Shapirra dirigeert NPO effectief
ang of Four: grote potentie
Frans Verpoorten scherp
observator in Marokko
Belgen eren
Bob Scholte
Zangrecital bij
Muzenforum
Niets verrassends bij
cabaretgroep Vangrail
Dolf de Vries krachtig
in detailleringen
L
re
■ngelse band combineert boodschap met effectieve muziek
de krant natuurlijk!
Zondagsdichters
lopen warm voor
poëzieconcours
het is voor de
drummer en de dominee,
en het komt elke dag in de bus
Heerlijk, helder Heineken.
1
13
ZATERDAG 16 FEBRUARI
1980
DVORAKS BLAZERS-SERENADE ARTISTIEK HOOGTEPUNT
Schoonheid van Arabisch alfabet in beeld
We mogen niet klagen te alledaags
Geen samenhang in Jonge weduwe zoekt
12
KUNST
HAARLEM. „Op weg naar
steeds nieuwe overwinningen”, is
je slagzin waarop Richard
Strauss het eerste thema van zijn
symfonisch gedicht Don Juan ge
baseerd heeft. Die geest van jeug
dige hartstocht en overmoed,
klink gisteravond met felle gloed
op uit het Noordhollands Philhar-
monisch Orkest, dat onder lei
ding van Elyakim Shapirra met
overgave musiceerde. Shapirra is
intussen al een oude bekende hier
en de verstandhouding van deze
Israëlische dirigent en het NPO is
seer effectief.
Het Arabisch alfabet, zoals Frans Verpoorten dat in zijn etsen in beeld brengt.
JOHN OOMKES
Dolf de Vries.
i
t.
l
•S
Concert: The Gang of Four in Pa
radiso. Bezetting: Jon King (zang,
melodica), Andy Gill (gitaar, zang),
Dave Allen (bas, zang) en Hugo
Burnham (drums, zang).
Amsterdam, 15 februari 1980.
HAARLEM. Bij de stichting Beel
dende Kunst (Ged. Oude Gracht 121) ex
poseert tot eind februari de Haarlemse
kunstenaar Frans Verpoorten. Er hangen
etsen, waarvoor Verpoorten zijn materi
aal en inspiratie verzamelde tijdens lan
ge reizen door Marokko. De etsen van
Verpoorten zijn bepaald meer dan gra
fisch veredelde vakantiekiekjes. Niet al
leen zien ze er vaak bijzonder fraai uit, er
is hier duidelijk ook een man aan het
werk met een warme belangstelling voor
de cultuur van het Noord-Afrikaanse ko
ninkrijk.
Veel geloofwaardiger wordt hij als hij in
de huid van een slachtoffer kruipt. Die
van een Argentijnse vader bijvoorbeeld,
die aan de hospita van zijn vermiste doch
ter komt vragen hoe het ging toen ze het
meisje kwamen halen, en dat blijkens de
tekst al voor de derde keer doét. In dit
genre weet hij zijn grootste kracht te
gebruiken, zijn gevoel voor details. Dat
blijkt nog meer waar hij over heel alle
daagse zaken praat. Hij speelt een vader
die zijn opstandige zoon in het geijkte
Een ander groot orkeststuk, de Eerste
Roemeense Rhapsodie van Georges Ene-
scu die op deze avond als uitsmijter dien
de, stamt uit dezelfde (fin de siècle-)tijd
maar kent niet de pretentie van de Duitse
laatromantiek, zoals die met name in de
jonge Strauss doorleeft.
---
AMSTERDAM. Een groeiend pu
bliek voor nieuwe en levendige rockmu-
tiek tekent zich nog altijd in de hoofd
rad af. Neem nou The Gang of Four uit
ie Middenengelse industriestad Leeds,
tot nog toe een relatief onbekende band,
die medio vorig jaar het Nederlandse
festival van Rock against Racism oppep
te. The Gang of Four zijn muzikaal sterk
afwijkend van wat als doorsnee wordt
gezien, in intellectueel opzicht van een
bijzonder niveau en qua boodschap poli-
tiek-actief ingesteld. Kortom, voldoende
m nooit door Hilversum 3 opgemerkt te
worden, maar de muziek wordt desalniet
temin hier ter lande op prijs gesteld en
Paradiso zit vol.
Ook bij boekhandels, culturele cen
tra en bibliotheken in het land wor
den op grote schaal gedichten van
amateurpoëten ingeleverd. Per deel
nemer mogen er niet meer dan drie
gedichten worden ingezonden en elk
werkstuk mag niet langer dan dertig
regels zijn. Uiterlijk tot 2 maart kan
men met zijn verzen terecht. Een jury
selecteert tien uitblinkers, die hun
werk voorlezen in een NOS-televisie-
programma van Jef Rademakers, dat
op 31 mei in De Flint in Amersfoort
wordt opgenomen en de dag daarop
zal worden uitgezonden. De allerbes
te krijgt de Gouden Lier.
Wie nog een kans op deze bekro-
i ning wil maken, moet zijn dichterlijk
produkt zo snel mogelijk opsturen
naar het Organisatiecomité Natio
naal Concours Zondagsdichters, p.a.
CPNB, Postbus 10576, Amsterdam.
AMSTERDAM. Als een cabaret-
'oep met een nieuw programma komt en
aar een naam aan schenkt, dan is het
ituurlijk het gemakkelijkst om zomaar
m van de nummers te prikken en daar
in de titel de lenen. Cabaret Vangrail
left dat gedaan voor het nieuwe pro-
ramma De jonge weduwe zoekt een sta-
elbed. Het betreffende nummer gaat
»er een jonge vrouw wier man gestorven
die het bed daarna te groot vond, een
wpersoons als te nadrukkelijk eenzaam
ing ervaren en vervolgens voor een sta-
elbed koos omdat ze dan in elk geval de
ige plek niet kon zien. Zoiets als struis-
ogelgewenning.
Het werk van Verpoorten is bij de
S.B.K., Gedempte Oude Gracht 121 tot en
met 29 februari te zien. In het keldertje
worden poppen van Mino Wortel ge
toond. Geopend di. t.m. za. van 13-17 uur,
ook op donderdag-koopavond.
Voorstelling: We mogen niet klagen.
Kabaretprogramma door Dolf de
Vries. Teksten: Dolf de Vries. Com
posities en begeleiding: Gerry Trup-
pe. Licht en geluid: Marie-Louise
Blaauw. Voorstelling gezien op 15
februari in de Haarlemse Schouw
burg.
ziet vooral de strijkerspartijen van een
flinke portie Gregor Serban, terwijl het
koper op een niet donderende maar voor
al feestelijke manier voor het Roemeense
vuurwerk zorgt.
Een bijzonder geslaagde avond voor de
in Strauss en Enescu zo druk in de weer
zijnde kopersectie. Maar zeker ook voor
de houtblazers, die voor een heuglijke
uitvoering zorgdroegen van Dvoraks Se
renade opus 44. Een intiem maar expres
sief, vierdelig symfonisch werk voor bla
zers, cello en bas, waarbij de componist
het niet zoals zijn eerder genoemde
collega’s zoekt in uiterlijke glans, maar
in een puurder schrijfwijze vanuit een
heel wat minder egotripperige instelling.
Niet voor niets attendeert Brahms in 1879
(Van onze kunstredactie)
AMSTERDAM. Het Nationaal
Concours Zondagsdichters lijkt een
groot succes te worden. Bij het Am
sterdamse bureau voor de Collectie
ve Propaganda van het Nederlandse
Boek (CPNB) zijn sinds de start van
de strijd om de Gouden Lier, twee
weken geleden, al enige honderden
inzendingen, variërend van beschei
den gedichtjes tot omvangrijke bun
dels, binnengekomen. De onder
scheiding wordt uitgeloofd door de
100-jarige Koninklijke Nederlandse
Uitgeversbond (KNUB).
landse cultuur in het kader van de Bel-
gisch-Nederlandse contacten. De consul-
generaal van België zal de onderscheiding
Poots nummer is dat waarin al variërend I op 21 februari de dag dat de zanger 78
°P Het Spaanse graan uit My Fair Lady jaar wordt aan Scholte uitreiken.
Joseph Joachim erop dat deze de Serena
de van de hand van een „werkelijk rijk en
bekoorlijk talent” eens moet laten voor
spelen.
Dit artistiek en technisch zeer verzorgd
gespeelde stuk, maakte in z’n diverse
stemmingstyperingen, duidelijk ook zeker
zoveel indruk op het Haarlems publiek als
de programma-onderdelen met volumi
neuzer allure.
Tussen deze werken in, was het Tweede
pianoconcert, in fis klein, van Chopin op
het programma geplaatst. In handen van
Michel Block werd de, als uit een hoorn
des overvloeds voortstromende solopartij,
van allerhande muzikaal-gevoelige details
voorzien. Een spannend geheel, waarin
Blocks heldere pianospel dat door Sha
pirra en het orkest in een harmonisch
kader werd geplaatst een eigen muzika
le hartslag en nuancering meekreeg.
JOHAN VAN KEMPEN
AMSTERDAM. De Kroonorde van
België is toegekend aan Bob Scholte, zan-
i ger van het Nederlandse lied. Dit heeft de
Stichting Conamug, comité voor Neder
landse amusementsmuziek meegedeeld.
Scholte ontvangt de onderscheiding
Enescu ent zijn muzikale serpentines
danook helemaal op de folklore en voor
ware van punten, komma’s en uitroepte
kens te voorzien.
Voor het overige steunt de zang van de
prekend-zingende Jon King op een pom
pende bas die de structuur onderheit met
mokerende hamerslagen. Percussie van
een grote woede en punctualiteit verhoogt
het expressieve effect van het geheel. Het
merkwaardige bij dit viertal is evenwel
dat met groot gemak een song kan steu
nen op een simpele bas/drums op gitaar/
drums-combinatie, terwijl andere instru
menten dan zwijgen. Het geluid wordt als
het ware teruggebracht tot de essentie:
het effectief begeleiden van teksten met
grote zeggingskracht over de consumptie
maatschappij, de sjabloonmatige conver
satie die mensen er op nahouden, het
het FNV stakingslied gezongen wordt. Als
de Turkse vrouw ook haar duit in het
zakje doet, roept Cees Rutgers a la profes-
sor Higgins: „Ze begint het te leren.”
Vangrail bezit talent om tot goed caba
ret te komen. Waarom dan het studentiko
ze geknoei? Zo’n aaneenschakeling van
als zandlopersgruis aan elkaar verbonden
nummers, zonder werkelijke samenhang,
werkt voor een totaalprogramma alleen
maar ondermijnend. De stijl van de jaren
zestig, maar dan heel wat minder kritisch,
kleeft er nog teveel aan vast. En dan te
bedenken dat er op dit gebied ook verder
niet zoveel beters te vinden is, dat stemt
dan droevig. Cabaret blijft een der moei-
lijkste en meest lastige theatervormen.
KO VAN LEEUWEN
Niet alleen is Verpoorten onder de in
druk van de eeuwenoude tradities in Ma
rokko, ook mogen de Marokkanen zich in
zijn vriendschap verheugen. Dit moge ook
blijken uit het feit, dat de affiches en de
uitnodigingen niet alleen in het Neder
lands, maar ook in het Arabisch zijn ge
drukt. Een buitengewoon sympathiek ge
baar naar de ongeveer duizend Marok
kaanse gastarbeiders, die in Haarlem on
der vaak moeilijke omstandigheden (huis
vesting!) hun brood moeten verdienen.
Eigenlijk is het een schande dat ik op dit
punt zo de nadruk moet leggen. De Ma
rokkanen nemen ons een hoop smerig en
onaangenaam werk uit handen en in ruil
worden ze maar al te vaak met de nek
aangekeken. Wat een verschil met de Ara
bische gastvrijheid, die de bezoeker in
Marokko ten deel valt. Deze gastvrijheid
heeft zeker ook het werk van Frans Ver
poorten beïnvloed. Al was het maar om
dat Verpoorten, door Hassan en alleman
in huis genood, zijn ogen goed de kost
weet te geven. Zijn etsen ademen de juiste
exotische sfeer, maar het zijn vooral de
details, waaruit blijkt dat Verpoorten een
buitengewoon scherp observator is. In die
gedetailleerde waarneming komt ook het
best tot uiting dat het uiteindelijk een
westerse bril is, waardoor Verpoorten Ma
rokko beziet. Een voorbeeld: we zien een
dorpsgezicht in het Vooratlasgebergte.
Voor een van de huizen zit een poes voor
de deur. Dit detail haalt Verpoorten via
een inzetje naar voren. Aldus vestigt Ver
poorten niet alleen de aandacht op de
fraai bewerkte deur, tevens stelt hij ons in
de gelegenheid ons in te leven in de situa
tie van de poes, die waarschijnlijk zit te
wachten tot de familie uitgegeten is en
haar restjes cous-cous over de drempel
worden toegeschoven. Naast, onder of bo
ven de eigenlijke ets verwerkt Verpoorten
vaak nog in een aparte kleurendrukgang
Arabische of berbermotieven. Deze motie
ven zijn opgebouwd uit vele eenvoudige
tekentjes. Wie wel eens in de oosterse
tapijtenwinkel binnenkijkt kent ze wel.
Niet alleen zorgen deze omlijstingen voor
een (berber)kleurige verfraaiing, het ver
wijst tevens naar de huisnijverheid, die in
vele Marokkaanse woningen hoogtij viert.
Om het kontakt met de bewoners van
Marokko wat te versoepelen, volgt Ver
poorten al enige jaren Arabische lessen.
Hier kwam hij onder de indruk van de
pure schoonheid van het Arabische alfa
bet. In een serie etsen worden de Arabi
sche letters stuk voor stuk weergegeven,
geïllustreerd door een voorwerp dat met
de desbetreffende letter begint. De A
wordt op deze wijze verduidelijkt door
een artichok. (Ik neem maar even dit
voorbeeld, omdat de naam van deze ook
hier bekende lekkernij door ons uit het
Arabisch is overgenomen.) Verder is op
deze serie etsen een groot aantal typisch
Arabische voorwerpen te zien. Via sluiers,
pijpjes, moskeeën, ezels en andere in
heemse dieren heeft Verpoorten een heel
Arabisch Aap-Noot-Mies gemaakt. Het zal
mij benieuwen wanneer de populaire
taleninstituten cursussen Arabisch vol
gens de methode-Verpoorten in onze radi-
ogidsen gaan adverteren.
ARTHUR BELMON
HAARLEM. De cabaretier Dolf de
Vries, gisteravond in de Haarlemse
stadsschouwburg, is eigenlijk het leukst
als hij niets probeert te beweren. De
nummers waarin hij stelling neemt tegen
het een of ander zijn ongevaarlijk van
overdrevenheid. Superbotheid over ne
gers. Karikaturale carrièredrang, huwe
lijksproblemen, of autoverslaafdheid. De
personen die hij in dit soort nummers
opvoert praten steeds heel bekakt, of
juist plat, in ieder geval nooit als u en ik.
k
Elyakum Shapirra.
BLOEMENDAAL. Onder auspiciën
van de stichting Muzenforum, heeft zon
dagmorgen om 11.30 uur een koffiecon
cert plaats in het gemeentehuis van Bloe-
mendaal, Bloemendaalseweg 158 te
Overveen. Hier zal optreden het interna
tionaal bekende duo Ruud van der Meer,
bariton en Rudolf Jansen, piano. Het pro
gramma bestaat uit liederen van Schu
bert, Wolf, Fauré, Ibert en Chausson.
The Gang of Four heeft muzikaal beslist
bet een en ander afgekeken van Britse
lew wave-bands als The Rezillos, The
luzzcocks en Siouxsie and the Banshees,
maar hanteert een andere, veel ruimere
tijlopvatting waarin plaats is voor een
'olwassen functioneren van elk van de
nstrumenten en invloeden van buitenaf,
lelaagdheid wordt in het concept verme
len. De gitaar van Andy Gill krijgt nooit
iet dom-gierende effect van de gemiddel-
le snarengod, maar wordt heel functio-
leel gebruikt om het gehele betoog als het
Dat zou een boeiend thema kunnen zijn
im op verder te gaan. Vangrail doet dat
liet. In het nieuwe programma, dat al een
litgebreide reeks probeervoorstellingen
chter de rug heeft, is qua opzet niets
errassends aan de hand. Het lijkt alsof
le tijd heeft stil gestaan. Of Freek en
Iram er nimmer geweest zijn, Koot en Bie
techts een hunkerdroom waren. Kortom:
igenwijs ouderwets met zo nu en dan een
loopgevende opening waar het toch zeker
anwezige talent in een glimp zichtbaar
loor werd.
De jonge weduwe telt beslist wat aardi-
8 nummers. Maar wat zo jammer is, elk
mderdeel staat weer zo los van al het
'Verige. Lijn is er nauwelijks in te ontdek
ten, Een praatje, een liedje, meerstem
mig, niet slecht van toon en voorzien van
uitstekend uitgevoerde) muzikale steun.
Toch zijn er tussen de moedeloos ma
lende delen door zeker enkele vreugde-
'olle momenten. In het eerste deel van het
irogramma valt er een stukje gastarbei-
lershumor te genieten met in de hoofdrol
luth Walter als Turkse vrouw. In enkele
Summers wordt dat goed doorgevoerd en
fen plotseling blijkt alles, zonder enige
afbouw, weer
ledenkelijke gevoelens van het volk („lek-
ter neuken, niet betalen”) onomwonden
’ertolkt. Een uitstekende aanzet tot een
vader-zoon gesprek apart neemt, yijdens
dat gesprek rolt hij een shag-je met be
hulp van een gebruiksaanwijzing die hij
steeds raadpleegt. En gelijk staat er een
belachelijke, zielige en o zo goedbedoelen
de vader voor ons. Het kleine is De Vries’
terrein, en hij mag daarin best breken met
de logica, want zijn fantasie is tot schrij
nende absurde beelden in staat, zoals ze
dat van de jonge vredesduif die tussen
zijn ouders in op het ijzeren gordijn zit.
Alledaagse numnïers kunnen echter
nooit bevredigend kabaret opleveren,
vind ik. Als De Vries zijn kracht inder
daad in het detail en de fantasie ligt, zal
hij dat moeten uitwerken tot er een pro
gramma vol bijtende details en schokken
de fantasieën ontstaat. Ik zal dan graag
naar hem komen kijken. De titel We mo
gen niet klagen slaat op ons, in de wel
vaartsstaat. Onze zwaarste problemen lig
gen volgens De Vries in de sfeer van
huiswerk en belasting. Als dat zo is wordt
het helemaal tijd ons met de neus op de
werkelijkheid te drukken.
Dolf de Vries werd vaardig begeleid
door Gerry Truppe op de gitaar.
ALMA POST
„Zullen we maar
eens in die optocht bij
de tap gaan
lopen?”
Carnaval
Noordhollands Philharmonisch
Orkest: vijfde concert serie B. Diri
gent: Elyakum Shapirra. Solist: Mi
chel Block, piano. Programma:
Strauss, Chopin, Dvorak, Enescu.
Concertgebouw Haarlem, 15 februa
ri 1980.
Voorstelling: De jonge weduwe
zoekt een stapelbed. Groep: cabaret
Vangrail, onder leiding van Selma
Susanna. Met Cees Rutgers, Claire
Elsas en Ruth Walter. Pianobegelei
ding Rob Hendrikx. Première Tingel
Tangel, Amsterdam, 15 februari
1980.
voorbij. Intussen zijn de vanwege zijn verdiensten voor de Nèder-
verborgen seksisme, de dreiging van
atoom en totalitaire regimes.
Bands met een politieke boodschap
worden nog al eens gewantrouwd of voor
elitair uitgekreten. The Gang of Four on
derkent het heilloze van alleen maar het
evangelie willen preken. Hun muziek is
ondanks de stugge houterigheid van de
off-beat slaande gitarist die in het hand-
merk van musici als Mick Green en Wilko
Johnson tot nog grotere zeggingskracht
heeft weten in te dikken, ongelofelijk
swingend. Het is niet voor niets dat het
debuutalbum Entertainment, gedoopt is.
In een kort optreden weet de in het
koude zweet des aanschijns operende
band veel respect af te dwingen. Anders
dan politiek-geïnspireerde bands als de
vage Pop Group, de te koidate Tom Ro
binson Band of Scritti Politti, hanteert
The Gang of Four een formule waarmee
zowel de denkertjes als de dansertjës mee
uit de voeten kunnen.
De huilende melodica van King, zijn
lichtvoetige podiumgedrag, het manische
van Gill, de anti-seksistische tekst van de
zingende drummer Brunham; het zijn ele
menten van een zowel gedisciplineerde als
vrij opererende groep, die in It’s her Fac
tory, Damaged Goods, At Home He’s a
Tourist, Natural’s not in it, Anthrax en
Contract in Mutual Interest tot zijn sterk
ste momenten komt. Een band in volle
ontwikkeling en met grote potentie.
