Na overwinning Moegabe in Rhodesië
Wellicht voorjaarsoffensief ophanden
Ghotbzadeh verwijt
bezetters obstructie
Polisario meldt
groot succes
Moegabe: Goede
betrekkingen
met Z.-Afrika
Quisling liet
dagboek na
„Carter gaat
fors bezuinigen
Twintig doden
bij aanslagen
op Filippijnen
Israel blijft tegen vredesoverleg met PLO
Oproep Hoessein en
Giscard afgewezen
Felle botsingen in Voerstreek
Russische burgers
uit Afghanistan
1
Ir
Met baby
naar kazerne
Yourcenar
Molière C.S.
I
I
I
Hadrianus
Academie
KSbJ
BINNEN- EN BUITENLAND
3
1980
.MAANDAG
10 MAART
door Nico Scheepmaker
erd
IMPASSE ROND UITLEVERING GEGIJZELDEN
99
I
Ing
ter
ting
ing-
t de
ters
ver-
al-
tten
120
jari-
icht
;uur
gde
ivil-
►tof
ens
(Van onze redactie buitenland)
KAAPSTAD. De Zuid
afrikaanse premier Pieter Bo
tha, heeft zaterdag gepleit
voor het houden van een mul
tiraciale nationale conferentie
ter bespreking van de toe
komst van het land na de ver-
- kiezingsoverwinningen in
Rhodesië van de nationalisti
sche leider Robert Moegabe in
Rhodesië.
B f
1
2^
1 I
Botha wil congres
alle rassen
met
jwe
itei-
het
kan
i
i
s
Botha zei dat sommige mensen in Zuid-
Afrika vrezen dat het land op weg is naar
een geweli afige binnenlam se confron-
vergroot en op ongeveer 25.000 man ge
bracht.
Een ander teken waaruit waarnemers
afleiden dat een voorjaarsoffensief tegen
de Afghaanse rebellen ophanden is, is de
aankondiging van de regering in Kaboel
dit weekeinde, dat alle dienstplichtigen
zich moeten melden om leger en politie te
versterken. De opstandelingen melden in
tussen, dat zij een weg tussen Kaboel en
de Pakistaanse grens gedeeltelijk in han
den hebben.
De Afghaanse diplomaat die enkele we
ken geleden in de VN protesteerde tegen
de Russische inval in zijn land, heeft in
een interview met het Amerikaanse week
blad Newsweek gezegd, dat West-Europa
het Afghaanse volk moet raadplegen, al
vorens een neutraliteit van dit land voor te
stellen. „Het Afghaanse volk mag niets
worden opgelegd,” aldus de diplomaat,
Ghafoorzai.
De Pakistaanse president Zia Oel-haq
heeft in een gisteren gepubliceerd inter
view gezegd, dat de VS-hulp die zijn land
is beloofd, niet meer heeft opgeleverd
„dan de vijandschap van de Sojet-Unie”
en dat hij deze hulp ziet als een verkie
zingsstunt van president Carter.
tatie. „Geweh en revolutie hebben nooit
iemand gediend.,, ”Ik beloof mijzelf ge
weld te voorkomen. Ik en mijn regering
zullen een niet-gewelddadig Zuid-Afrika
nastreven.”
Hij zei dat de verschillende bevolkings
groepen in Zuid-Afrika elkaar niet weg
konden wensen en dat zij consideratie
voor elkaar moeten hebben.
De Zwitserse onderwijzer Erich Mon-
nier meldde zich dezer dagen op nogal
ongebruikelijke wijze bij de kazerne
poort voor een herhalingsoefening van
drie weken. Behalve zijn persoonlijke
standaarduitrusting bracht hij ook zijn
zes maanden oude baby, de kinderwa
gen en wat speelgoed voor het kleintje
mee. Monnier, die sinds enige tijd werk
loos is, had van de autoriteiten eerst
enige tijd uitstel gekregen. Hij moest
voor de baby zorgen omdat zijn vrouw
een volledige baan heeft. Zodra echter
een babysitter werd gevonden, moest hij
alsnog zijn herhalingsoefeningen ver
vullen.
Zalen overdragen. Zij zul
len trachten de ambassade
te „bewaken” en in het
„spionnennest” te blijven
om de documenten te kun
nen publiceren die volgens
hen de misdaden van de
V.S. en de inmenging van
dat land in Iraanse zaken
bewijzen.
De Israëlische parlementsvoorzitter Jit-
zak Sjamir wordt de nieuwe minister van
Buitenlandse Zaken. Hij volgt Mosje Da-
jan op, die in oktober vorig jaar aftrad in
verband met de problemen rond de Israë
lische nederzettingen in de bezette ge
bieden.
De 65-jarige Shamir was in de jaren
veertig joods vrijheidsstrijder in Palesti
na. Hij is al lange tijd politiek medestan
der van premier Begin en werd in 1966 in
het parlement gekozen. Verwacht wordt,
dat hij de harde lijn van de regering
jegens de arabieren zal steunen. Hij is
onder meer voorstander van uitbreiding
van het aantal joodse nederzettingen in de
bezette gebieden.
Door haar toetreding tot de Académie
Francjaise heeft Marquérite Yourcenar
weliswaar een bres geslagen in drie en een
halve eeuw traditie, maar heeft zij tegelij
kertijd haar lidmaatschap opgezegd van
het illustere gezelschap schrijvers dat
nooit in de Académie werd opgenomen:
Molière, Proust, Baudelaire, Descartes,
Flaubert, Stendhal, Gide, Diderot, Verlai
ne, Constant, De Balzac, Bemanos, Rim
baud, Zola, Maupassant, Mallarmé, Du-
maspère, Daudet, Pascal e.v.a.
r
t
wee
den
van
en
litie
gul-
oer-
van
ield
van
rek-
rers
>eds
raar
iakt
her-
:wa-
ngs
van
ster-
ijks-
lok-
de 5
be
de
Marguérite Yourcenar werd beroemd
door „Hadrianus’ Gedenkschriften”, half
historisch, half fictie, in de voorbeeldige
vertaling van J. A. Sandfort verschenen
bij Athenaeum-Polak en Van Gennep. Wie
„Airport” van Arthur Hailey bovenaan
zijn verlanglijstje heeft staan, zal er min
der vlot doorheenlezen dan wie (bijvoor
beeld) „Bleek vuur” van Nabokov tot zijn
favorieten rekent, maar dat het een schit
terend geschreven boek, is voor'geen te
genspraak vatbaar. Hadrianus leefde van
76 tot 138 na Christus en was een van de
g-ote Romeinse keizers. Hij regeerde 21
jaar, Marguérite Yourcenar begon aan het
270 pagina’s tellende boek in 1924 en vol
tooide het, met vele tussenpozen, in 1951.
Zij regeerde dus langer over het boek over
Hadrianus, dan Hadrianus over het Ro
meinse Rijk regeerde. Jean Guittons op
merking dat de grootste eer die je een
vrouw bewijzen kunt haar te bewonderen
is zonder haar te kiezen, krijgt warempel
enige weerklank in een van de „Notities”
die Yourcenar aan „Hadrianus’ Gedenk
schriften” toevoegde. Ze zegt daarin dat
het onmogelijk was als centrale figuur een
vrouwelijk personage, bijvoorbeeld Ploti-
na in plaats van Hadrianus te kiezen:
„Het leven der vrouwen is te zeer be
grensd, of speelt zich te zeer in het verbor
gene af. Laat een vrouw zich uitspreken,
en het eerste verwijt dat men haar zal
maken, houdt in dat zij geen vrouw meer
is. Het is al moeilijk genoeg enige waar
achtigheid te leggen in de mond van een
man”.
SALISBURY (Reuter/DPA). De toekomstige premier van Rhodesië, Moegabe,
heeft gisteren gezegd dat zijn natie als buurland van Zuid-Afrika goede betrekkingen
met dit land moet onderhouden. Hij sprak gisteren op een persconferentie.
Hij zei te hopen dat de handel met Zuid-Afrika zal worden uitgebreid. De overwinning
van de apartheid is een zaak van de Zuidafrikanen, die diplomatiek en moreel zal
worden gesteund, aldus Moegabe. Vluchtelingen uit Zuid-Afrika kunnen op hulp
rekenen wanneer zij Rhodesië binnen komen, maar het zal vrijheidsstrijders niet
worden toegestaan tegen Zuid-Afrika te opereren vanuit Rhodesië, zo waarschuwde
Moegabe.
Hij kondigde verder aan ook de portefeuille van Defensie te zullen beheren in zijn
toekomstig kabinet.
De lijst van ministers en de vermoedelijke datum van de onafhankelijkheid zullen
volgens functionarissen van de ZANU begin volgende week worden bekendgemaakt.
Moegabe verklaarde, dat Nkomo van de ZAPU de post van president heeft geweigerd
en een ministersfunctie wenst.
Opneming van een of twee blanke ministers in het kabinet kan de blanke minderheid
ervan overtuigen, dat de regering geen racistische politiek zal bedrijven, aldus
Moegabe.
(Van onze redactie buitenland)
TEHERAN. De Iraanse minister van Buitenlandse Zaken, Ghotbzadeh,
heeft gistermiddag de studenten die de Amerikaanse ambassade bezet
houden ervan beschuldigd niet van plan te zijn hun belofte tot uitlevering van
hun gegijzelden aan de regering te houden.
(Van onze redactie buitenland)
JERUZALEM/AMMAN. De Israëlische regering heeft gisteren in een
verklaring afwijzend gereageerd op de gezamenlijke oproep van de Franse
president Giscard d’Estaing en koning Hoessein van Jordanië, de PLO te
laten deelnemen aan onderhandelingen over een vredesregeling.
In de gezamenlijke oproep werd gepleit
voor een oplossing op basis van de resolu
ties van de VN-Veiligheidsraad en werd
gezegd, dat het Palestijnse volk het recht
heeft zelf te beschikken over zijn toe»
komst. Ook werd gesteld dat de grondsla
gen van een vredesregeling voor het Mid-
den-Oosten voor beide partijen in het con
flict geldig moeten zijn.
i de
ssin-
len-
idel
Ceu-
leek
mi-
kan
ties,
dit
WASHINGTON (Reuter). President
Carter zal in de nabije toekomst krachtig
ingrijpen in de Amerikaanse economie.
Dit heeft de burgemeester van Brooklyn
in de staat Ohio, John Coyne, verklaard
na afloop van overleg tussen Carter en
een aantal burgemeesters op het Witte
Huis.
Volgens Coyne heeft Carter gezegd de
begroting sluitend te willen maken door
op alle posten te bezuinigen. Coyne gaf
niet aan hoe omvangrijk de bezuinigingen
zullen zijn, maar de burgemeester van
Parma, John Petruska, sprak van drasti
sche besnoeiingen.
OSLO (Reuter). In Noorwegen
is een dagboek gevonden dat is nage
laten door Vidkun Quisling, de Noor
se „Mussert” die na de nederlaag van
de Duitsers in de Tweede Wereld
oorlog wegens hoogverraad is te
rechtgesteld.
In zijn dagboek beschrijft Quisling
omstandig de gebeurtenissen in 1940,
toen hij zijn land verried en tijdens de
Duitse bezetting van Noorwegen pre
mier werd.
Quisling noteerde de gebeurtenis
sen dag na dag tot 9 april toen het
Duitsland van Hitler Noorwegen bin
nenviel en hij vermeldt zijn geheime
ontmoetingen en handelingen’
Het dagboek geeft ook indrukken
van Quislings leven op het hoogte
punt van zijn macht en van zijn wan
hoop in later jaren.
Volgens het Noorse dagblad werd
het dagboek voor 50.000 kronen door
een particulier verkocht aan een anti
quair in de Noorse hoofdstad.
Quisling werd in 1945 schuldig be
vonden aan hoogverraad en terecht
gesteld.
De vrouwtjes hebben veel aan het Frans
te danken. Uitdrukkingen als „femme fa
tale” en „cherchez la femme!” kunnen in
alle talen onvertaald blijven. Dat het
Frans omgekeerd ook veel aan de vrouw
tjes te danken heeft, is minder makkelijk
aan te tonen. De Académie Frangaise,
gesticht in 1635 op aandringen van kardi
naal Richelieu, heeft 345 jaar uitstekend
verborgen weten te houden dat ook onder
Franse vrouwen wel enkele „onsterfelij-
ken” zouden kunnen schuilen. Want zo
worden de veertig leden waaruit de Aca
démie Franchise bestaat, aangeduid.
Sinds eeuw, jaar en dag komen de heert
jes elke donderdag van 15.30 uur tot 16.30
uur bij elkaar, niet om te bavarderen (dat
zal toch hoop ik geen gallicisme zijn?),
maar om HET woordenboek samen te
stellen. Nu doe je natuurlijk niet veel in
een uurtje per week, ook al ben je met z’n
veertigen, dus tot nu toe zijn sinds 1694
maar acht edities van dat woordenboek
verschenen: in 1694, in 1718, in 1740, in
1768, in 1798, in 1835, in 1878 en in 1935.
Tussenpozen dus van 24, 22, 28, 30, 37, 43
en 57 jaar. Er komen steeds meer woorden
bij, moet u rekenen. De laatste editie van
1935 bevatte 37.000 woorden, terwijl onze
Van Dale van 1976 blijkens het voorbe
richt ruim 200.000 woorden moet om
vatten.
elf
taal,
t de
men
ens.
tien
eer,
en
aan-
llen
■gen
den
hun
(Van onze redactie buitenland)
BRUSSEL. De Vlaams-Waalse twisten in de al geruime tijd onrustige Voerstreek
zijn gisteren opnieuw opgelaaid: er ontstonden hevige rellen toen 1200 Vlaamse
demonstranten op een kleine 500 Waalse tegenbetogers botsten. Vijfentwintig mensen
werden gewond, onder wie twee Vlamingen, die door een Franstalige inwoner van de
Voeren met een buks onder vuur waren genomen. Elf personen werden gearresteerd,
onder wie een pastoor die de rijkswacht had uitgescholden.
In de Voerstreek - een gebied ten zuiden van Nederlands-Limburg, met ongeveer 4000
inwoners - is de situatie al geruime tijd gespannen. Een meerderheid van de inwoners
bepleit aansluiting van de Voerstreek bij Wallonië, iets waarvan de Vlamingen niet
willen horen.
In de uitzending werd
Irak beschuldigd van in
menging in de binnenland
se aangelegenheden van
Iran. Twee nieuwe bom
aanslagen op oliepijplei-
dingen hebben het aantal
explosoies bij olieinstalla-
ties in de Iraanse provincie
Khoezestan op negen in
twee dagen gebracht. Dit
heeft de Iraanse minister
van Oliezaken, Moinfar,
meegedeeld.
Overdracht van de gegij
zelden betekent niet dat zij
worden vrijgelaten. Het
parlement zal de terugkeer
van de sjah en diens bezit
tingen moeten eisen „voor
dat eventueel spionnen
kunnen worden vrijgela
ten,” aldus de bezetters.
Op de vraag hoeveel ge
gijzelden er precies zijn
werd geantwoord: „onge
veer vijftig, u zult het wel
zien wanneer zij worden
overgedragen.”
Wat de V.N.-commissie
betreft bevestigden de be
zetters dat er „geheime”
afspraken zijn en beweren
zij dat minister Ghotbza
deh valse verklaringen
heeft afgelegd. „Daarom
hebben wij een andere af
gezant van de revolutionai
re Raad geëist.
algemeen kiesrecht voor Zuid-Afrika.
„Dat zou niet de rechten van de minder
heidsgroeperingen waarborgen en zou lei
den tot een confrontatie, machtsstrijd en
mogelijk dictatorschap,” aldus Botha.
Ghotbzadeh zei gister
avond dat de studenten
binnen 24 uur moeten be
sluiten of zij de V.N.-com
missie tot de ambassade
zullen toelaten. „Voor ons
is er niets veranderd,” zei
hij nadat hij een vergade
ring van de Revolutionaire
Raad had verlaten. „Essen
tieel is het bezoek van de
commissie aan alle gijze
laars.”
Intussen heeft de rege
ring de ambassadeur van
Irak verzocht het land te
verlaten nadat besloten
was het niveau van de bila
terale betrekkingen terug
te brengen tot zaakgelas
tigden. Dit heeft radio-Te-
heran bekendgemaakt.
Zij zijn evenmin van
plan de VN-commissie tot
de gegijzelden in de am
bassade toe te laten, zei hij
in een officiële verklaring.
De minister zei dat dit is
gebleken op een bijeen
komst van functionarissen
van het ministerie van Bui
tenlandse zaken en de stu
denten. De studenten eis
ten gisteren dat tevoren
openbaar gemaakt zou
worden op welk tijdstip de
uitlevering zou komen.
Eerder op de dag hadden
zij nog gezegd nog steeds
bereid te zijn de gegijzel
den in handen van de rege
ring te geven.
Ghotbzadeh zei nu dat de
studenten het tijdstip be
kend willen hebben om de
monstranten de gelegen
heid te geven naar de am
bassade te komen om de
overdracht te verhinderen.
De bezetters zeiden gis
teravond op een persconfe
rentie dat de Amerikaanse
gegijzelden zullen worden
overgedragen op het ogen
blik waarop de Revolutio
naire Raad dat wenst. Zij
willen hen niet aan de mi
nister van Buitenlandse
(Van onze redactie buitenland)
WASHINGTON. De Russische luchtmacht heeft een omvangrijke lucht
brug ingesteld tussen Kaboel en de Sovjet-Unie om de gezinnen van Russische
adviseurs in Afghanistan te repatriëren.
Dit werd dit weekeinde in militaire krin
gen in Washington vernomen. Het plotse
linge vertrek van Russische burgers kan
volgens waarnemers betekenen dat de
Russen op het punt staan een groot
scheeps offensief tegen de Afghaanse op
standelingen te ontketenen. Een andere
mogelijkheid is dat de veiligheid van de
Russische burgers een steeds groter ge
vaar loopt vanwege de anti-Russische de
monstraties in Aghanistan.
De Sovjet-Unie heeft in de afgelopen
twee weken haar troepenmacht met tien
duizend man versterkt. Deze heeft nu een
omvang van ongeveer tachtigduizend mi
litairen, zo maakte het Amerikaanse mi
nisterie van Buitenlandse Zaken vrijdag
bekend. De sterkte van de aan de grens
staande troepen is met vijfduizend man
Op een bijeenkomst van de regerende
Nasionale Party in Kaapprovincie zei Bo
tha: „Of wij lossen onze problemen op op
een basis van begrip en een christelijke
benadering of wij gaan ten onder.” Hij zei
dat de regering overweegt een conferentie
te houden waar alle rassen, met behoud
van hun identiteit, zullen beraadslagen
over zaken die Zuid-Afrika aangaan. Het
is de eerste maal dat een Zuidafrikaanse
premier hiertoe oproept.
Daarnaast zei Botha, dat Moegabe’s
overwinning de strategische positie van
Zuid-Afrika heeft gewijzigd. Samenwer
king met Zuid-Afrika’s buurlanden zal
waar mogelijk worden uitgebreid, maar
zal daarbij onderhevig zijn aan het begin
sel van niet-inmenging in eikaars binnen-
landse aangelegenheden, aldus Botha.
„Zou Zuid-Afrika in botsing komen met
het communisme, dan zou het Westen ons
niet helpen.” Groot-Brittannië en Europa
zijn volgens hem niet in een positie dat te
doen en de V.S. zouden dat niet willen.
Botha: „Wij moeten deze feiten aan
vaarden.”
In zijn rede, waarin hij zijn bedoeling
uitte de apartheidspolitiek te verzachten
maar niet op te heffen, zei de premier
verder dat de regering niet gelooft in
MANILLA (UPI). Een reeks aansla
gen met handgranaten heeft gisteren het
leven gekost aan een twintigtal mensen op
het eiland Mindanao, in het zuiden van de
Filippijnen. Volgens de Filippijnse autori
teiten gooiden guerrilleros handgranaten
in een drukbezochte bioscoop in de stad
Ozamiz, en in een menigte op het stads
plein van Iligan. In Ozamiz vielen elf
doden en 129 gewonden, in Iligan negen
doden en 106 gewonden. De exploderende
handgranaten veroorzaakten paniek on
der de menigte, zodat veel slachtoffers
vielen in het gedrang van mensen die een
goed heenkomen zochten.
Mindanao is al lange tijd een bolwerk
van een islamitische afscheidingsbewe
ging, het Nationale Morofront, maar de
steden Ozamiz en Iligan hebben een
overwegend christelijke bevolking De Fi
lippijnse autoriteiten konden nog geen
opheldering verschaffen over de identiteit
van de daders.
De onsterfelijken van de Académie
Fran^aise vormen dus een rustig clubje,
dat een dezer dagen heftig dooreenge-
schud werd door het voorstel voor het
eerst in bijna drie en een halve eeuw een
vrouw toe te laten: de schrijfster Margue
rite Yourcenar. Bij overlijden van een der
leden kiezen de overigen wier sterfelijk
heid nog niet is aangetoond, een nieuw lid,
en dat werd dit keer dus Marguérite Your
cenar met 20 stemmen voor, 12 stemmen
tegen en 4 onthoudingen. Ze had veel
tegen. Ten eerste is ze dus een vrouw,
hoewel ze eens gezegd heeft: „Ik ben aller
eerst schrijfster en dan pas vrouw”. Het
feit dat ze 25 jaar samengeleefd heeft met
een onlangs gestorven vriendin, doet
voorts vermoeden dat ze lesbienne is. Ze
heeft 25 jaar geleden de Amerikaanse
nationaliteit aangenomen, en is van plan
in Maine, in de Verenigde Staten, te blij
ven wonen (wel zorgde de Franse regering
ervoor dat ze, behalve haar Amerikaanse
paspoort, ook weer een Frans paspoort
kreeg). Ze weigerde de traditionele sollici
tatiebrief te schrijven en meldde bij voor
baat dat ze maar weinig bijeenkomsten
zou bijwonen, en ook niet van plan was
het traditionele groene kostuum van de
„onsterfelijken” te dragen. Dat ze ook in
Brussel geboren werd, moet bij dit alles
nog het meest verdraaglijke geweest zijn
voor het aanstaande collega’s, van wie de
een haar „het monster van Loch Ness”
noemde, en de ander fijntjes opmerkte:
„De grootste eer die je een vrouw kunt
bewijzen, is haar te bewonderen zonder
haar te kiezen”.
ALGIERS (Reuter). Westsaharaanse
guerrillastrijders hebben na een veldslag
van zes dagen een Marokkaanse troepen
macht van 7000 man verslagen. Dit heeft
de bevrijdingsbeweging van de Westelijke
Sahara, Frente Polisario, zaterdag in Al
giers in een communiqué meegedeeld.
Volgens het communiqué zijn 1.357 sol
daten van de Marokkaanse Zellaka-strijd-
macht „uitgeschakeld” en 29 gevangenge
nomen. De slag zou 1 maart zijn begonnen
in de streek Waldi Draa in Zuid-Marokko,
waar de Sahara begint. Naar verluidt is de
Zellaka-strijdmacht opgebouwd om het
noordelijk deel van de Westelijke Sahara
te beheersen. Een andere strijdmacht, de
Oehoemacht, zou het zuidelijk deel moe
ten beheersen van het gebied, dat rijk is
aan fosfaat.
Marokko en Mauretanië bezetten in
1976 de voormalige Spaanse Sahara,
maar Mauretanië trok zich vorig jaar te
rug uit dit gebied. Marokko bezette daar
op heel Westelijk Sahara. Mauretanië on
dertekende een vredesovereenkomst met
het Frente Polisario. Volgens leiders van
Polisario had de Mauretaanse regering
afgelopen donderdag het zuidelijke deel
van Westelijke Sahara formeel aan de
bevrijdingsbeweging moeten overhan
digen.
Intussen hebben de leiders van zes Sa-
haraanse landen zaterdag op een confe
rentie en Bamako (Mali) een politieke ver
klaring aanvaard waarin de jongste reso
lutie van de Organisatie voor Afrikaanse
Eenheid (ÓAE) over de Westelijke Sahara
wordt goedgekeurd. In die verklaring van
de leiders van Mali, Algerije, Niger, Mau
retanië, Tsjaad en Libië wordt steun uit
gesproken aan het recht van het Saha-
raanse volk op zelfbeschikking en wordt
buitenlandse inmenging in Afrika veroor
deeld.
tnjfel Q
f
