Besprekingen met guerrillaleider
Britse regering optimistisch
EG bespreekt plannen
neutraal Afghanistan
Oud-minister Dajan
Steeds meer discontoverhogingen
Kerncentrales
België bezet
Proces Schneider
Aantal moorden
In Rhodesië
in Londen stijgt
mogelijk fraude
met Coca Cola
Betrek Palestijnen bij
overleg autonomie
Levenslang voor
Brit in Irak
en Wackernagel
toch begonnen
Vliegtuigongeval
in Guatemala
NAVO-oefening
in Noorwegen
Commissie mag
gegijzelden in
Iran bezoeken
Socialisten uit
kabinet Italië
Callaghan wil
bemiddeling
in staalstaking
MM
w»
3
VRIJDAG 29 FEBRUARI 1980
land
net de
schap,
is een
iet de
g van
an ge-
•rband
in de
teerder
se Za-
lit Ne-
Ayckbourn
Uitverkocht
Drie in een
Engels toneel
BINNEN- EN BUITENLAND
2
door Nico Scheepmaker
(Van onze redactie buitenland)
BEIROET. De Sovjet-Unie wil via onderhandelingen snel een einde
prek
egatie
1 het
ie van
rdt de
inge-
abinet
olman
ig van
r Den
ak te
ment
irnen
rzoel
Hing
onen
iging
trixop
s mid-
lerk in
oerder
(BVB
•tekent
enigm
a’s zal
is ligt
tippen
>p die
•an de
trust
ijzing
maakten aan de oorlog in Ethiopië. Dit melden arabische diplomatie
ke bronnen in de Libanese hoofdstad Beiroet.
I
trijfël
Moskou wil
einde strijd
in Ethiopië
„Stage
Dollar bedreigt
westerse munten
Neder-
le ont-
irnmo-
De Ethiopische troepen hebben de laat
ste tijd een serie stevige nederlagen gele
den tegen de onafhankelijkheidsstrijders.
Zo werd deze maand 450 man elitetroepen
LONDEN. Het aantal moorden in de
Britse hoofdstad Londen was vorig jaar
vijftig procent hoger dan in 1978, terwijl
het totale aantal delicten met twee pro
cent daalde.
Dit blijkt uit een gisteren door Scotland
Yard gepubliceerd jaaroverzicht. Het aan
tal gevallen van doodslag is in de Britse
hoofdstad in één jaar tijd gestegen van
118 tot 179. Anderzijds daalde het aantal
overvallen waar een wapen bij werd ge
trokken, met twintig procent, terwijl vorig
jaar bijna anderhalf zoveel keer diefstal
len voorkwamen als in 1978.
Om de impasse in de onderhandelingen
over Palestijnse autonomie te doorbreken
moet Israel het militaire bestuur op de
bezette Westelijke Jordaan oever en in de
Gaza-strook opheffen, aldus Dajan. De
Israëlische troepen moeten zich boven
dien uit de grootste arabische steden te
rugtrekken.
de mag bezoeken. Deze toezegging had
secretaris-generaal Kurt Waldheim van
de Iraanse autoriteiten gekregen, voor
dat de commissie vorige week zaterdag
in Teheran arriveerde.
De VN-commissie heeft gisteren in het
openbaar gezegd, dat zij de volkeren van
de wereld zal vertellen „in welk een
onvoorstelbare om vang” de rechten van
de mens zijn geschonden in Iran onder
het vorige regime. Het Algerijnse lid van
de commissie, Mohammed Bedjaoui, gaf
deze verzekering in een geëmotioneerde
rede tot ongeveer 1.500 Iraniërs, die als
gevolg van de ongeregeldheden welke
aan het vertrek van de sjah voorafgin
gen, invalide zijn geworden.
LONDEN (AFP). De leider van de in
de oppositie verkerende Britse Labour-
partij, James Callaghan, heeft de directie
van de Britse nationale staalmaatschappij
BSC en de belangrijkste bond van staalar-
beiders gisteren voorgesteld een onafhan
kelijke bemiddelaar te benoemen om een
eind te maken aan de staalstaking die nu
reeds twee maanden duurt.
De BSC-directie zei blij te zijn met elke
bemiddelingspoging. De akbond zou het
voorstel vandaag „ernstig bestuderen”.
Callaghan zei te denken aan een bemidde
ling door de Britse raad voor arbitrage in
arbeidsgeschillen.
GUATEMALA-CITY. In het noorden
van Guatemala is gisteren een militair
vrachtvliegtuig neergestort. Alle 31 inzit
tenden zijn om het leven gekomen. De
oorzaak van het ongeluk is nog niet be
kend, maar vermoed wordt dat er sprake
is van een mechanische storing.
Intussen heeft Amnesty International,
de organisatie die zich inzet voor het lot
van politieke gevangenen, gisteren mee
gedeeld dat zij van het Afghaanse be
wind de verzekering heeft gekregen dat
geen politieke gevangenen gemarteld of
gedood zullen worden. Deze toezegging
heeft president Karmal van Afghanistan
halverwege deze maand gedaan tijdens
een onderhoud met Amnesty-vertegen-
woordigers, zo is meegedeeld.
Economen vrezen dat deze discontover
hogingen in vrijwel alle gevallen een ver
mindering van de economische groei tot
gevolg zal hebben, omdat zowel de vraag
van de consument als de lust van het
bedrijfsleven om te investeren erdoor
wordt beperkt. Bovendien heeft de verho
ging van de rentevoeten een slecht effect
op pogingen de inflatie te beperken en
voor een aantal economen is het daarbij
de vraag of men erin zal slagen de geld
ontwaarding te beteugelen voordat de
economische terugval inzet.
De dollar wordt duurder door de onge
kend hoge rentevoet die de Amerikaanse
banken voeren. De landen die hun discon
to verhoogden zijn Zwitserland, België,
West-Duitsland, Japan en Denemarken.
Verwacht wordt dat Nederland een dezer
dagen zal volgen.
woensdagmiddag: toneelstuk „Bom in
the garden” uitverkocht;
zondagavond: Covent Garden Com
munity Theatre in pub „The Moon”
uitverkocht.
Hij had zijn kaartjes een week tevoren
besteld, de musical „Annie” en het toneel
stuk „Amadeus” (van Shaffer) waren te
voren al uitverkocht.
Reiss-microfoon-
kreeg ik daarna,
briefpapier (van
(Van onze redactie buitenland)
ROME-MOSKOU-KABOEL. In
Rome zijn gisteren hoge ambtena
ren van de ministeries van Buiten
landse Zaken van de EG-landen bij
eengekomen om te praten over een
plan voor een regeling van de crisis
over Afghanistan.
slacht
lenken
iteken,
s Lee
gt een
lureau
ruin
nen te
tij ging
ig met
i ont
BAGDAD (Reuter). Een revolutio
naire rechtbank in de Iraakse hoofdstad
Bagdad heeft de Britse zakenman John
Smith tot levenslange gevangenisstraf
veroordeeld wegens omkoperij van vier
Irakezen. De vier Irakezen kregen de
doodstraf.
Het bezit van Smith is vervallen ver
klaard omdat hij hoge bedragen had be
taald voor handelstransacties en geheime
informatie, aldus het Iraakse persbureau
INA.
heeft
lands
:oekii
verent
vragen
verste
;avond
e Wes-
aantal
is toen
1 haar
oördi-
rdina-
scho-
tebou-
dien-
Imatig
or het
eft de
OSLO (Reuter). In het noorden van
Noorwegen zijn gisteren 18.000 militairen
uit zeven NAVO-landen waaronder Ne
derland begonnen aan een maand du
rende oefening Anorak Express.
De Sovjet-Unie heeft tegen de manoeu
vres geprotesteerd. Het oefenterrein ligt
op zo’n vijfhonderd kilometer van de Rus
sische grens.
De Russische pers heeft een verband
gelegd tussen de oefening en het Ameri-
kaans-Noorse overleg over de VS-plannen
in het noorden van Noorwegen Ameri
kaans militair materieel op te slaan.
Neder-
samen
hand,
riet toe
eel uit
voner.
ichzelf
tot de
onder
g voor
Ier 966
?httien
dent Bani-Sadr zal de vijf commissiele
den van de VN op hun bezoek aan de
ambassade vergezellen, aldus PARS.
Een woordvoerder van de VN in New
York verklaarde overigens gisteren, dat
de VN over een schriftelijke belofte in
Iran beschikken, dat de commissie van
onderzoek de gegijzelden in de ambassa-
ROME (AFP). De Italiaanse Socialis
tische Partij heeft zich teruggetrokken uit
het kabinet van de christen-democrati-
sche premier Cossiga. Deze is nu zijn
meerderheid in het parlement kwijt en
kan nog slechts rekenen op precies vijftig
procent van de stemmen.
Directe aanleiding tot het vertrek van
de socialisten is het afwijzende standpunt
dat de christen-democratische partij een
week geleden innam ten aanzien van deel
name van de communisten aan de rege
ring.
eerste
ikking
maar
gering
ks op
;r Van
in gis-
- twee-
Ithérie
stelde
gering
heeft
male.
'erkge-
.telijke
isteren
sslotei
n had
i. Hoe-
gevers
O kan
de fi
de ar
;e zijn.
Dat geeft dus weer hoop. Een jaar gele
den was het overigens ook ónze ervaring
in Londen dat je altijd op de dag zelve nog
wel kaartjes kon krijgen en dat de meeste
stukken NIET uitverkocht waren, hoewel
we bij het ene stuk toch naast Guus Oster
kwamen te zitten en bij het andere stuk
schuin achter Ronnie Bierman. Woensdag
bijvoorbeeld speelde The Stephen Joseph
Theatre in The Round Company het
nieuwste stuk van Alan Ayckbourn, „Ta
king Steps”, in diens eigen regie, en wie
zagen we nu weer in de zaal? Xaviera
Hollander, „The Happy Hooker”, die ik
onlangs in een Amerikaans filmboek zag
aangeduid als Deense, want ze laten zich
in Amerika niet door een achternaam om
de tuin leiden. Annie M. G. Schmidt zag ik,
en Beer Bossu, en Yolanda en Dimitri
Frenkel Frank, en Cootje van Doesburgh
die me verklapte dat (maar dat vertel ik
hier natuurlijk niet, showbusinessnieuwt-
jes zult u van mij niet horen), en ook zag ik
Harry Geelen die me uitlegde hoe het in
werkelijkheid zat met de driedimensiona-
liteit van de tekenfilmserie „Remy”, en
natuurlijk zag ik ook Berend Boudewijn,
want tenslotte was het in zijn Stads
schouwburg waar deze „huisgroep” van
Alan Ayckbourn optrad.
(Van onze redactie buitenland)
SALISBURY. In Rhodesië is gisteren
opschudding ontstaan na geruchten over
verkiezingsfraude met Coca Cola. Met de
ze drank zou het mogelijk zijn de onzicht
bare controlevloeistof te verwijderen
waarmee kiezers hun vingers moeten be
vochtigen alvorens ze hun stem mogen
uitbrengen. Volgens sir John Boyton, de
leider van de groep waarnemers die toe
zicht moet houden op de verkiezingen,
zijn de geruchten over de fraude echter
absurd. Boyton zegt dat het onmogelijk is
de controlevloeistof (bedoeld om twee
keer stemmen te voorkomen), die slechts
herkenbaar is onder speciale lampen, te
verwijderen met behulp van Coca Cola.
Vandaag zullen in het openbaar proeven
worden verricht om dit aan te tonen.
Intussen hebben al 2 miljoen van de in
totaal 3 miljoen kiesgerechtigde zwarte
Rhodesiërs hun stem uitgebracht. Als de
ze trend zich doorzet in de nog resterende
stemtijd, zou een kiezersopkomst van on
geveer 90 procent worden gehaald. Van
avond sluiten de stembussen. De uitslag
wordt dinsdag verwacht.
Tijdens de autonomiebesprekingen tus
sen Israel, Egypte en de Verenigde Staten
in het Scheveningse Kurhaus is besloten
pogingen in het werk te stellen het onder
handelingsproces te versnellen. Daartoe
zullen twee speciale commissies in het
leven worden geroepen. Één commissie
gaat zich bezighouden met juridische
kwesties met betrekking tot de totstand
koming van een Palestijnse raad, de ande
re met economische zaken.
De drie landen blijven ernaar streven de
onderhandelingen op 26 mei af te ronden.
De Israëlische minister Burg van Buiten
landse Zaken benadrukte gisteren na af
loop van de besprekingen dat in de ak
koorden van Camp David deze datum niet
word genoemd, maar dat de Egyptische
en Israëlische regering zelf deze „grens”
hebben getrokken. De volgende gespreks
ronde over de Palestijnse autonomie
wordt eind maart in Egypte gehouden.
(Van onze redactie buitenland)
PARIJS-SCHEVENINGEN. Alleen onderhandelingen met de Palestijnen
zelf kunnen een oplossing van het Palestijnse probleem in het Midden-Oosten
dichterbij brengen. De Israëlische oud-minister Dajan van Buitenlandse
Zaken heeft dit gisteren in Parijs verklaard.
Een islamitische opstandelingenleider samen met zijn manschappen in de buurt van de Afghaanse stad Herat. De leider is een
gedeserteerde kapitein van het Afghaanse leger.
(Van onze redactie economie)
LONDEN. Vijf landen hebben in de afgelopen dagen hun disconto’s
verhoogd in een poging hun nationale munt te beschermen tegen de koersstij
ging van de Amerikaanse dollar.
Dit is gisteren vernomen van het mi
nisterie van Buitenlandse Zaken in Lon
den. Gisteravond meldden welingelichte
bronnen in de Italiaanse hoofdstad dat
nog geen enkele beslissing is genomen.
In Rome wordt gepraat over het Britse
plan voor neutralisering van Afghanis
tan. Het ministerie van Buitenlandse Za
ken in de Britse hoofdstad zei gisteren
goede hoop te hebben dat „zeer spoedig”
een voorstel in die richting kan worden
voorgelegd aan Moskou. Begin deze
week heeft de vergadering van Islamiti
sche landen in Djeddah, een havenstad
in Saoedi-Arabië, het Britse plan aange
duid als „de enige oplossing die de onaf
hankelijkheid van Afghanistan kan ga
randeren”.
De Japanse yen op zijn beurt heeft
nogal te lijden van de sterker wordende
dollar, onder meer doordat Japan ernstig
wordt benadeeld door de voortdurende
prijsverhogingen van de olie. Een van de
weinige munten die zich weinig van dit
alles aantrekken is het Britse pond. De
rentevoet in Groot-Brittannië bedraagt al
geruime tijd zeventien percent.
De voormalige ambassadeur van de
VS in de Sovjet-Unie, George F. Kennan,
meent overigens dat openlijke druk van
het westen op de Sovjet-Unie zich terug
te trekken uit Afghanistan het tegen
overgestelde effect zal hebben. Kennan
zegt niet te geloven dat de aanwezigheid
van de Russen in Afghanistan een be
dreiging vormt voor andere landen in
dat deel van de wereld. Hij pleit voor een
„rustige en niet uitdagende” benadering
van de kant van de VS.
Van Gerard Hulshof,
winnaar uit Hilversum,
op betrouwbaar ogend
„The Royal Westminster Hotel”), een opti
mistischer opsomming van zijn ervarin
gen in dezelfde week:
maandagavond: musical „Evita” uit
verkocht;
En nu denkt u natuurlijk dat de Stads
schouwburg afgestampt vol zat, ten eerste
met al die Engelsen en Engelstaligen die
in Amsterdam en de rest van Nederland
wonen (de voorstelling was mede georga
niseerd door The British Council), ten
tweede door al die Nederlanders die een
jaarlijkse bedevaart naar het Engelse to
neel maken, en ten derde door de rest van
toneelminnend Nederland, want Alan
Ayckbourn’s eigen troep te zien optreden,
in zijn eigen regie, moet voor de toneellief
hebber toch net zo’n buitenkansje zijn als
het voor de schaatsliefhebber is dat hij
Eric Heiden in Heerenveen kan zien rij
den. Live!
Maar nee, de zaal was goed gevuld, zeg
maar: heel goed gevuld, maar er hadden
er nog heel wat bij gekund. Ze hadden
Ayckbourn dan zelf kunnen zien, een gro
te, lange, wat log ogende man, erg verle
gen, en ongetwijfeld multimiljonair, want
hij heeft sinds 1959 niet minder dan 22
stukken vanuit Scarborough gelanceerd,
dat is meer dan één stuk per jaar gemid
deld, waarvan de meeste een groot succes
werden. Ze werden dan ook in 24 talen
vertaald, en ik geloof dat er momenteel in
Londen alleen al drie stukken van hem
lopen. Meestal vlecht hij een kunstgreep
in zijn stuk, althans de laatste tijd, en dit
keer bestond die hierin, dat de begane
grond, de eerste verdieping en de zolder
van het herenhuis „The Pines” in één
decor gelijkvloers waren samengevat, zo
dat we iemand op de zolder naast iemand
in de huiskamer zagen zitten, zonder dat
zij elkaar schenen op te merken. Als de
een op de vloer stampte, keek de ander
omhoog. Ook moest er voortdurend een
trap op of af gehold worden, en daar zijn
Engelse acteurs heel goed in, vooral als er
geen trap is. Ik heb nu een stuk of vier
stukken van Ayckbourn gezien, en ik
vond dit laatste het leukste. Hij gebruikt
er dingen in die niet alleen erg leuk zijn,
maar eigenlijk ook zo vanzelfsprekend,
om niet te zeggen voor de hand liggend,
dat je je afvraagt waarom hij ze niet
eerder heeft gebruikt in een van de 21
stukken die hij vóór „Taking Steps”
schreef. Maar dat is natuurlijk het ken
merk van het ware: niet zuinig zijn met je
materiaal, in de zelfbewuste zekerheid dat
de nieuwe vondsten voor je volgende stuk
al in het universum klaar liggen om door
jou geplukt te worden.
In mijn wekelijkse tv-rubriek van vori
ge week vertelde ik, naar aanleiding van
de tv-film „Ter ere van. met Alan Bates
in de hoofdrol, dat gevreesd moest wor
den dat het door ons zo bewonderde En
gelse toneel binnen enkele jaren op zijn
gat zou liggen om nooit meer overeind te
komen. Vrienden van ons hadden hun
jaarlijkse weekje Londen gedaan, en had
den moeten constateren dat veelgeprezen
stukken als „Stage Struck” (van Simon
Gray), „Deathtrap” (van Ira Levin) en
„Bom in the garden” (van Peter Nichols)
halflege tot bijpa- volle zalen trokken. Al
leen de show rond Tommy Steele was
afgeladen vol. In een stad met acht mil
joen toneelliefhebbers £ijn dat natuurlijk
slechte tekenen, vooral omdat het de laat
ste jaren toch al zo was, dat de theaterbe
zoekers in Londen voor 30 percent uit
buitenlanders op toneelpelgrimage be
stonden.
De besprekingen over Palestijnse auto
nomie in de door Israel bezette gebieden
leiden volgens hem alleen tot een oplos
sing als het Palestijnse volk instemt met
de resultaten ervan. Dajan is ervan
overtuigd dat de Palestijnen op korte ter
mijn bereid zijn met Israel aan de onder
handelingstafel te gaan zitten.
(Van onze redactie buitenland)
DÜSSELDORF. Op de eerste dag
van het proces tegen de 28-jarige Christof
Wackernagel en de 31-jarige Gert Schnei
der in Dusseldorf, heeft de Westduitse
rechtbank alle klachten van de verdedi
ging afgewezen. De Nederlandse advo
caat van Schneider, mr. Van Bennekom,
vond dat het proces tegen het tweetal niet
mocht doorgaan, omdat beiden onrecht
matig door Nederland aan de bondsrepu
bliek zijn uitgeleverd.
Wackernagel en Schneider wordt ten
laste gelegd dat zij, als leden van de Rote
Armee Fraktion (RAF), in Amsterdam op
drie politieagenten hebben geschoten. In
november 1977 kwam het in de hoofdstad
tot een schietpartij tussen de verdachten
en de Nederlandse politie, die poogde de
RAF-leden te arresteren.
Verdediger Van Bennekom wilde zijn
stelling dat de uitlevering onwettig was
bewijzen, door als getuigen op te roepen
de vroegere minister van Justitie, De
üaay Fortman, de huidige staatssecreta
ris van Justitie, mevrouw Haars en de
hoofdofficier van justitie in Amsterdam,
mr. Messchaert. De rechtbank verwierp
alle argumenten van Van Bennekom.
(Van onze redactie buitenland)
NEW YORK. De commissie van de
Verenigde Naties die momenteel in Iran
een onderzoek instelt naar de grieven
van de regering en bevolking over het
verdreven bewind van de sjah, heeft van
de militante moslims die de Amerikaan
se ambassade bezet houden, toestem
ming gekregen de 50 Amerikaanse gegij
zelden te bezoeken. Dit is gisteren mee
gedeeld door het Iraanse persbureau
PARS. In het bericht, dat werd omgeroe
pen door radio Teheran, stond neit wan
neer het bezoek zou plaatsvinden.
Woensdag nog hadden de bezetters
een dergelijk bezoek afgewezen. Presi-
BRUSSEL (ANP). Ruim driehon
derd personeelsleden van de twee kern
centrales in het Belgische Doel (bij Ant
werpen) hebben het hoofdgebouw van het
reactorcomplex bezet. Zij voeren hun ac
tie uit solidariteit met de werknemers in
de kerncentrale bij Tihange, die vorige
week eveneens werd bezet.
Het conflict in Tihange is ontstaan door
dat de directie weigerde een aantal vak-
bondseisen met betrekking tot de arbeids
voorwaarden in te willigen. Twee werkne
mers verminderden als protest de stroom-
produktie met tien procent, waarop zij
door de directie werden geschorst. Hierop
bezette het personeel de controlekamer
van de reactoren, waarna de directie de
kerncentrale stillegde. Minister Wulf van
Arbeid poogt sinds vorige week te bemid
delen.
i
Volgens deze bronnen hebben de Rus
sen deze maand in Moskou besprekingen
gevoerd met Achmed Nadser, de leider
van het Eritrese Bevrijdingsfront-Revolu-
tionaire Raad (ELF-RC). Deze guerrilla
beweging strijdt voor de onafhankelijk
heid van Eritrea, de noordelijke provincie
van Ethiopië. De Russen hebben bij dat
gesprek de nadruk gelegd op hun verlan
gen naar een vreedzame oplossing voor de
strijd van de Eritrese guerrilla’s tegen de
door de Sovjet-Unie opgeleide en bewa
pende troepen van Ethiopië.
uitgeschakeld bij een slag in de buurt van
de havenstad Assab.
Volgens de arabische diplomaten is de
Sovjet-Unie ongerust over de zware mili
taire verliezen van zijn bondgenoot tegen
de guerrillastrijders. Westerse diplomaten
voegen daaraan toe, dat de Sovjet-Unie er
niet veel meer voor schijnt te voelen nog
meer wapens en adviseurs naar Ethiopië
te sturen, nu Moskou de last van de inter
ventie in Afghanistan torst.
De Russen hebben de guerrillastrijders
van Achmed Nasser voorgesteld direct
contact op te nemen met de Ethiopische
marxistische regering van kolonel Men-
gistoe Haile Mariam, aldus de arabische
diplomaten.
De vraag naar dollars is nog steeds niet
afgenomen. Naar verwacht zal dit ook
niet gebeuren voordat de Amerikaanse
banken hun renten verlagen. Deze bedra
gen nu tussen dertien en zestien percent.
In Londen, Frankfort en Tokio gaat de
prijs van de dollars langzaam maar zeker
omhoog, waarbij als gevolg van allerlei
geruchten lichte schommelingen op
treden.
dinsdagavond: toneelstuk
Struck” uitverkocht;
