Opmerkelijke prestatie Bel Canto
invloed in stuk Durang
exposities
Het verjaarspartijtje van André van Duin
Circusdirecteuren
Imposante première
van Anna Bolena
Gesneden beelden en hun
I
„en gros”
tOENSDAG 20 FEB R U A R I 19 8 0
Knappe regie Nijholt bij Haagse Comedie
0)
o
O
1
r* 1
9
STAD
y
CD
-•*
I
O
I
ALMA POST
■te Scène uit Onder de vlag van Hollywood.
'(FOTO'S RON PICHEL)
1
André van Duin met zijn moeder
en Rick Claus (rechts), die hem zeer
geslaagd en amusant imiteerde.
:r geenszins door vertroebeld.
In de geschiedenis van de opera bleken
echts twee zangeressen in staat de titel-
)1 te beheersen. De eerste kennen we
Het hoogtepunt van de opera is zonder
meer het laatste bedrijf met waanzin-scè-
ne, waarin Anna Bolena tijdens de voor
maar wat een kind”, lachte ze en vertel
de vaak naar Nieuwersluis te reizen,
waar André en Wim een zeer aardig
ogend landhuis bewonen. „Wim is nu
ook een zoon van me, ze kunnen het
hartstikke goed met elkaar vinden”, ver
telde ze blij.
DE ONVERBIDDELLIJKE CARNAVALSKRAKER „Ne
derland, die heeft die bal” van André van Duin en het
Nederlands elftal, die de laatste dagen vooral in Brabant en
Limburg zo een beetje tot nationaal volkslied was verheven,
klonk vannacht, in de vroegste uurtjes van deze woensdag,
ook indeHaarlemBowling. En dat betekende dan een
koekje van eigen deeg voor Van Duin zelf die vannacht in het
Walhalla van de Haarlemse bowlers zijn drieëndertigste
verjaardag vierde.
EEN LUID APPLAUS ook kreeg hij
van de moeder van Van Duin, die, net
zoals deZangereszonderNaam,
de feestelijkheid wat achteraf volgde,
maar nu aan de zij van haar zoon stond.
„Hartstikke leuk hè”, zei ze uit de grond
van haar hart. Moeder van Duin, die in
het Rotterdamse, waar ze woont, steev-
9
De Haarlemse fijnschilder Hans Rött-
gering exposeert een aantal duinland
schappen in acryl in het gebouw Noord-
Holland aan de J. J. Hamelinkstraat in
Haarlem tot en met 14 maart. Geopend op
werkdagen tijdens kantooruren.
Hendrik Beekman exposeert schilde
rijen in Galerie Tholen aan de Breelaan in
Bergen van 24 februari tot en met 12
maart. Geopend dinsdag tot en met zater
dag van 11 tot 17 uur, zondag van 14 tot 17
uur.
samen te gaan werken en
tot nu toe verloopt dat gran
dioos. We werken op twee
verschillende punten en lo
pen elkaar daardoor niet in
de weg”, aldus Martens, die
de laatste maanden vooral
intensief bezig is geweest
met zijn standplaatsvergun
ningen.
IN HAARLEM mislukte
dat, B. en W. zag zijn komst
niet zitten. „Dat Haarlem
dat zeer circusminded is
een vergunning heeft afge
wezen vind ik ontzettend
jammer. Temeer omdat ze
er wel een aan een buiten
lands circus hebben gege
ven. Het is een droeve zaak
dat buitenlandse circussen
worden voorgetrokken voor
een Nederlandse zaak”, zegt
Martens, die nog meer
vraagtekens bij het besluit
van het Haarlemse gemeen
tebestuur ging zetten, toen
hij achteraf hoorde dat een
ander Nederlands circus,
„dat nè mij een aanvraag
heeft ingediend”, ineens wel
een vergunning zou hebben
gekregen.
HET NIEUWS van de
laatste dagen dat over het
krijgen van vergunningen
in circuskringen een ware
oorlog zou woedde, wordt
door hem categorisch ont
kend. „Je loopt elkaar na
tuurlijk wel eens voor de
voeten, want er is vanzelf
sprekend concurrentie,
maar dat is dan ook alles”,
aldus de in het circus gebo
ren Hans Martens.
UMUIDEN. Een tragische koningin, Anna Boleyn uit het Engeland van
je vroeg-zestiende eeuw. Haar eerste liefde, Sir Percy, moet ze vergeten om
haar ambities te realiseren: aanvankelijk minnares van Hendrik de Achtste,
liteindelijk naast hem op de troon als zijn (tweede) vrouw. De koning laat
chter een willig oog vallen op Anna’s hofdame Jane Seymour. Het lot van
inna als koningin, de dood, staat vast.
Jos Claus, de
„slotvrouwe" van
de bowling,
poseerde trots met
haar jarige gast.
HET „KOEKJE” was bedacht door zijn al even vriendelijke
als trouwe aangever Frans van Dusschoten, die met
tal van sterren naar Haarlem was gekomen om Van Duins
nieuwe carnavaleske (drie maal elf) leeftijd te vieren. Van
Dusschoten had voor zijn aubade fors uitgepakt en het, exact
op het middemachtelijk uur, de voltallige Haarlemse
Harmonie Kapel via de banen de bowling binnen mar
cheren.
HET WAS VOOR de tweede keer dat Van Duin met vriend
en levensgezel W i m de eerste Haarlemse bowling voor zijn
verjaardagspartijtje koos. De laatste is zelf een verwoed
bowler, dus het was niet zo verwonderlijk dat er tussen de
feestelijke bedrijven door, ook gespeeld moest worden. Om de
Willem van Duin-verjaardagtrofee natuurlijk. De prijs ging
uiteindelijk naar een professioneel en het laagst in deze
sterrenslag scoorde Mountiehelft René van Vooren. Hij
wachtte de prijsuitreiking dan ook maar niet af en miste
daardoor ook de laatste uurtjes van het festijn, die door Ben
Cramer feestelijk werden ingezongen.
MET EEN VAN DE origineelste cadeaus kwam waarschijn
lijk Rita Corita op de proppen, die er een gewoonte van
maakt feestvierders zelfgemaakte artikelen aan te bieden. In
Van Duins geval ging het om een zelfgebreide trui en mocht hij
uit drie exemplaren kiezen. Aan de cadeautafel was wel te
zien, dat ook artiesten maar gewone mensen zijn, die hersen-
pijnigend presentjes moeten bedenken. Anders kom je toch
niet zo snel met een mal gevoerde olielamp aan of een boekje
over leven en werk van De Petomaan.
„JE MOET WEL een grote zolder hebben”, zuchtte Jos
Claus, de eigenaresse van de bowling tegen Van Duin, toen
ze samen zijn cadeaus monsterden. Haar zoon Rick deed na
twaalven ook nog een duit in het zakje
en bood André en Wim ieder een van
hun naam voorziene bowlingbal aan.
Rick Claus maakt ook verleden jaar op
Van Duin al indruk door de imitatie van
„Wullempie” en deed dat nu door, voor
af gegaan door de Harmonie Kapel, be-
kketrekkend in voetbalcostuum op te
komen.
Ron Brandsteder
op het feestje was,
wisselde met Conny volgen. „Ik heb maar een zoon, een kind,
Vink (rechts) de
laatste nieuwtjes uit.
Drie circusdirecteuren Joop van der Ende, Hans Martens en
Willem Smit (van links naar rechts).
sten staan voor opgaven, waar wereld-
terren hebben moeten afhaken. Bij de
itvoering van Bel Canto vocht men ech-
!T voor het onmogelijke. Wanneer dat een
eer niet lukte, gaf dat eerder komische
an gênante ogenblikken.
Een dirigent die zijn orkest zo vurig belangrijker dan het klokgaaf zingen
anvoert, dat zjjn stokje uit zijn hand
chiet en meters verder belandt. De so-
De bloedmooie
Patty van Luv,
dje met echtgenoot ast Wordt aangesproken als „de moeder
van André” vertelde het succes van haar
enige zoon met aanhoudende trots te
DEN HAAG. Toen Louis Lumière eind vorige eeuw in Parijs de projectbeelden
van zijn nieuwe vinding de Cinématographe aan een groepje belangstellenden liet
zien wist hij niet dat hij een kindje met een waterhoofd had gebaard. Het laten kijken
naar bewegende plaatjes bleek echter geld in de la te brengen, en al gauw ontstond er
een hele industrie, die met name in het vooroorlogse Amerika tot een heersende macht
uitgroeide. Over deze macht van het witte doek gaat het toneelstuk Onder de vlag van
Hollywood van de jonge Amerikaanse schrijver Christopher Durang.
Gaetano Donizetti maakte van dit gege- een sensatie zijn geweest. Naast unaniem
jen een zeer hechte opera. Anna Bolena lovende overleveringen, zijn er van haar
jetekende een hoogtepunt in het genre prestaties echter geen „bewijzen”. Die zijn
tan de grote romantische opera’s uit de er wel, door middel van de grammofoon-
negentiende eeuw. De doordachte drama- plaat, van de tweede Anna Bolena die te
[ische accenten en buitengewoon fraaie memoreren valt, Maria Callas.
Een studio-opname van de fascinerende
„waanzin-scène”, bewijst niet alleen haar
unieke vocale vertolkingskunst, maar ook
Donizetti’s meesterschap. Een geluids
technisch minder fraaie, maar in artistiek
opzicht zeer interessante live-opname uit
de Milanese Scala gemaakt op 14 april
1957, is bovendien een historisch docu
ment. Het is de registratie van de triom-
oering in Nederland gekregen. Het ope- fantelijke wedergeboorte van dit werk,
agezelschap Bel Canto, dat een patent dat decennia lang „vergeten” was.
Ook voor de bijrollen verlangt Anna
Bolena de nodige kwaliteiten, maar het
werk draait uiteindelijk toch om de titel
rol. Margot Stroink bleek wel degelijk in
staat een geloofwaardige creatie neer te
zetten. Al direct in de eerste acte, portret
teerde zij, meer gericht op het gekwelde
dan op het koninklijke, een ontroerende
tragische koningin. Ondanks de voor haar
stemsoort (dramatisch gekleurde mezzo-
t inbeeldt dat zij zich klaarmaakt voor haar
p Donizetti’s meesterwerk werd er ech- bruiloft. De regie, het bewonderenswaar-
dig spelende orkest, koor, solisten bereik
ten in deze ogenblikken een summum van
dramatische expressie.
Bel Canto en Margot Stroink hebben
Heen uit beschrijvingen. Giuditta Pasta, voor het Nederlands opera-gebeuren met
ie Anna Bolena zong bij de eerste uitvoe- Anna Bolena een opmerkelijke prestatie
ng op 26 december 1830 in Milaan, moet verricht. JAN BAART
pliceerde stuk een knappe regie geleverd.
De merendeels jonge spelers van de Haag
se Comedie zetten een kleine veertig rol
len neer, met groot enthousaisme. Alles
loopt op rolletjes, wat met de vele kos-
tuumwisselingen een toer moet zijn. Voor
het mooi had de voorstelling wat ingekort
kunnen worden, maar dat geldt misschien
niet voor echte filmfanaten die de sport
van het herkennen kunnen beoefenen.
Ab van leperen heeft het stuk met grote
kennis van fïlmzaken vertaald, Jurriaan
Andriessen maakte passende muziek en
een zogenaamd klankdécor van film-
tenu’s. Het decor van Hans Cristiaan is
een fraai showtoneel in Hollywoodsfeer
met in het midden een uitsparing ter
grootte van een filmdoek. Daarboven
bungelen de houten letters van het welbe
kende THE END.
het nieuwe circus gaat be
hartigen. Als hoofdredac
teur van een van ’s lands
roddelbladen, dat ook nog
eens een dochterbinding
heeft met het grootste och
tendblad, weet hij in die ma
terie uiteraard goed de weg.
„Smit heeft me voorgesteld
jkt te hebben op curieuze operavoorstel-
ngen, komt de eer toe van dit initiatief,
(eer dan prijzenswaard is bovendien de
lefdevolle inzet waarmee aan dit initiatief
estalte is gegeven. Voelbaar, zowel in de
omgeving met verrassend mooie en
uimtelijke effecten, als in de vertolking
an het werk, is de toewijding om Donizet-
i’s werk zo zuiver mogelijk gestalte te
even.
Op een beperkt toneel moeten indruk- sopraan) onmogelijke eisen zong zij zich
rekkende ruimten als Windsor Castle en met allure door het notenbeeld bestemd
e Londense Tower gesuggereerd wor- voor dramatische coloratuursopraan, met
en. Een amateurkoor en beginnende so- noten tot fis boven de hoge c).
Veel respect verdient Margot Stroink
voor haar stijlgevoel. De muziek van Do
nizetti verlangt een veel verfijnder zang-
cultuur dan bijvoorbeeld een partituur
van Verdi of Puccini. Margot Stroink
bleek volledig toegerust voor dit aspect,
van
elke hoge noot. In de ensembles had zij
voldoende persoonlijkheid om te domine-
raan die voor een triomfantelijke hoge ren, zonder de overigen te overheersen,
lotnoot haar mond opent, maar het ge
lid van een gesmoorde kip voortbrengt,
èrder natuurlijk de obligate tenor met
uitketelgeluid en de onverstaanbaar en bereidingen voor haar onthoofding, zich
ommelige brommende bas. Het uitzicht
auziek bevestigde Donizetti’s faam als
iperacomponist. Hij werd wereldbe
roemd. De moeilijkheidsgraad van het
werk blijkt echter een handicap. Het
wordt weinig uitgevoerd, omdat meestal
geschikte vertolkers, die aan zeer hoge
eisen moeten voldoen, ontbreken.
Honderdvijftig jaar na de wereldpre-
nière heeft Anna Bolena een eerste uit-
Opera: Anna Bolena van Donizetti (Nederlandse première). Operagezelschap
Bel Canto. Hoofdrollen: Margot Stroink, Jan Polak, Thea Vermeulen, Wouter
Goedhart, Martin Vijgeboom, Marie-José Jongstra en Peter Mester. Produktie en
regie Arnold Alons. Toneelbeeld en verlichting S. Peter van Warmerdam. Het
Hilversums Opera Orkest. Muzikale leiding Hans van den Hombergh. Stads
schouwburg Velsen, IJmuiden 19 februari 1980.
Hij moet ooit een verwoed filmkijker
zijn geweest, en bouwde zijn stuk op uit
meer dan tweehonderd citaten van de
stomme film tot aan de hedendaagse
Amerikaanse geweldfilm. Er zijn vijf
hoofdpersonen, die met de verschillende
stijlen meedobberen, maar toch hun eigen
karakter houden. Ze zijn geënt op types
filmsterren. Loretta is het onschuldige
meisje, de ingénue. Haar beminde Jimmy
is de ruwe bolster-blanke pit. Haar rivale
Bette de keiharde sexbom, en dan zijn er
nog Hank, de idealist en Eve, de zelf nooit
aan de bak komende vriendin.
Hun avonturen, met als voornaamste
drijfveer de jacht op Jimmy door Loretta
en Bette, zijn tegelijk filmcitaten en com
mentaar op films. Als Jules Hamel bij
voorbeeld in de Western alleen maar met
„nope” en „yep” antwoordt, staat het hele
genre in zijn kwasi heldendom te kijk. En
passant geeft Durang ook een blik in de
keuken: We volgen Loretta op de set waar
ze een auditie doet.
Aanvankelijk vormen de films een af
spiegeling van hun tijd. Loretta stapt zo
wel het toneelstuk als de eerste film bin
nen als arm weesmeisje. De filmwereld
loopt daarna snel weg van de realiteit van
de gewone man: Westerns, chique milieus
en show doen hun intrede. Kennelijk had
den de producenten even tijd nodig om te
ontdekken waarmee ze de mensen konden
bezighouden en afleiden van de armoede
in de dertiger jaren. Zo ontstaat een ironie
tussen het witte doek en het echte leven.
Het hoogtepunt hierin vormt het begin
van de tweede wereldoorlog, dat met veel
vlagvertoon ter ere van Amerika’s macht
wordt ingeluid. In de voorstelling wordt
de glorie van het moment onderstreept
door de overgang van zwart-wit naar
kleur.
Als de Amerikaanse filmdroom gaat ta
nen, na de oorlog, zie je de personages
wanhopig pogen oude en nieuwe filmster
ren te imiteren. Iedereen is of gek, of
alcoholicus, of impotent, er is een kop die
atoomrampen kan veroorzaken, er dreigt
een Apocalyps. Herhaaldelijk klinkt de
godsspreuk: gij zult geen gesneden beel
den maken. Bedoelt Durang dat de hele
filmheldenafgoderij mede invloed heeft
gehad op huidige corruptie en machtswel
lust?
Willem Nijholt, overgestapt naar het se
rieuze toneel, heeft met dit uiterst gecom-
Voorstelling: Onder de vlag van Hol
lywood (A history of the American
film) van Christopher Durang. Groep:
De Haagse Comedie. Regie: Willem
Nijholt. Vertaling: Ab van leperen.
Dekor en kostuums: Hans Cristiaan.
Muziek: Jurriaan Andriessen. Met:
Rick Nicolet, Reinier Heidemann,
Francine Dreessen, Jules Hamel, Ma
ria Stiegelis en anderen. Première op
19 februari in het HOT-theater te Den
Haag.
OP VAN DUINS FEES
TJE werd ook min of meer
gegrossierd in circusdirec
teuren. Theaterproducent
Joop van der Ende
was er, die niet alleen met
verlangen wacht op de pre
miere van de grotendeels
door hem (met Tsuchinski)
gefinancierde film Spet
ters, maar dit voorjaar
ook met het Circus Bas-
sieenAdriaanop tour
nee gaat. Datzelfde doet
HansMartens, die met
de journalist Willem
Smit Circus Holiday
van de grond hielp en daar
mee, na een voorpremière
in Rijswijk op 21 maart,
tien dagen later in Amers
foort de galapremiere
beleeft.
MARTENS GAAT met
zijn circusavontuur niet
over een nacht ijs en was
viereneenhalf jaar aan het
aftellen. Daarvoor had hij
een adembenemend trape-
zenummer, trad daarmee
ondermeer op bij R o 1 a n d
Busch en Hagen
beek, totdat in 1975 bij
een fataal ongeluk in de zes-
mastentent van het toen
grootste Italiaanse circus
Darix Togni, het num
mer letterlijk en figuurlijk
uit elkaar viel. Martens
stapte er uit, werkte tweeë
neenhalf jaar als bedrijfs
leider bij Circus Mikke-
n i e, deed vorig jaar het
zelfde op technisch gebied
tijdens de tournee door ons
Anna Bolena (Margot Stroink) wordt door Hendrik de Achtste (Jan Polak) van ontrouw
beticht.
land van het Russisch
Staatscircus en ging zich
toen volledig aan zijn eigen
Holiday wijden.
MARTENS TOONT
ZICH erg tevreden over de
samenwerking met de jour
nalist Smit, die voorname
lijk de publiciteitszaken van
