Tsj.-Slowakije-Zweden (gr. 2)
Polen-Japan (gr. 1)
Sovjet-Unie-Canada (gr. 1)
Finland-Nederland (gr. 1)
Ver. Staten-W.-Duitsland (gr. 2)
4x5 km estafette dames
1500 meter heren
reuzenslalom dames tweede omloop
dames kort programma
dames kür
viermans derde en vierde omloop
finaleronde
nr. 2 groep 1-nr. 2 groep 2
finaleronde
nr. 1 groep 1-nr. 1 groep 2
A bEBKLAKl
kunstrijden
bobben
ijshockey
DINSDAG 12 FEBRUARI
19.00 uur
19.30 uur
22.30 uur
23.00 uur
DONDERDAG 14 FEBRUARI
01.00 uur
15.00 uur
16.30 uur
17.30 uur
19.00 uur
19.30 uur
20.00 uur
22.30 uur
23.00 uur
VRIJDAG 15 FEBRUARI
02.00 uur
02.30 uur
MAANDAG 18 FEBRUARI
01.30 uur
14.00 uur
15.00 uur
17.00 uur
19.00 uur
19.30 uur
18.30 uur
DINSDAG 19 FEBRUARI
02.00 uur
02.30 uur
15.00 uur
16.30 uur
17.00 uur
18.00 uur
ZONDAG 17 FEBRUARI
02.00 uur
02.30 uur
15.00 uur
16.30 uur
17.30 uur
19.00 uur
20.00 uur
WOENSDAG 20 FEBRUARI
02.00 uur
14.00 uur
15.00 uur
16.30 uur
17.00 uur
19.00 uur
19.30 uur
22.30 uur
23.00 uur
VRIJDAG 22 FEBRUARI
01.30 uur
15.00 uur
16.00 uur
19.30 uur
ZATERDAG 23 FEBRUARI
02.30 uur
ZATERDAG 16 FEBRUARI
03.00 uur
15.00 uur
15.30 uur
16.30 uur
19.00 uur
19.00 uur
20.00 uur
22.30 uur
22.30 uur
WOENSDAG 13 FEBRUARI
02.00 uur ijshockey
02.30 uur ijshockey
20.30 uur
DONDERDAG 21 FEBRUARI
02.00 uur
02.30 uur
15.00 uur
16.30 uur
17.00 uur
20.00 uur
De aandacht voor de Amerikanen
legde het toen af tegen de recordraces
van Hans van Helden, die met Piet
Kleine het moreel opvijzelde voor de
Winterspelen in Innsbruck. Toch wees
Leen Pfrommer, de later door dezelfde
rijders aan de kant gezette bonds
coach, met nadruk op Eric Heiden. In
die tijd nog een tengere knaap. De
dijbenen hadden nog niet de kolossale
omvang van tegenwoordig. „Als die
lichamelijk volwassen is, kan het een
hele grote worden. Kijk eens wat hij nu
als 17-jarige al presteert. Onder de
twee minuten rijden op de 1500 meter
dat getuigt van enorm veel aanleg”,
merkte Pfrommer in Davos op.
Nee, helemaal onaangekondigd
kwam die eerste wereldtitel van Eric
Heiden niet. Op hetzelfde Friese kunst
ijs was hij in 1976 reeds vijfde geweest,
vooral dank zij een winnende 500 me
ter. De junioren hadden hem in hun
WK-toernooi ook al een jaar eerder
(Heiden werd toen tiende) ontmoet.
fen. Diane Holum: „De zwemsport
verschaft mij de meeste informatie
over trainingsopbouw. Dat is een erg
ontwikkelde tak van sport waar de
wetenschap zich over heeft ontfermd.
Als je dat met het schaatsen verge
lijkt, merk je pas goed hoe weinig dit
allemaal te betekenen heeft”.
De geringe internationale omvang
van het schaatsen heeft Diane Holum
een relativerende kijk op deze sport
bezorgd. „Zeker, Eric Heiden heeft erg
veel mee. Van nature heeft hij aanleg
en zijn werklust is buitengewoon. Maar
zijn prestaties bewijzen vooral hoe on
ontwikkeld de schaatssport nog is. Als
de wetenschap zich er intensief mee
zou bemoeien zul je een grote sprong
voorwaarts zien. Het is in vrijwel elke
anders sport toch zeker ondenkbaar
dat iemand er plotseling zo ver boven
uit steekt als Eric en dat op alle onder
delen”.
Rönning: „Zijn oefenstof is niet we
zenlijk anders, maar hij doet alles veel
intensiever dan wij gewend zijn. In juli
traint hij al drie keer per dag en in
totaal zo’n vijf uur”. Uilkema ontdekte
dat zijn eigen dagelijkse training onge
veer overeenkomt met de warming up
van Heiden. „Als wij klaar zijn, begint
zijn training pas. Dat is voor hem heel
gewoon. Sinds zijn veertiende is hij er
aan gewend omdat hij is opgegroeid in
een milieu waarin iedereen sportgek
is”.
De gestroomlijnde schaatser be
heerst inderdaad alle afstanden per
fect. Er is wel enige tijd getwijfeld aan
zijn capaciteiten op de 10.000 meter,
hoewel deze afstand beslissend was bij
het winnen van zijn eerste wereldtitel.
Nadien was het niet zo noodzakelijk
dat Heiden op de slotafstand van de
grote vierkamp tot het uiterste ging,
omdat de strijd al in een vroegtijdig
stadium beslist was. In Oslo maakte hij
het vorig jaar een eind aan die laatste
onzekerheid door fors onder de vijftien
minuten te duiken in het beste toernooi
dat ooit plaatsvond.
(Van onze sportredactie)
LAKE PLACID. Door niemand
opgemerkt reed hij in Innsbruck zijn
eerste olympische toernooi. Dat was
in 1976. Het jaar dus van Piet Kleine
en Hans van Helden. Nederland waan
de zich toen even terug in het tijdperk
van Schenk en Verkerk. Onopvallend
werd Eric Heiden als 17-jarige zeven
de op de olympische 1500 en 19e op de
5000 meter. Nu, vier jaar later, beloven
de Winterspelen in Lake Placid de
climax te worden van zijn onstuimige
carrière.
Acht wereldtitels zijn hem al ten deel
gevallen. In Heidens uitgebreide prij-
zencollectie ontbreekt alleen nog olym
pisch goud, maar de hele schaatswe
reld heeft zich er reeds lang mee ver
zoend dat het kostbaarste eremetaal in
Lake Placid voor hem is gereserveerd.
De verwachte goldrush van Eric Hei
den kan misschien worden onderbro
ken als de 500 meter aan bod komt, de
afstand met de grootste risicofactor.
Maar verder? De overige vier onderde
len zijn nog altijd voldoende om de drie
gouden medailles van Ard Schenk in
Sapporo te overtreffen.
Er is weinig verbeeldingskracht
voor nodig om te beseffen wat een
voorspoedige, en wie weet feilloze,
goudjacht voor Eric Heiden betekent.
Schaatsen mag in de Verenigde Sta
ten dan een volstrekt anonieme sport
zijn, zodra een fenomeen wordt volge
hangen met olympisch goud, zal hij in
het middelpunt van de belangstelling
komen. Zelfs Ard Schenk overkwam
dit acht jaar geleden.
Hoewel onbekend met het hard-
schaatsen op een 400 meter-baan, voel
den de Amerikanen haarfijn aan met
een superstar van doen te hebben.
Als Amerikaan had Ard Schenk die
plotselinge bewondering kunnen om
zetten in dollars, want de reclame
branche ziet het in sporthelden wel
zitten. Eric Heiden wacht daarom een
zonnige toekomst. Als de commercie
zich meester maakt van de goed ogen
de schaatsvorst, stromen onherroepe
lijk de dollars binnen. Dan blijkt weer
eens hoe lucratief amateursport kan
zijn. Eric Heiden houdt daarmee trou
wens zelf al een beetje rekening: „Als
ik in Lake Placid succes heb, zouden er
aantrekkelijke reclameaanbiedingen
kunnèn komen van bedrijven die iets
in me zien. In dat geval zal ik niet meer
als amateur worden beschouwd en is
het schaatsen helemaal afgelopen”.
(De aangegeven aanvangsuren zijn in Nederlandse tijd. Het tijdsverschil met
Lake Placid is zes uur).
heren kür
4x7,5 kilometer estafette
slalom heren
om de vijfde plaats
nr. 3 groep 1-nr. 3 groep 2
finaleronde
nr. 1 groep 1-nr. 2 groep 2
finalegroep
nr. 2 groep 1-nr. 1 groep 2.
50 kilometer heren
10.000 meter heren
viermans eerte en tweede omloop
slalom dames
90-meterschans
MAANDAG 25 FEBRUARI
03.30 uur
