olievaten, met staaldraad aan elkaar geregen
van
Hi
Attracties
Blokkade
E
T
Voetgangers
Leegstand
Gevaarlijke stoffen mogen niet door tunnels, wel door woonwijken
Xi
Herdenking
A
1
z
Ide
su
tail
I
t
l
F/Z'
7V*.Z- 4
11
W O EN$DAG 20 FEBRUARI
1980
Amsterdamse woonwijken. Alsof dat niet
Chaos
Onderhandelingen
Weg Onveilige Weg
gevaarlijk is. Wanneer er ongelukken met
een tankauto gebeuren in een woonstraat,
dan weten wij zeker dat er doden zullen
vallen. Daarvoor hoef je alleen maar terug
te denken aan de tankauto die ontplofte
bij een camping in Spanje.”/
onder redactie van Theo van der Kaaij
IOFF
UVERI
IE
RSE
VERI
SCM
O’S
matisdi de s|acj rijden. Die routes gaan dwars door
ivp-nrn -
„Tankauto’s die gevaarlijke stoffen ver
voeren mogen niet door de tunnels rijden.
Dat is te gevaarlijk. Dezelfde tankauto’s
moeten speciaal aangegeven routes door
'j
-
Boud Snoeck: „Het was wel
heel miniem wat wij daar te ho
ren kregen. We komen er niet
achter waarom zo’n betrekkelijk
eenvoudige omleidingsroute niet
te realiseren valt. Intussen komt
er steeds meer verkeer de buurt
door. Als je dat goed beseft be
sluit je met elkaar het kruispunt
op te gaan, dan moet je de boel
afzetten.”
lK«i
I «As
L
De jongeman rechts zou even later met zijn auto dwars door de blokkade breken.
Buurten bang
ive-priji
1
7
<3
(repothaven
1
flevo H
DRIJF
1445
r
15585
Met aan elkaar geketende olievaten dwongen de Eilandbewoners het doorgaande autoverkeer maandag tot drie kwartier rust.
De gevaarlijke stoffen-route kent talrijke bochten met een dergelijke riskante kromming.
(foto’s Lex van Rossen)
16.20 uur. De opvallend aanwezige politie blijft passief. Komt wel in aktie om
woedende automobilisten te sussen. Een met luidspreker versterkte stem verschaft
informatie over het doel van deze versperring. De aktiegroep Weg Onveilig Weg,
vestigt de aandacht op het feit dat de nu geblokkeerde route bestemd is voor het
vervoer van gevaarlijke stoffen, dat deze route dwars door woonwijken voert met
alle potentiële gevaren van branden en ontploffingen, dat de buurt ook al het andere
doorgaande verkeer kwijt wil en dat er bovendien een alternatieve route bestaat die
alsmaar niet gereed komt.
Het is eigenlijk te gek dat je dat als
bewoners moet doen. Alleen is die route
nog niet in gebruik, omdat de gemeente
een stukje grond van Van Gend en Loos
moet kopen en dat kan heel lang duren.”
De gevaarlijke stoffen-routes van Am
sterdam lopen voornamelijk door woon
wijken in Oost en Noord. In het westelijke
en zuidelijke gedeelte van de stad loopt de
route via de brede ringweg. De Oostelijke
Eilanden voeren sinds een jaar openlijk
aktie via de groep Weg Onveilige Weg. Er
is nog betrekkelijk weinig contact met
andere buurten, maar dat zal niet lang op
zich laten wachten. De Oostelijke Eilan
den zijn als eerste buurt in het geweer,
gekomen, omdat het steeds intensiever
wordende verkeer op de Eilandenboule
vard de woonwijken Kattenburg, Witten
burg, Oostenburg en Czaar Peterbuurt
volledig afsnijdt van de Dapperbuurt
waar de meeste winkels te vinden zijn. De
strijd tegen het vervoer van gevaarlijke
In het najaar komt Weg Onveilige Weg
erachter, dat Van Gend en Loos best
grond aan de gemeente wil verkopen voor
de alternatieve route door het havenge
bied, maar daarbij zo voordelig mogelijk
uit wil zijn. Het transportbedrijf voert
bovendien onderhandelingen met de ge
meente over verplaatsing van alle activi
teiten naar een ander deel van de stad.
Amsterdam heeft er een telefoonnum
mer bij gekregen dat het noteren waard
is. De cijfercombinatie 255956 staat voor
het „Anti-speculatienummer”. Dit is een
telefoonnummer dat gebeld kan worden
om leegstand van of speculatie met hui
zen en andere gebouwen te melden. Het
is de bedoeling van de initiatiefnemers
adressen te verzamelen van panden die
meer dan een half jaar leeg staan. De
coördinatie hiervan berust bij de Am
sterdamse Rechtswinkel. Deze instantie
speelt de gegevens door naar de gemeen
telijke dienst Herhuisvesting. De dienst
kan daardoor in staat worden gesteld
meer greep te krijgen op de kwalijke
praktijken van horizontale verkoop in
de stad. Eigenaren laten etages bewust
leeg staan om ze na verloop van tijd
gesplitst te verkopen. De gemeente pro
beert dit zoveel mogelijk tegen te gaan.
Er bestaat een boete van 10.000 gulden
op het onbewoond laten van panden. De
Amsterdamse PvdA heeft deze week
voorstellen gedaan de boete drastisch te
verhogen en de controle op leegstand te
verscherpen.
ag
n-Z
JQUWIW*
16.30 uur. De buurtbewoners hebben aangekondigd dat de actie exact een half uur
zal duren. De automobilisten reageren verschillend. Sommige lachen, beginnen een
praatje of pakken een boek, anderen laten hun motoren gieren en ontbloten hun
tanden. Een jongeman in een veel te grote auto met daarin een bouvier lust de
e
raat 16
7,
k 13,
la.
gffl
Dapperbuurt en moeten daarvoor met ge
vaar voor eigen leven de drukke boule
vard oversteken.
Elfhonderd buurtbewoners onderteken
den vorig jaar de eis voor een omleidings-
route. De handtekeningen werden aan de
wethouder van verkeer en vervoer Mi
chael van der VUs (PvdA) aangeboden. De
wethouder kreeg ook tekeningen van kin
deren die de beruchte weg moeten
oversteken wanneer ze naar school gaan.
16.00 uur. De maandagmiddagspits in Amsterdam-Oost komt lekker op gang. In
dichte drommen baant het autoverkeer zich vanaf de IJtunnel een weg door
Kattenburg, Wittenburg en Oostenburg, schakelt bij Csaar Peterstraat terug voor
een paar onmogelijke slaloms door de Dapperbuurt teneinde via de Watergraafs
meer Diemen te bereiken en daarmee de rest van Nederland.
16.05 uur. Verdacht veel politie aan deze route, alsof er iets staat te gebeuren. Ook
zijn er borden aan de bomen bevestigd. De nog steeds rijdende automobilisten zien
ze niet. De teksten luiden „Weg Onveilige Weg”, „Omleidingsweg Nu” en „Geen
Rijdende Bommen”. De file bij de molen aan de Zeeburgerdjjk wordt al langer,
maar dat is normaal voor dit uur van de dag. Hoewel.
16.15 uur. Bewoners van de Oostelijke Eilanden stellen met een tevoren uitgedok
terd systeem alle voetgangerslichten in werking en het verkeer bij de molen komt tot
stilstand. Plotseling worden olievaten de weg op gesleept, met staaldraad aan elkaar
geregen. Uit het niets komen hekken tevoorschijn om kleinere gaten te dichten.
Spandoeken worden bevestigd, geschreeuw, gejuich en het orkestje van Herman de
Wit begint te spelen. De blokkade van een cruciale uitvalsweg in Amsterdam is een
feit.
16.35 uur. Een heer in een dure auto passeert de file wachtenden, draait de brug op
en zwaait met een kaartje. Zijn vrouw moet bevallen, of hij er niet door kan. De
aktiegroep kijkt naar het staaldraad en wijst de man meedogenloos terug. Woedend
en met slippende wielen verdwijnt de heer in de richting waarvan hij kwam.
16.40 uur. Zwaar gegrom vanaf de Eilandenboulevard. Vrachtmonsters rukken op
langs de stilstaande file. Een truck met oplegger met in zijn kielzog een robuuste
kiepwagen. Zonder vaart te verminderen nemen ze de bocht naar de brug waarop de
olievaten in slagorde staan. Iedereen houdt de adem in. Een rampartij? Vlak voor de
versperring komen de gevaartes tot stilstand. De chauffeurs zien er vervaarlijk uit,
zo hoog in hun cabines. Leden van de actiegroep deinzen achteruit. Portieren
zwaaien open, bestuurders springen eruit. Eenmaal op de grond blijken het
opvallend kleine mannetjes te zijn die erg moeten lachen om hun heldendaad.
16.45 uur. De actiegroep houdt woord en deelt mede dat wat de buurt betreft de
blokkade voorbij is. „Tot de volgende keer”, horen de automobilisten die opgewekt
hun voertuig tot leven brengen. De Eilandbewoners ontruimen het asfalt en gaan
veilig op de stoep de dingen afwachten die komen gaan. De vaten en hekken nemen
ze niet mee. Nu is het de beurt aan de politie om aktief te worden. Pogingen worden
in het werk gesteld de vaten weg te rollen. Het lukt niet. De uiteinden van de
staaldraad zitten onwrikbaar om twee lantaarnpalen.
16.55 uur. De file wachtende wordt nu echt ongeduldig, maar ook creatief. De ene
automobilist tovert een ijzerzaag uit zijn kofferruimte, de andere een moersleutel.
Beide blijken van nut. Even later de eerste opening van de blokkade. Bestuurders
kunnen hun ongeduld niet meer bedwingen en duiken in het nog veel te kleine gat.
Via de stoep scheuren ze de brug over.
17.00 uur. Een vrachtwagen van de Stadsreiniging met grijpinstallatie verzamelt
olievaten en stukken staaldraad. Het verkeer komt weer op gang met vele niet-
begrijpende gezichten achter het stuur. Er is geen oversteken meer aan op de
Eilandenboulevard: de normale situatie is hersteld. De buurtbewoners verzamelen
zich in het koffiehuis voor een nabespreking van het gebeuren.
De binnenstad van Amsterdam wordt
steeds aantrekkelijker. Voor toeristen
althans. Naast het Sonestahotel tussen
Korte Nieuwendijk en Kattengat zijn
twee attracties in aanbouw, die volgens
de WV nog dit jaar een half miljoen
bezoekers zullen trekken. Het gaat om
het Nederlands Centrum voor Oude Am
bachten en de Holland Happening, die
gefinancierd worden door het bedrijfsle
ven en het ministerie van economische
zaken. De bouw van de nieuwe toeristi
sche trekpleisters kost tien miljoen gul
den en moet in juni klaar zijn. De naam
zegt het al, het Nederlands Centrum
voor Oude Ambachten is een plaats
waar ambachtslieden produkten maken
en bovendien proberen te verkopen. Een
adviesraad moet toezien op kwaliteit en
oorspronkelijkheid van het ambachts-
werk. De Holland Happening in hetzelf
de gebouw is een filmzaal waar een
diavertoning van een half uur gegeven
wordt. De samenstellers spreken van
een spektaculair gebeuren dat de toe
schouwer te zien krijgt van het verleden
.en heden van dit land en zijn bewoners.
„Er wordt toch wel duidelijk aange
toond wat voor chaos het huidige ver
keerssysteem is,” zegt Boud Snoeck,
„wanneer officieel door de gemeente dit
soort gevaarlijke stoffen-routes dwars
door woonwijken worden aangewezen.
Nog niet zo lang geleden was dat vervoer
totaal ongeordend, nu lijkt het erop alsof
er alleen maar wat oranje bordjes in de
stad zijn geplaatst. Wij vragen ons af hoe
die routes tot stand zijn gekomen. Het
verkeer hoeft namelijk niet door onze
woonwijk. Er ligt een route in het Ooste-
IPUITE Ujk Havengebied waar niemand last on-
(er-
ito met
assent-
en
de ruis-
-an 2-
:eren
gene-
19.-, vet
js 599* tunnel) rijden dit doen met een snelheid
stoffen is voor de Eilandbewoners ook een
strijd tegen het doorgaande verkeer.
In 1953 werd de Eilandenboulevard ge
opend, officieel genoemd Kattenburger-
gracht, Wittenburgergracht en Oosten-
burgergracht. De bewoners van de Ooste
lijke Eilanden werden met deze verbin
dingsweg uit een isolement gehaald. Na 25
jaar zijn de bewoners tot de ontdekking
gekomen dat juist deze weg voor nieuw
isolement gezorgd heeft. Een wederop-
bouwplan, eveneens uit 1953, betekende
een radikale kaalslag van de Oostelijke
Eilanden. Opbouw geschiedt met mond
jesmaat met het bekende gevolg dat de
middenstand de winkeldeuren moet slui
ten. Voor hun eerste levensbehoeften zijn
de Eilandbewoners aangewezen op de
Naar de gedupeerde buurtbewoners toe
zijn gemeente en Van Gend en Loos ieder
voor zich uiterst bereidwillig om te wer
ken aan oplossingen voor het probleem,
maar de onderhandelingen die ze met
elkaar voeren verlopen uiterst stroef.
Om te weten te komen waarom er geen
enkel schot zit in de omleidingsroute heb
ben twintig leden van de aktiegroep dins
dagavond opheldering gevraagd aan de
raadscommissie voor verkeer en vervoer
die op dat moment vergaderde. Voorzitter
Van der Vlis werd wat bleek om de neus,
maar kon niet meer mededelen dan dat de
gevaarlijke stoffen-route pas over een
maand op de agenda zou komen. Waarbij
het nog maar de vraag is of er voortgang
te melden is in de onderhandelingen met
Van Gend en Loos.
ffivoor ongelukken
die hoger is dan 50 km/u. Tankauto’s die
harder dan 65 km/u rijden, zijn geen uit
zondering. Gemiddeld denderen drie
vrachtwagens per minuut over de Eilan
denboulevard. Die vervoeren niet alle
maal gevaarlijke stoffen, maar per dag
gaat er toch zeker twintig keer een trans
port de buurt door van benzine, gas, zout
zuur,. chloor of ander brand- en ontplof
baar goed.
6
havens-
Een van de drukste straten in de Am
sterdamse binnenstad, de Reguliers-
breestraat wordt waarschijnlijk nog
voor de zomer autovrij gemaakt. B. en
W. komen binnenkort met verschillende
voorstellen voor een nieuwe inrichting
van deze winkelstraat. In ieder geval
gaan de auto’s eruit, maar het is nog de
vraag of ook de tram er uit moet. De
Leidsestraat is een voorbeeld van een
autovrije straat waar de tram is blijven
rijden. Net als hier zullen ook in de
Reguliersbreestraat straks geen fietsers
mogen rijden. B. en W. hebben de moge
lijkheid de tram om te leiden via de
Amstel.
Boud Snoeck van de aktiegroep Weg
Onveilige Weg en andere bewoners van de
Oostelijke Eilanden hebben bange voor
gevoelens van ongelukken op de gevaar
lijke stoffen-route waaraan zij wonen. Zij
hebben de bewijzen in handen dat het
eigenlijk elke dag meer geluk dan wijs
heid is dat er nog niets gebeurd is. Een
niet openbaar gemaakt rapport van de
politiedienst Verkeerstoezicht en Radar
controle zegt dat zestig percent van alle
vrachtauto’s die over de Eilandenboule
vard (van Amsterdam-Oost richting IJ-
dervindt. Dat vinden wij een heel belang-
'rijk punt. Je moet het verkeer dat je kwijt
Wilt niet naar andere woonbuurten stu
ren. Wij als bewoners hebben de gemeente
moeten wijzen op die alternatieve route.
actiegroep rauw. Hij draait de stoep op van de Cruquiuskade, rijdt het hek omver en
wordt tegengehouden door een menigte buurtbewoners. Het wordt bijna vechten,
maar ook hier spreekt de verkeerspolitie sussende taal. Mokkend verdwijnt de
jongeman achter het stuur en weet vijf minuten later toch door de blokkade te
breken.
logen
ling in
Vlet vei-
egelban
5
eo auto-
i be-
chake-
dag.
Vil wave
In maart werd op een zebrapad op de
Eilandenboulevard een ongeluk in scène
gezet met de bedoeling de wethouder aan
zijn beloftes voor een omleidingsroute te
herinneren. Nog dezelfde maand werd er
met oranje verf een extra zebrapad bijge
schilderd. De gemeente was er wel ra
zendsnel bij om dat illegale zebrapad van
het wegdek te verwijderen. Op een verga
dering in april zegt Van der Vlis heel
enthousiast te zijn over de alternatieve
route die de buurt heeft uitgedacht. Aan
koop van grond die hiervoor noodzakelijk
is zou zeker niet onmogelijk zijn.
Van der Vlis liet daarop weken niet
meer van zich horen, reden voor de buurt
bewoners om ter ere van hem een
„schandbeeld” op te richten. In juni be
sluit de aktiegroep hardere maatregelen
te nemen en sluit de buurt op twee vitale
punten af. Een legertje agenten sleept de
mensen van het asfalt weg. Later gebruikt
de buurt autowrakken als blokkade-
middel.
Op maandag 25 februari wordt in Am
sterdam het jaarlijkse défilé langs de
Dokwerker op het Jonas Daniël Meijer-
plein gehouden ter herdenking van de
Februaristaking in 1941. Het is nu 39
jaar geleden dat meer dan 300.000 arbei
ders, ambtenaren, winkeliers, studenten
en scholieren, zowel mannen als vrou
wen uit Amsterdam, de Zaanstreek,
Kennemerland, Het Gooi en Utrecht in
staking gingen. De Nederlanders verzet
ten zich tegen de fascistische terreur, de
deportatie van joden en de vestiging van
een regering-Mussert. Het initiatief tot
staken werd genomen door de toen ille
gale communistische partij. Het jaarlijk
se défilé is volgens traditie meer dan een
herdenking alleen. Elk jaar opnieuw
worden verbindingen gelegd met actuele
gebeurtenissen die te maken hebben met
strijd voor de verdediging van de natio
nale zelfstandigheid, de verdediging van
de democratische en sociale verworven
rechten, tegen terreur, onderdrukking,
neo-fascisme en Duits revanchisme. Het
herdenkingscomité noemt het een ver
heugend teken dat in toenemende mate
jonge mensen, die de fascistische terreur
tijdens de Tweede Wereldoorlog niet zelf
hebben meegemaakt, aan deze oproep
tot waakzaamheid gehoor geven. Het
comité protesteert dit jaar tegen de
schorsing van de rechtsvervolging tegen
Pieter Menten wegens krankzinnigheid,
het racistisch optreden van de Neder
landse Volksunie en het Nationale
Jeugdfront met de fascistische propa
ganda en de verkoop van nazi-symbolen
die daarmee gepaard gaan. Het défilé
begint maandag 25 februari om 17.00
uur op het Jonas Daniël Meijerplein. j
'1
llHlihim m.1"
VAN DE POL BARNEVELD
23
5
- 37N.wM.,<J,n
36 0-
