VS SCHORTEN SANCTIES OP
Bisschoppen Nederland
buitengewone mensen
Britse parlementsleden
worden afgeluisterd
contra
stakers
Incidenten uitgebleven
Confrontatie Nederlandse
militairen en Israëliërs
Nederlandse boeren dreigen met acties
Verzet tegen EG-Iandbouwbeleid
Na BOSS en
DONS nu NIS
Voedselcentrum
Thailand dicht
vanwege strijd
Bobby’s
Cijfers over
troepen Cuba
in buitenland
1
■Mn
Belgische aartsbisschop Danneels:
Martelkamer
Dubbel
Uitspraak
Klein landje
Weekblad New Statesman:
2
VRIJDAG 8 FEBRUARI 1980
3
BINNEN- EN BUITENLAND
door Nico Scheepmaker
99
99
is
J
a
i
■oven
innen
«g
atsen
China
izorg
(Van onze redactie buitenland)
TEHERAN-WASHING
TON. De positie van de
nerv® Iraanse president Bani-Sadr,
die zich fel keert tegen het
optreden van de bezetters van
htinga de Amerikaanse ambassade in
Teheran, is gisteren versterkt
door zijn benoeming tot hoofd
van de Revolutionaire Raad.
Iwater
elijk
iohol JJ^anden, terwijl EG-landbouwcommissaris Gun-
-an de
dins-
tnjfël
nu in
Nederland voorspellen acties in de komende
niet halen.
>orl za;
delach het gehele voorstellenpakket zal terugne
men, indien de voorgenomen bezuinigingen het
ren op
schip,
net me
die als
aan ds
ioor df
nobilh
nu eet
gaande
nehulp-
ok do
In eet
'an de
g voa
an zij
vaarbi;
onder.
ring et
klein
de ste
iten ti
houde
adsvet
meege
derge
imoge
erdich
Het afluisteren zou zowel met afluis
terapparatuur gebeuren als door middel
van het aftappen van telefoongesprekken.
Volgens het weekblad worden ook vak-
last van
premier Margaret Thatcher zouden de
leiders van het Rhodesisch Patriottisch
Front, Moegabe en Nkomo, zijn afgeluis
terd tijdens de topconferentie in Londen
over de toekomst van Rhodesië.
Zowel het ministerie van Binnenlandse
De benoeming is goedgekeurd door de
ayatollah Khomeini, de geestelijk leider
van Iran. De Revolutionaire Raad treedt
op als uitvoerende macht en zal zijn werk
blijven doen tot Bani-Sadr en voorlopige
langrijkste verdeelcentrum voor voedsel
in het gebied voorlopig te sluiten.
Het gaat om de streek rond de grens
plaats Aranyaprathet, waar enkele hon
derdduizenden vluchtelingen verblijven.
Intussen heeft de Revolutionafie Raad
van Iran besloten, dat de studenten die de
ambassade bezet houden geen radio- en
televisie zendtijd meer krijgen zonder toe
stemming vooraf van de autoriteiten. Ba
ni-Sadr had eerder scherpe kritiek geuit
op het eigenmachtig optreden van de be
zetters. Hij noemde hen „kinderen die
geen fatsoen kennen” en „dictators die
een regering binnen een regering willen
vormen”.
commissie
bekend.
Danneels was tijdens de bijzondere
synode van Nederlandse bisschoppen
in Rome onder meer leider van het
debat en vice-voorzitter. Hij zei giste
ren van mening te zijn, dat de bis
schoppen de situatie in de Nederlandse
kerkprovincie oprecht en helder heb
ben uitgelegd en dat bij het bereiken
van de conclusies geen druk is uitgeoe
fend.
Volgens de aartsbisschop gelden de
problemen in de Nederlandse kerkpro
vincie voor alle roomskatholieke gelo
vigen in de wereld en scheppen de
gevoltrekkingen van de bijzondere sy-
Bij de grote staalfabriek
in het Britse Sheerness
houden bobby 's met ver
eende krachten postende
staalarbeiders in bedwang,
die op hun beurt proberen
vrachtwagens met staal te
gen te houden. Uit ver
scheidene delen van Enge
land kwamen gisteren sta-
kingspiketten aan, om er
voor te zorgen dat ook het
werk in Sheerness ,,plat
gaat.
Nu zult u misschien zeggen: zo’n pam
flet van de Werkgroep Uruguay Amster
dam, postbus 4651, 1009 AR Amsterdam,
tel. 020-128020 zal de situatie wel een beet
je gekleurd weergeven, al was het maar
voor het goeie doel. Laten we nu eens
aannemen dat ze het dubbel zo erg hebben
gemaakt als het in werkelijkheid is, hoe
wel de ervaring leert dat juist al die groe
peringen die actie voeren tegen misstan
den, politieke gevangenen, martelingen
etcetera de neiging hebben heel scrupu
leus met hun cijfers om te springen en
liever te onderbieden dan te overbieden
om zo geloofwaardig mogelijk te blijven.
Maar goed: dubbel zo erg! Dan blijft er
toch nog genoeg ellende in Uruguay over,
leest u de cijfers er nog maar eens over na.
U hoeft daarbij niets door twee te delen,
dat had ik al voor u gedaan, u moet alle
cijfers integendeel met twee vermenigvul
digen als u de cijfers van de werkgroep
vertrouwt. Dus niet 30.000 mensen gemar
teld maar 60.000. Maar u mag van mij ook
best 30.000 denken, als u die dan maar wel
even afzet tegen de bevolking van Zuid-
Holland. Er zitten dus meer dan 2000 (of
toch 4000?) Hagenaars, Dordtenaars, Rot
terdammers, Delftenaren, Vlaardingers
en Leienaars continu gevangen. In die zes
jaar van militaire dictatuur hebben 40.000
Zuidhollanders (de hele bevolking van
Katwijk, maar volgens de werkgroep de
hele bevolking van Delft) gevangen geze
ten, terwijl 125 (of toch 250?) ingezetenen
van Bodegraven en Schiedam en Gouda
en Schoonhoven en Ridderkerk vermoord
werden of spoorloos zijn verdwenen.
Het is natuurlijk een beetje ’n flauwe
wisseltruc Uruguay te vergelijken met
Zuid-Holland, maar het is wel een verge
lijking die enig inzicht verschaft in de
omvang van het kwaad in zo’n ver verwij
derd landje. Doelend op de politieke ge
vangenen, heeft de voorzitter van het Mili
tair Hooggerechtshof, kolonel F. S. Ledes
ma, onlangs verklaard dat Uruguay zich
1600 problemen op de hals had gehaald
om 1600 doden te vermijden. Blijkbaar
vond hij het prijzenswaardig dat deze
1600 politieke gevangenen (zijn voorzichti
ge schatting) niet geëxecuteerd waren,
maar ten laste van de samenleving in
leven werden gehouden. Zo’n uitspraak
tekent de situatie nog beter dan getallen,
al was het maar omdat hij niet gedeeld of
vermenigvuldigd kan worden.
En ’t is eigenlijk maar zo’n klein landje.
Alleen als voetbalnatie heeft het een grote
naam. U denkt nu natuurlijk dat ik Neder
land bedoel, maar dat is helemaal geen
klein landje. Ik heb het over Uruguay, dat
we ten onrechte geneigd zijn in één adem
te noemen met andere Zuidamerikaanse
landen als Argentinië en Brazilië en Peru.
Peru heeft zes keer zoveel inwoners en is
zeven keer zo groot. Argentinië heeft tien
maal zoveel inwoners en is 13 keer zo
groot, en Brazilië heeft veertigmaal zoveel
inwoners en is bijna vijftigmaal zo groot.
i zaken
dgerjja
uebari
Ecci»
ke vu-
:er va
>gs ge-
e Alge-
Neder-
gascon-
iome»
len u
ver-
10.000
>lijven
uizen-
Leid (I
aantal
waar-
n fors
btena-
i brie! op een omvangrijk conflict. De boeren en tuinders
iat nie
legatie
China
J. G
Vanui
s noga
(Van onze redactie buitenland)
BANGKOK. De Vietnamese militai
re activiteiten nabij de grens van Cam
bodja met Thailand hebben de internatio-
Volks-
m
keling
kam-
sestes-
et zij»
;eeste-
tarden
De Europese ministers van Landbouw die zich binnen
kort over Gundelachs voorstellen moeten uitspreken,
staan niet alleen onder druk van de boeren, maar ook van
het Europees parlement. Dit eist dat de EG-landbouwuit-
gaven omlaag gaan. Gundelach waarschuwde gisteren
dat zelfs bij de huidige situatie, zonder rekening te
houden met de voorgestelde prijsverhogingen, de bijdra
ge van de EG-lidstaten vergroot moet worden om de
Europese begroting staande te houden. De door de minis
ters van Financiën tot nu toe gehandhaafde bijdrage van
één procent van alle BTW-opbrengsten per lidstaat, zal
volgens Gundelach volgend jaar moeten worden uitge
breid.
KAAPSTAD (Reuter). De Zuidafri-
kaanse inlichtingendienst ondergaat bin
nenkort zijn tweede naamsverandering
binnen achttien maanden. Tot de helft
van 1978 voerde de dienst onder leiding
van Hendrik van der Bergh. Van der
Bergh trad in 1978 af nadat zijn naam was
genoemd in het schandaal rond het minis
terie van Voorlichting. Na zijn vertrek
kreeg de dienst de naam DONS (Departe
ment voor Nationale Veiligheid).
Met ingang van 1 april gaat de dienst
NIS heten (Nationale Inlichtingendienst).
Ook dit keer volgt de naamsverandering
op kritiek op de activiteit van de inlichtin
gendienst. Ditmaal wordt de inlichtingen
dienst er door een oud-agent van beschul
digd vooraanstaande politieke figuren in
Zuid-Afrika te hebben bespioneerd.
Een van de voornaamste resultaten
die op de synode zijn bereikt, is volgens
Danneels het voornemen om de rol te
definiëren van bisschop, priester en
leek. Hij meent dat de leken een grote
rol is toebedacht, maar dat een priester
aan het hoofd van een parochie moet
blijven. Dat de synode ten gunste van
het celibaat heeft gekozen, wil niet
zeggen dat dit onderwerp niet meer te
sprake gebracht kan worden, zo meent
de aartsbisschop. Dit zou vanaf nu
echter in universeel verband moeten
gebeuren.
Bij een omvangrijke zuiveringsoperatie
in Iran zijn gisteren 145 hoge luchtmacht
officieren ontslagen. Tegen hen wordt een
onderzoek ingesteld wegens samenzwe
ring tegen de Islamitische republiek. In
afwachting van dat onderzoek mogen ze
het land niet verlaten. Onder de beschul
digden bevinden zich 92 generaals van de
luchtstrijdkrachten. De ontslagen werden
bekend gemaakt door de islamitische op
perrechter Sadegh Khalkali.
Sterkere positie
voor Bani-Sadr
maa« nale hulporganisaties genoodzaakt het be-
dszorj
kkeljji
luitinj
n kat
chad!
willet
jlksge-
;er op
Ie slui
srisico
op de
irzittei
ferenli
(Van onze redactie buitenland)
LONDEN. Volgens het gezag-
-plandi hebbende Britse weekblad New Sta-
Chin» tes-man worden zowel parlementsle
den als ambassades van bevriende
landen, zoals die van Verenigde Sta
ten, afgeluisterd door de contraspio
nagedienst MI 5 en Scotland Yard.
Landbouw Comité (KNLC) en vice-voorzitter van de
belangrijke EG-boerenorganisatie COPA zei gisteravond
voor de radio, dat acties in Nederland of op Europees
niveau mogelijk zijn „als men de zeer gerechtvaardigde
verlangens van de boer blijft negeren”. Hij denkt onder
meer aan massale optochten naar Brussel of Straats
burg, maar kondigde hierbij aan dat de burger van de
acties niet de dupe zou worden.
sche grenspatrouille ontdekt, vlakbij de
kibboets Elon in het noorden van Israel.
Een Israëlische soldaat raakte licht ge
wond na een daarop volgend vuurgevecht
tussen Palestijnen en de militairen. De
Palestijnen waren onopgemerkt door het
gebied getrokken dat het Nederlandse
UNIFIL-detachement controleert.
Bij de achtervolging van de Palestijnen
kwamen de Israëlische militairen op UNI-
FIL-terrein waarna de soldaten door de
Nederlanders werden onderschept. In een
ander gebied dat onder Nederlands be
heer staat werden zeven Israëlische mili
tairen aangehouden die ook op zoek wa
ren naar Palestijnse guerrillastrijders.
De rebellerende Libanese majoor Had-
’oor het
ouders
edkopt
tvervui
ii vering
overbn
lefenss
Nadat Nederlanders en Israëliërs ruim
een uur met elkaar hadden onderhandeld
keerden de Israëlische militairen rechts
omkeert. Er deden zich geen incidenten
voor.
Vier Palestijnen waren gisternacht op
Israëlisch grondgebied door een Israeli-
node een precedent voor de gehele
kerk. „De Nederlandse synode moet
een voorbeeld zijn voor de hele kerk.
Maar er zullen zich nog problemen
voordoen in Nederland. De bisschop
pen waren teleurgesteld, ongelukkig.
Maar ik hoop dat de Nederlandse kerk
ervan overtuigd zal geraken dat het
Tweede Vaticaans Concilie niet voor
bij is, in tegendeel, nog voortduurt,”
aldus de nieuwe aartsbisschop.
tschat> regering heeft gevormd.
In Washington concentreert de hoop
van de Amerikaanse regering op een spoe
dige oplossing van de gijzelingskwestie
zich steeds meer op Bani-Sadr. De VS
besloten gisteren hun plannen voor econo-
klaai--
(Van onze redactie economie)
BRUSSEL. De gisteren bekendgemaakte
nieuwe EG-landbouwprijzen dreigen uit te lopen
dringen, maar tegens een belangrijk onderdeel uitmaakt
van de bezuiniging op de EG-landbouwuitgaven. Wordt
de heffing niet geaccepteerd, dan zal hij al zijn voorstel
len terugnemen. Bovendien zei Gundelach dat zijn oor
spronkelijke plan was geweest, de landbouwprijzen dit
jaar geheel niet te verhogen, in verband met de huidige
economische situatie en de marktpositie van de Gemeen
schap.
Heus, Uruguay is echt een klein landje,
het heeft minder inwoners dan Zuid-Hol
land. Maar zo klein als het is heeft het toch
een typerende bijnaam: „Martelkamer
van Latijns-Amerika”. Terwijl het in het
verleden juist een van de betere landen in
Zuid-Amerika was, zowel wat de politieke
vrijheden als de arbeidsvoorwaarden be
treft. Wat Nederland in Europa was, dat
was Uruguay in Zuid-Amerika, zo onge
veer. In 1945 bijvoorbeeld, wilde Uruguay
dat de Verenigde Naties ingrepen in lan
den waar de mensenrechten werden ge
schonden. Die behoefte is er nu niet meer.
Gisteren kreeg ik op het Spui in Amster
dam een pamflet in handen gedrukt door
een Uruguees, waarin wat gegevens staan
over de situatie in zijn land sinds de
militaire staatsgreep van 27 juni 1973.
Sindsdien is het Nationale Parlement ont
bonden, werden de CNT (Arbeiders Vak
centrale), de FEUU (Studentenfederatie)
en alle linkse politieke partijen verboden,
werden alle politieke activiteiten verbo
den en werden 7500 politici hun burger
rechten ontnomen. Uiteraard werden ook
alle vakbondsactiviteiten verboden, meer
dan 40.000 mensen hebben gevangen geze
ten, meer dan 30.000 mensen werden ge
marteld, meer dan 2000 mensen zitten
continu in de gevangenis, waarbij een op
de vijf gevangenen een vrouw is. Er wer
den 200 vakbondsfunctionarissen gear
resteerd, waaronder 10 van de 17 vak
bondsleiders. In de martelkamers zijn
meer dan 125 mensen vermoord, of zij
verdwenen spoorloos (onder hen waren
ook kinderen) en meer dan 5000 kinderen
groeien op zonder vader, zonder moeder,
of zonder ouders. Niet minder dan 27
procent van de nationale begroting wordt
besteed aan de repressie, waardoor het
loon van de arbeiders tot een kwart is
gedaald. Volgens de officiële cijfers is de
werkloosheid momenteel 7 procent. Geen
wonder dus dat meer dan 350.000 inwo
ners Uruguay ontvlucht zijn en
ballingschap leven.
BRUSSEL (AP). De nieuwe
aartsbisschop van België, mgr.
Godfried Danneels, heeft gisteren
op zijn eerste persconferentie in
Brussel gezegd, dat de Nederland
se bisschoppen „buitengewone
mensen” zijn met „een opmerke
lijk begrip en gevoel voor de gelo
vigen hunner kerk”.
In Nederlandse EG-kringen vindt men met name de
„superheffing” die Gundelach wil instellen om de
overproduktie van melk tegen te gaan, een verkeerde
aanpak. Bovendien is men van mening dat de verhoging
van de landbouwprijzen te gering is voor de Nederlandse
agrariër om met zijn inkomen te blijven op een niveau
dat vergelijkbaar is met andere ondernemers. In de
Nederlandse situatie zou een verhoging van ongeveer 7,5
procent nodig zijn, zo heeft men berekend. Dit was bijna
gelijk aan de eis van de EG-boerenorganisatie COPA.
Landbouwcommissaris Gundelach zei gisteren tijdens
een toelichting op zijn plannen, dat de superheffing niet
alleen tot doel heeft de overproduktie van melk terug te
ambassades, journalisten, scheepvaart
maatschappijen en enkele parlementsle
den worden afgeluisterd. Vanuit een post
kantoor in de Londense wijk Chelsea ope
reert volgens het weekblad de dienst die
hiermee is belast.
Minister Whitelaw van Binnenlandse
Zaken zei vorige week in het Britse parle
ment dat het afluisteren van telefoonge
sprekken een belangrijk wapen is bij de
misdaadbestrijding. Hij gaf toe dat er
jaarlijks duizenden telefoonlijnen worden
afgetapt, hoofdzakelijk in opdracht van
MI 5 en Scotland Yard.
Premier Thatcher heeft, evenals haar
voorgangers, verklaard dat het afluiste
ren van telefoongesprekken aHeen kan
gebeuren met speciale toestemming van
de minister van Binnenlandse Zaken. Vol
gens de New Statesman is voor het aan
brengen van verborgen microfoons echter
geen ministeriële toestemming nodig.
Het weekblad zegt dat het budget van
ongeveer 160 miljoen gulden van de Britse
geheime dienst bij lange na niet voldoen
de is om de geschatte werkelijke kosten
1,2 miljard gulden te dekken. Binnen
landse Zaken, Defensie en Buitenlandse
Zaken zouden het tekort aanvullen.
mische sancties tegen Iran voorlopig- in de
ijskast te zetten, teneinde op die manier
een bijdrage te leveren aan een diploma
tieke oplossing van de gijzeling.
De plaatsvervangend minister van Bui
tenlandse Zaken van de VS, Warren
Christopher, noemde de situatie rond de
gijzeling gisteren „tamelijk veelbelo
vend”, al voegde hij daar onmiddellijk
aan toe dat hij „geen valse hoop” wilde
wekken. De Amerikaanse minister van
Buitenlandse Zaken Vance sprak gisteren
van „een veranderde situatie”, zonder in
te gaan op details. Secretaris-generaal
Waldheim van de VN verklaarde gisteren,
dat president Bani-Sadr bezig is voorbe
reidingen te treffen voor de invrijheidstel
ling van de gegijzelden, die mogelijk voor
de Iraanse parlementsverkiezingen van 7
maart zal plaatsvinden.
Volgens het Koeweitse weekblad Al
Khadaf staat Waldheim in contact met
Bani-Sadr over de oprichting van de inter
nationale commissie die de misdaden van
de sjah moet onderzoeken. Wanneer die
Naar verluidt willen de hulporganisaties
voorkomen dat de vluchtelingen zichzelf
in gevaar brengen door naar de verdeel-
post te komen.
Van twee zijden is gisteren gewaar
schuwd voor een nieuwe hongersnood in
Cambodja. UNICEF-directeur James
Grant zei gisteren tijdens een persconfe
rentie die zijn bezoek aan Cambodja af
sloot, dat er dit jaar in Cambodja tenmin
ste tweehonderdduizend ton voedsel en
veertigduizend ton hulpmiddelen voor de
landbouw nodig zijn. Het hoofd van het
bureau van de Wereldraad van Kerken in
Pnomh Penh, Jean -Louis Claveaud, zei
gisteren dat er nog altijd geen rijst is
geoogst in Cambodja en dat daarom op
nieuw ernstige voedseltekorten dreigen.
hoeveel soldaten in de loop van de tijd in
het buitenland zijn gesneuveld. Castro
sprak in zijn rede ook over de in december
begonnen zuiveringsactie gericht tegen
„anti-communistische groeperingen”.
Hoeveel mensen intussen zijn opgepakt, is
niet bekend. Volgens sommige Cubaanse
burgers zou het gaan om duizenden per
sonen.
(Van onze redactie buitenland)
HAVANNA. President Castro heeft
voor het eerst cijfers verstrekt over het
aantal Cubaanse soldaten in het buiten
land. „Op een gegeven moment” vochten
er volgens het Cubaanse staatshoofd
36.000 Cubanen in Angola, en 12.000 in
Ethiopië. Castro maakte de cijfers bekend
in een toespraak op een besloten zitting
van de Nationale Vergadering van Cuba
op 27 december. Het Britse persbureau
Reuter kreeg de gegevens gisteren in
handen.
Gastro zei niet hoeveel Cubanen zich op
dit moment bevinden in Angola, Ethiopië
of andere landen. Hij deelde ook niet mee
CDA
°l bondsleiders afgeluisterd. Op
2.KL 331
>assadi
en. Mi
ens di
itemai
ige wij
Zaken als politiefunctionarissen weiger-
/er di
lens0 jjew statesman
■n van
jrland
volte
waai
ft een
an Fi-
leege-
:te de
iecon-'
r met
werd:
ntiteit
nd.
(Van onze redactie buitenland)
JERUZALEM. Nederlandse mi
litairen die deel uitmaken van de VN-
vredesmacht UNIFIL in Zuid-Liba-
non, hebben gisteren twee keer Israë
lische soldaten tegengehouden die
vanuit Israel op zoek waren naar
Palestijnse guerrillastrijders.
^en gisteren commentaar op de publikatie
te geven. Voor volgende week heeft de
j.L.. i een artikel aangekondigd
zettui! ffaarjn de corruptie binnen de Britse ge-
heime dienst wordt behandeld.
In het nummer van deze week vertelt
een anonieme voormalig geheim agent dat
Nadat het Landbouwschap in een scherpe reactie het
oieuwe prijsbeleid voor de landbouw van de EG had
Veroordeeld, keerde zich gisteren ook de Christelijke
Boeren- en Tuindersbond (CBTB) tegen het EG-plan de
landbouwprijzen in het lopende jaar met slechts 2,4
Procent te laten stijgen. De afdeling Groningen heeft
Minister Van der Stee van Landbouw en Visserij in een
telegram verzocht onmiddellijk nationale maatregelen te
ontwerpen, die het voortbestaan van de bedrijven moe
ten waarborgen.
Voorzitter Luteijn van het Koninklijk Nederlands
aan de slag gaat, is niet
dad, die de christelijke militie in dat ge
bied aanvoert en UNIFIL hebben onenig
heid over de vraag wie zeggenschap heeft
over dit gedeelte van Zuid-Libanon. Had
dad werkt samen met het Israëlische
leger.
In het noorden van Libanon vonden
gisteren gevechten plaats tussen aanhan
gers van christelijke groeperingen. Daar
bij zouden vijf doden zijn gevallen.
Israëlische kanonneerboten, helikop
ters en verkenningsvliegtuigen hebben de
afgelopen dagen hun activiteiten in de
omgeving van, wat Israel noemt, Pales
tijnse bases opgevoerd. Dit wordt in ver
band gebracht met de aangekondigde te
rugtrekking van Syrische troepen uit de
Libanese hoofdstad Beiroet.
De hoofdstad is tijdens de burgeroorlog
van 1975-1976 het toneel geweest van hevi
ge gevechten tussen linkse moslims en
rechtse christenen. De Libanese regering
vreest dat het eigen ernstig verdeelde
leger nog niet in staat zal zijn de rust te
bewaren als de Syriërs Beiroet verlaten.
