Mogelijk uitstel
waterinfiltratie
1
Zuid Kennemerland
INFORMATIE GEVRAAGD
Provinciale Staten zijn
OVER HAVENPLANNEN
als onmondige kinderen
VAN RIJKSPLANOLOGEN
vertrek
moties
I
D’66 WIL MEER INZICHT IN AMBTELIJKE WASLIJST
9
Staten willen nieuw contract met Amsterdam
Onderzoek naar gevolgen van opzegging samenwerking in Dodewaard
IJMOND
DINSDAG 26 F EBRUARI 1980
8
I
:kge-
>spo-
ach-
:i zal
is maandag
Staten
(Van een onzer verslaggevers)
HAARLEM. Provinciale
Staten van Noord-Holland heb
ben maandag een eerste stap ge
daan naar een mogelijke uittre
ding uit de N.V. Gemeenschappe
lijke Kernenergiecentrale Neder
land. Dat is het samenwerkings
verband van de elektriciteitsbe
drijven, dat de kerncentrale in
Doodewaard exploiteert. In een
met 39 tegen 37 stemmen aange
nomen motie vragen de Staten
aan Gedeputeerde Staten om een
nauwgezet onderzoek naar de ju
ridische en financiële aspecten
van uittreding uit de G.K.N. Over
een dergelijke stap moeten GS
ook overleg plegen met de andere
partners in de GKN.
(Van een onzer verslaggevers)
HAARLEM. „Statenleden
lijken soms kinderen, die ver
langlijstjes maken, aan wie wel
beloften en toezeggingen wor
den gedaan, maar aan wie vol
strekt niet duidelijk is wat het
gezinsbudget toestaat en voor
wie de ouders vervolgens beslis
sen wat ze wel en niet krijgen en
wanneer”. Aldus karakteriseer
de D’66 specialiste voor de ruim
telijke ordening. I. Klaasen
maandagavond de onmacht van
Provinciale Staten op het gebied
van het ruimtelijk beleid.
(Van een onzer verslaggevers)
HAARLEM. Gedeputeerde
Staten moeten in overleg treden
met de gemeente Amsterdam
voor de verlenging of vernieu
wing van het contract tot waterle
vering door Amsterdam (het zo
genoemde HAU-contract tot leve
ring van water voor Haarlemmer
meer, Aalsmeer en Uithoorn).
Binnen drie maanden moet het
college verslag doen van de be
reikte resultaten. Een motie,
waarin GS dringend daartoe wor
den uitgenodigd,
door Provinciale Staten van
Noord-Holland aangenomen. Al
leen een deel van de WD-fractie
stemde tegen.
nemen van kerncentrale
Gedeputeerde IJff
(Van een onzer verslaggevers)
Klaasen (D '66)
aw
zegt
oven-
inkel
Van-
idko-
"ings-
ivoer-
loop
:ucht-
lienst
Geheel overeenkomstig het beeld van
het onderwerp in kwestie (de splijting van
nieren van infiltratie en de waterwinning)
beschikbaar zijn.
Met het aannemen van deze motie heb
ben de tegenstanders van de infiltratie
van de Kennemerduinen met water uit de
Rijn voorlopig het pleit gewonnen. In tal
van commissievergaderingen was er de
laatste tijd op gewezen, dat door een ver
lenging van de waterleveranties door Am
sterdam uitstel kon worden verkregen
van de omstreden infiltratie. Met name de
open infiltratie (het onder water laten
lopen van duinpannen) zou veel schade
aanrichten aan het natuurlijke milieu in
de duinen. Daarom was het beter om de
infiltratie op te schorten, totdat het tech
nisch mogelijk zou zijn om het water door
middel van een diepe put diep in de onder
grond te brengen. Overigens was ook deze
moeilijke methode nog geen harde garan
tie van volstrekt veilige waterwinning.
PSP, PPR en CPN stemden overigens
met tegenzin voor de PvdA-motie. Korzeli-
us (PSP) noemde het een laffe motie van
Met een uiterst krappe meerderheid (39
tegen 38 stemmen) gingen de Staten ten
slotte nog akkoord met een motie van
Achterstraat, waarin gepleit werd voor
een onderzoek naar de waterbehoefte in
de toekomst. Een verantwoorde planning
van de waterwinning moet afgestemd zijn
op de toekomstige waterbehoefte. En die
behoefte kun je alleen berekenen op basis
van een gedifferentieerd inzicht in het
huidige watergebruik, aldus de motie.
VVD’ D’66, PPR en een deel van de PvdA-
fractie stemden tegen; CDA, het andere
deel van de PvdA-fractie, CPN, PSP en
het college vóór.
Het betoog van IJff tegen op eigen ini
tiatief contact opnemen met Amsterdam
kwam er op neer, dat dit bestuurlijk niet
fatsoenlijk zou wezen. „Er is jaren over
deze kwestie gediscussieerd. Het stand
punt, dat men de leverantie wilde beëindi
gen was nog vrij recent. Je mag dan niet
verwachten, dat men kort daarop zijn
standpunt wijzigt”, zo meende hij.
De PSP-er Korzelius stelde daar tegen
over dat in plaats van kolenstook in Nij
megen ook de ongebruikte capaciteit van
de centrale in Diemen kon worden benut.
De Statenleden D. van Leeuwen (D’66) en
mr. C. H. Goekoop (VVD) waren er maan
dag voor het laatst. Zij verlaten de Staten,
omdat zij het drukke statenwerk niet lan
ger kunnen combineren met hun andere
werk. Van Leeuwen was lid van de Staten
sinds 1978 en eerder van 1970 tot 1974.
Goekoop had sinds 1976 zitting in de
Noordhollandse Staten.
d en
moet
avens
cht is
oeten
irmis-
oeten
arden
evon-
en milieuhygiëne bracht bovendien toch
al mee, dat nog langer van de Amsterdam
se waterleverantie zou moeten worden
geprofiteerd.
De
trale
waard
Staten willen afstand
In deze gewijzigde situatie wilde ook
Achterstraat (CDA) zijn standpunt wel
herzien. Hoewel hij het een onbehaaglijke
zaak bleef vinden, dat er geen inzicht
bestond in de waterbehoefte, sprak hij
zich namens zijn fractie vóór de motie uit.
Hij nam het wel voor gedeputeerde IJff
op, dat men er niet van uit had kunnen
gaan, dat Amsterdam zijn standpunt had
herzien. „Amsterdam had ook wel even
eerder wat mogen zeggen. We moeten niet
heel de Zwarte Piet doorspelen naar de
gedeputeerde”.
heden op volkshuisvestingsgebied niets
kon doen. Zelfs al zou de provincie afge
zien van wat recreatie- en natuurgebie
den alle ruimte planologisch voor wo
ningbouw bestemmen, dan nog was de
productie door allerlei structurele oorza
ken niet op te voeren tot boven de 12.000
woningen per jaar. Op grond van de
behoefte zouden evenwel jaarlijks 20.000
woningen moeten worden gebouwd.
Tussen 1980 en 1990 zijn er in Noord-
Holland nog 200.000 huizen nodig.
De PvdA-fractie had, met gedeputeer
de Van der Knoop, ernstige bezwaren
tegen de filosofie van Roozen. Men kon
wel koopwoningen propageren, maar
het bezwaar was, dat men als gemeen
schap geen enkele greep had op het
koopwoningenbestand. Irritatie van de
PvdA verwekte ook het verwijt van Ach
terstraat, dat de progressieven schuld
zouden hebben aan de te lage bouwpro
ductie. Achterstraat herinnerde er aan,
dat het minimum-groeimodel voor de
Haarlemmermeer destijds niet door ’t
CDA was verzonnen. De Boer stelde
daar weer tegenover dat de provincie
(dus ook de PvdA) de nota drie miljoen
noordhollanders had gepubliceerd, daar
stonden weer veel te hoge prognoses in.
Uit de discussie tussen Achterstraat de
De Boer bleek nog vëel onderhuids „oud
zeer”, dat bij gelegenheden als deze
pleegt te gaan steken.
Gedeputeerde Van der Knoop vond
dat Achterstraat wel erg gemakkelijk de
schuld van de achterblijvende productie
in de schoenen van de PvdA schoof, ’t
Gaat hier om een zeer ingewikkelde
zaak; een complex van ruimtelijke, eco
nomische, productie-technische en bud-
getaire factoren op rijksniveau, zo be
toogde hij. Nog zeer recentelijk had het
rijk nog 1772 woningen uit de Noordhol-
landss planning voor 1979 doorgescho
ven naar 1980, waarbij dat aantal weer
in mindering werd gebracht op de plan-
ding geïnvesteerde gelden, dan aan het
milieu. Ook de PvdA-fractie was bepaald
niet in haar geheel voor uitstel van infil
tratie. Het getal van de milieuspecialisten
in de verschillende fracties leek het tot
voor kort af te zullen leggen tegen deze
politieke realiteit.
In deze situatie kwam echter verande
ring, toen al geruime tijd circulerende
„geruchten”, dat Amsterdam tot verdere
waterleverantie in staat en bereid zou zijn,
door B. en W. van Amsterdam zelf werden
bevestigd. De prognoses voor de stijging
van het inwonertal van Amsterdam waren
immers al enige tijd achterhaald door de
praktijk van een verminderend inwoner
tal van de hoofdstad. En daarmee was
voor Amsterdam het argument weggeval
len om de waterleverantie aan de provin
cie stop te zetten. Het uitblijven van de
vergunning tot waterwinning van de zijde
van het ministerie van volksgezondheid
In de motie wordt overwogen dat diver
se groepen en instanties zwaarwegende
bezwaren hebben aangevoerd tegen open
infiltraties en tegen diepe-putinfiltraties
in de duinen. Vervolgens wordt er op
gewezen, dat B. en W. van Amsterdam
blijk hebben gegeven van de bereidheid
om water te leveren op basis van een
nieuw contract. Op grond daarvan is no
dig, dat opnieuw de afweging wordt ge
maakt of infiltratie in het duingebied van
Zuid-Kennemerland nog wel een juiste
oplossing is.
De Staten spreken in de motie verder
als hun mening uit, dat zij in de gelegen
heid moeten worden gesteld over eventue
le infiltraties in Zuid-Kennemerland te
besluiten, zodra de nodige adviezen en
rapporten (bijvoorbeeld over de gevolgen
voor het milieu van de verschillende ma-
HAARLEM. Volgens Gedeputeerde Van Gelder bepleit een advies van de Rijks
Planologische Commissie een voorhavenontwikkeling bij de Noordpier van Umuiden
van twintig hectare. Dat past ruimschoots in de vijftig hectare, die als maximum
werden genoemd in de bekende Open Beraad-plannen. De gedeputeerde deed deze
mededeling naar aanleiding van opmerkingen van het PvdA-Statenlid drs. A. F.
Kouthoofd, bij de behandeling van het begrotingshoofdstuk economische zaken.
De kerncentrale in Doodewaard is be
doeld als proefproject, om de Nederland
se elektriciteitsbedrijven in de gelegen
heid te stellen praktische ervaring en ken
nis op te doen met de opwekking van
elektriciteit door middel van kernenergie.
In de motie wordt overwogen, dat het
provinciaal bestuur een direkte medever
antwoordelijkheid heeft voor de GKNV.
deeltjes, waarvan men vroeger dacht dat
ze ondeelbaar, a-tomos, waren) gedroeg
zich bij de stemming ook het college van
GS. De in naam zo hechte „kernploeg”
van PvdA en CDA bleek wel degelijk
splijtbaar in een socialistisch en een con
fessioneel deel (geen nieuws overigens
sinds de discussie over het streekplan
voor het Amsterdam-Noordzeekanaalge-
bied).
De Waart (PvdA) reageerde nog op de
opmerking van IJff over de acceptgiro
kaart. Op deze wijze zou je ook de gevoe
lens van het volk kunnen testen voor tal
van andere zaken, bijvoorbeeld de defen-
siekosten. En als je de kosten van de
kernenergie zou uitsplitsen dan kwam je
ook op een aardig bedrag op de acceptgi
rokaart. IJff ga tenslotte toe, dat een refe
rendum op deze manier „een onding” zou
zijn.
woorden. „Wij vinden dan dat het colle
ge nu en de Staten eventueel straks de
politieke moed op moeten brengen hier
duidelijk voor uit te komen. Hinken kun
je niet op twee benen tegelijk”, aldus
Klaasen.
Dat er bij ruimtelijk beleid veelal on
middellijk aan woningbouw en bouw
plaatsen word gedacht, bleek uit de be
togen van de andere sprekers bij dit
onderwerp. Mevrouw mr. Th. Janssens-
Quant (PPR) drong er op aan dat het
woonrecht van jongeren in de gemeente
lijke bestemmingsplannen niet te zeer
zou verdwijnen in de term één- en twee
persoonshuishoudens.
Drs. J. Achterstraat vergeleek de wo
ningnood in Noord-Holland met de
werkloosheid voor Oost-Groningen, wat
ernst van de problematiek betrof. Hij
verweet de progressieven hier voor een
deel schuldig aan te zijn, door te lage
prognoses in ’t verleden. Volgens Ach
terstraat zou men zich moeten verzetten
tegen allerlei vormen van inspraak en te
detaillistische bemoeienis als dat rem
mend werkte op de woningbouwproduc
tie. Verder moest men hard zijn tegen
mensen die kraken. Achterstraat bedoel
de daarmee niet zozeer lieden die met
het kraken in hun woningbehoefts rea
geren op leegstand. Eerder had hij de
grondspeculanten op het oog. Dat waren
naar zijn mening ds ergste en meest
grootschalige en asociale krakers.
Zijn fractiegenoot H. J. M. Roozen
vroeg in een motie de erkenning, dat
door de bouw van koopwoningen een
doorstroming op gang kon worden ge
bracht, waardoor goedkope huurwonin
gen vrij konden komen voor de laagste
betaalden. Roozen rekende daarbij wo
ningen tot een prijs van 260.000 gulden
nog tot de „sociale woningbouw”.
Drs. F. Winkel wees op het tekort van
24.000 woningen, waaraan de provincie
evenwel door een gebrek aan bevoegd-
In haar beschouwing bij het hoofdstuk
ruimtelijke ordening verzocht het D’66
Statenlid om een systeem, dat de Staten
leden meer inzicht zou verschaffen in de
mogelijkheden en de beperkingen van
het ambtelijk apparaat. Ook deze begro
tingsbehandeling weer hadden de Sta
ten de ambtenaren massa’s werk be
zorgd. Maar er bestond geen inzicht of
daardoor belangrijker werk niet in het
gedrang kwam. Zij wilde dan ook graag
eens op een rijtje hebben waar de pro
vincie wat aan deed, waarom, wanneer,
wat het kostte in beschikbare arbeids
kracht en in geld en wie wat ging doen.
Dan zouden de Staten de politieke be
slissing kunnen nemen welk werk voor
rang zou moeten hebben.
Verder bepleitte zij meer eerlijkheid in
het beleid. Wanneer bijvoorbeeld werd
gekozen voor woningbouw op de eerste
plaats, onverschillig waar, dan zou dat
ook met zoveel woorden moeten worden
gezegd. De strijdigheid van een dergelijk
„ruimtelijk beleid” met andere doelstel
lingen zou dan naar haar mening niet
moeten worden verhuld, met mooie
Vraagtekens plaatste Van der Knoop
bij ’t betoog van de D’66-spreekster. Vol
gens de gedeputeerde zou men op veel
praktische moeilijkheden stuiten, wan-
leer men de Staten zou betrekken bij de
planning van het werk van de ambtelij-
<e diensten”. In ’t geheel niets voelde
(Tan der Knoop voor haar suggestie dat
ie Staten zouden beschikken over amb-
.elijke gegevens, die niet waren gefiat
teerd door GS. De vierde macht zou op
die manier te veel invloed krijgen buiten
het dagelijks politieke bestuur van ds
provincie in, meende hij.
De Koopwoningenmotie van Roozen
werd overigens tegen de zin van de
gedeputeerde aangenomen met steun
van CDA (inclusief de CDA-leden in
GS), WD en D’66.
In de motie wordt verwezen naar een
Statenuitspraak van 24 oktober 1977.
Daarin werd gesteld dat Noord-Holland
niet zou moeten meewerken aan toepas-
De scheiding der geesten voltrok zich na
een weigering van de PvdA om in de motie
te verwijzen naar de brede maatschappe
lijke discussie, die over de kernenergie zal
plaatsvinden. PvdA-fractieleider De Boer
was namelijk van mening, dat de verwer
king van de gegevens van de brede maat
schappelijke discussie vertragend zou
werken op de notitie, die GS volgens de
motie over dit onderwerp moeten uitbren
gen voor de begrotingsbehandling 1981.
Het CDA hield echter vast aan de toevoe
ging van de brede maatschappelijke dis
cussie. Zonder dat dat de in de motie
gestelde termijn hoefde aan te tasten, kon
den dan toch wat gegevens uit die maat
schappelijke discussie in de gevraagde
notitie worden verwerkt zo werd van
gie te zijn, rekende de Staten voor wat een
dergelijke eenzijdige contractbreuk zou
kosten: twintig dertig miljoen gulden,
per Noordhollands gezin ongeveer 75 gul
den. IJff suggereerde dat je een mooi
referendum zou kunnen houden door elk
gezin een accept-girokaart met dat bedrag
tot te sturen: bent u bereid om ƒ75 te
betalen, dan kan de centrale in Doode
waard dicht.
Het PvdA-Statenlid De Waart waar
schuwde in een rapport voor de vele onbe
kende giftige stoffen die in het Rijnwater
zitten. Er was naar zijn mening geen volle
dige zekerheid, dat deze bij de voorzuive-
ring uit het in de duinen te brengen water
zouden verdwijnen.
Tot vrij kort voor de begrotingsbehan
deling leek het er echter op, dat deze
milieuargumenten en bedenkingen uit
oogpunt van volksgezondheid het af zou
den moeten leggen tegen de politieke
krachtsverhoudingen. Gedeputeerde IJff,
krachtig gesteund door de direktie van
het provinciaal Waterleidingbedrijf, ver
zette zich vrijwel tot het laatste moment
met kracht tegen uitstel van de infiltratie.
De gedeputeerde kon in de vele commis-
sie-vergaderingen steevast rekenen op de
steun van WD en CDA. Deze fracties
tilden zwaarder aan het belang van de
drinkwatervoorziening en de in de pijplei-
kerncen-
in Dode-
Provinciale Staten spraken overigens in
een motie uit, dat zij inzage moeten krij
gen in de studies van de RPC en de
Commissie Zeehavenoverleg met betrek
king tot de havenontwikkelingen bij IJ-
muiden. GS zouden daarop moeten aan
dringen bij de regering. De Staten hebben
de studies nodig om het streekplan voor
het Amsterdam-Noordzeekanaalgebied
verder uit te kunnen werken.
Gedeputeerde Van der Knoop verzeker
de de Staten nogmaals, dat bikkelhard
zou worden vastgehouden aan de milieu
hygiënische voorwaarden, die in het ka
der van de streekplandiscussie aan de
havenplannen werden gesteld. Voordat
het RPC-advies zal worden afgerond en
aan alle ministers zal worden toegezon
den, vindt overleg plaats met GS. Het
college zal in dat overleg het standpunt
van Provinciale Staten aan de RPC uit
eenzetten en tevens de laatste onderzoek
resultaten daarbij inbrengen. Vervolgens
is het aan de regering om te beslissen of
het RPC-advies openbaar wordt gemaakt.
Het PvdA-Statenlid H. de Jong drong er
met klem op aan, dat men niet zou begin
nen met het uitbaggeren van de vaargeul
bij IJmuiden, voordat de garantie was
gegeven, dat de kleilaag (die de drinkwa-
terbel afschermt) niet zal worden bescha
digd.
ning voor dat jaar. En een toezegging dat
bij een vrij geringe overschrijding van
de maximaal beschikbare bedrag per
woning, dat omwille van een voortgang
in productie door de vingers zou worden
gezien, was weer terug genomen, ’t Geld
was er niet voor. Aan het beleid van de
provincie lag het niet, dat de bouw stag
neerde, aldus Van der Knoop. In allerlei
goedgekeurde bestemmingsplannen
was ruimte voor totaal 30.000 woningen,
zo zei hij.
CDA-kant betoogd. Beide partijen hielden
voet bij stuk. Een poging van commissaris
De Wit, om de kernsplitsing met grote
automaire bindkracht te verijdelen, mis
lukte. PvdA, inclusief de PvdA-leden in
het college, D’66, CPN, PPR en PSP stem
den voor de motie, WD en CDA stemden
tegen.
Besloten de Staten onder meer:
dat de nieuwbouw van het psychiatrisch
ziekenhuis Duin en Bosch te Castricum
met spoed moet beginnen;
dat het vastrecht in de tarieven van
PEN en PWN verder zal worden terugge
drongen;
dat zoveel mogelijk hoogspanningslei-
dingen onder de grond moeten worden
gestopt;
dat de provincie een wildbeheer gaat
voeren in natuur- en recreatiegebieden;
dat de tarieven voor de provinciale
kampeerterreinen Bakkum en Castrium
aan het inkomen van de gebruikers zullen
worden aangepast.
Sluiting van de „fantastisch veilige”
centrale in Doodewaard betekende
voorts, dat men in Nijmegen zou moeten
overgaan op extra-kolenstook. De centra
le Doodewaard levert per jaar 400 miljoen
kilowattuur elektriciteit. Als ditzelfde ver
mogen in een moderne, met kolen ge
stookte centrale moest worden opgewekt,
dan betekende dat een verbruik van
120.000 ton kolen, een uitstoot van 2400
ton zwaveldioxyde, 1100 ton stikstofoxy-
de, 50 ton vliegas en 12.000 as, die moest
worden opgeslagen. Bij rookgasontzwa
veling zou men voorts moeten zien af te
komen van 12000 ton gips, 1300 ton zwavel
en 3800 ton zwavelzuur. Bovendien lever
de een kolenstookcentrale ook straling,
aldus IJff.
Voorstellen om ook deelname in het
snelle-kweekreactorproject Kalkar en
Creys Malville alsmede aankoop van elek
triciteit opgewekt in buitenlandse kern
centrales ter discussie te stellen kregen
onvoldoende steun in de Staten (respectie
velijk slechts van PvdA, CPN, PSP, PPR
en D’66 en CPN, PSP en PPR). Dezelfde
weg ging eenmotie waarin bijdragen van
derden werden bepleit in het voorlich
tingsblad „Energie en Water”. Zoals be
kend heeft men beswaar tegen de „kem-
energie-propaganda” in dit door de nuts
bedrijven uitgegeven voorlichtingsblad.
sing en bevordering van kernenergie, zo
lang niet op overtuigende wijze is aange
toond dat de afval- en veiligheidsproble
matiek is opgelost. In de maandag aange
nomen motie wordt vervolgens gesteld,
dat deze problematiek inderdaad nog niet
is opgelost. Het aan GS gevraagde onder
zoek moeten dienen om bij de begrotings
behandeling voor 1981 te kunnen komen
tot een heroverweging van de Noordhol
landse deelname aan de GKN. De provin
cie Noord-Holland is met dit besluit de
eerste overheidsinstelling, die een serieu
ze stap onderneemt in de richting van
uittreding uit de N.V. GKN.
de PvdA, bedoeld om de eigen gedepu
teerde te dekken. De beslissing schoof
men zo voor zich uit. De PSP stemde
alleen voor om de discussie niet helemaal
te blokkeren. Hun eigen motie, die veel
verder ging waarin werd uitgesproken
om per 1 januari 1981 daadwerkelijk uit
de GKN te stappen was namelijke kort
te voren verworpen. Tegen deze drasti
sche stap had gedeputeerde IJff zich met
hand en tand verzet. IJff, die er nooit een
geheim van heeft gemaakt voor kernener-
