K
uiïis*.
EINDE IN ZICHT VAN OMSTREDEN ORGANISATIE
M
O
i
door Hein Dik
ATOM
3SSSS
e
jen.
(na
jen.
Veel kritiek
Andere zaken
Afvloeiing
Rampenplan
Ie
in
oo%
sub-
Een schuilgelegenheid in uw huis is niet bestand tegen een
oltreffer, maar moet bescherming geven tegen zowel bom- als
lasscherven en neerstortend puin, als tegen radioactieve neerslag”.
,Leg een lijst aan van alle zaken die in uw schuilgelegenheid en in uw
raning nodig zijn als u door radioactieve neerslag wordt opgesloten
koud voedsel en drinkwater, beddegoed, noodprivaat,
E verbandmiddelen, zaklantaarn, mogelijkheid naar radio te luisteren,
aarsen, zeep).”
i/let bovenstaand proza richtte de Bescherming Bevolking zich in
1961 tot het Nederlandse volk. De tekst was in één keer een succes.
Vat menig cabaretier nooit lukt, kreeg de BB moeiteloos voor elkaar,
edereen lachte.
Gelukkig niet
Bevolking gekomen De organisatie die in droeve tijden
hulp moet bieden, staat op het punt van de kaart te
worden geveegd Ai jaren lang staat de BB ter
discussie. Intern was men zelf ook geruime tijd bezig
met veranderingen Als het aan Wiegel ligt hoeft er
helemaal niets meer veranderd te worden. De BB
sneuvelt onder het snoeimes van de bezuinigingen.
iiF
I
41
aanv.
Man onder schrijf bureau
■N)
LET OP DE DRIEHOEKIGE
WAARSCHUWINGSBORDEN!
idenl
ii
'einde liichlaiurni'
zandzakken opoestupeld
Inventaris schuilplaat
De blanco achteikant is naai
het besmette gebied toegekeeld.
dit gebied niet beneden
ust
jnd
b be-
I ver-
graag denken aan de zaken waar
we als BB mee bezig moeten zijn.
Niemand houdt zich graag bezig
met rampen en grote ongevallen.
Het is menselijk dat deze zaken
worden verdrongen, maar het heeft
wel een negatieve invloed gehad op
ons beeld bjj het publiek”.
De BB werd opgericht jn 1952.
Aanvankelijk was de organisatie
alleen gericht op hulpverlening bij
oorlogsgeweld. De koude oorlog
schiep een klimaat waarin zo’n
noodwacht tamelijk normaal werd
gevonden.
Vanaf de oprichting ondervond de
Bescherming Bevolking veel
kritiek. Vooral het padvinderachtig
karakter van de organisatie moest
het ontgelden.
oorlogsorganisatie in een club die
ook taken vervulde in vredestijd.
Provinciaal commandant Van
Dongen: „We doen momenteel een
heleboel dingen die bij het grote
publiek nauwelijks bekend zijn.
Een voorbeeld: We hebben onze
organisatie ingezet bij de droogte
van enkele jaren geleden.
Besproeiing van landbouwgrond
heeft toen een ramp voorkomen. De
boerenorganisaties hebben ons
daarvoor hun dank betuigd.
Er zijn andere zaken die bijna nooit
boven water komen, maar wel
gedaan worden door de BB, Neem
de stormvloedseindienst. Bij
uitgebreide dijkbewaking worden
alle BB-commandoposten bezet.
Voor de communicatie kan dan
gebruik worden gemaakt van het
BB-verbindingsapparaat. Hiermee
wordt voorkomen dat
misverstanden ontstaan door
overbezette lijnen. Mocht er
onverhoopt een.overstroming
plaatshebben, dan is er ook een
duidelijke taak voor de BB. We
beschikken natuurlijk over
hulpverleningsattributen als
dekens, brancards, bedden. Als het
nodig is, kunnen we een
opvangcentrum inrichten. En we
nemen de coördinatie op ons”.
Coördinerend kan de BB ook
worden ingezet bij rampen of grote
ongevallen, waarbjj
gemeentegrenzen worden
overschreden. De organisatie heeft
verder een regelende taak als zich
een grote olieverontreiniging op
Noordzeestranden zou voordoen.
Van Dongen: „De bestrijding van
het vuil is een zaak van provinciale
en rijkswaterstaat, maar men kan
gebruik maken van het BB-
apparaat; de know-how die er is, de
kaarten die we hebben”.
De BB-commandant lijkt wat
ontmoedigd over de manier waarop
in de publieke opinie vaak is
De BB heeft ooit zo’n 1000
beroepsmensen in dienst gehad,
maar de laatste jaren is dit aantal
professionele medewerkers via
natuurlijke afvloeiing
teruggelopen tot ruim 700.
Daarnaast zijn er momenteel 80.000
mensen te mobiliseren, een aantal
dat men via reorganisatie wilde
terugbrengen tot 50.000. Het
merendeel van de BB-
noodwachters wordt gerecruteerd
uit buitengewoon dienstplichtigen,
die verplicht worden mee te doen
aan de Bescherming Bevolking.
Daarnaast is een klein aantal
vrijwilligers actief.
Eén van die BB-vrijwilligers is de
32-jarige Hans Huitema uit
Zaandam. „Als je vertelt datje
vrijwillig bij de Bescherming
Bevolking zit, krijg je altijd
negatieve reacties”, zegt Huitema.
„Mensen doen lacherig. Of ze
Provinciaal commandant Van
Dongen, geconfronteerd met de
opmerking dat misschien meer aan
public relations gedaan had moeten
worden. „Ik vind het moeilijk om
reclame te maken voor de BB. Het
is een delicaat onderwerp dat je niet
op de gewone commerciële manier
kunt aanpakken. Als we ten tijde
van de Cuba-crisis met een tv-
spotje waren gekomen over
rampenbestrijding, had dat bij veel
mensen paniek veroorzaakt".
Een van de voorlichtingskanalen
van de BB is het blad „De
Paladijn”. Commissaris van de
koningin drs. R. J. de Wit
constateerde in dit blad dat
weliswaar het acute oorlogsgevaar
is verminderd, maar dat het gevaar
van grote vredesrampen
aanzienlijk is toegenomen door de
technologische ontwikkelingen in
het dichtbevolkte Nederland. „Die
gevaren zijn met name zichtbaar
geworden in de sector van de
chemische industrie: te denken valt
aan de ramp bij Marbon in het
Amsterdamse havengebied in 1971
en de grote ramp bij de
Staatsmijnen in Zuid-Limburg in
1975”. aldus drs. De Wit in zijn
artikel in het BB-blad.
roepen dat het een waardeloze,
militaristische organisatie is.
Volgens mij heeft de BB gewoon te
weinig gedaan aan publiciteit.
Mensen begrijpen niet wat we
doen”.
Huitema kwam bij de BB als
noodwachtplichtige: „Ik had er
aanvankelijk niet zo’n zin in. maar
later ben ik enthousiast geworden.
Het zou zonde zijn als zo’n
organisatie zou moeten verdwijnen.
Ik vind het een goeie aanvulling op
brandweer en GGD”.
Een van de taken die de
Bescherming Bevolking in Noord-
J- H. van Dongen
Holland de laatste jaren kreeg
toegeschoven, was het helpen bij
totstandkoming van gemeentelijke
rampenplannen. De
plaatsvervangend commandant in
Noord-Holland, de heer I. van-der
Maas, besteedt veel tijd aan dit
werk. Zo heeft de BB gezorgd voor
een modelrampenplan. De
organisatie wordt om advies
gevraagd als een gemeente een
rampenplan indient bij de
provincie.
In alle gesprekken over mogelijke
opheffing van de BB duikt het
reorganisatieplan op waarover al
overeenstemming was bereikt.
Deze reorganisatie beoogde een
stroomlijning door het aantal BB-
kringen terug te brengen van 43
naar 25. Om budgettaire redenen
ziet het er nu naar uit dat de
Bescherming Bevolking volledig op
de tocht staat. Volgens berichten uit
Den Haag ligt het in de bedoeling de
BB-taken te laten overnemen door
politie- en brandweerkorpsen,
maar hoe de toekomst eruit zal zien
is nog mistig. Provinciaal
commandant Van Dongen: „Ik
verwacht dat zo’n fusie een proces
zal zijn; geen ontwikkeling die van
de ene dag op de andere moet plaats
hebben. Ik vind niet dat we het
bestaan van de Bescherming
Bevolking als autonome,
zelfstandige organisatie voorop
moeten stellen. We moeten het doel
voor ogen houden. Dat is een
hulpverlening die zo optimaal
mogelijk functioneert. We moeten
niet knokken voor een naam, we
moeten knokken voor een optimale
hulpverlening”. De heer Van
Dongen vindt dat alle organisaties
op hulpverleningsgebied nog wel
wat huiswerk hebben te doen.
„De vraag of Nederland volslagen
'‘veilig is, durf ik niet zomaar positief
te beantwoorden. De vraag is of er
met de huidige plannen wordt
geknabbeld aan de veiligheid van
ons land. En hoever mag je
daarmee gaan?" Hij zwijgt een
poosje; voegt er dan aan toe:
„Het ideaal van een goede
hulpverlening leeft bij mij zo sterk
dat ik er geen moeite mee heb als
dat onder een andere vlag gebeurt
dan die van de BB. Goeie
hulpverlening, dat hoort op de
eerste plaats te staan
WIN-
EN IN
:LD 4
HESE
IILS"-
HANS
PER
VAN
RAGE
ande
zeer
iken,
:oilet
Ver-
gereageerd op zijn organisatie.
„We zijn toch een apparaat voor
hulp aan mensen in nood. Elke
EHBO-afdeling mag zich
verheugen in waardering van het
publiek. De BB is in mijn ogen een
soort EHBO, maar dan op een veel
grotere schaal. Wij moeten wellicht
massale zorg en overlevingskansen
bieden waar de EHBO op een veel
kleiner vlak bezig is”.
ssen
laars
ikel-
iilet,
100
jurd
1
De kritiek veranderde in hoon toen
in 1961 de brochure met „Wenken
voor de bescherming van uw gezin
en uzelfverscheen. Voor menig
cursiefjesschrijver was de tekst een
onuitputbare bron voor satire.
Maar het droevige was dat satire en
echte tekst nauwelijks van elkaar
waren te onderscheiden.
Nog een citaat uit het origineel:
„Misschien hebt u nu wel voldoende
in huis, maar waarschijnlijk nog
niet. Er zijn nu eenmaal zaken die u
in normale tijden niet elke dag
gebruikt, maar die u dan ineens
broodnodig zou kunnen hebben. En
dan zult u niet de enige zijn, met als
gevolg dat de voorraden snel
uitgeput zullen zijn.
Denkt u maar eens aan het
oorlogsgebeuren: verwondingen,
uitvallen van licht, brand.
Voor verwondingen (ook in
vredestijd) doet u er goed aan een
verbanddoos in huis te hebben en
verbandwatten. Een schaar hebt u
wel, nemen wij aan. Zie hiervoor
verder „Wenken voor de eerste
hulp” die u tegelijk met de „Wenken
voor de bescherming van uw gezin
en uzelf” ontvangen hebt".
De groeiende kritiek op de
Bescherming Bevolking begon in
die jaren politiek steeds meer vorm
te krijgen. Verscheidene gemeenten
schrapten de BB-post van hun
begroting. Onder druk van deze
omstandigheden veranderde de BB
langzamerhand van een
Beveiliging huis door middel van
tegen, de buitenmuur
I 'hichtularm' (gevaar voor
luchtaanval aanwezig)
,Wenken voor de bescherming van
IW gezin en uzelf’ heette de BB-
irochure die deze vrolijkheid
eroorzaakte. Het geschrift stond
vol met raadgevingen wat te doen
lij een atoomaanval. De bom bleef
weg. Maar nu, negentien jaar later,
Ireigt de Bescherming Bevolking
elf slachtoffer te worden van een
'oltreffer. Minister Wiegel
Binnenlandse Zaken) overweegt
iquidatie. Hiermee zou de BB
meuvelen bij de
fezuinigingsoperatie van de
égering.
De definitieve beslissing moet nog
vallen, maar opheffing lijkt vrijwel
onvermijdelijk nu Wiegel het
grootste deel van de 116 miljoen
tfe bestemd waren voor de BB,
heeft moeten inleveren. Hoe
verwerken BB-officieren en
nood wachters zelf het slechte
nieuws?
Officieel weten we nog van niets”,
égt de heer K. van Dongen,
fovinciaal commandant van de
BB in Noord-Holland. „Volgens
onze laatste informatie van de
Sinister komt er een reorganisatie.
Berichten over opheffing kennen
we ook alleen maar uit de krant”.
De heer Van Dongen hij zetelt in
een grote villa tegenover het
Haarlemse Provinciehuis vindt
het „moeilijk en frustrerend" dat de
BB al zo lang in een onzekere
positie zit. „Minister Beernink is
pionnen met
eorgïxisatieplannen. Daarna
kam Dy Gaay Fortman, die wilde
peen rij Reorganisatie van maken.
En nu moet Wiegel een beslissing
nemen”.
Dat de BB een negatief imago heeft
bij het grote publiek, wordt
volmondig erkend door de
provinciaal commandant.
»De Bescherming Bevolking is
nooit een populaire organisatie
geworden. Ik vind wel dat er een
■leef beeld is ontstaan bij het
Publiek, maar dat is eigen aan een
|®ganisatie als de BB. Je traint voor
voetbalwedstrijd, die je nooit
hoopt te spelen”.
Volgens de heer Van Dongen is een
Probleem dat de BB niet kan zeggen
hoe ze zichzelf heeft waargemaakt.
„Gelukkig niet. Het leger heeft
njchzelf ook niet waargemaakt. We
Hogen alleen maar blij zijn dat
Nederland gespaard is van
oorlogsgeweld”.
„Een rol speelt ook dat mensen niet
Bescherming Bevolking
riep hoongelach op
i
l
Op de linkerfoto ziet
men BB-ers (in de
nude uniformen) bij
een brandblusde-
montratie.
J V" 4»
De Bescherming
Bevolking deed in
het begin nadrukke
lijk aan werving, zo
als de rechter foto
laat zien.
O.
DE BOM VAN HIROSJIMA
1600m.
1800m
J 2400m.
LUCHTDRUK
j 2400m i2000m 11600m 11200m
N=
