Gedistantieerd spel Han de Vries
Julien Clerc valt
Nieuw Pools werk
hard door de mand
Neerslachtige sfeer
in werk Joan Gijsbers
Financiën
toneelsector
zorgwekkend
Engelsman weet geen spanning op te bouwen
Duncan Browne: flauw recept
I
y
i
E
glansrijk bij NPO
f
L
n 1
PHILIPS
Philips P5OOO tekstverwerkers
kostenbesparend, produktieverhogend
en eenvoudig te bedienen.
t.
r
23
MAART
WOENSDAG 5
Quasi-vervoering bij Franse zanger
Op de bakstenen in Frans Halsmuseum
Raad voor de Kunst:
Philips P5000
tekstverwerker»
KUNST
1980
,r
Standaardbrieven, rapporten,
offertes, contracten en aktes
moeten vaak voor kleine
wijzigingen worden over
gemaakt. Philips weet wat
dat betekent. In tijd en geld.
En heeft er een uiterst
efficiënte oplossing voor
ontwikkeld:
De Philips tekstverwer-
kende systemen bestaan
uit een standaardtoetsen-
bord met beeldscherm, \-
geheugen en snelle
schrijfeenheid. Via het beeldscherm kunnen
alle typewerkzaamheden precies worden
gevolgd. En faciliteiten als bijv, correctie,
revisie of opmaakverzorging staan met een
enkele toetsdruk ter beschikking. Voor elke
funktie één toets. Tekstopslag geschiedt met
behulp van magneetkaarten of flexibele
schijfgeheugens. Test en opmaak akkoord?
Eén druk op de toets zet de
^^Ül^g^schijfeenheid aan het werk.
Met een snelheicl van 2700
tekens per minuut.
Tijdens het afdrukken kan
de typiste vast beginnen met
een volgende tekst. Door het
systeem van snel verwisselbare schijfwielen
staan diverse lettertypen ter beschikking.
Aan alle bedieningsgemak is gedacht.
HAARLEM. Een inleidend gegrom van de contrabassen in een
onduidelijk patroon, vormt het begin van het symfonisch gedicht
Koscielec 1909, waarbij je dan op een gegeven ogenblik kunt denken:
komt er nog iets van? Want er zit dan tenslotte een heel symfonie
orkest in veelbelovend uitgebreide bezetting, met de instrumenten „in
de aanslag”.
Binnen enkele uren kan uw
typiste met de Philips tekst-
i verwerker werken. En in
i enkele dagen is zij er volledig
1 mee vertrouwd. Omdat
Philips uitgaat van de mens
achter de machine. En met
kennis van zaken probleem
oplossingen op maat
maakt. Philips tekst
verwerkers zijn kosten
besparend en produktivi-
teit verhogend. Met alle
mogelijkheden voor
geprogrammeerde cor
respondentie. Maar óók
voor rekenen in bijv.
financiële overzichten,
selekteren en sorteren van
bestanden of het /S
aanmaken van J
telexbanden.
P5000 tekstverwer- BgEg
kers kunnen erg
veel en zijn een I
prima investering. k
Philips tekstverwerkers J 4
worden als complete werkeenheden
geleverd, klaar voor nuttig gebruik.
Interesse?
Stuurde coupon in voor nadere informatie.
Adres: Philips Data Systems Nederland B V.
Antwoordnummer 1300, 2500 VG DEN HAAG
Philips P5OOO tekstverwerkers:
een revolutie inde kantoorpraktijk.
r
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
■k Julien Clerc
JOHAN VAN KEMPEN
r
JOHN OOMKES
ARTHUR BELMON
(Van onze kunstredactie)
(ADVERTENTIE)
r
JOOST NIEMÖLLER
•F Hoboïst Han de Vries, hier gefotografeerd tijdens de repetities, verfijnd maar ietwat
kleurloos in Mozart
De hedendaagse Poolse componist Woy-
zek Kilar laat het publiek danook zó lang
zonder ook maar met iets van een
opbouw te beginnen of zelfs maar een
speciale sfeer aan te leggen in Koscielec
1909 wachten, dat je je gaat afvragen of
het stuk eigenlijk ooit nog wel spanning
zal krijgen.
Die gedachte wordt in het verloop van
het werk op tamelijk verrassende wijze
geloochenstraft, omdat de clou van het
muzikale verhaal pas tegen het einde
wordt verteld. Maar dan is die lang uitge
stelde spanning ook intussen naar grote
hoogten gevoerd om haar climax te vin
den in een (hier in de praktijk magnifiek
opgebouwd) crescendo van de pauken.
Jerzy Katievicz, de vaste dirigent van
het NPO die regelmatig voor interes
sante kennismakingen zorgt met muziek
van zijn landgenoten wist met het zeer
geconcentreerd spelende orkest de in feite
romantische lading van deze compositie
uit 1976 volop voelbaar te maken.
Inderdaad een sfeer van dreiging en
Data
Systems
COUPON wilt u mij informatie zenden over de
serie P5000 tekstverwerkers
Wilt u mij omgaand bellen vooreen afspraak.
Naam
Beroep/bedrijf
Straat
Plaats
Telefoon
maakt, een tienjarig dochtertje aan de
capuchon in haar vlucht meeslepend. In
derdaad mevrouw, waar het maatschap
pelijk verval om zich heen grijpt is het niet
altijd mogelijk te voorkomen dat hiervan
iets doorklinkt in de kunst.
Noordhollands Philharmonisch Orkest: zesde concert serie A. Dirigent: Jerzy
Katlewicz. Solist: Han de Vries, hobo. Programma: Kilar. Mozart. Stravinski.
Concertgebouw Haarlem. 4 maart 1980.
tij bleef dienovereenkomstig, tamelijk
vlak.
De opvallende technische dispositie van
Han de Vries voor zijn instrument, waar
borgde ook nu een gave en afgewogen
realisatie met esthetisch fijn afgewerkte
details, waarbij echter (misschien mede
doordat het tevens een radio-opname be
trof?) er echter niet zozeer aanspraak ge
maakt kon worden op een geest van emo
tionele betrokkenheid in het musiceren.
Veel ruimte werd die begeleidingsgroep trouwens ook niet
gegeven. De muzikale mogelijkheden werden beperkt tot het
ondersteunen van Browne's ritmegitaar. Vooral bij een instru
mentaal stuk als Camino Real bleek overduidelijk dat Duncan
Browne’s composities in feite niet meer zijn dan vanzelfsprekend
aan elkaar gekoppelde gitaarakkoorden. En met een drummer,
een bassist en een toetsenbordbespeler lijkt het dan nog wat.
Ruimtelijke effecten die kunnen ontstaan wanneer de verschil
lende instrumenten samen een ingespeeld organisme gaan vor
men werden nergens bereikt.
vaardiger verdeling van de subsidiegel
den over de gevestigde en de nieuwe
toneelinitiatieven kan worden gereali-
De commissie wil zich nog dit seizoen
bezinnen over de kindertheatervoorzie-
ning in ons land en over de positie van
het jeugd- en vormingstheater. Voorts
stelt de commissie vast dat de gezel
schappen Genesius, Tryater en Werk in
Uitvoering beschouwd moeten worden
als afzonderlijke, goed functionerende
onderdelen van een Noordelijke Toneel
voorziening; het is onnodig deze groepen
in een soort „wachtkamer” te plaatsen.
soort momenten, Clerc is in ieder geval
geen Fransoos met oogkleppen of oordop
pen op.
Het is dan ook triest om te moeten
constateren dat hij op grond van zijn
eigen lichte gewicht door de mand valt.
Met name als interpretator van de wat
serieuzere ballads is zijn vermogen om
enige emotie uit te stralen zeer beperkt.
Julien zoekt het dan in quasi-vervoering,
licht heen en weer wiegend. Het snelle
repertoire beent hij én vocaal (hij zingt
enkele van zijn successen soms een oktaaf
te laag) én qua presentatie niet bij. Hope
loos statisch staat hij van tijd tot tijd
wijdbeens te zingen.
Dat zo’n concert onmogelijk tot een on
verdeelde zegetocht kan uitgroeien mag
zonneklaar zijn. Een droeve tegenvaller
dan? Ook niet. Op basis van zijn grote
populariteit schept Julien een band met
zijn publiek en laat hij zich hun adoratie
gevleid aanleunen. In een sfeer die veel
weg heeft van een optreden in Telebingo
stuiven meisjes richting podium om een
glimp of kus op te vangen, of de lastigste
fragmenten van Vénise en This Melody
voor Julien op te knappen. Met slechts de
grootste krachtsinspanning dwingt deze
een toegift af.
Concert: Julien Clerc in Congresge
bouw Den Haag. Begeleid door zes-
mans-combo bestaande uit ritmesec
tie, twee gitaristen en twee toetsen-
bespelers.
Den Haag, 3 maart 1980.
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
J
J
bromtoon uit het P.A.-systeem, die het
hele concert aanhield. Een echte artiest
zou zich daar mateloos aan geërgerd heb
ben. Maar Browne niet. Hij verontschul
digde zich en speelde rustig verder. „You
're a great audience”, zei hij nog. Dat zal
de rest van de week het optreden maak
te deel uit van een kleine toer door Neder
land nog weleens herhaald worden. Zo
hoort het nu eenmaal.
Het zijn geen vrolijke tijden en ook het
werk van Joan Gijsbers is niet geheel van
pessimisme gespeend. Op haar schilde
rijen is het meestal een beetje, druilerig
weer. De klimrekken, van gemeentewege
opgesteld om onze jeugd in het voorjaars
zonnetje vrolijk te laten buitelen, staan er
na de zojuist gevallen regenbui een beetje
treurig bij. En zelfs als zij in het Carai-
Ook live wist Duncan Browne niét de spanning op te bouwen
die zorgt voor grote momenten welke je later bijblijven. Hij stond
er bij alsof het een onbelangrijke repetitie betrof. Daar kon ook
een all-star begeleidingsband (Dave Skinner van Roxy Music,
Colin Bass en Andy Ward van Camel) weinig meer aan goed
maken.
Overbekend is Mozarts Hoboconcert in
C. KV 314. En al haast even populair is
Han de Vries, in wiens handen de solopar
tij voor deze NPO-uitvoering gelegd was.
Afgaand op de vele eerdere indrukken die
De Vries met andere orkesten in eerdere
indrukken die De Vries met andere orkes
ten in eerdere weergaven (onder andere
via de grammofoonplaat) heeft geboden,
bleef de overigens altijd even verfijnde en
prachtig zangerige toonvorming van deze
hoboïst van internationale klasse, ditmaal
voor zijn doen enigszins aan de kleurloze
kant. En ook de expressie in de orkestpar-
[PHuiPsj
nostalgie, uitgedrukt in tamelijk simpele
structuren en aleatorische passages, gede
tailleerd in hedendaagse klankpatronen.
die het avontuur dat collega Koscielec in
1909 in de bergen overkwam en tot diens
dood leidde, symbolisch behandelt.
Met de vertolking van de moderne ver
sie van het romantische en dus program
matische symfonisch gedicht, was meteen
het opmerkelijkste en spannendste onder
deel van het programma achter de rug.
Want al hoor je Stravinski's Symfonie in
C niet zo dikwijls, het is geen onbekend
werk. Daarbij waren er in de aanpak
Katlevicz-NPO weinig kansen om dit uit
1940 daterende, vierdelige neoklassieke
orkest in een bijzonder scherp perspectief
te kunnen laten zien.
De hier voor Stravinski’s doen toch al
teruggehouden contrasten tussen mild
heid en felheid en tussen de wat vale
tussentinten bij de strijkers en de heldere
glinstering in het koloriet van de blazers,
werden in dit doorgaans welverzorgd mu
siceren namelijk eerder genivelleerd dan
aangescherpt.
Terwijl ik het werk van Joan Gijsbers
net wat nader in ogenschouw nam, hoor ik
plots achter mij een rauwe kreet: ..AU! dat
doet gewoon pijn aan m'n ogen!” Me om
draaiend zie ik nog net hoe een middelba
re damê zich verschrikt uit de voeten
bisch gebied de klapdeurtjes van een
luxueus zwembad schildert, ontbreken in
de voorstelling toch zeer nadrukkelijk de
opgewekte Pali Mall-rokers.
Qua stijl van schilderen laat het werk
van Joan Gijsbers zich moeilijk indelen.
Elementen van impressionisme zowel als
expressionisme zijn er in aanwezig. Een
haast foto-realistisch geschilderde stoel
staat weer in ee abstracte ruimte. De
dramatiek van de doeken speelt zich vaak
af buiten het kader van de afbeelding:
over een bank in een park valt een scha
duw, maar de vermoedelijke werper van
deze schaduw (een oude eik?) blijft buiten
beeld. Wie de bestuurder is van de auto,
waarmee wij over de Almelose weg zoe
ven, blijft eveneens onduidelijk. Het lijkt
me niet iemand die aan snelheidsbeper
king doet, getuige de tot een groene vlek
„bewogen” boom langs de rand van de
weg.
DEN HAAG. „Onverteerbaar”. Zo
noemt de commissie Theater, van de
Raad voor de Kunst, de financiële situa
tie bij het Nederlandse toneel. Vooral
de gezelschappen die veel jonge mede
werkers hebben en veel verplichte peri
odieken moeten toekennen, hebben het
moeilijk. Kosten moeten worden opge
vangen uit het toch al krappe produk-
tiebudget, waardoor het artistiek func
tioneren nog verder wordt aangetast.
Duncan Browne: statisch
(Foto Lex van Flossen)
DEN HAAG. Zo'n vijftien of meer
jaren geleden was het hese tenortje van
een in België woonachtige, maar in het
Frans zingende Italiaan net zo bekend
als thans het haast mekkerende vibrato
van een in Guadeloupe geboren schone
jonge Fransman. De geschiedenis lijkt
zich dan ook te herhalen. Vous permet-
tez, Monsieur van Salvatore Adamo was
nog jaren nadat de populaire zanger in
de vergetelheid was weggezonken in de
Arbeidsvitaminen te beluisteren. Julien
Clerc liep twee jaar terug met Si on
chantait hetzelfde risico.
Browne’s reputatie is bij het Nederlandse publiek voorname
lijk gebaseerd op een Toppop-televisiefilmpje. „O ja, die jongen
met dat meisje in dat tijgerpakje” hoor je mensen meestal zeggen
wanneer je zijn naam laat vallen. Zelfs „The Wild Places”, de titel
van de betreffende hitsingle is men meestal al vergeten. Zoiets is
wel tekenend voor de indruk die iemand achterlaat.
seerd. De commissie Theater van de
raad concludeerde in dit verband dat
voor een aantal gezelschappen het ko
mend seizoen als overgangsfase zou
moeten gelden, waarna van een stijgen
de lijn dan wel afbouw sprake zou kun
nen zijn.
Bij het uitbrengen van adviezen over
de subsidieaanvragen van de toneel-,
jeugd- en vormingsgroepen voor het sei
zoen 1980-1981 is de Raad voor de Kunst
al min of meer uitgegaan van een nieuw
adviseringsmodel, waarbij een recht-
HAARLEM. Als derde in een serie
van voorlopig zes tentoonstellingen on
der de titel „Op de bakstenen” zijn mo
menteel in het Frans Halsmuseum schil
derijen te zien van oan Gijsbers. U kent
de voorgeschiedenis^ de nood op het ge
bied van expositieruimte is ook in het
Haarlemse nijpend. Jeugdige, nog niet
gearriveerde kunstenaars hebben nauwe
lijks de kans het publiek te tonen wat de
vrucht is van de arbeid, verricht in de
ateliers, die gelukkig wat ruimer voor
handen zijn dan de kunsttoonzalen.
Voorlopig zullen de Haarlemse kunste-
-naars en wij, als publiek, het moeten doen
4 met de bakstenen muren, die de verbin
ding vormen tussen hoofdgebouw en
nieuwe vleugel van het museum. Of de
AMSTERDAM. Men neme: een vleugje Lou Reed, een
snuifje David Bowie, wat afgekloven Dire Straits-restjes, snip
pert daar enige Dylanesque quasi-diepzinnigheid doorheen en
tenslotte flink roeren met een sausje opgeklopte frazen over
fatale vrouwen. Het resultaat heet Duncan Browne. Een mo
dieus recept wat naar van alles smaakt en tegelijk naar niets.
integratie-gedachte, die hier mede aan ten
grondslag ligt, in de praktijk nou zo goed
werkt weet ik niet. De sandwich-formule,
in dit geval dus de schilderijen van Joan
Gijsbers als beleg tussen gepatenteerde
kwaliteitsboterhammen als Judith Leys-
ter en Leo Gestel, blijkt sommige bezoe
kers toch nog w^t rauw op de maag te
vallen.
De gespeelde nun miers vvuieii voor een
belangrijk deel afkomstig van de solo-
elpees Streets Of Fire en The Wild Places.
Geopend werd bijvoorbeeld met Things
To Come, waarna onder andere volgde:
Fauvette, American Heartbeat en uiter
aard de genoemde hitsingle. Het enige wat
er een beetje uitsprong was Criminal
World, eens opgenomen' in de tijd dat
Duncan Browne nog deel uitmaakte van
de formatie Metro.
Uiterst storend was een doordringende
Concert: Duncan Browne in de
Melkweg, Amsterdam. Duncan Brow
ne: gitaar, zang. Dave Skinner: toet
senborden, zang. Colin Bass: basgi
taar, zang. Andy Ward: drums.
Amsterdam, 4 maart 1980.
De waardering van het grote publiek
voor het Franse lied is traditiegetrouw
I beperkt door onze gerichtheid op het An
gelsaksische repertoire. Hoewel er een
groeiend publiek lijkt te zijn voor het
betere chansongenre, contrasteert slechts
nu en dan een Frans lied met het Ameri
kaanse en Engelse aanbod van Hilversum
3. Nu houden de verantwoordelijken in
het Gooi er ten aanzien van pop en rock
toch al een verdacht beperkt inzicht op na,
maar als je op de radio moest afgaan om
je een beeld van het chanson te vormen
kom je helemaal bedrogen uit.
Een enkele maal vragen Daniel Gerard,
Gerard Lenorman of Patrick Juvet om
I onze aandacht; bijna zonder uitzondering
eendagsvliegen. En hoewel zij over wat
mindere liedjes beschikken, de Adamo’s
van deze tijd. Boven het peil van het
Franse equivalent van het oppervlakkige
Duitse schlagerdom steekt evenwel ene
Julien Clerc beslist uit.
Zijn populariteit bij het hoofdzakelijk
vrouwelijke teeniebopper-publiek (mijn
ouders noemden dat vroeger bakvissen)
berust natuurlijk op zijn ondeugende,
sexy, ravenzwarte kop. Maar los daarvan
wist hij altijd respect af te dwingen door
met goede tekstschrijvers zoals Etienne
Roda-Gil en Maurice Vallet samen te wer
ken en met niet al te oppervlakkige chan
sons aan te komen. Bovendien verstond
Clerc de kunst om stijlfiguren uit de En-
gels-Amerikaanse pop te verweven met
zijn eigen Fransgetinte muziek, waardoor
hij toegankelijker werd voor een groot
publiek.
Het leentjebuur spelen is zijn sterkste
kant, ook thans weer, nu hij de kennisma
king met zijn Nederlandse aanhang ver
nieuwt. Begeleid door een zesmans sterke
band roept hij voortdurend herinneringen
op aan een, zij het sterk gepolijste, totaal-
sound 'zoals 10CC die ooit had en speelt
zijn band op andere ogenblikken in een
vaag funky idioom. Mmm, denk je op dat
In Haarlemse kunstenaarskringen
heerst de opvatting dat de Vishal (verleng
stuk van het Frans Hals) eigenlijk perma
nent ter beschikking moet komen van de
lokale kunst. Maar hier is directeur Cou-
vée weer niet zo’n voorstander van. Hij wil
in de Vishal graag een slag om de arm
houden met het oog op educatieve ten
toonstellingen en wat zich verder maar
mag aandienen.
