Verhoging van disconto in VS
rt
Geen besluiten
Guatemala
Meer gewelddadigheden
verwacht
in Rhodesië
JAROSZEWICZ WEG NA FALEN ECONOMISCH BELEID
Bestuurder van
Küng vraagt
om nieuw
Weer politieke
moord in
verwacht op
congres CD
I
vrachtwagen in
Italië gedood
onderzoek
r
Negen verdeeld
over boycotten
Spelen Moskou
Partijen beschuldigen elkaar
KONING
Mogelijk einde
nationalisering
in Portugal
VS-ambassade in
Athene bedreigd
met vernietiging
IN VS
SPAANSE
I
ANTI-SJAH-COMMISSTE MOET MET RAPPORT KOMEN
I
I
r
2
3
ZATE RD A G 16 FEBRUARI 1980
BINNEN- EN BUITENLAND
i
I
ancien
>rt niet
imissie
zuim
iring
dstof-
it het
een
(leken
mzet
plaa
seling
s Bea-
an dit
p zijn,
jij zal
recht-
>rk in
lar de
‘oging
(Van onze redactie buitenland)
PARIJS-ROME-TEHERAN.
De instelling van een inter
nationale commissie van on
derzoek naar de „misdaden”
van de sjah zal niet automa
tisch leiden tot vrijlating van
de gijzelaars in de Amerikaan
se ambassade in Teheran, zo
heeft de Iraanse minister van
Buitenlandse Zaken Ghotbza-
deh verklaard na aankomst in
Parijs.
;issing
en Au
et raffi-
verkne-
omdat
ariniers
gen, dit
■an te
i door
Toch complicaties bij
vrijlating gegijzelden
Econoom vermoedelijk nieuwe premier Polen
vorig
lemen
eg on-
g met
irvoor.
iddeld
te acht
vijftien
imeliji
78. Hei
a liep
want
en ste-
10 gul-
i de re.
Parijs
en ver-
ïnitieve
itief als
vastge-
nen en-
(Van onze redactie buitenland)
WARSCHAU. Het zwaar met zijn econo
mie kampende Polen krijgt vrijwel zeker een
econoom als nieuwe premier. Het is de 53-jarige
Edward Babiuch, die tot dusverre als tweede
secretaris van het centrale comité der Poolse
communistische partij gold als „rechterhand”
van partijleider Gierek, die gisteren aan het
eind van het achtste partijcongres werd her
kozen.
Twee zwarten kwamen daarbij om het
leven toen zij bezig waren een bom te
plaatsen bij een anglicaanse kerk, aldus
de politie.
De politie en een kerkleider beschuldig
den het Patriottisch Front van Joshua
Nkomo en Robert Moegabe. „Wij hadden
zoiets al eerder verwacht”, aldus een
woordvoerder. Naar zijn zeggen waren de
bomaanslagen bedoeld om de familiele
den van de politie en reservisten schrik
aan te jagen.
Deze reservisten zijn gisteren in een
algemene mobilisatie opgeroepen om de
orde te handhaven bij de komende onaf-
hankelijkheidsverkiezingen eind februa
ri. Maar zegslieden van de beide guerrilla
leiders ontkenden ten stelligste dat hun
aanhangers iets te maken hadden met
deze aanslagen. Een afgevaardigde van
Joshua Nkomo, de leider van de ZAPU-
vleugel van het Patriottisch Front, be
schuldigde Rhodesische soldaten ervan
de bommen te hebben geplaatst.
grootste deel van de Portugese economie
onder staatscontrole. In het parlement
verklaarde de regering gisteren dat er
geen rechtvaardiging meer voor is het
staatsmonopolie in het bankwezen, het
verzekeringswezen en een aantal basisin
dustrieën nog langer te laten voortduren.
De rechtse coalitie-regering heeft in het
parlement een meerderheid van zes zetels.
De Portugese minister van Financiën,
Anibal Cavaco e Silva, zei eerder deze
week dat de regering een decreet met
regels voor de oprichting van nieuwe par
ticuliere banken zal uitvaardigen zodra
het parlement met de denationaliserings-
voorstellen heeft ingestemd.
het Poolse leger in de Sovjet-Unie. Toen de oorlog
afgelopen was had hij de rang van generaal. Als
communist van de eerste generatie kreeg Jarosze-
wicz in 1947 zitting in het centrale comité van de
Poolse communistische partij en in 1964 in het politie
ke bureau.
Hij heeft twee kinderen. De oudste is onlangs
benoemd tot algemeen directeur van een pas opge
richt in- en uitvoerbedrijf. Vorig jaar mei kreeg
Jaroszewicz een zware hartaanval, die hem twee
maanden uitschakelde. Hij herstelde echter snel en al
spoedig werkte hij weer als vanouds.
Jaroszewiczs val werd al enige tijd verwacht. Hij
stond steeds meer bloot aan kritiek op het econo
misch beleid van zijn regering, die ondanks de enor
me economische problemen hardnekkig bleef vast
houden aan een totale centralisatie van het econo
misch en maatschappelijk leven bij de overheid en
die niets wilde weten van enige vorm van particulier
initiatief. Polen heeft de laatste tien jaar economisch
gedreven op kredieten van het Westen, maar die
moeten nu terugbetaald worden.
t'pothe-
t groei
«reent
morge-
JS. Dat
an aar
tegen
GUATEMALA-STAD (DPA). De lei
der van het linkse Verenigde Revolutio
naire Front (FUR), Arnoldo Medrano Oso
rio, is in Guatemala-Stad doodgeschoten.
Naar gisteren werd meegedeeld werd het
lijk van Medrano geboeid aangetroffen in
een auto.
Twee mislukte politieke aanslagen in
Guatemala in de afgelopen dagen op
minister van Binnenlandse Zaken Donal-
do Alvarez en hoofd van politie German
Chipina zijn gepleegd door een onder
grondse beweging die zich noemt Guerril-
laleger voor de Armen.
De beweging deelde een en ander in een
perscommuniqué mee
«wie-
is ge
draag-
grote-
voor-
jmzet
■reent
ieeste
•ijfers
n dat
;roter
i Aar-
raagd
verla-
larom
aging
;even.
zelfde
oging
„Juli-
lange-
lelijke
i ook
Bea-
s van
(Van onze redacteur in Italië
Hein ten Kortenaar)
ROME. Toen Benigno Zaccagni-
ni, secretaris van de Italiaanse chris-
ten-democraten (d.w.z. de eigenlijke
partijleider), gisteravond zijn ope
ningsrede van 150 dicht betikte vellen
begon voor te lezen, zag het sportpa
leis in Rome waar het landelijk par
tijcongres wordt gehouden, eruit als
een zwaar verdedigde bunker.
i (D’fl)
Econo-
elen Ie
gevoer-
filmma-
waist
?n.
Kamer
/art-wit
igeveet
istekort
rende-
n moet
'd moet
tomens-
ROME (DPA). De 58-jarige Belgische
vrachtautochauffeur Lucien Vandaele is
gisternacht doodgeschoten in zijn voer
tuig, dat in de buurt van de Noorditaliaan-
se stad Como langs de kant van de weg
stond. Hij had een schot hagel in de hart
streek.
De wagen whs ongeladen. De bekleding
van de stoel naast die van de bestuurder
was losgehaald. Vermoedelijk heeft de
dader iets bepaalds gezocht.
De Spaanse koning Juan Carlos en
zijn vrouw Sophia hadden gisteren een
ontmoeting met de Amerikaanse presi
dent Carter.
TÜBINGEN (ANP). Professor dr.
Hans Küng, die in december de kerkelijke
leerbevoegdheid werd ontnomen, heeft de
Westduitse bisschoppen gevraagd een
nieuw onderzoek te openen. Küng heeft in
een brief van 26 bladzijden aan bisschop
Moser laten weten dat hij het Romeinse
proces juridisch onjuist acht. Daarom zou
het nieuwe onderzoek naar zijn mening
moeten worden uitgevoerd krachtens de
richtlijnen van de Westduitse bisschop
penconferentie terzake, die van 1 januari
1973 dateren. Het voordeel van zo’n onder
zoek is dat Küng zelf zijn verdediger kan
aanwijzen en dat alle processtukken ter
inzage liggen van allen die bij het onder
zoek betrokken zijn. Dit was in de proce
dure van de Congregatie voor de Geloofs
leer niet mqgelijk.
Het uitlekken van deze brief heeft op
het Oecumenisch Instituut te Tübingen,
waarvan Küng hoogleraar-directeur is,
grote verbazing gewekt. Küng had geen
ruchtbaarheid aan de brief gegeven om
geen ongepaste druk op de bisschoppen
uit te oefenen. Zowel Küng, die in Egypte
verblijft, als bisschop Moser die met va
kantie is, waren voor commentaar onbe
reikbaar.
n een
n nam
ziekte-
inderd
1 voor
o 1971
ariniers
i ze dt
niddel
ant vat
veront
lun dat
zet var
LISSABON (ANP) De nieuwe rege
ring van Portugal heeft het parlement
gistefen verzocht haar zo spoedig moge
lijk volmachten te verlenen om de belang
rijkste sectoren van de economie, met in
begrip van het bankwezen, weer open te
stellen voor particuliere investeerders. De
stemming over deze zaak is uitgesteld tot
.volgende week.
Dit plan is een onderdeel van het offen
sief van premier Francisco Sa Carneiro
tegen de overheidsinvloed in de economie,
die tot stand kwam tijdens het hoogtepunt
van de macht van de communistische
partij in 1975. In dat jaar zijn alle particu
liere banken in het land genationaliseerd,
(Van onze redaetie buitenland)
SALISBURY. De politie in de
Rhodesische hoofdstad Salisbury
heeft gisteren verklaard nog meer
gewelddadigheden te verwachten na
dat gisternacht in Salisbury een aan
tal kerken het doelwit was geweest
van bomaanslagen.
(Van onze redacteur in Griekenland
Frans van Hasselt)
ATHENE. Elf personen behoren
de tot een organisatie die zich Volks-
frontinitiatief noemt, zijn door de
Atheense politie aangehouden en zul
len vandaag voor de officier van Jus
titie worden geleid. Zij worden be
schuldigd van plannen tot opblazing
van de Amerikaanse ambassade en
de ambtswoning van de Amerikaanse
ambassadeur in Athene. Gedetail
leerde tekeningen en aantekeningen
daartoe zouden bij huiszoeking zijn
gevonden.
De elf, onder wie zeven vrouwen,
waren reeds tien dagen geleden opge
pakt en werden al die tijd, geheel
tegen de regels in, verhoord zonder
dat ze met iemand in contact konden
komen. Vooral op Cyprus, waar vier
van hen vandaan komen, heerste
hierover enig onbehagen en er was
gisteren door Cypriotische studenten
een protestmars in de Griekse hoofd
stad gepland.
De leden van de organisatie zouden
zich in het Midden-Oosten hebben
laten opleiden in het gebruik van
wapens en zouden in verbinding
staan met Cypriotische en Palestijnse
organisaties. Ze zouden ook zijn aan
gesloten bij de internationale organi
satie Marxistisch-Leninistische
Volksmacht.
Hun orgaan November, had in ja
nuari onder de titel „Terroriseer de
terroriserenden” de moord verde
digd die die maand was gepleegd op
de onderchef van de Atheense op
roerpolitie en zijn chauffeur.
Tweeduizend tot de tanden gewapende
militairen, metaaldetectors, stalen af
scheidingen en kogelvrije ruiten moesten
de congresgangers beschermen tegen mo
gelijke terroristische aanslagen. Zelden is
er echter met zoveel belangstelling uitge
keken naar een politieke gebeurtenis
waar zo weinig uit kan komen, als nu in
Italië naar het landelijke partijcongres
van de christen-democraten.
Die belangstelling is allereerst gewekt
door de partijleiders zelf, die nu al maan
den alle beslissingen over de politieke
toekomst van het land uitstellen met de
belofte dat die op het congres zullen val
len, en werd in stand gehouden door de
andere partijen, die bereid waren het ka-
binet-Cossiga te zien als een periode van
wapenstilstand, in afwachting van het
congres.
Intussen hebben de socialisten het eind
van de wapenstilstand al afgekondigd: na
het congres gaan zij met scherp schieten
op de regering, die dan ongetwijfeld zal
vallen. Wat er daarna moet gebeuren, is
dus de voornaamste vraag die de congres
gangers moeten beantwoorden, en uit de
voorafgaande discussies komt het ant
woord al duidelijk genoeg naar voren.
Een groot deel van de christen-demo-
cratische partij is bereid, het principiële
„nee” tegen communistische deelname
aan de regering te laten vallen, maar dat
wil nog geenszins zeggen, dat ze nu ook
met de communisten willen regeren. Met
name de internationale toestand maakt
dat naar hun inzicht onmogelijk, en trou
wens, ze weten heel goed dat ze dan de
partij in tweeën zouden splijten: van de
negen officieel vertegenwoordigde partij-
stromingen (dat zijn eigenlijk partijtjes
binnen de partij) zijn er vijf kleinere tegen
elke vorm van samenwerking met de com
munisten, en een grote, de volgelingen van
partijvoorzitter Flaminio Piccoli, is inner
lijk zeer verdeeld.
Er dient dus een compromis gevonden
te worden, dat aan de ene kant de partij
bijeenhoudt en aan de andere kant de
communisten (toch altijd de op één na
grootste partij van Italië) tevreden stelt.
Dat wordt dan weer het gebruikelijke
zoeken naar de vierkante cirkel, want de
communisten stellen zich met niets min
der tevreden dan met „gelijkwaardige
deelname aan de regering”, anders blij
ven zij in dé oppositie en maken zij het
land praktisch onbestuurbaar.
Van een „politiek van nationale saam
horigheid”, zoals Zaccagnini die voorstelt
(namelijk politieke samenwerking zonder
effectieve regerinsdeelname) willen zij, na
de voor hen desastreuze ervaring van
1976-79 niet meer horen. Dat betekent dat
het voornaamste politieke probleem van
Italië ook ditmaal geen oplossing zal
vinden.
Verder stelt partijsecretaris Benigno
Zaccagnini zijn post ter beschikking. Na
ruim vier harde jaren, waarin Aldo Moro
werd vermoord en de christen-democra
ten ook op allerlei andere manieren het
mikpunt waren van het politieke terroris
me (de moord op Vittorio Bachelet, vice-
voorzitter van de Hoge Raad van de Magi
stratuur, vormde nog maar enkele dager)
geleden een niéuw hoogtepunt), is de keu
ze van een opvolger geen lichte opgave.
Onder de mogelijke kandidaten worden
de namen van de huidige voorzitter Picco
li en van ex-premier Giulio Andreotti
genoemd.
Het vorige congres, in juli 1975, koost
Zaccagnini als „nieuwe man” (in werke
lijkheid liep hij al sinds het eind van de
oorlog mee, maar had hij op bijna won
derbaarlijke wijze „schone handen” we
ten te behouden). Van een grote schoon
maak in de corrupte eeuwige regerings
partij is sindsdien teleurstellend weinig
terechtgekomen: de namen van de „nieu
we” kandidaten vormen daarvan een de
primerend voorbeeld.
De Rhodesische Frontpartij van de
voormalige premier Ian Smith heeft de 20
voor blanken beschikbare zetels gewon
nen bij de verkiezingen voor het Rhode-
sisch parlement, zo is gisteren in Salisbu
ry bekend geworden. Op het moment dat
de uitslagen bekend werden gemaakt be
vond de 60-jarige Smith zich in de Ver
enigde Staten waar hij een aantal lezingen
geeft.
„Dit toont duidelijk aan dat wij in ieder
geval verenigd zijn”, zo verklaarde een
partij-functionaris, waarmee hij doelde
op de onenigheid binnen de overige negen
partijen die van 27 tot 29 februari zullen
dingen naar de 80 resterende „zwarte”
parlementszetels.
Het verkiezingsmateriaal voor het Pa-
triottisch Front ter waarde van 300.000
gulden is woensdag aan ZAPU en ZANU, j
de organisaties binnen het Patriottisch
Front, van Joshua Nkomo en Robert Moe
gabe, overhandigd, aldus heeft het Komi-
tee Zuidelijk Afrika meegedeeld. De door
de Nederlandse regering verstrekte hulp
goederen ter waarde van 100.000 gulden
zouden gisteren zijn vrijgegeven.
met uitzondering van een klein aantal
buitenlandse banken.
Doordat ook de verzekeringsmaat
schappijen werden genaast kwam het
Gierek maakte tevens het aftreden van premier
Jaroszewicz bekend en dat van drie andere comité-
leden.
Dat Babiuch een regeringsfunctie zou krijgen werd
afgeleid uit het feit, dat hij van zijn functie in het
comité werd ontheven. Later op de dag bevestigde
het nieuw-benoemde politburo-lid Jerzy Lukaszewicz
dat Babiuch de nieuwe premier zou worden. Nog
maandag zou daartoe het parlement voor een buiten
gewone zitting bijeen moeten komen om officieel het
Edward Gierek de plaats innam van partijleider
Wladyslaw Gomoelka. Gedurende tien jaar vormden
deze twee mannen, die Polen op de weg zetten van
een economische strategie die de consumptie stimu
leerde, een „tandem” waarvan men lang heeft ge
dacht dat hij onscheidbaar was.
De mogelijkheid van een vertrek van premier Ja
roszewicz, een man die weinig vrienden heeft, werd al
eens voorzien na de arbeidersopstanden van 1976 in
Ursus en Radom. Deze gebeurtenissen lieten duide
lijk zien uit welk hout Jaroszewicz gesneden is. Als
'realist oordeelde de premier het onvermijdelijk dat
Polen een waarachtige prijspolitiek volgde. Hij ver
hoogde de voedselprijzen, waarmee hij zich de woede
van de arbeiders op de hals haalde. Vastberaden, op
het arrogante af, stuurde hij aanvankelijk militairen
naar de plaatsen waar de arbeiders zich met stakin
gen en opstanden roerden. Maar, ziende dat dit op
een volksopstand zou kunnen uitlopen, won de prag
maticus het in hem en trok hij de aangekondigde
prijsverhogingen in.
Jaroszewicz nam in 1943 als vrijwilliger dienst in
aftreden van de premier te vernemen en een opvolger
te kiezen.
Babiuch begon evenals zijn vriend en partijbaas
Gierek zijn werkzame leven op zeer jonge leeftijd in
een kolenmijn. Hij werd geboren in Bedzin bij Kato
wice, trad in 1948 toe tot de communistische partij en
bouwde door zijn partijwerk in Warschau de reputa
tie op van een efficiënte en pragmatische organisa
tor. In die tijd studeerde hij economie aan de centrale
school voor planning en statistiek. Zijn snelle carriè
re tot politburolid na een hoge functie op de afdeling
organisatie van het centrale comité te hebben be
kleed, deed hij voornamelijk in het kielzog van Gie
rek, tot wiens aan de macht komen in 1970 hij
bij droeg door de val van de vroegere partijleider
Gomoelka te organiseren. Bij het zevende partijcon
gres in 1975 werd hij tot lid van het politbureau en
secretaris van het centrale comité benoemd.
Piotr Jaroszewicz, die gisteren zijn politieke en
regeringsfuncties kwijtraakte, begon zijn loopbaan
als premier van Polen in 1970, toen hij Jozef Cyran-
kiewicz opvolgde. Dat was op hetzelfde moment dat
WASHINGTON (Reuter/AP). Het bestuur van het stelsel van Amerikaanse Centra
le Banken heeft gisteren het officiële disconto van drie van de centrale banken,
waaronder die in New York, met een procent verhoogd tot 13 percent.
Het bestuur is bevreesd dat de jongste economische ontwikkelingen, zoals de
aanzienlijke stijging van de prijs van ingevoerde ruwe olie, de inflatie zullen verhogen.
Dit onderstreept de noodzaak maatregelen te treffen om de toeneming van de
geldomloop en de kredietverstrekking stevig onder de duim te houden, zo heeft het
bestuur verklaard.
Citibank heeft inmiddels verklaard dat zij haar rente voor de meest kredietwaardige
klanten de komende week zal handhaven op 15,25 percent.
De Deense Nationale bank maakte gisteren bekend, dat het bankdisconto met ingang
van maandag met twee percent verhoogd zal worden tot 13 percent.
De gijzelaars zullen pas vrijkomen na
dat de commissie met een rapport is geko
men, dat dan door de betrokken partijen
moet worden goedgekeurd. Ghotbzadeh
maakt een reis langs een aantal Europese
hoofdsteden.
De vorming van de commissie kan bin
nen twee dagen rond zijn, aldus Ghotbza
deh. Hij verwachtte dat de commissie
binnen acht tot tien dagen met een rap
port kan komen. Ayatollah Khomeini en
de revolutionaire raad in Iran hebben in
principe ingestemd met de instelling van
deze commissie, evenals president Carter.
VN-secretaris-generaal Kurt Waldheim
polst nu een aantal mensen uit verschil
lende landen om zitting te nemen in de
commissie.
Gotbzadeh arriveerde in Parijs in gezel
schap van de grieks-katholieke aartsbis
schop Hilarion Capucci, die vorige week
de gijzelaars in Teheran heeft bezocht. De
Iraanse minister kwam uit Rome, waar hij
met Italiaanse en Vaticaanse functiona
rissen heeft gesproken.
De Iraanse president Bani-Sadr ver
klaarde gisteren na een gesprek met Kho
meini dat de vrijlating van de gijzelaars
afhankelijk is van erkenning door de Ver
enigde Staten van in het verleden begane
fouten, voorts moet Washington zich ver
plichten geen obstakels op te werpen voor
de uitlevering van de sjah, ,en de terugga
ve van diens bezittingen aan Iran.
Iran heeft bij de Verenigde Naties een
krachtig protest ingediend tegen de hulp
die Canada heeft verleend bij het uit Iran
smokkelen van zes medewerkers van de
Amerikaanse ambassade. In de nota van
het ministerie van Buitenlandse Zaken
wordt gesproken van „een ernstige breuk
van vertrouwen, een ernstig misbruik van
de diplomatieke privileges die aan de Ca
nadese ambassade zijn verleend, een aan
tasting van de souvereiniteit en een grove
inmenging in de binnenlandse zaken van
het gastland”.
Iran moet langzaam af van de noodzaak
olie uit te voeren, zo heeft de Iraanse
president, Bani-Sadr, verklaard. In een
rede ter voorbereiding van de parlements
verkiezingen verklaarde hij dat de econo
mie van Iran afhankelijk is van de olie,
maar dat een juist economisch beleid
daarop niet gebaseerd moet zijn.
De uitlatingen van Bani-Sadr komen
overeen met plannen die al eerder zijn
ontvouwd om Iran politiek en economisch
onafhankelijk te maken. De Iraanse presi
dent zei verder dat Iran een onevenwichti
ge handelspositie inneemt. De banken, die
werden genationaliseerd toen Bani-Sadr
nog minister van Financiën was, moeten
samenwerken met de kleine ondernemin
gen, deelnemen in de grote industrieën en
investeren in de landbouw.
DEN HAAG (ANP) De negen landen
van de Europese Gemeenschap zijn het
niet eens over het al dan niet boycotten
van de Olympische Spelen in Moskou uit
protest tegen de Russische inval in Afgha
nistan en de verbanning van Sacharov uit
Moskou.
Op de conferentie der negen ministers
van Buitenlandse Zaken dinsdag in Ro
me, zal waarschijnlijk wel een verklaring
worden uitgegeven over de inval in Afgha
nistan en de gevolgen daarvan voor het
ontspanningsproces, maar het is hoogst
onwaarschijnlijk, dat met zoveel woorden
iets zal worden gezegd over deelname aan
de Spelen.
De houding van de negen regeringen,
aldus gezaghebbende kringen in Den
Haag, loopt nogal uiteen. Nederland en
Engeland hebben hun Olympische Comi-
té’s geadviseerd niet naar Moskou te gaan.
De Franse regering wil niets van een
boycot weten. De andere landen hebben
zich nog niet duidelijk uitgesproken en
lijken te willen afwachten hoe de situatie
zich ontwikkelt. De inschrijving staat
open tot 26 mei.
Zoals zij reeds op 15 januari hebben
gedaan, zullen de Negen in Rome de inva
sie veroordelen en aandringen op terug
trekking van de Russische troepen uit
Afghanistan. Met het oog op de conferen
tie over Europese Veiligheid en Samen
werking (CEVS) die in november in Ma
drid begint, zullen zij er op wijzen dat zij
al het mogelijke willen doen om terug te
keren op de weg naar ontspanning, die
altijd een hoofdlijn van hun beleid is
geweest. Maar als gevolg van het Russi
sche optreden is de internationale situatie
thans aanzienlijk meer gespannen dan
een half jaar geleden, en de Sovjet-Unie
dient de voorwaarden te scheppen voor
het voeren van een werkelijke ontspan-
ningspolitiek, aldus genoemde kringen.
