Vermoord na aanhouding door garde
Brandt ontkent
Bani-Sadr: Onderzoek
bemiddeling
naar dood Turkmenen
in Andalusië
Britse staalbond
Geheimhouding rond
royeert 600 man
top over autonomie
Goud in Alaska
Na verkiezingen coalitie met Nkomo
Volksstemming
over autonomie
I
Toestand in Kaboel gespannen
VS, Egypte en Israel praten in Den Haag
„Armen slachtoffer
van geldhervorming
Zairese regering”
3
DINSDAG 26 FEB R U A R I
1980
2
1
Avondtrein
Bommelsteyn
Rhesus
■ll
BINNEN- EN BUITENLAND
door Nico Scheepmaker
tillei
«plan
rerleg
Dicht
ihten
jden
elopei
gd aai
jd hui
etaald
riste»
r ruin
lanslai
te l»
foto!
roïnt
(Van onze redactie buitenland)
BONN—NEW DELHI—PA
RIJS—KABOEL. Terwijl
in de Afghaanse hoofdstad
Kaboel de spanning onver
minderd hevig is, heeft de
kwesie-Afghanistan gisteren
aanleiding gegeven tot druk
diplomatiek verkeer.
--
g|g|
y
I t
Ui 1
(Van onze redactie buitenland)
trijfël
Intensief overleg
Afghanistan
over
Moegabe: Soames schendt
akkoorden van Londen
ommis-
i minis-
Vlak voor mij was een jong paartje aan
de beurt. Toen de jongen hoorde hoe de
goudprijs inmiddels was opgelopen, rukte
hij de ringen van zijn vingers en deed een
greep onder zijn trui naar een gouden
plaatje aan een ketting.
„Zou je dat wel doen?”, vroeg het meisje
nog bezorgd, maar hij wierp alles door het
loket en sprak: „Ik kan er nu goud voor
maken!...” Alles was al gewogen en zwaar
genoeg bevonden toen de jongen opeens
vertwijfeld uitriep:
„Jezus, mijn rhesus!...”
De wat uitgestreken bediende achter
het loket, die al met alles op weg was naar
de smeltoven, keerde op zijn schreden
terug en overhandigde de jongen plechtig
het gouden plaatje. Deze pakte zijn zak
boekje en noteerde alle gegevens. Toen
gaf hij het plaatje met een achteloos ge
baar weer terug”.
Ook Willem Bulder uit Groningen bleek
onaangenaam getroffen door het ontbre
ken in mijn opsomming van „een band
van Vredestein”. Ik selecteer uit zijn bij
drage:
Een straaltje zonneschijn, een rijke chi
rurgijn, een staaf van marsepein, een fon
kelend robijn, gezellig samenzijn, de Heer
van Bommelsteyn, de Slag bij Bloemfon
tein, de koninklijke trein, de Graaf van
Liechtenstein, de kat van Drakestein, een
bodemloos ravijn, een houten raamkozijn,
een kerkboek vol Latijn, de sultan van
Bahrein, een pater Augustijn en (warem
pel niet de minste) het Absolute Zijn!
BONN. Oud-bondskanselier Willy
Brandt van West-Duitsland heeft giste
ren tegengesproken dat president Car
ter van de VS hem onlangs heeft ge
vraagd te bemiddelen tussen Moskou
en Washington in de crisis over Afgha
nistan. Het Westduitse weekblad Der
Spiegel meldt deze week dat het Ame
rikaanse staatshoofd hierom heeft ver
zocht tijdens een bezoek van de oud-
(Van onze redactie buitenland)
JERUZALEMDEN HAAG. Morgen beginnen in Den Haag de bespre
kingen over zelfbestuur voor de Palestijnen in de door Israel bezette gebieden.
Aan die besprekingen nemen de VS Egypte en Israel deel. De top is geheim.
Nederland fungeert louter als gastland en heeft verder geen enkele bemoeie
nis met de conferentie.
partijblad Vorwarts dat „het dwaas
zou zijn te geloven dat één mens tussen
beide supermachten als bemiddelaar
zou kunnen dienen”. Regeringswoord
voerder Klaus Boiling verklaarde gis
teren dat de bondsrepubliek „eenvou
dig niet het wereldpolitieke formaat
heeft om als makelaar te fungeren tus
sen de VS en de Sovjet-Unie”. In Bonn
blijven echter geruchten circuleren dt
er iets waar is van het bericht in Der
Spiegel, omdat Bölling zeer vage ant
woorden heeft gegeven op vragen over
het thema „Brandt als bemiddelaar”.
erkent. Bovendien zei Carter gekant te
blijven tegen de vorming van een onaf
hankelijke Palestijnse staat.
De zeshonderd werken allen bij een
particuliere staalondememing in Sheer-
ness, waar gisteren werd besloten niet aan
de staking deel te nemen. Ook bij een
particulier bedrijf in Sheffield weigert
men het werk neer te leggen. Bij BSC
wordt ongeveer 85 percent van de Britse
staalprodukten gemaakt. Er wordt ge
staakt voor hogere lonen.
Ruim zeshonderd aanhangers van guer
rillaleider Joshua Nkomo zijn gisteren
naar een basis van het Rhodesische leger
gegaan om zich bij dit nu nog onder
blanke leiding staande onderdeel te
voegen. In de afgelopen zeven jaar heb
ben deze guerrilla’s strijd tegen het Rho-
deische leger gevoerd.
Robert Moegabe heeft in een vraagge
sprek met het grootste dagblad van Rho-
desië, The Herald, gezegd na de verkiezin
gen een coalitie te willen vormen met de
partij van Joshua Nkomo. „Het doet er
niet toe hoeveel zetels wij winnen of wat
voor soort zetels wij krijgen”, aldus Moe
gabe. „Zij zijn onze natuurlijke bondgeno
ten”. Nkomo heeft steeds laten weten
voorstander van een coalitie te zijn. De
„Zij hebben het ten aanzien van beide
zaken bij het verkeerde einde. Zij moeten
begrijpen dat de handelwijze van de stu
denten en mijn verkiezing twee facetten
van dezelfde zaak vormen, namelijk het
verlangen van het Iraanse volk naar onaf
hankelijkheid en de beëindiging van de
Amerikaanse overheersing”, aldus presi
dent Bani-Sadr.
In een vertrouwelijk rapport van de rk-
commissie voor rechtvaardigheid en vre
de over de huidige situatie in Rhodesië
wordt gezegd dat zwarte kiezers zijn geïn
timideerd door de Rhodesische veilig
heidstroepen. Het rapport dat is bestemd
voor de 82 Gemenebest-waamemers on
derschrijft de kritiek die Moegabe aan het
adres van het Rhodesische leger heeft
geuit. Het volledige rapport zal pas na de
verkiezingen worden gepubliceerd.
ers
>gelijk
jt eeir
n- en
ir nog
erkge-
il ver-
tie die
stenen
e pro
motie,
parle-
gevol-
wente
ontogi
rnetdt
ondit
edaags
toet»
prekei
ïei vai
wordt
liniste
taken
ANCHORAGE (AFP). In Alaska is
een goudlaag ontdekt op ongeveer 200
kilometer ten noorden van Anchorage.
Het erts bevindt zich in het stroomgebied
van de rivier Nelchina. Een woordvoerder
van de federale geologische dienst heeft
dit gisteren meegedeeld.
In het stroomgebied van de Nelchina
zijn behalve goud ook lood, zink, koper en
zilver ontdekt waarvan de hoeveelheden
dusdanig zijn, dat industriële ontginning
mogelfjk is.
twee partijen gaan overigens morgen wel
onafhankelijk van elkaar de verkiezingen
in.
in het
enkele
rijf is
eminj
lemers
dienst
rijven,
meeis-
ten bij
omge-
edeeld
meefe
agaraj
Kuyp
lorgett
die tot
nisters
d dooi
lister»
inistei
>ok de
»n be
risten-
rtillen
aantal
lucht
LONDEN (AFP/AP). De Britse vak
bond van staalarbeiders heeft zeshonderd
leden geschorst, omdat zij weigerden deel
te nemen aan solidariteitsstaking voor
hun collega’s bij het nationale staalbedrijf
BSC, die begin dit jaar het werk neer
legden.
luiten-
vraag-
mtiniê
bassa-
vraag-
in het
ng. In
lamer-
vinds-
genen
2350
Secretaris-generaal Egon Bahr van
de SPD, de partij waarvan Brandt
voorzitter is, zei gisteren in het SPD-
(Van onze redactie buitenland)
MADRID. Donderdag wordt in An
dalusië een volksstemming gehouden
over het al dan niet toekennen van een
statuut van zelfbestuur aan deze Spaanse
provincie, een droog gebied in het zuiden
met olijfbomen, sherry, grootgrondbezit
ters en werkloosheid.
De regerende Unie van het Democra
tisch Centrum (UCD) heeft de bevolking
opgeroepen thuis te blijven, terwijl auto-
nomisten, socialisten en communisten
propageren dat een plaatselijk bewind
veel beter in staat zal zijn de problemen in
Andalusië aan te pakken. De economische
en sociale moeilijkheden spruiten overi
gens voor een groot deel voort uit een
feodale structuur van landeigenaarschap.
Werkloosheid heeft in de afgelopen
twintig jaar meer dan twee miljoen Anda-
lusiërs ertoe gedwongen werk in Frank
rijk, Zwitserland, West-Duitsland en Ne
derland te zoeken. De werkloosheid be
draagt nu meer dan 17 percent en de
meeste landarbeiders hebben slechts sei
zoenarbeid. Hele „dorpen” zakken af naar
Frankrijk om te helpen bij de wijn- en
fruitoogst.
Uit onderzoeken eerder deze maand is
gebleken, dat een kleine meerderheid van
de zes miljoen Andalusiërs voor zelfbe
stuur zou zijn.
Ik schreef laatst hoe ik mij had voorge
steld hoe ik met een setje van vier voor
oorlogse zilveren munten in de rij zou
staan bij edelmetaalbedrijf Schone om te
profiteren van de sterk gestegen zilver-
prijs, en hoe ik dan alle gesprekken zou
hebben genoteerd van al die mensen die
uit pure armoe genoodzaakt waren hun
dierbaarste erfstukken te verpatsen.
Maar toen ik daar om kwart over vier
aankwam, was er geen rij meer, omdat de
zaak om vier uur sloot.
Van mevrouw G. J. M. Smits-De Waart,
zelf journaliste, kreeg ik toen de volgende
brief uit Hilversum, die ik u niet wil ont
houden, omdat hij een aanvulling bete
kent op mijn reisverslag naar de Schat
van het Zilvermeer:
„Hetzelfde artikel in de Volkskrant van
4 januari j.l. dat u inspireerde tot zilver-
handel omwille van een Trijfel, inspireer
de ook mij. Ik zocht wat oud zilverbestek
bij elkaar, waarvan de lepels zo scherp
waren geworden, dat ze bijna als mes
konden fungeren, plus een kaasschaaf
waar de schaaf vanaf was gebroken.
Ik nam de trein naar Amsterdam met
een Kanis en Gunning-bon, omdat ik het
als een sport beschouwde zo weinig moge
lijk „kost” voor de „baet” uit te laten gaan.
Om kwart voor drie kwam ik bij Drijfhout
in de Nes aan en mocht er na even later
bleek als laatste in. De hal stond vol
vogels van diverse pluimage: een student
met twee plastic vuilniszakken vol bestek
over zijn rug alsof hij zojuist een hotel had
beroofd, een sjiek oud heertje met een
antieke armband in een versleten doosje,
en een tandarts met een zak vol vullingen!
Het duurde ruim een uur voor ik aan de
beurt was, maar dat uur vloog om, want er
viel zoveel te beleven! Er heerste een sfeer
van verbroedering. Een meisje dat in tra
nen uitbarstte omdat de koers van de
munten geen gelijke tred hield met die
van het zilverafval, werd dan ook van alle
kanten getroost. Het bleek haar overigens
niet zo zeer om het geld te gaan, dan wel
om de onrechtvaardigheid van een en
ander.
de Derde Wereld meer moeten worden
betrokken bij de poging de crisis om Af-
rVOei ghanistan op te lossen.
»n vai
e vrijt
en. Dt
/orde:
streel
1, nis
duren
m On
leente
it. Dt
hands
'en op
temen-
Volgens Moegabe, algemeen beschouwd
als de grootste kanshebber bij de morgen
beginnende verkiezingen in Rhodesië,
schendt Soames op flagrante wijze de in
Londen gesloten akkoorden over de toe
komst van de huidige Britse kolonie. Moe
gabe zegt zich nu niet meer aan deze
akkoorden gebonden te voelen.
Moegabe eist in zijn brief het onmiddel
lijke vertrek van alle Zuidafrikaanse troe
pen in het land. Hij schat dat er nog
ongeveer zes- tot zevenduizend Zuidafri
kaanse militairen in Rhodesië zijn. Moe
gabe vindt verder dat de Rhodesische
strijdkrachten zich in de kazernes moeten
terugtrekken en zijn gevangen genomen
aanhangers worden vrijgelaten. De guer
rillaleider schat dit aantal arrestanten op
zeker vijfduizend.
De met kogels doorzeefde lichamen van
de Turkmenen werden op 17 februari
gevonden, tien dagen nadat ze waren aan
gehouden door leden van de Revolutionai
re Garde. Enkele dagen geleden heeft
president Bani-Sadr gardisten erop gewe
zen, dat zij de orde moeten handhaven en
zich verre dienen te houden van con
flicten.
Over de relaties met de VS zei Bani-
Sadr gisteren in een interview met het
Engelstalige dagblad The Hong Kong
Star: „De Verenigde Staten hebben niets
van onze revolutie begrepen en schijnen
daar ook niet in te zijn geïnteresseerd. Zij
schrijven de gevangenneming van de ge
gijzelden toe aan fanatieke Iraniërs, ver-
Bulldozers zijn overigens gisteren be
gonnen met de sloop van de rosse wijk
van Teheran. De sloop maakt deel uit van
een plan „voor de uitbanning van de zon
de”. Op de plaats van de rosse wijk zal een
moskee verrijzen. De 700 prostituees wor
den in rehabilitatiecentra geplaatst en
krijgen een vakopleiding.
(Van onze redactie buitenland)
TEHERAN. President Bani-Sadr van Iran is van plan een onderzoek te
laten instellen naar de dood van vier vooraanstaande Turkmenen in Gombad-
e-Kavous in Noordoost-Iran. Dit heeft een woordvoerder van de Revolutionai
re Raad gisteren bekendgemaakt.
Vorige week heb ik een opsomming
gegeven van alles wat ik, behalve een
bloemetjesgordijn, wel zou willen zijn. En
kele lezers bleken nog meer te willen zijn
dan ik al wilde zijn, en ik zou een vijand
zijn van deze column als ik niet een selec
tie maakte uit hun verlangens. De heer J.
Leertouwer uit Zaandam wilde, behalve
een bloemetjesgordijn, ook nog graag
zijn:
Een bruin gebijtst kozijn, de takt van
Dick van Rijn, de bootsman van Piet Hein,
het orgel van Cor Steyn, de tune van
Langs de Lijn, een blikje met tonijn, een
jarige Begijn, een oude Algerijn, een tram
op het Hofplein, een bus op het Tram-
plein, een open rolgordijn, de act van Cor
van Rijn, het jacht van Albert Heijn, een
band van Vredestein, de neef van Kom
mer Klein, de bonte avondtrein, een pass
van Coen Moulijn, een jurrek van satijn,
de hoogste Apenijn en een kortere Pepijn.
Oh Trijfels fris en rein, de beste die er
zijn!, zegt hij tot slot, maar dat was voor
de gein, zolang er Kronkels zijn, voeg ik
daaraan toe.
■n mi
lands
ir-Smi
Durks
>n vat
oevod
m her-
ie tal van de EG inzake een neutralisering van
en oil Afghanistan „een goede basis” is. Beide
irg regeringsleiders vinden, dat de landen in
B-. '0
volgens interpreteren zij mijn verkiezing
als een overwinning van gematigd over de
geestelijkheid”.
In de afgelopen drie weken zijn er vol
gens Moegabe „enorme hoeveelheden”
wapens vanuit Zuid-Afrika naar Rhodesië
gestuurd. Van Britse militaire zijde in
Rhodesië is meegedeeld dat de Rhodesi
sche veiligheidstroepen geleidelijk over
de verschillende verzamelkampen voor
guerrillastrijders worden verspreid. Dit
om de eenheden van de Gemenebest-lan-
den te vervangen die na de verkiezingen
zullen vertrekken.
bondskanselier aan het Witte Huis op
15 februari.
(Van onze redactie buitenland)
SALISBURY/DAR ES SALAAM.
De Rhodesische guerrillaleider
Robert Moegabe heeft in een brief
aan de Britse minister lord Carring
ton van Buitenlandse Zaken, felle
kritiek geleverd op het beleid van de
Britse gouverneur lord Soames in
Rhodesië.
In Londen sprak de Britse premier
Thatcher met de Westduitse bondskanse
lier Schmidt, die bij zijn terugkeer later
op de dag in Bonn op zjjn beurt de Spaan
se premier Suarez ontving. In de West
duitse hoofdstad was ook de Italiaanse
minister van Buitenlandse Zaken Ruffini
op bezoek voor een gesprek met zijn West
duitse ambtgenoot Genscher. In een geza
menlijke verklaring na afloop van het
gesprek vroegen Ruffini en Genscher de
iJ“ Sovjet-Unie, haar troepen uit Afghanistan
terug te trekken om zo de komende Olym
pische Zomerspelen in Moskou te redden.
In Parijs is bekend gemaakt dat een
hoge Franse ambtenaar een bezoek zal
brengen aan Moskou.
Hij zal opheldering vragen over de voor
waarden die de Russische president
Brezjnev heeft gesteld voor de terugtrek
king van de Russische troepen uit Afgha
nistan.
Bondskanselier Schmidt van West-
Duitsland en premier Thatcher van
Groot-Brittannië verklaarden gisteren na
hun onderhoud in Londen dat het voorstel
De Tanzaniaanse president Julius Nye-
rere heeft Groot-Brittannië ervan be
schuldigd de verkiezingen in Rhodesië te
willen saboteren. „De Britten knoeien met
de stembus. Met de uitslag zal worden
gefraudeerd”, aldus de president tegen
over verslaggevers. De Britten verwach
ten dat het Patriottisch Front (van Moega
be en Nkomo, red.) zich aan de akkoorden
van Londen houden, maar doen dat zelf
niet, aldus Nyerere. Ook Oeganda heeft
het Britse optreden in Rhodesië scherp
veroordeeld.
De Amerikaanse president Carter wil
Egypte voorzien van veertig straaljagers
van het type F-16, 250 zware tanks en
ander militair materieel. Hij zal het Con
gres om toestemming vragen hiervoor, in
principe waren de VS ook bereid F-15
straaljagers te leveren, maar Egypte ziet
hiervan voorlopig af, zo deelde woord
voerder Hodding Carter van Het Witte
Huis gisteren mee.
Radio-Jeruzalem opperde gisteren naar
aanleiding van het bezoek van een Egypti
sche militaire delegatie aan Israel, de mo
gelijkheid dat beide landen samenwer
king op militair gebied overwegen. De
plaatsvervangende Israëlische minister
van Defensie Zippori heeft gisteren be
kend gemaakt dat Israel vastbesloten is
een nieuw gevechtsvliegtuig te ontwerpen
en in produktie te nemen.
President Carter heeft gisteren op een
bijeenkomst van joodse jongeren in Was
hington verklaard, dat hij niet zal onder
handelen met de Palestijnse bevrijdings
organisatie PLO als deze niet eerst Israel
Waarnemers verwachten dat het
overleg in kleine groepjes in de respectie
ve hotels zal worden gevoerd. De leiding
van de onderhandelingen ligt bij de Ame
rikaanse diplomaat Linowitz, die onder
meer het zeer ingewikkelde verdrag rond
de overdracht van het Panamakanaal
heeft opgesteld. Waarnemers houden re
kening met de mogelijkheid dat hij in
staat zal zijn de Egyptische en Israëlische
standpunten over autonomie voor de Pa
lestijnen dichter bij elkaar te brengen.
De Israëlische delegatie staat onder lei
ding van minister Burg van Binnenlandse
Zaken, terwijl de Egyptische delegatie
wordt aangevoerd door minister Khalil
van Buitenlandse Zaken. Tijdens de be
sprekingen zal de pers volledig worden
geweerd en naar verluidt zullen er ook na
afloop geen persconferenties plaatsheb
ben of verklaringen worden afgelegd.
De Israëlische premier Begin heeft de
burgemeester van Hebron verboden naar
New York te reizen om voor de Verenigde
Naties een verklaring af te leggen over de
vestiging van Israëliërs in zijn gemeente
die op de bezette westelijke Jordaanoever
ligt. Hij was hiertoe uitgenodigd door de
VN.
India en Joegoslavië lieten gisteren na
een gesprek in New Delhi weten, niet te
voelen voor het Britse voorstel in zijn
huidige vorm, Afghanistan tot een neutra
le staat te maken. Wel vinden beide landen
dat de onafhankelijkheid en niet-gebon-
denheid van Afghanistan moet zjjn ge
waarborgd en „niet alleen zijn neutraliteit
in de technische zin van het woord”.
De Russische ambassadeur in Londen,
Nikolai Loenkov, zei gisteren voor de Brit
se televisie dat de Sovjet-Unie haar troe
pen zal terugtrekken „zodra de Amerika
nen en hun bondgenoten de hulp aan de
Afghaanse opstandelingen stopzetten”.
Terwjjl uit New Delhi berichten komen
over voortdurende onrust in de Afghaan
se hoofdstad meldt de Russische pers dat
de rust in Afghanistan is weergekeerd.
Radio- Kaboel zelf maakte gisteren mel
ding van rellen, plunderingen en schiet
partijen in de hoofdstad. Buitenlandse
diplomaten in Kaboel melden dat de span
ning in de hoofdstad onverminderd hevig
is en dat niets erop duidt dat de regering-
Karmal haar gezag over de stad effectief
heeft hersteld.
Intussen heeft president Carter van de
VS gisteren de stopzetting van alle export
van Amerikaanse fosfaat naar de Sovjet-
Unie gelast. De maatregel is een reactie op
het Russische ingrijpen in Afghanistan.
De Amerikaanse Academie van Weten
schappen zal de komende zes maanden
alle bijeenkomsten boycotten waaraan
Russische geleerden deelnemen. Dit be
sluit hangt samen met de verbanning van
de Russische dissident Sacharov. Het
Russische staatsbedrijf voor toerisme In
tourist zal niet mogen deelnemen aan de
in oktober in New York te houden jaar
lijkse internationale beurs voor toerisme,
zo hebben de organisatoren bekend
gemaakt.
<r Tijdens een demonstratie voor de bezette Amerikaanse ambassade in Teheran duwt een lid van de Revolutionaire Garde een geweerkolf in
het gezicht van een man die een Jimmy Carter-masker draagt.
KINSJASA. In Zaire zijn duizenden
armen het slachtoffer geworden van een
geldhervorming door het vrijwel failliete
bewind in Kinsjasa, zo is gisteren in diplo
matieke en zakenkringen te Douala, in de
Westafrikaanse staat Kameroen, ver
nomen.
Zwarthandelaren en de bevoorrechte
elite van het land zouden vrijwel allen met
hulp van corrupte ambtenaren onge
schonden door de geldsaneringsoperatie
zijn gekomen, terwijl kleine neringdoen
den en boeren op grote schaal hun spaar-
ei> geld kwijt zjjn geraakt.
Volgens de op 21 december afgekondi#-
de maatregel, waarmee een drastische be
perking van de hoeveelheid in omloop
zijnd geld werd beoogd, kon maximaal
circa duizend gulden worden omgewis
seld. Op het platteland was aan de maat
regel zo weinig ruchtbaarheid gegeven
dat velen zich niet op tijd bij een bank
konden melden. Verscheidene mensen die
op deze wijze al hun spaargeld verloren,
zouden een eind aan hun leven hebben
gemaakt.
sa
