Lord Soames maakt maatregelen bekend Graven naar water Meer samenwerking Akkoord in Riad over steun aan Pakistan Turkije en EG Verkiezingen op Gibraltar Ik Amerikaans Huis Teheran neemt besluit over Gomoelka weer in ere hersteld Associatie nieuwe impuls geven Amerikaanse functionarissen: weer activeren Toeristen dood Libië terug door lawine Parijs roept ambassadeur Theoloog Küng legt werk neer Den Uyl: Dialoog Moskou-VS eist vrijlating van Sacharov China beschuldigt Moskou van sjah-commissie „ondermijning” Bewijsmateriaal omkopingszaak niet vrijgegeven 4 I r 3 BINNEN- EN BUITENLAND 1980 door Nico Scheepmaker irsus ure u sten l-boo ?ven )orloj m Ka ?e Soo SP-ja ur laij eg da rterreit mend: irekert ena 'WOENSDAG 6 FEBRUARI •ag zoek (Van onze redactie buitenland) SALISBURY/DEN HAAG. De Britse gouverneur in Rhodesië, lord Soames, heeft maatregelen bekend gemaakt die een eind moeten ’maken aan de gewelddadigheden in het land. J 4 trijfël Rhodesisch geweld hard aangepakt 1 1 antirellenmateriaal i Een maand geleden vertelde ik hoe groot de actieve woordenschat van mijn dochtertje Janna op 1 januari 1980 was, de dag waarop ze precies anderhalf jaar oud werd. Ze gebruikte 63 woorden uit eigen beweging, dus zonder voorgezegd te zijn, zij het dat ze niet al die woorden even goed uitsprak. Ze zei bijvoorbeeld hardnekkig „tuig” inplaats van vliegtuig, maar je wist dan wel precies wat ze bedoelde. Een maand later zijn daar 26 woorden bijgekomen: Boek, bloem, bed, doos, haan, hand, hollen, hikken, ikook, kijken, kikker, knoop, koe, kukeleku, kijkkuit!, mooi, Marco, Mickey, mee, olifant (oof), potlood, stoel, ta§, Urno (Ernie van Se samstraat), weg!, zitten. Nu, precies een maand later, zegt ze nog steeds „tuig”. Het wonderlijke daarbij vind ik, dat ze vliegtuigen in alle standen en afmetingen herkent: hoog in de lucht, als speelgoed, als tekening en op foto’s, waarbij het er niet toe doet of het een tweedekkertje uit 1920 is of een Jumbo uit 1980, zoals het ook geen verschil maakt of de foto van opzij genomen is, of echt van voren af half van onderen. Elk vliegtuig, hoe ook gecamoufleerd, wordt onmiddel lijk geïdentificeerd als „tuig”. De woorden die ze op anderhalf)arige leeftijd actief gebruikte waren: aap, ap pel, aai, aan, au, auto, bal, bril, boven, banaan, boem, buik, bah, boom, brood, broek, dank, dag, dit, die, eend, ei, Ellen, heet, hallo, haar, hoofd, hap, ja, kaas, koek, klok, kin, lekker, mamma, muis, melk, nee, nou!, neus, oma, op, open, oog, o!, pappa, poes, paard, poep, pop, post, pakken, pellen, pen, Sara, ssst!, teen, tuig, tand, uit, wel!, weg!, woef. Dat zijn 82 woorden. Janna heeft er nu 89, ze ligt dus een maandje achter op Anne-Marie. Na die eerste vergelijking op anderhalf]arige leeftijd, schreef Tom van der Voort: „Ik vond het frappant op te merken dat 60 van de 63 woorden uit de woordenschat van Janna ook in die van Anne-Marie voorkomen. Van het lijstje van Janna gebruikt Anne-Marie de twee eigennamen (Sara en Ellen) niet, en daarnaast het woordje „kin”. Zo’n grote overeenstem ming had ik niet verwacht. Kennelijk zijn kinderen geneigd om bepaalde woorden van nature bij voorrang te leren”. „Bij het alfabetisch ordenen van de woor den viel mij op, dat de woorden met de beginletters c, f, g, i, q, r, v, x, ij en z zowel in het lijstje van uw als mijn dochtertje ontbreken, met uitzondering van de z in zitten, maar die letter kan Anne-Marie nog niet uitspreken (zij maakt er „titten” van). Dat juist de woorden met die beginletters ontbreken zal wel met de moeilijke uit spreekbaarheid te maken hebben. Maar het blijft toch typisch, want zowel u als ik hebben de nog niet correct uitgesproken woorden meegerekend”. Inderdaad begint ook geen van de 26 nieuwe woordjes van Janna met c. f, g, i, q, r, v, x, ij en z, behalve „ikook” en „zitten!”. Maar nog steeds niet: gauw, vlug, graag, veel, vallen, ijs, voet, vies, vuil, veel, varken, ga, geef, goed, roepen, ruiken, regen, zeggen, zei, fiets. Overigens, Janna mag dan geen „ijs” zeggen, althans niet uit eigen beweging, maar „ei” zegt ze wel. Geheimzinnig alle maal. kondigde maatregelen is de golf van ge weld die Rhodesië de afgelopen weken heeft getroffen doordat aanhangers, van de rivaliserende groeperingen in het land elkaar belaagden. Vanmorgen werd met een granaat een aanslag gepleeg op het huis van Robert Moegabe, één van de leiders van het Patri ottisch Front. Moegabe bleef ongedeerd. Een naaste medewerker van Moegabe raakte ernstig gewond nadat diens huis met raketten was bestookt. Guerrillastrijders van Moegabe hebben het vijf weken oude bestand in Rhodesië, verschillende keren geschonden. Rhodesi- sche strijdkrachten zijn naar de oostelijke provincies gestuurd waar enkele duizen den Moegabe-aanhangers zich nog zouden ophouden. De aanhangers van Joshua Nkomo, ook leider van het Patriottisch Front, zouden zich veel beter aan het bestand houden. De onderlinge verstand- ,,We’ moeten ervoor zorgen dat we niet in de verschrikkingen van een atoomoorlog raken door misverstanden of door onver schilligheid”, aldus Callaghan. Hij zei dat naar zijn mening de Socialistische Inter nationale de VS moet oproepen het SALT- 2 verdrag onmiddellijk te ratificeren. lied amef ven$ imef apefl hei icoiï alge! eed ngei Kame i lands ver dt ■fen» enigdt m als en da ronen opga m Ste vragei holtet «ome: d, dar latst. (Van onze redactie buitenland) WASHINGTON. Het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden heeft gisteren (Ba- i van veel aken ■n de Ka- i van izien geen te- de em be- het de ;of‘ ;en ;ui- lan i voor rbreid i, mag el om laten g ook aer de na af erder- m mi- n. Al mden i f0Ut' NAVO generas erd, dt s prodt instem ster Va Zakg jke vr, -Kame "gh.Ho gedaai rikaans ndel i kei® meti op i ber ii fan de aart ach| om* zijd aart den RCj ■hu> lan de ier- het met ’TI Aai, ach, af!, auto, bah!, boom, broek, buik, buiten, daar!, dag, dankjewel, dicht, dier, dop, druppel (van de Otrivin), drank je, èèèèh (hoort bij poepen), eend, één- twee (één woord), ha, hap-hap, hé, hoog! (bevel haar zo hoog op te tillen dat zij met haar hand de plafondbalk kan raken), hoppeta, ja, jurk, koffie, kom-maar, kop, kiek-kiek, kijken, kussen, lekker, lepel, lopén, mamma, Marleen (haar zusje), mauw, mee, melk, nat, nee (het vaaktst gebruikte woord), neus, Njjntje (van Dick Bruna), oh, oja, oké (van haar moeder), oog, ook, oor, op, open, ophebben (op het hoofd dragen), opdrinken, pakken, pap, pappa, poepen, sok, staan, stoel, tafel, theelepel, tingeling (geluid bij het aan de oren trekken), toet (claxon), tekenen, tong, uit! (het woord waarmee zij de dag be gint), uh, waf, weg!, woehaaa (zegt zij als ik haar achterna loop), zitten. Soames heeft aangekondigd zonodig politieke vergaderingen te verbieden en personen die met betrekking tot de ko mende verkiezingen intimidatie toepassen uit te sluiten van politieke activiteiten. Politieke partijen in bepaalde delen van het land zullen voor de verkiezingen wor den uitgesloten als zij in hun verkiezings campagne ongeoorloofde druk op kiezers toepassen. Aanleiding tot de door Soames aange- (Van onze redactie buitenland) WENEN. PvdA-fractieleider Den Uyl heeft gisteren op de eerste dag van de bijeenkomst van de conferentie van de Socialistische Internationale in Wenen ge zegd, dat de Internationale moet zoeken naar wegen om de dialoog tussen de Sov- jet-Unie en de VS gaande te houden. Vol gens Den Uyl kan dat bijvoorbeeld gebeu ren door het sturen van missies van gere nommeerde persoonlijkheden die in staat zijn beide partijen te benaderen. Het belangrijkste thema op de twee daagse conferentie, waaraan wordt deel genomen door de leiders van socialisti sche partijen uit 25 landen, is de kwestie- Afghanistan en de gevolgen daarvan voor de ontspanning. Den Uyl vroeg evenals de andere woordvoerders om terugtrekking van de Russische legers uit Afghanistan. Maar hij voegde hieraan toe, dat men niet op terugtrekking moet wachten alvorens de dialoog tussen Oost en West, te hervatten. De leider van de Britse Labourparty, Callaghan, waarschuwde voor een nieu we, catastrofale bewapeningswedloop in Europa. Er moeten volgens hem punten van overeenstemming of van vergelijk worden gevonden met de Sovjet-Unie. I van Bour- maart riklijk geval lat er gram- Zee- k dat ;t de it het (Van onze redactie buitenland) TEHERAN. De Revolutionaire Raad van Iran, die min of meer op treedt als regering, zal zich vanavond buigen over de instelling van de inter nationale commissie die de Iraanse grieven tegen de afgezette sjah moet onderzoeken. Gisteren heeft de raad zich ook beziggehouden met deze kwestie. Zoals bekend heeft secreta- ris-generaal Waldheim van de VN voorgesteld een onderzoekscommis sie in te stellen. Intussen is in de Iraanse hoofdstad een aantal Franse juristen aangekomen om te praten over de vorming van de commissie. Volgens de leider van deze groep zou de Ierse diplomaat Sean McBride voorzitter van de onderzoekscommis sie worden. Bij een inbraak in de ambassade van Nieuw-Zeeland in Teheran zijn gisteren officiële documenten en waardevolle eigendommen gestolen. De diefstal is vermoedelijk niet om politieke redenen gepleegd. In de Iraanse provincie Koerdistan heeft zich gisteren een reeks ontplof fingen voorgedaan, waarbij zes olie- leidingen werden beschadigd. Panama heeft Iran laten weten dat de sjah op borgtocht is vrijgelaten nadat hij eerder op verzoek van Iran was gearresteerd. De sjah mag Pana ma niet verlaten. De overeenstemming zou zijn bereikt tijdens besprekingen tussen de Saoedi- sche leiders en de Amerikaanse adviseur voor nationale veiligheid Brzezinski en onderminister van Buitenlandse Zaken Christopher in de Saoedische hoofdstad Riad. De beide Amerikanen zijn vannacht teruggekeerd naar de VS. Pakistan, een buurland van Afghanis tan, had het eerste Amerikaanse aanbod te gering gevonden. In Riad zou een plan zijn opgesteld voor economische en mili taire hulp aan Pakistan dat zou worden uitgevoerd door de VS en deels betaald door Saoedi-Arabië. Na afloop van de besprekingen werd in een verklaring meegedeeld, dat ook over het Midden-Oosten is gesproken. Volgens Westerse waarnemers heeft Saoedi-Ara bië de Amerikanen duidelijk gemaakt, dat men weinig steun van de Arabische we reld kan verwachten zolang Washington doorgaat met steun aan Israel zonder daarbij de Palestijnse kwestie tot een op lossing te brengen. Bovendien wordt door waarnemers ge meld, dat Saoedi-Arabië ernaar streeft Ik had verwacht dat het sneller zou gaan, dat de overmeestering van de taal, als de ban eenmaal verbroken was, eenpa rig versneld zou geschieden, maar met Janna is dat blijkbaar niet het geval. Op mijn eerste Trijfel hierover kreeg ik een brief van de psycholoog Tom van der Voort uit Koudekerk aan de Rijn, wiens dochtertje Anne-Marie op dat moment ook bijna anderhalf was. Ook hij noteerde Anne-Maries actieve woordenschat, en kwam tot het volgende lijstje: (Van onze redacteur in België, Jan Gerritsen) BRUSSEL. De Europese Negen en Turkije gaan hun samenwerking nieuw leven inblazen. Dit staat in een gemeenschappelijke verklaring die gisteren werd uitgegeven na de 25ste bijeenkomst van de zogeheten associa tieraad. Het is van het „grootste politieke belang om de associatie een nieuwe impuls te geven”, aldus de verklaring. De verklaring markeert een nieuwe „dooi” in de betrekkingen tussen de Euro pese Gemeenschap en Turkije, die onder de vorige Turkse regering van premier Ecevit „bevroren” waren. De nieuwe Turkse regeringsleider Demirel wil nau we banden met de EG. De Negen willen op hun beurt nieuwe inhoud geven aan het associatieverdrag dat Turkije en de EG al in 1963 afsloten. De regering in Ankara liet onlangs ook blijken geïnteresseerd te zijn in een aan vraag om lid van de EG te mogen worden. De Negen willen dat voorkomen omdat zo’n verzoek vrijwel onoverkomelijke po litieke problemen zou opleveren. Turkije met zijn enorme economische problemen en zijn miljoenen werklozen, die binnen een afzienbare toekomst niet het econo misch peil halen van landen als Grieken land en Spanje die zich ook bij de Ge meenschap (willen) aansluiten. In de verklaring waarmee de associatie raad werd besloten, beloven de Negen en Turkije te zullen nagaan hoe de associatie kan worden gewaarborgd „teneinde later de toetreding van Turkije te kunnen ver gemakkelijken”. Voor Ankara was dit vertoon van goede wil van de Negen vol doende, te meer daar ook nog werd vast gelegd dat de associatie met Turkije niet gewijzigd zal worden na toetreding van Griekenland tot de EG. Turkije heeft met een een hele reeks wensen inzake finan ciële en economische hulp in het vooruit zicht gesteld. een eigen krijgsmacht op te bouwen om zonder steun van buitenaf aan dreigingen het hoofd te kunnen bieden. Het Westduit- se weekblad, Bunte, meldde gisteren dat een Westduitse elïte-commandogroep naar Saoedi-Arabië gaat om militairen op te leiden. Ook zou het land grote hoeveel heden antirellenmateriaal hebben besteld. (Van onze redactie buitenland) PARIJS. Frankrijk heeft gisteren zijn ambassadeur en de hele diplomatieke staf van de Franse ambassade in de Libische hoofdstad Tripoli teruggeroepen. Het gaat in totaal om tien man. Een gelijk aantal Libische diplomaten moet uit Frankrijk vertrekken. Het besluit is een reactie op de aanval maandag door woe dende betogers op de Franse ambassade in Tripoli en op het Franse consulaat in de Libische stad Benghazi. (Van onze redactie buitenland) RIAD. Amerikaanse functionarissen hebben gisteren gemeld, dat de VS en Saoedi-Arabië het eens zijn geworden over hulpverlening aan Pakistan, welke omvangrijker zou zijn dan de achthonderd miljoen gulden die de VS aanvankelijk hadden aangeboden. (Van onze redactie buitenland) WARSCHAU. De Poolse partijleiding heeft gisteren op uitbundige wijze lof toe gezwaaid aan de in 1970 in ongenade gevallen Poolse partijleider Wladislaw Gomoelka. De lofprijzing lijkt in feite neer te komen op een officiële rehabilita tie van de voorganger van de huidige partijleider Edward Gierek. Gomoelka werd indertijd opzij gescho ven na de opstand van arbeiders in de Poolse havensteden aan de Oostzee. Sindsdien leidt hij een teruggetrokken leven en werkt hij, naar verluidt, aan zijn memoires. Gisteravond verspreidde het Poolse persbureau PAP de tekst van een brief die Gierek namens het Poolse politburo en namens het partij secretariaat aan Go moelka stuurde ter gelegenheid van diens 75ste verjaardag. In de brief wordt Go moelka „een eminent partij-activist” ge noemd en worden zijn „vaderlandsliefde, internationalisme en revolutionaire geest” geprezen, terwijl ook zijn „verdien sten voor de socialistische ontwikkeling van Polen” worden onderstreept. houding tussen Moegabe en Nkomo zou de laatste tijd sterk zijn bekoeld. De ver kiezingen in Rhodesië zou de laatste tijd sterk zijn bekoeld. De verkieziningen in Rhodesië zijn voor 27 tot en met 29 febru ari gepland. Nkomo heeft om uitstel ge vraagd vanwege de onrust in het land. Hij doelde op de druk die Moegabe-aanhan gers volgens hem op zijn supporters uit oefenen. De Rhodesische politie heeft een aantal Moegabe-aanhangers gearresteerd. Zij worden ervan verdacht een priester en diens medewerker begin deze maand te hebben vermoord. In de afgelopen zeven jaar zijn in Rhodesië 36 missionarissen vermoord. De partij Nederlandse hulpgoederen en verkiezingsmateriaal voor het Patriot tisch Front die vorige week naar Salisbu ry is gevlogen, wordt nog steeds vastge houden op het Rhodesische vliegveld. -.jJWK-. y f-**. GENÈVE (DPA/AFP/UPI/Reuter). China heeft gisteren bij de openingszit- ting van de VN-ontwapeningscommissie in Genève, de Sovjet-Unie er van beschul digd „onder welklinkende leuzen haar agressie, inmenging en ondermijnende ac tiviteiten in Azië, Afrika en Latijns-Ameri- ka te versterken”. De Chinese woordvoerder, onderminis ter van Buitenlandse Zaken Zhang Wen- jin, noemde de Sovjet-Unie niet bij name, maar sprak van „een der supermogendhe den”. Voor het eerst sinds de oprichting van dit ontwapeningsoverleg in Genève, achttien jaar geleden, nemen alle mogend heden die kernwapens bezitten (VS, Sov jet-Unie, Groot-Brittannië, Frankrijk en China) aan de conferentie deel. De afgevaardigde van de Sovjet-Unie Issraeljan, heeft gisteren het Russiche standpunt herhaald, dat Moskou slechts wil onderhandelen over kernraketten voor middellange afstand als de NAVO het besluit tot modernisering van de kern wapens in Europa terugneeint of op schort. (Van onze redacteur in Spanje, Peter Hattink) MADRID. De algemene verkiezingen op Gibraltar vandaag staan in het teken van de continuïteit. Zestienduizend stem gerechtigde inwoners van Gibraltar bren gen hun stem uit op een van de vijfentwin tig kandidaten, die elk hopen op een van de vijftien zetels. De vier deelnemende partijen hebben een gemeenschappelijke noemer: alles moet zoveel mogelijk bij het oude blijven en Gibraltar mag niet een punt van onderhandelingen worden bij de toetreding van Spanje tot de Europese Gemeenschap. Waarnemers verzekeren dat de Labour- partij van sir Joshua Hassan, die al 28 jaar op de rotspunt aan het bewind is, vanaf vandaag met een absolute meerderheid van 8 zetels weer voor vier jaar over Gibraltar de scepter mag zwaaien. De grootste oppositiepartij, de democrati sche Gibraltar-Britse Partij onder leiding van de advocaat Peter Isola, is sterk ge kant tegen de aansluiting van Gibraltar bij Spanje en verschilt met zijn rivaal sir Joshua alleen van mening over binnen landse zaken als onderwijs, schoolacconj- modatie en huisvesting. De inwoners van Gibraltar, die drie weken lang een saaie verkiezingscampag ne hebben gezien, voelen zich eensgezind door hun onzekere toekomst. De vaste bron van inkomsten door de NAVO-basis, die door Engeland beheerd wordt, heeft de overgrote meerderheid doen inzien dat een toekomst onder Britse vlag zekerder is dan een Gibraltar onder een jong demo cratisch Spanje. Volgens waarnemers op de rotspunt is juist het zoeken naar zeker heid van de inwoners van Gibraltar er de oorzaak van dat er vandaag bij de algeme ne verkiezingen weinig absentie wordt verwacht. WASHINGTON/TRENTON (AP, UPI). De Amerikaanse minister Civiletti van Justitie zal waarschijnlijk geen bewijsma teriaal aan het Congres verstrekken dat betrekking heeft op het onderzoek naar omkoping van acht Amerikaanse politici. Zoals gemeld zouden acht leden van het Congres en enkele ambtenaren betrokken zijn bij omkoping, uitgelokt door als ara- bische sjeiks vermomde agenten van de FBI. Civiletti heeft gisteren overleg gepleegd met vooraanstaande vertegenwoordigers van het Huis van Afgevaardigden. Van daag wordt de commissie van het Huis die op de ethiek van de Amerikaanse politiek toeziet, door het ministerie van Justitie ingelicht over „het bewaren van de inte griteit van het onderzoek” naar de omko- pingskwestie. Voorzitter MacDonald van de commis sie van toezicht op de casinospelen in de staat New Jersey heeft ontslag genomen. MacDonald zou 200.000 gulden hebben aangenomen van vermomde FBI-agenten om een niet-bestaande rijke arabi- sche zakenman vergunning te geven voor een casino in Atlantic City. MacDonald zegt „volstrekt niets verkeerds” te hebben gedaan. CERVINIA (UPI/DPAAP). Vier Britse toeristen zijn gisteren om het leven gekomen bij een lawine in de Noorditali- aanse wintersportplaats Cervinia. De lawine vernielde scholen, hotels een kazerne en tientallen hqizen. De plaats is van de buitenwereld afgesloten. Het ver keer in het hele Aostadal, waarin Cervinia ligt, ondervindt hinder van sneeuw. De Mont Blanctunnel is wegens lawinegevaar voor het verkeer afgesloten. met algemene stemmen een motie aange- WOOrddlSChat nomen, waarin de Sovjet-Unie wordt ge vraagd de binnenlandse verbanning van de dissident Sacharov ongedaan te maken. President Carter wordt in de motie ge vraagd het Kremlin ervan op de hoogte te brengen, dat men de kwestie-Sacharov ter sprake zal brengen bij de komende toet singsconferentie van de slotakte van Hel sinki, in Madrid. Andere landen worden opgeroepen maatregelen tegen de Sovjet- Unie te nemen. De VN-commissie voor de mensenrech ten in Genève heeft gisteren een motie besproken, ingediend door tien Westerse landen waaronder Nederland, waarin de Sovjet-Unie wordt gevraagd om meer in lichtingen over de kwestie-Sacharov. Op voorstel van Irak is stemming over de motie uitgesteld. Een Cambodjaanse vluchteling graaft in het Thaise kamp Sa Kaew. op vijftig kilometer van de grens met Cambodja, naar water. De kans dat hij op deze manier zijn dorst kan lessen is overigens niet groot, want het gebied daar is erg droog. De aanvoer van water door vrachtwagens met grote drinkwatertanks stagneert, zodat de vluchteling zelf maar het initiatief heeft genomen. TÜBINGEN (DPA/UPI). De rooms-katholieke theoloog Hans Küng heeft gisteren besloten geen colleges meer te geven aan de theolo gische faculteit van de universiteit van het Westduitse Tübingen. Zijn besluit komt nadat zeven van zijn negen collega’s gisteren een ver klaring uitgaven, waarin zij zeiden dat Küng moet vertrekken, omdat hij geen kerkelijke goedkeuring voor zijn werk meer heeft. Deze goedkeu ring is enkele maanden geleden door de Vaticaanse Congregatie voor de Geloofsleer ingetrokken, omdat Küngs denkbeelden niet strookten met de officiële leer van de rooms katholieke kerk. X- «X "aj -

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1980 | | pagina 3