Het Vege lijf in overleefde
toneelvorm en saaie regie
Expressieve kleur en vormgeving
Quartetto
Snelle beweging
Italiano
tekent Side Walk
evenwichtig
Ellen Foley: geen puur natuur
n
4^
w
Contrast van tenger lijf en volle stem als machtig wapen
L
Zuid-Holland trekt
subsidieregeling
monumenten in
1
18
19
VRIJDAG 15 FEBRUARI 1980
Woordenbrij vol kwasi diepzinnigheden
KUNST
SCHEVENINGEN. Een lyrische versie van West-side Story. Het
minstens zo gewaardeerd als solo-danser bij het Ballet Rambert.
F7
NOORDHOLLANDS PHILHARMONISCH ORKEST
P*'-
t-*
i zal va is de eerste vergelijking die zich bij je opdringt bij de openingsbeelden
eld ow van Side Walk, het (vernieuwde) ballet van de choreograaf Christop
her Bruce. Donderdagavond kreeg het zijn première en het bleek
rgenod direct een zeer „dansbaar” werk voor de zes dansers en drie danseres-
efs™* sen van het Nederlands Danstheater. Dat „dansbare” element is niet
ndem z0 verwonderlijk, want Christopher Bruce is niet de eerste de beste
tuk „Hi choreograaf uit Engeland en hij is bij zijn dansminnende landgenoten
Zbgel j A
ofdrollt
n het a
Esthetische tableaux-vivants bij het Nederlands Danstheater.
Het Ballet Rambert is het oudste dans-
va-
in Om
in Fraj
Wintel
i.
JAN BAART
irie.
(ADVERTENTIES)
e, tv-s
-- V
nieu»
20.15 uur
Concertgebouw Haarlem vrijdag 22 februari 1980
DERDE CONCERT SERIE C
nen
1. Doe
Anders dan in Utrecht, waar een stamp
vol en toegewijd Vredenburg het Ellen
Foley eerder deze week niet al te lastig
schijnt te hebben gemaakt, kan je in Am
sterdam altijd enige reserve proeven.
Hoezeer het publiek daar de visuele aan
trekkelijkheid van Foley dankbaar regi
streert, het wil wel degelijk een show zien
die staat als een huis. Anders dan andere
synthetische artiesten als Carolyne Mas of
in ons land Margriet Eshuys zangeres
sen die mij te hard beweren dat ze ieder
een van het podium zingen, maar dat in
praktijk nimmer schijnen te presteren
beschikt Foley wel degelijk over een zeke
re natuurlijkheid.
Gesteund door een voortreffelijke bac-
king-band, met twee leden uit Ian Hun
ter’s groep en de drummer van Meatloaf,
probeert Foley met grote inzet de optima
le communicatie met het publiek vorm te
geven. Goed zingend, haar lijf als een
soepele reflectie gebruikend van tekst en
imago komt ze een heel eind. Haar stem
gebruik wordt tegen het massale, maar
genuanceerde bandgeluid prachtig uitge-
mixt. De tegenstelling, het contrast van
het tengere lijf en de prachtige, volle en
volumineuze stem werken als een machtig
wapen. Eigenlijk zijn er voldoende rede
nen om Ellen Foley in de armen te sluiten
wanneer zij zich natuurlijk zou presen
teren.
DEN HAAG (ANP). Provinciale Sta
ten van Zuid-Holland hebben donderdag
besloten de subsidieregeling voor de res
tauratie van monumenten in te trekken.
Deze maatregel achtten zij noodzakelijk
om aan de groeiende tekorten van het
fonds voor monumentenrestauraties een
einde te maken. Met ingang van volgende
week worden geen nieuwe subsidieaan
vragen meer in behandeling genomen.
Met algemene stemmen werd een derge
lijk voorstel van Gedeputeerde Staten
kracht die Albee in zijn stuk wist te leg
gen. Wat Saunders doet is schermen met
kwasi-diepzinnigheden en de woordenbrij
die hij daarvoor nodig heeft is niet bij
machte dat te camoufleren.
Karl Guttmann heeft geprobeerd het
stuk met Ellen Vogel en Ton van Duinho
ven in de rollen van het oudere echtpaar
en Rita Maréchal en Bram van der VÏugt
als het wat jongere paar tot voorstelling te
verheffen. Hij heeft de kwaliteit van het
stuk waarschijnlijk sterk overschat. De
aangenomen. De provincie betaalt een ge
deelte van de subsidies die de ministeries
van CRM en Volkshuisvesting en Ruimte
lijke Ordening voor monumenten toe
kennen.
Op dit moment zou bij honorering van
alle lopende aanvragen een tekort ont
staan van ruim zeven miljoen gulden. Er
is daarvoor bijna 12 miljoen nodig, terwijl
dit jaar vier miljoen beschikbaar is. GS
vreesden dat dit gat nog groter zou wor
den als zij niet ingrepen.
Alle lopende aanvragen zullen nog in
behandeling worden genomen. Dit geldt
ook voor de verzoeken die nog niet bij de
provincie zijn terechtgekomen, maar voor
het eind van deze week door de ministe
ries zijn goedgekeurd.
18.30 U
10 Fazit
55 Jou
Amuse
let. 22.4
>r dovi
i.
>r dovi
i.
v-serit
0- Van.
ilversum
ending is
rbeke en
Verbeke
-derland.
axofonist
eombina-
itmaakte
Five, en
iek bezig
BALLET: Side Walk (wereldpremiè
re). Choreograaf Christopher Bruce.
Muziek Constant Lambert. Decor en
kostuums Pamela Marre. Glagoliti-
sche Mis (reprise). Choreograaf Jiri
Kylian. Muziek Leós Jandcek. Decor
en kostuums Walter Nobbe en Joop
Stokvis. Het Nederlands Danstheater
in het Circustheater te Scheveningen.
14 februari 1980.
Voorstelling: Het vege lijf. Toneelspel van James Saunders. Vrije produktie van
Accolade Producties B.V. Regie Karl Guttmann. Met Ellen Vogel, Ton van
Duinhoven, Rita Maréchal en Bram van der Vlugt. Vertaling Louisa Treves. Decor
Tanya MacCailing. Premierre 14 februari 1980, Cultureel Centrum, Amstelveen.
5 Jeugd
vs. 19.3
gen ei
10.10 D
ie. 20.41
15 MuB
speel
Ellen Foley: hoopvolle expressiviteit in nieuwe songs. (Foto Lex van Flossen)
10 Spot
Sona
rie. 20.1
.gramffl
igetallet
Religies
progran
•mpisch
>r Kon»
peel®
che Wis
Songs als Hide Away, What’s a matter
Baby en Look at that stupid Girl komen er
schitterend uit, maar sterken eigenlijk
niet het zelfvertrouwen. Foley acteert als
het ware de rollen die bij haar net even te
pastiche-achtige teksten passen. In het
ene nummer speelt zij de verleidelijke
femme fatale, in het volgende het eenza
me meisje dat de weg in de grote stad
kwijt is geraakt. Omdat zij de inhoud van
haar liedjes ook nog eens inleidt en een te
nadrukkelijk gebruik maakt van toneelat-
tributen werkt zij een zekere sjabloonach
tige presentatie in de hand. Zó moet de
song uitgelegd worden en niet anders, dót
idee. Een werkelijk delen van emoties, of
het nou agressie of tederheid is; daar
komt het niet van.
Ellen Foley heeft haar synthetische
voorgeschiedenis dus nog niet kunnen in
ruilen tegen een echt natuurprodukt. In
potentie is zij evenwel zeker in staat te
kunnen uitgroeien tot een werkelijke büh-
nepersoonlijkheid waarnaar je om andere
redenen dan dat zij er zo fabelachtig
vrouwelijk uitziet naar zou kunnen
kijken. Juist de expressiviteit in de nieu
we song The Deat of a Broken Heart en
A Ghost of a Chance doet feilloos aan.
Nog wat al te plastic klinken Hitparade,
Graham Parker’s Thundering Rain, Cos
tello’s Mystery Dance en Jerry Lee Lewis’
Great Balls of Fire. In de finale vindt
Ellen pas haar gemak in We belong to the
Night en de toegift Every Saturday Night.
Heel illustratief voor haar rolvastheid en
gebrek aan speelsheid is tenslotte het mo
ment waarop een klein meisje haar een
ruikertje komt aanreiken. Dan heeft zij
niet de kracht om de cadans de cadans te
laten en zo’n kleintje in haar armen te
sluiten. Foley, is nog iets te zeer een Bar-
biepop. JOHN OOMKES
AMSTERDAM. Het Quartetto Itali
ano heeft in de vijfendertig jaren van
zijn bestaan een onwankelbaar goede
naam op het internationale podium vero
verd. De aparte plaats die het tussen de
ensembles van evenwaardige klasse
steeds innam, werd daarbij vooral ver
oorzaakt door de veelzijdigheid waar
mee dit strijkersviertal een breed reper
toire tegemoet trad, altijd uitblinkend in
ineterpretaties die elk op zich op affini
teit met de onderhanden genomen mate
rie wezen.
Die image van veelzijdigheid werd gis
teravond weer bevestigd in composities
van Webem, die naast werk van Mozart en
Brahms dezelfde muzikale overtuiging in
de artistieke benadering kreeg. In We
berns tonale Langsame Satz en de daar
mee zo contrasterende post-seriële Fünf
Satze opus 5 wisselen de resolute, schert
sende, bijtende, spookachtige en lyrisch
klagende stemmingen elkaar in uiterst
kort tijdsbestek af.
Vooral opus 5 representeert een enerve
rende wereld, waarop het Quartetto Italia
no inging met zo’n natuurlijkheid bij het
uitspelen van de felste en subtielste nuan
ces, dat het hele gebeuren even vanzelf
sprekend leek als het overige, vertouwde-
re werk.
Om het even in welk programma-onder-
deel ook, kon je trouwens merken hoe
evenwichtig de interpretaties van dit Itali
aans Kwartet zijn. De tempi zijn conse
quent, de afstemming van de klank en
dynamiek nauwkeurig, de concentratie
enorm. Een voorname speelstijl, waarin
het ware, maar beheerst gehanteerde tem
perament op de juiste wijze direct aan
grijpt of anders op een boeiende manier
onderhuids voelbaar blijft.
Een bewonderenswaardige intensiteit
die al in de ter opening gespeelde, stevig
aangepakte Mozart, KV 589, in Bes, werd
aangetroffen en die voortduurde tot en
met Brahms’ opus 51 nr 2. Een Mozart
waarin de stemmen, evenwichtig op el
kaar afgestemd, zingend in elkaar
overgingen. En een Brahms met een min
stens zo gloedvol timbre, waarin plaats
was voor veel warmte en tederheid, die de
speciale sfeer van dit opus kracht bijzet.
JOHAN VAN KEMPEN
In snelle, dynamische bewegingspatro
nen vol originele combinaties heeft Chris
topher Bruce het jazzy element benut van
Constant Lamberts muziek, het concert
voor piano en negen spelers uit 1933.
Vooral de dansers-in-het-wit bewogen
zich met een nadrukkelijke plastiek, als
paren, als trio en als sextet. De eerste pas-
de-deux (danser-danseres) maakte niet
zo’n sterke indruk. Zowel de danser als de
danseres leken niet geïnteresseerd. In het
tweede en derde deel zijn echter beter
geslaagde voorbeelden aan te wijzen. Op
merkelijk is het verschijnsel dat de
choreograaf kennelijk meer geïnspireerd
wordt door snelle, dan door langzame
’tempi. Met name de tamelijk landerige
passages, die naast het jazzy element een
wezenlijk bestanddeel van de muziek uit
maakten, gingen gebukt onder spannings-
loze dans, zeker wanneer de danseressen
op het toneel waren. Zijn sex-genoten
kregen de betere momenten toebedacht
door Christoper Bruce. Zelf danser kan
hij zich kennlijk moeilijker in een vrouw
verplaatsen. Christopher Bruce heeft
enorm veel aandacht voor mooie beelden.
Als verstilde, esthetische tableaux-vivants
plaatst hij het ensemble in allerlei poses.
Soms vergezelt de sfeer van sentimentali
teit deze fraaie plaatjes, maar dat weke
gevoel krijgt niet de kans te overheersen.
Snelle vrolijke bewegingspatronen zorgen
direct voor contrast. Christopher Bruce is
duidelijk een vakman. Een avondvullend
programma met een overzicht van zijn
totale choreografische werk, zou een wel
kom initiatief zijn om het Nederlandse
publiek een compleet beeld te geven van
Bruce, als choreograaf, maar liefst ook als
danser.
verzuurd verder in de modder van het
leven.
James Saunders brengt ze weer alle vier
samen. Mervyn nodigt het jonge echtpaar
uit voor een etentje, als hij verneemt dat
het na een Amerikaans avontuur van ja
ren weer in Engeland terug is. De uit
komst is natuurlijk een catastrofe, want
het betreft een ernstig stuk. Het lijkt een
beetje op een aftreksel van Albee’s Wie is
er bang voor Virginia Woolf, maar Het
Vege lijf mist beslist de dramatische
>ri Place
J.30 Mc
ding
Journal
gramna
Journaal
Hen.
AMSTERDAM. Paradise by the
Dashboard Light was vorig jaar een
langdurige nummer-één hit van ene Mar
vin Lee Aday, een ongelofelijk zwetende
dikzak die zijn handen niet van een fra-
giel-sexy dametje kon houden. Hun con
versatie, gestoeld op het klassieke Beau
ty and the Beast-thema, sloeg bij brede
lagen van de bevolking in. Wekenlang
draaide het vervelende Toppop eindelijk
eens een leuk videootje: Meatloaf en Kar
la de Vito op de buis.
De werkelijke stem die Karla’s rol zong
was evenwel geleend van Meatloafs vori
ge tegenspeelster, ene Ellen Foley. Op
basis van haar auditieve bekendheid
bleek een eigen carrière in ons land moge
lijk. Enige maanden na het succes van
Pardise by the Dashboard Light rolde de
folder al door de brievenbus naar binnen:
Are you ready for a Night out with Ellen
Foley? Zeg daar maar eens nee tegen,
moet menigeen gedacht hebben.
Met de lancering van een solo-album
van het tot dan toe relatief visueel onbe
kende zangeresje kwam onmiddellijk de
doorbraak. Night Out werd een gouden
album, twee van de plaat getrokken sing
les te weten We belong to the Night en
What’s a matter, Baby eindigden hoog
op de hitlijsten. In sensuele foto’s en intie
me verhalen werd het publiek vervolgens
kond gedaan van Foley’s tragische jeugd,
haar harde zwoegen in de muziektheater-
productie The National Lampoon Show
en de musical Hair, etcetera, etcetera.
Eindelijk kwam haar geschiedenis neer
op de verzekering dat zij weliswaar een
gemaakte ster was, maar voor het zover
kon komen wel degelijk haar ziel en zalig
heid op het concertpodium was kwijt ge
raakt. De toevalligheid van het meatloaf-
succes dankzij de aanwezigheid van een
goede componist-tekstschrijver als Jim
Steinman en de mogelijkheid haar eerste
album door grote namen als Ian Hunter
en Mick Ronson te laten produceren, zou
den haar carrière alleen maar versneld
hebben.
Deze week maakt Foley haar concertde-
buut in ons land en dat is gezien de hier
vertelde voorgeschiednis eigenlijk een
testcase voor haar werkelijke capaciteiten
geweest. Want hoe lief iemand er in Mies
Bouwman’s Telebingo uit kan zien of hoe
vaardig zij op de plaat haar stem kan
laten opzwellen, alleen liveprestaties ver
tellen werkelijk iets over een artieste.
hoorspel-achtige constructie van Saun
ders produkt laat nauwelijks een toneel-
beweging toe en Guttmann mise-en-scène
laat dan ook veel te wensen over. In het
eerste van de twee bedrijven, dat als een
kennismaking bedoeld is, met de persona
ges en hun verleden, blijft de schaarse
toneelbeweging beperkt tot een enkele
draai, soms een loopje, maar dan maakt
de mise-en-scène in elk geval nog een
zinnige indruk. In het tweede bedrijf is
alleen de beweging van Ton van Duinho
ven relevant. De overige drie maken zinlo
ze ommetjes en bedienen zich van ouder
wetse toneelmatige gebaren en wel zó, dat
het steeds meer gaat irriteren. Bij Van
Duinhoven proefde ik nog iets van
overtuiging in datgene waarmee hij bezig
was, over de rest van het kwartet kan ik
weinig positiefs melden.
De voorstelling van Het vege lijf, zoals
die nu op de planken staat, doet overleefd
aan. Het is alsof je de toneelklok twintig
jaar terug hebt gezet en dat er sindsdien
geen enkele ontwikkeling op toneelgebied
geweest is. De merkwaardige keuze van
bijvoorbeeld Ellen Vogels feestjurk, ik
wist niet dat het nog mogelijk was.
Het decor waarin de voorstelling zich
voltrekt bestaat uit bruine totaal beklede
meubel-elementen en een bijbehorende
kastenpartij. Het doet denken aan onper
soonlijke suites van dure hotels.
KO VAN LEEUWEN
dirigent: ELYAKUM SHAPIRRA
solist: JAN WIJN - piano
Concertgebouw Kamermuziek, In
strumentale serie nr. 4: Quartetto Ita
liano, bestaande uit Paolo Borciani,
le viool, Elisa Pegreffi, 2e viool, Dino
Asciolla, altviool, Franco Rossi, cello.
Programma: Mozart, Brahms, We
bem. Kleine Zaal Concertgebouw Am
sterdam, 14 februari 1980.
A
Tgenocb
sum 2. In
•nsumen
igaan op
'bben ge-
>pen van
waar Ne
vijs kun.
is land te
n Neder
aandacht
ring van
lotte een
reau U
'acht vat
public!
zan opti
rtlenzen
>ij-TROS
r via Hl
ttnoet 4
omponii
over zij
nam 1
•edacta
Lodie” e
nponist
end oi
Morgei
tudiod
worde
imniste
omrij e
AMSTELVEEN. Nadat de Engelse
toneelschrijver James Saunders voor
zichzelf heeft vastgesteld dat hij niet vrij
is van egocentriciteit, zegt hij: „Mijn
stukken zijn vrucht van dialogen die ik
met mijzelf voer”. Na het aanhoren van
Saunders toneelspel Bodies, nu in een
vrije produktie van Karl Guttmann Het
vege lijf geheten, ben je geneidgd te gelo
ven dat de auteur héél wat tijd in die
gesprekken met zichzelf gestoken heeft.
Het vege lijf is in elk geval een aaneen
schakeling van tekst, een omhaal van
woorden en aan het slot van zo’n voor
stelling denk je alleen nog maar met
Shakespeare: Words, words, words.
Ih Het vege lijf staan twee echtparen
tegenover elkaar, een van ongeveer voor
in de vijftig, het andere zo’n jaar of tien
jonger. Ze hebben elkaar negen jaar niet
meer gezien, maar hun gezamenlijke ver
leden brengt ze weer samen. Eertijds is er
sprake geweest van partnerruil en daar
hebben de vier personages zo allemaal
hun verdrietigheden en pleziertjes aan
beleefd. Het jongere echtpaar, Helen en
David, lijkt na al die jaren te zijn herboren
en de oorzaak daarvan ligt verscholen in
een levensschool-achtige therapie. Gevoe
lens lijken niet meer in het geding, maar
ze voelen zich tot op het irritante toe
prima. Anne en Mervyn hebben dat zeldd-
zame genot niet geproefd en ploeteren
Concert: Ellen Foley in Carré. Be
zetting begeleidingsband: George
Meyer (keybords), Jeff Southworth
(leadgitaar), Russel Shirley (slaggi-
taar), Martin Briley (bas) en Joe Ste-
cro (drums).
Amsterdam, 14 februari 1980
en het repertoire kreeg een ombuiging
naar een moderne richting, waarbij het
l Nederlands Danstheater als voorbeeld
[moet hebben gegolden. Christopher Bru-
Ice, geboren in 1945, was één van de meest
[opvallende dansers uit het eerste seizoen
[van Ballet Rambert nieuwe stijl. Hij kreeg
-/direct zeer succesvolle hoofdrollen toebe
deeld: l’Apres-midi d’une Faune (Nijinski/
Rambert), Hazard (Norman Morrice) en
vooral Pierrot Lunaire (Glen Tetley). Mor
rice en Tetley bleven door de jaren
choreografieën maken waarin Bruce soli-
eerde. Nog afgelopen zomer had hij een
hoofdrol in Tetley’s The Tempest.
I De reeks eigen producties als choreo
graaf begon voor Christopher Bruce in
1969 met George Frideric, geïnspireerd op
de componist Handel. Living Space en
Wings volgden. Via onder meer Black
Angels, There was a time en vooral For
these who die as cattle, een opvallend
ballet zonder muziek, belanden we voor
zijn creatieve werk in 1980 met zijn laatste
twee balletten voor het Nederlands Dans-
Wintf theater, Interactions, dat twee weken gele
den in première ging bij de Springplank,
de aspirantengroep van het Danstheater,
ie loc en het nieuwste Side Walk, dat in een
oudere versie voor Ballet Rambert be
stemd was.
Opvallend is de overeenkomst in costu
mering tussen Side Walk en Wings, het
Winte derde ballet van Bruce. Bij Wings droegen
de dansers expressieve, kleurrijke kle
ding, de danseressen daarentegen slechts
effen wit. In het recente Side Walk een
,r dove soortgelijk contrast. Nu echter fungeren
drie respectievelijk in rood, groen en
voi blauw geklede danseressen voor het
Marol kleurrijke element tegenover het wit van
de dansers. Datzelfde rood, groen en
blauw was als accent ook terug te vinden
in het decor, een compositie in zwart en
le cj van steigers en wolkenkrabbers. De
totale vormgeving van Pamela Marre mag
overigens zeer effectief genoemd worden
voor een ballet dat een ochtend, middag
en nacht in New York verbeeldt.
JAN WIJN - piano
programma: Willem van Otterloo - Suite voor strijkorkest
Br|tten - Diversions on a theme for piano
Sjostakowitsj - Symfonie no 10
entrée f 12,— (a.i.) c.j.p. geldig
kaartverkoop en plaatsbespreken aan de kassa van het Concertgebouw, Lange
Begijnestraat 13, Haarlem van 10-15 uur; telefonisch 32 09 94 van 12-15 uur.
vat ma
oor „D gezelschap van Engeland, opgericht in de
caban jaren twintig. Door financiële problemen
iet Cab moest de van oorsprong klassiek gerichte
een g .groep in 1966 een nieuwe koers gaan
tzig, i ren. Het aantal dansers werd verminderd
als eb
