NIVRA geeft
Investering van miljoen gulden
accountantsfirma
waarschuwing
Zeewier als
alternatieve
VANDAAG IN RUIM DERTIG LANDEN
Onderzoek toont aan:
Reders brachten zeker
16 schepen tot zinken
*s
Wie betaalt de schade in de toekomst?
Vruchtesap was
niet zo -
energiebron
achtergrond
„puur
Code Commissie
tikt juwelier
op de vingers
a
27,80
98’,00
50,00
964*0
Ook in Nederland fabrikant aansprakelijk
ft
ir
21
1980
MAART
ECONOMIE
DONDERDAG 6
ige
ge
em.
s
i
ige
ing
J
(Van onze redactie economie)
AMSTERDAM. De werkgevers in de dagbladwereld heb-
ben besloten een experiment van maximaal drie jaar te begin-
«.nen met het nieuwe medium Viewdata. Het bestuur van de
Nederlandse Dagbladpers (NDP) wil dat in augustus met het
-experiment wordt begonnen,
i* Met behulp van de telefoon kan bij
Viewdata informatie op het televisie-
X’. scherm worden verkregen. „Het meren-
SJ deel van de Viewdata-beelden biedt aan
“de redacties van dagbladen ruimte voor
.4 actuele berichtgeving”, aldus de NDP.
Kranten starten met
Internationaal plan tot
i-
JW
natuurbehoud gelanceerd
1064X1
el
n,
en
41
ttre-
op
TOKIO (AP). Een groep internationale verzekeringsdeskundigen, het
Far East Regional Investigation Team (FERIT), heeft igsteren een rapport
vrijgegeven waaruit blijkt dat de afgelopen twee jaar vijf of meer groepen
Aziatische reders opzettelijk tenminste 16 schepen tot zinken hebben ge
bracht, teneinde tientallen miljoenen dollars aan verzekerinsgelden in de
wacht te slepen.
elen
aan-
dsen
ed.)
zal zijn dan bij Teletekst. Voor beide me
dia moet een televisietoestel met aanpas-
singsapparatuur worden aangeschaft. De
NDP beschouwt Teletekst als de grootste
concurrent.
Met de uitvoering van het Krantel-expe-
riment is voor de dagbladuitgevers een
investering van vele tonnen gemoeid. Van
alle NDP-leden zal alleen het Reformato
risch Dagblad, om principiële redenen,
buiten het experiment blijven staan.
Er zal een investering van zeker 550.000
gulden nodig zijn voor de uitvoering van
de proef. Voor apparatuur en computer
programma’s zouden nog eens 450.000
gulden nodig zijn.
Voorzitter J. van Ginkel van de Com
missie Infrastructuur van de NDP ziet de
komst van Viewdata als startpunt voor
een totaal nieuwe periode van elektroni
sche communicatietechnieken, waardoor
de krantenbedrjjven grote veranderingen
kunnen ondergaan. Hij vergelijkt Viewda
ta met de verschijning van de eerste lood-
zetmachine in 1870, waarna er in de grafi-
Het begrip aansprakelijkheid zonder
schuld is in de Verenigde Staten al vele
jaren in de rechtspraak erkend. Dit
heeft échter wel geleid tot de ondergang
van honderden bedrijven in de loop der
jaren. Uiteraard kan men zich wel verze
keren, maar de verzekeringspremie is
vaak zo hoog, dat bepaalde bedrijven
sche bedrijfstak een enorme omwenteling
begon.
Al is de aansprakelijkheid van de pro
ducent uit hoofde van de richtlijnen
voor alle gevallen van dood of lichame
lijk letsel, veroorzaakt door hetzelfde
gebrek in gelijkaardige produkten be
perkt tot 25 miljoen Europese rekeneen
heden (ongeveer 70 miljoen gulden), de
producent is bovendien voor zaakscha-
de per persoon nog eens aansprakelijk
voor ten hoogste ongeveer 42.000. gulden
voor schade aan roerende goederen en
ongeveer 140.000 gulden voor schade
aan onroerende goederen.
Geen wonder dat ook een groot aantal
Europese fabrikanten dit stuk wetge
ving met grote angst op zich zien
afkomen.
de Noordzee. Ook moet volgens hem iets
worden gedaan aan het Nederlandse aan
deel in de uitstoot van zwaveldioxyde, die
in Scandinavië en in eigen land zure re
gens veroorzaakt.
Staatssecretaris WaUis-De Vries zei dat
natuurbescherming in Nederland thans
nog teveel wordt gezien als een hobby van
natuurvrienden en een luxe franje van het
overheidsbeleid.
Het rapport van de IUCN handelt niet
alleen over het snelle verdwijnen van de
tropische regenwouden, over het uitster
ven van vele planten- en de diersoorten,
waar zoveel mensen, industrieën, techno
logie, landbouw en wetenschap (bijvoor
beeld medicijnen) van afhankelijk zijn.
„Het zijn allemaal zwarte bladzijden in de
geschiedenis der mensheid”, aldus het
rapport. „We moeten er niet langer van uit
gaan dat we de aarde hebben geërfd van
onze voorouders, maar dat we haar heb
ben geleend van onze kinderen”, zo me
nen de samenstellers van dit internatio
naal plan tot behoud van de biosfeer.
a
u*
<v
(Van onze redactie economie)
DEN HAAG. De Europese Com
missie, het „dagelijks bestuur” van de
EG, is in een studie het potentieel aan
zeewier in de Gemeenschap nagegaan
en heeft ook de mogelijkheden bekeken
om zeewier als energiebron toegankelijk
te maken.
Deze uitgebreide studie met de titel:
Overzicht van de mogelijkheden voor de
winning van energie uit de biomassa in
de Europese Gemeenschappen werd in
september 1979 voltooid. Al in 1977 is de
Commissie begonnen met een grondige
evaluatie van het energiepotentieel van
al het fotosynthetische materiaal in de
Europese Gemeenschappen.
serd
385,0V
280,00
7,58
1
Krantel is door de NDP voorbereid in
samenwerking met de PTT en loopt paral
lel met de openbare Viewdata-praktijk-
proef onder de naam Viditel. In het sy
steem zullen ook advertentie-boodschap-
pen worden opgenomen. „Zelfs al zou
Viewdata voor slechts tien procent van de
adverteerders in kranten nuttig zijn, dan
spreken we nog altijd over een bedrag van
114 miljoen gulden”, aldus algemeen se
cretaris K. J. van der Zande van de NDP.
deze niet kunnen opbrengen en het risi
co maar nemen van zonder dekking te
werken. Eenkele cijfers in dit verband
spreken boekdelen: In de VS in 1960
50.000 schadegevallen op het gebied van
produktaansprakelijkheid, dit jaar zul
len het er 1.000.000 zijn. In de VS was
het gemiddeld schadebedrag in 1965
11.644, in 1973 al 79.940.
(Van onze redactie economie)
AMSTERDAM. De Reclame Code
Commissie heeft het Bussumse bedrijf
Melitta aanbevolen in advertenties voor
een drank niet meer te doen voorkomen
alsof het om 100 procent sap gaat, terwijl
sprake is van een zogenaamde „nectar”
(of vruchtendrank) die slechts voor 50
procent uit sap behoeft te bestaan.
Deze uitspraak werd gedaan naar aan
leiding van een klacht van de Consumen
tenbond tegen een advertentie, waarin
werd gesuggereerd dat men louter sap
koopt. Het aangeprezen produkt is geen
vruchtesap in de zin van de desbetreffen
de verordening en daarom vindt de Recla
me Code Commissie de advertentie mis
leidend en in strijd met de Code voor het
Reclamewezen
kelijkheid, die beperkt is tot 200 miljoen
DM in totaal en tot 500.000 DM per geval.
Volgens de richtlijn is in principe de
producent aansprakelijk. Echter, waar
het produkten uit niet-EG-landen betreft
is het de importeur en in die gevallen,
waar niet kan worden vastgesteld, wie
de producent is, wordt de leverancier
aansprakelijk gesteld. Er zijn slechts en
kele gevallen in de richtlijn genoemd, in
welke de producent niet aansprakelijk
is, namelijk indien het gebrekkig pro
dukt een primair landbouwprodukt (wat
dat dan ook moge zijn), een ambachte
lijk vervaardigd of artistiek produkt is.
Voor de producent ligt het grootste pro
bleem in het feit dat het ontwikkelingsri-
sico in de richtlijn niet wordt uitgezon
derd, dat wil zeggen dat de producent
ook aansprakelijk is voor een gebrek in
een produkt, waarvan hij, gezien de
stand van de techniek op het moment
dat hij het produkt in het verkeer
bracht, niet had kunnen weten dat het
gebrekkig was of gebrekkig zou worden.
Dit is met name een probleem, omdat de
producent gedurende tien jaren aan
sprakelijk blijft voor het door hem in het
verkeer gebrachte produkt.
Wanneer de richtlijn door de Europese
Raad van ministers wordt aangenomen -
en de verwachting is, dat dit nog dit jaar
zal gebeuren - zal in alle EG-lidstaten
wetgeving binnen 18 maanden in
overeenstemming met de richtlijn moe
ten worden gebracht.
Op dat moment zal de consument, die
op dit terrein nu eigenlijk geen enkele
bescherming geniet plotseling zeer sterk
staan tegenover de producent. Het is
echter wel te verwachten dat vele produ
centen zich tegen het risico zullen verze
keren en dat de consument uiteindelijk
wel de verzekeringskosten zal terugvin
den in een hogere produktprijs.
Ter vergelijking: de 1 januari 1978 in
West-Duitsland in werking getreden
nieuwe wet op farmaceutische produk
ten bevat eveneens een risico-aanspra-
Het oogsten van zeewier.
Een en ander deelt het dagelijks be
stuur van de Gemeenschap mee in ant
woord op vragen van het Ierse gaullisti
sche lid van het Europees parlement,
Patrick Joseph Lalor. Deze had de com
missie gewezen op het energiepotentieel
van „kelp” een grote zeewiervariëteit.
Het is een zeer groeikrachtige plant die
45 cm per dag kan groeien en een lengte
kan bereiken van 70 meter in zes maan
den. Volgens de Ier zou de Amerikaanse
marine in samenwerking met de Ameri
can gas association en Caltech werken
aan een project voor het aanbouwen en
oogsten van Californische kelp, die later
wordt afgebroken tot methaangas voor
de elektriciteitsopwekking.
De energiecrisis in de Derde Wereld is veel groter en ingrijpender dan die in het Westen.
Honderden miljoenen plattelandsbewoners in de ontwikkelingslanden zijn gedoemd hun eigen
bestaansbasis geleidelijk aan totaal te vernietigen. Om aan brandhout te komen moeten zij
vaak uren lopen om in de omgeving van hun dorp bomen en struiken te kappen. Het gevolg is
vaak een kale, dorre bodem.
(Van onze redactie binnenland)
DEN HAAG. De Internationale Unie voor Natuurbehoud (IUCN) heeft
gisteren in Den Haag aan de Nederlandse regering een plan aangeboden voor
het behoud van de biosfeer. Deze „World Conservation Strategy” is vandaag
in ruim dertig landen gepresenteerd.
beschouwt, vindt hij een wettelijk begrij
pelijke, maar in dit geval overdreven kwa
lificatie. Overigens zal er tegen de uit
spraak door Klynveld ongetwijfeld be
roep worden aangetekend.
De accountantsfirma had volgens de
brief van 18 oktober 1977 een onderzoek
ingesteld naar de rekening-courant tussen
Sekisui en enkele van haar procestegen
standers (op verzoek van de Sekisui-direc-
tie). Hoewel deze tegenstanders hun schul
den hadden betaald door een tegenvorde-
ring op Sekisui kwijt te schelden, schreef
Klynveld dat van betaling of enig andere
vergoeding niets was gebleken.
opgesteld in opdracht van het milieupro
gramma van de Verenigde Naties, met
financiële steun van het Wereldnatuur-
fonds. Meer dan zevenhonderd deskundi
gen uit de gehele wereld en de 450 nationa
le organisaties uit 150 landen, die zijn
aangesloten bij de IUCN, werkten er aan
mee.
Na eveneens een exemplaar van het
rapport in ontvangst te hebben genomen,
noemde prins Claus natuurbehoud een
onmiskenbaar onderdeel van de ontwik
keling van een rechtvaardiger verdeling
over de wereld van welzijn en welvaart en
een rechtvaardiger gebruik van natuurlij
ke hulpbronnen. Nederland, zo zei de
prins, zal zelf ook zorgvuldig moeten om
springen met de natuurlijke hulpbronnen.
Hij noemde onder meer de grote rivieren,
de zeearmen in de Delta, de Waddenzee en
aan boord gebracht. De papieren worden
vervalst. Later, als het schip tot zinken is
gebracht, wordt de verzekeringsmaat
schappij geïnformeerd en wordt schade
vergoeding geëist. FERIT noemt vijf be
drijven en verscheidene verzekerings
agenten, die zich aan dit soort praktijken
schuldig zouden hebben gemaakt. Tot
dusver is nog niemand in staat van be
schuldiging gesteld.
De vier man sterke groep onderzoekers
verklaart dat deze praktijken waarschijn
lijk reeds veel langer aan de gang zijn.
Regionale verzekeringsmaatschappijen
besloten tot de instelling van de commis
sie van onderzoek, nadat in een periode
van twee jaar ruim 40 oude vrachtschepen
op onverklaarbare wijze waren gezonken.
De meeste schipbreuken deden zich voor
bij goed weer en zonder verlies van men
senlevens. De commissie startte haar
werkzaamheden begin juli vorig jaar.
De FERIT-onderzoekers toonden zich
eerst sceptisch over de mogelijkheid van
een groot aantal fraudegevallen, vanwege
het inherente risico van verlies aan men
senlevens. „Deze twijfels verdwenen
evenwel geleidelijk aan steeds meer”, al
dus het rapport.
Nadat ruim 60 zaken waren onderzocht,
ontdekte de commissie dat dezelfde re
ders, soms dezelfde bemanningen en veel
al dezelfde kapiteins, betrokken waren
geweest bij tenminste een zestal schip
breuken. De kapiteins en reders, voor het
merendeel maatschappijen met vestigin
genin Bangkok, Singapore, Taiwan of
Hong Kong, werkten met Aziatische be
manningen, meestal uit Taiwan.
Volgens Ferit wordt in de meeste geval
len als volgt tewerk gegaan. Er worden
kleine, oude vrachtschepen aangekocht.
Deze krijgen een lading van hoge waarde,
zoals Japanse elektronische instrumenten
of camera’s. Vervolgens wordt de lading
in het geheim doorverkocht of nimmer
Wanneer nu vandaag een consument
in Nederland schade lijdt door een ge
brekkig produkt, kan hij inderdaad de
fabrikant - waarbij we er maar van
uitgaan, dat deze in Nederland gevestigd
is - aansprakelijk stellen. Het Burgerlijk
Wetboek heeft voor hem artikel 1401
betreffende de vordering uit onrechtma
tige daad. Voor de rechter moet hij dan
wel bewijzen, dat de fabrikant schuld
kan worden verweten en dat nu is in de
praktijk een bijna onmogelijke zaak.
In de overige EG-landen met uitzonde
ring van Frankrijk is de situatie gelijk,
reden voor de Europese Commissie om
te zorgen, dat de consument meer be
scherming krijgt en wel door invoering
van het begrip aansprakelijkheid zonder
schuld ofwel risicoaansprakelijkheid.
37,50
7930
92,00
8730
1630
36,00
05,00
23,60
83,80
60,60
98,00
40,60
37,00
22,00
111,00
67,50
9330
62,00
27,00
32,70
50,00
77,00
10,50
65,00
82,00
19,00e
97,00
40,50
55,00
45,00
50,20
56,50
3830
62,00
.07,40
39,90
30,00
4530
44,00
63,00
30,80
66,40
[36,00
104,50
51,60
161,00
38,40
163,50
68,00
79,70
188,50
2930
80,10
182,80
23,00
37,10
36,00
44,10
42,40
110,00
195,00
140,00
136,00
AMSTERDAM (ANP). De Reclame
Code Commissie heeft een juwelier in
Vlaardingen verboden te adverteren met
de leus: „Uw zilvergeld is goud waard”.
Tegen deze advertentie was een klacht
ingediend door de consumentenbond, om
dat deze meende dat de advertentie mis
leidend was. Dit heeft de Reclame Code
Commissie gisteren bekendgemaakt.
In de advertentie van de juwelier werd
80 tot 90 procent korting op gouden siera-
den geboden, indien de consumenten be
taalden met zilveren guldens of rijksdaal-
ders. Als voorbeeld werd een gouden arm
band van 500 gulden aangeboden, waar
na aftrek van 80 procent korting de klant
slechts 100 gulden in zilveren guldens of
rijksdaalders hoefde te betalen.
De Consumentenbond achtte deze ad
vertentie zeer misleidend, omdat de waar
de van de zilveren gulden op dat moment
7,50 gulden was. Dat betekende, dat voor
de gouden armband 750 gulden en dus 250
gulden meer dan de aangegeven prijs zou
moeten worden betaald.
De Reclame Code Commissie kwam tot
de conclusie dat van korting, zoals in de
advertentie werd verondersteld, absoluut
geen sprake was. De commissie is nu van
mening dat de advertentie niet alleen mis
leidend is, maar ook misbruik wordt ge
maakt van de onwetendheid van het
publiek.
In de toekomst zullen de kranten bij
voortzetting van het Viewdata-experi
ment vermoedelijk dunner worden.
„Maar er zullen zeker geen kranten als
gevolg van dit nieuwe middel op het ge
bied van de nieuwsvoorziening verdwij
nen”, aldus de eerder genoemde Van Gin
kel. Aanvankelijk werd de beslissing om
deel te nemen aan het experiment in de
hand gewerkt door de vrees van de dag
bladen dat Viewdata in handen van ande
ren wel eens een bedreiging zou kunnen
vormen voor de kranten en de pluri-for-
miteit van de nieuwsvoorziening. Nu
denkt men daar anders over en gaat men
er van uit dat de dagbladen bij deze nieu
we vorm van nieuwsvoorziening niet aan
de kant mogen staan en zelf de zaak ter
hand moeten nemen.
van personen of schade aanroerende
(kleding of huisraad bijvoorbeeld) en
onroerende goederen, verorozaakt door
gebrekkige produkten, die in het ver
keer zijn gebracht. Het richtlijnvoorstel
rekent ook smartegeld en andere imma
teriële schade tot het begrip „schade”.
Produktaansprakeljjkheid omvat dus
niet de aansprakelijkheid voor de scha
de, die iemand lijdt, doordat het betref
fende produkt verloren gaat c.q. bescha
digd wordt, of niet aan de kwaliteitsei
sen beantwoordt. Aansprakelijkheid
voor deze schades wordt geregeld door
het koopwaar.
Een speciale stuurgroep, samengesteld
uit natuurbeschermings- en milieuorgani
saties in ons land, zal de algemene aanbe
velingen voor Nederland verder uit
werken.
Staatssecretaris De Vries van CRM nam
het rapport vanmorgen namens de rege
ring in aanwezigheid van prins Claus in
ontvangst.
Het programma is een gids voor actie
om te voorkomen, dat de mens tenslotte te
gronde gaat aan de aanslag, welke hij
dagelijks op de natuur doet, aldus de
aanbieders. De initiatiefnemers noemen
een verstandig beheer noodzakelijk van
de natuurlijke hulpbronnen, zoals de bo
dem, het water, de lucht, vegetatie, flora
en fauna; zowel in de ontwikkelingslan
den, als in de rijke landen. De strategie is
AMSTERDAM (ANP). De Raad van
Tucht van het Nederlands Instituut van
Registeraccountants (NIVRA) heeft naar
aanleiding van een door de Stichting On
derzoek Bedrijfs Informatie (SOBI) ver
zorgde tuchtklacht het hoofd van de West-
duitse afdeling van Klynveld, Kraayenhof
en Co., drs. H. Kok, een schriftelijke waar
schuwing opgelegd. Klager was de heer
Chr. Bekken Zijn klacht had betrekking
op stukken betreffende zijn al jaren du
rende strijd als aandeelhouder tegen Seki
sui Systeembouw in Enschede.
De Raad van Tucht is van oordeel dat de
ingediende klacht gegrond is voor zover
het gaat om, het tekort schieten in de
vereiste duidelijkheid van een brief van 18
oktober 1977 van Kok. Niet is gebleken
dat de in de brief gedane mededelingen
onjuist zijn of gedaan met de bedoeling te
misleiden.
Dit laatste is volgens woordvoerder
Graafstal van Klynveld Kraayenhof ech
ter de kern van de klacht. De mededeling
van de raad, dat deze de onduidelijkheid
in de brief als „een ernstige misslag”
Lalor zegt dat wanneer dit project
uitgebreid zou worden tot 470 vierkante
mijlen (750 vierante kilometer) hiermee
de totale behoefte aan aardgas van de
Verenigde Staten kan worden gedekt.
De Gemeenschap zou volgens hem het
zelfde kunnen doen en tevens een aan
zienlijke werkgelegenheid scheppen bij
de verwerking. De westkust van Ierland
noemt hij als een ideale plaats hiervoor.
(Van een juridische medewerker)
Regelmatig wordt de krantelezer
opgeschrikt door verhalen over
springende limonadeflessen.
Hoewel in Nederland geen exacte cij
fers bekend zijn, staat wel vast dat al
leen al in de Verenigde Staten vorig jaar
25.000 mensen in een ziekenhuis terecht
kwamen door een springende limonade-
fles.
Jaarverslagen van keuringsdiensten
van waren tonen aan, dat ook in Neder
land mensen schade ondervinden door
het consumeren van bijvoorbeeld appel
moes waarin zich glasscherven bevin
den. Bierflessen blijken af en toe een
mengsel van bier en loog te bevatten,
schoonmaakmiddelen maar ook cosme
tica veroorzaken soms huiduitslag. Een
echte katastrophe was de welbekende
Softenonaffaire.
Wanneer men dit leest, zal men zich
vaak afvragen, wie nu eigenlijk in zulke
gevallen aansprakelijk is voor de ver
oorzaakte schade.
Het advies had betrekking op twee
voorstellen voor wettelijke regelingen
voor produkt-aansprakelijkheid, name
lijk het in 1976 door de Raad van Europa
aangenomen „Europees Verdrag inzake
Produktaansprakelijkheid” en het
overeenkomstige „Voorstel voor een
richtlijn betreffende de wettelijke en be
stuursrechtelijke bepalingen der lidsta
ten inzake de aansprakelijkheid voor
produkten met gebreken” van de Euro
pese commissie, het dagelijks bestuur
van de EG. In dit advies kiest de SER ten
aanzien van de produkt
aansprakelijkheid voor het beginsel van
de risicoaansprakelijkheid.
Produktaansprakeljjkheid is de aan
sprakelijkheid voor schade veroorzaakt
door de dood of het lichamelijk letsel
Viewdata-experiment
C. De bladen kunnen hun informatie on-
7, der eigen naam presenteren. Het Alge-
„meen Nederlands Persbureau (ANP) ver-
zorgt de algemene nieuwsdienst van het
.“experiment, dat onder de naam Krantel
wordt uitgevoerd.
Viewdata is overigens niet het enige
nieuwe communicatiemedium dat dit jaar
c; in Nederland zijn intrede doet. In april
“start de Nederlandse Omroep Stichting
(NOS) met het Teletekst-experiment. Ook
bij Teletekst wordt de (schriftelijke) infor-
£matie via het televisie-scherm gepresen-
-teerd. Worden de kosten van Viewdata
verwerkt in de telefoonrekening, bij Tele-
tekst zijn de kosten opgenomen in de kijk-
en luistergelden.
Daar staat wel tegenover dat het aantal
„beeldpagina’s” bij Viewdata veel groter
