Premier formeel benoemd
Adviseur president Carter:
regeringspartij
Inbrekers stelen
Statuut voor Voerstreek aanleiding
zestien miljoen
Taalstrijd in België dreigt te escaleren
Geen verkoop
Olympische
postzegels VS
Roemeen krijgt
asiel in VS
Actie personeel
EG-parlement
Leger Syrië nog
niet uit Beiroet
Carter herhaalt:
Stemgedrag in
V-raad onjuist
Geen scheuring
Zuidafrikaanse
„Afghanistan” kan
evenwicht wijzigen
n
el
H
Nieuwe documenten
in schandaal rond
diamanten Bokassa
het Centraalafrikaans Keizerrijk.
N
Losgeld Tindemans
twintig miljoen
I
te
r
Blokker
Zonder Polonius
Loos
g|F
WOENSDAG
3
1980
el
os
en
1 2
en
■I I
ks
op
wil
?ns
lire
it
id
ie
P-
sn
ie
»i-
n.
in
er
en
door Nico Scheepmaker
Dg
tid-
mt-
ge-
;ni-
ier-
ter
eu-
ste
op
(au
lan
(Van onze redactie buitenland)
SALISBURY. De voormalige guerrillaleider Robert Moe
gabe, die met zijn ZANU-PF-partij onlangs 57 van de 100 zetels
in het parlement van Zimbabwe verwierf, heeft in zijn kabinet
twee gematigde blanken benoemd. De samenstelling van het
kabinet is gisteren bekendgemaakt.
MAART
BINNEN- EN BUITENLAND
O* «j
m
Gematigde
blanken
MIAMI (AFP). Inbrekers in de Ame
rikaanse stad Miami hebben zich in het
afgelopen weekeinde meester gemaakt
van 370 kilo goud en enkele duizenden
ringen, kettingen en armbanden. In totaal
bedroeg de buit een kleine zestien miljoen
gulden.
„Over de Voer wordt niet meer ge
praat”, was de prompte reactie van Karei
van Miert, leider van de Vlaamse Socialis
tische Partij. Ook voorzitter Leo Tinde-
mans van de Vlaamse christen-democra-
ten en andere Vlaamse partijleiders we
zen de Franstalige eis tot herziening van
de taalregeling voor de Voer verontwaar
digd van de hand. Een nieuwe frontale
Vlaams-Waalse botsing zit nu in de lucht.
Bij de Taalwet van 1963 werd de Voer
streek met zijn ongeveer vierduizend in-
(Van onze redacteur in België,
Jan Gerritsen)
BRUSSEL. In België dreigt op
nieuw een ernstige politieke kracht
meting tussen Vlamingen en Fransta-
ligen. Na de ernstige rellen van zon
dag in de omstreden Voerstreek, eis
ten de voorzitters van alle Franstali
ge partijen gisteren herziening van
het statuut voor dit gebied ten zuiden
van Nederlands-Limburg, het jongste
slagveld in de Vlaams-Waalse twis
ten. Deze eis is voor de Vlamingen
onaanvaardbaar.
wordt”. De Russische pers publiceerde
gisteren de eerste foto’s van Russische
soldaten in Afghanistan. Daarbij werd
vermeld, dat de Russische troepen door
de Afghaanse bevolking met vreugde
worden begroet. „Alle eerlijke Afghanen
tonen hun vreugde en diepe dankbaar
heid voor de Russische soldaten en uiten
hun gevoelens in talrijke ontmoetingen
met hen.” „Hoe kan men de ongeveinsde
vreugde in de ogen van kleine kinderen
op een Afghaanse school vergeten wan
neer een Russische militaire eenheid te
gast is, geschenken brengt, de gebouwen
helpt verbeteren en amateurconcerten
geeft”, aldus een artikel in de Russische
pers over een bezoek van Russische sol
daten aan een Afghaans dorp.
„wandeling” van de 2000 Vlamingen, die
zondag in de Voerstreken was georgani
seerd door het Taal Aktie Komité (TAK),,
een militante Vlaamse actiegroep. Alleen
de Volksunie was met twee politici verte
genwoordigd.
Aan Franstalige kant waren meer poli
tieke prominenten, onder wie voorzitter
Antoinette Spaak van het Brusselse FDF,
en politici van een Waalse regionale partij
en een Waalse christen-democraat.
(Van onze redactie buitenland)
CHICAGO-MOSKOU. De Rus
sische invasie in Afghanistan kan
leiden tot een offensieve situatie die
de Amerikaanse belangen in het
Midden-Oosten bedreigt en de koers
van de geschiedenis wijzigt.
e-
m
et
De twee neven, Jean-Fran§ois en Jae-
>a-
>e-
je-
>n-
;ti-
Za-
ns
ig-
er-
sk-
zij
al-
Ifs
ten
og.
oe-
dat
ter
ige
(ta
nd
de
is
zal
>r-
jn.
lo-
10-
A-
>n-
ler
n.
ers
am
zan
tad
ür-
log
l te
?en
ers
ap-
de
de
ld.
?ns I
ials
&rk
De-
sie-
dat
ge
ar
de
ie-
n-
?r-
n-
en
>r-
ar
ar
S)
R-
in
□u
>r-
o-
u-
ie-
ie
te
sn
k-
>k
'lg
er
Dit zei president Carters adviseur
voor Veiligheidszaken Brzezinski giste
ren op een bijeenkomst in Chicago. Het
Russische optreden opent volgens Brze
zinski de mogelijkheid van een funda
mentele wijziging in het machtseven
wicht.
Volgens de Afghaanse guerrillaorga-
nisatie Islamitisch Front zijn de afgelo
pen twee dagen meer dan honderd Rus
sen omgekomen bij zware strijd met
islamitische vrijheidsstrijders in de Oos-
tafghaanse provincie Paktia. Over eigen
verhezen wilde de guerrillaorganisatie
niets zeggen.
Overigens meldt de Pravda, het blad
van de Russische communistische par
tij, dat de situatie in de Afghaanse
hoofdstad Kaboel „iedere dag normaler
WASHINGTON (Reuter). De Ver
enigde Staten hebben politiek asiel ver
leend aan de Roemeense diplomaat Horo-
dinca, zijn vrouw en hun kind. Functiona
rissen van het ministerie van Buitenland
se Zaken deelden mee dat de diplomaat
om asiel had verzocht op 24 februari,
nadat hem was gevraagd naar Roemenië
terug te keren.
De functionarissen ontkenden dat zijn
vrouw en zoon door de Amerikaanse auto
riteiten zijn ontvoerd toen de diplomaat te
kennen had gegeven in de VS te willen
blijven.
Het Roemeense ministerie van Buiten
landse Zaken had, volgens Roemeense
persberichten, laten weten dat Ameri
kaanse ambtenaren mevrouw Horodinca
belet hadden aan boord te gaan van een
vliegtuig met bestemming Roemenië. Zij
hadden haar en haar zoon naar een hospi
taal gebracht, aldus deze persberichten.
un-
rer-
uis
sta-
nd-
ver
PARIJS (DPA). Het Franse satiri
sche weekblad Le Canard Enchainé (De
Geketende Eend) publiceert in de editie
van deze week documenten waarmee men
onder meer wil aantonen dat twee neven
van president Giscard d’Estaing, die hoge
overheidsfuncties bekleden, diamanten
hebben gekregen van de vorig jaar afge
zette dictator Bokassa van wat toen heette
Overigens heeft de aartsbisschop van
Canterbury, Robert Runcie, zich giste
ren uitgesproken tegen deelneming van
Britse sportlieden aan de Olympische
Zomerspelen in Moskou. Hij zei dat de
Russische inval in Afghanistan hem
„ziek” had gemaakt.
(Van onze redactie buitenland)
WASHINGTON. De verkoop van
postzegels met als thema de Olympi
sche Zomerspelen in Moskou, is in de
VS opgeschort. Ook andere produkten
zoals posters die verband houden met
de Spelen, zullen op postkantoren niet
worden verkocht. Dit heeft de direc-
teur-generaal van de Amerikaanse
posterijen, William F. Bolger, gisteren
meegedeeld. De maatregel hangt sa
men met president Carters oproep tot
een boycot van de Spelen vanwege de
Russische inval in Afghanistan.
Jan Blokker had gisteren in De Volks
krant een aardige column gewijd aan de
tweedaagse staking van het gesubsidieer-
de toneel, dat daarmee protesteerde tegen
het gelijkblijven van de subsidies, waar
door, bij alle gestegen prijzen, enkele to
neelgroepen gevaar lopen te verdwijnen,
en andere groepen hun activiteiten zullen
moeten verminderen.
Jan Blokker schilderde ons het beeld
van de „bedrukte stemming in de anders
zo gezellige huiskamer van de Gardenier-
tjes”. Voor het tuinhek stond een woeden
de menigte, die riep: „We eisen toneel”, en
„Theater nu, theater nu!”
De echtgenoot van de minister van CRM
gluurde door de gordijnspleet, huiverde
en dacht: „Je kunt een volk alles afnemen,
maar niet zijn kunst”.
ques Giscard d’Estaing hebben een proces
wegens laster aangespannen tegen het
weekblad. Le Canard meldt verder dat de
eerstgenoemde neef het Centraalafri
kaans staatsburgerschap heeft gekregen
van Bokassa en dat de keizer zelf het
Franse staatsburgerschap bezat. Om dit
te bewijzen publiceert het blad eveneens
een aantal documenten.
De Voerstreek likte gisteren de wonden
die bij het geweld van zondag zijn toege
bracht. De vijftien autowrakken (vooral
de voertuigen van journalisten en politici
moesten het ontgelden) werden wegge
sleept. Het verbod tot samenscholing van
meer dan vijf personen werd streng nage
leefd.
Morgen legt de minister van Binnen
landse Zaken, de Waalse christen-demo
craat Gramme, in de Kamer van Afge
vaardigden uit waarom de rijkswacht
zondag weinig effectief ingreep. Er zijn al
zeven interpellaties aangekondigd, zodat
dit Kamerdebat een nieuw hoogtepunt
wordt in de Vlaams-Waalse confrontatie.
STRAATSBURG (ANP). Het perso
neel van het Europees parlement heeft
gisteren aangekondigd met ingang van 1
juli geen dienstreizen meer te maken, om
dat het bestuur van het parlement vanaf
die datum alle vergaderperioden in
Straatsburg wil houden.
Het personeel is hiertegen omdat men
gevestigd is in Luxemburg. Tijdens een
protestvergadering gistermiddag stelde
men vast dat alle rechten die men in 1965
kreeg met betrekking tot de plaats van
tewerkstelling door het parlementsbesluit
„volledig zijn uitgehold”. Men eist een
vaste plaats voor parlement en personeel
en onmiddellijk overleg tussen het perso
neelscomité en het parlementsbestuur.
BEIROET (Reuter). De Syrische vre
destroepen in Libanon hebben hun ver
trek uit de hoofdstad Beiroet uitgesteld.
Met dit uitstel wil men de Libanese rege
ring de tijd geven overeenstemming te
bereiken met Palestijnse guerrillastrij
ders en linkse politici in Libanon.
Beide groeperingen verwerpen de ver
vanging van de Syrische militairen door
eenheden van het Libanese leger. Palestij-
nen en de linkse politici vinden dat het
Libanese leger niet tegen deze zaak is
Opgewassen.
NEW YORK (Reuter). De Ameri
kaanse president Carter heeft verklaard
dat de Verenigde Staten niet de fout zul
len herhalen die zij hebben gemaakt toen
zij op zaterdag 1 maart in de Veiligheids
raad stemden vóór een anti-Israel-resolu-
tie. In deze resulotie werd de ontruiming
geëist van de Israëlische nederzettingen in
bezet arabisch gebied en door de raad
unaniem aangenomen.
Tijdens een bijeenkomst in New York
zei Carter gisteren wel, dat de bouw van
nederzettingen in bezet arabisch gebied
een obstakel op de weg naar vrede is. De
president herhaalde zijn bezwaren tegen
een onafhankelijke Palestijnse staat.
Op een persconferentie heeft burge
meester Koch van New York gezegd dat
het Amerikaanse ministerie van Buiten
landse Zaken een anti-Israelische politiek
voert. Koch waarschuwde Carter het de
partement van minister Vance beter in
toom te houden, anders zou Carters her
verkiezing in november wel eens ernstig
in gevaar kunnen komen.
De burgemeester is een van Carters
belangrijkste joods-Amerikaanse sympa
thisanten. Het ministerie van Buitenland
se Zaken heeft Koch gevraagd bewijzen
voor zijn stelling aan te dragen.
schrijft. Ze wezen daarbij op het optreden
van de leden van de Vlaamse Militanten
Orde (VMO) en andere semi-fascistische
Vlaamse organisaties, zondag in de Voer
streek.
Over de „knokploeg” van José Happart,
leider van de Action Fouronnaise in de
Voerstreek, werd overigens met geen
woord gerept. De rijkswacht moet voor
taan ook „gemengd” (Vlaams-Waals) zijn
samengesteld, aldus een andere eis aan
Martens.
Aan Vlaamse kant bestaat nu bezorgd
heid over de felle reacties van de Fransta
lige politici en vakbondsleiders na de inci
denten in de Voerstreek, die voor ruim
vier ton schade tot gevolg hadden. Vooral
de inmenging van de leider van de socia
listische vakbond in Luik, Robert Gillon,
die opriep tot steun aan de Waalse inwo
ners van Voeren, roept vraagtekens op.
De Luikse vakbondsleiders hebben in
de recente geschiedenis van België al va
ker een sleutelrol gespeeld, zoals in de
fameuze koningskwestie, die leidde tot
troonsafstand door Leopold III.
De grote Vlaamse partijen, de CVP en
de SP hebben zich gedistantieerd van de
Je kimt je bovendien afvragen of het
wijs is te gaan staken, als je jezelf toch al
niet op eigen kracht kunt handhaven. Een
grote mond van een verliezer maakt mee
stal weinig indruk. En toch.Toch heb
ben de gesubsidieerde toneelgezelschap
pen gelijk als zij protesteren. Toneel is
geen levensvoorwaarde, zoals brood,
maar de mens leeft niet bij brood alleen,
hij wil ook wel enig beleg op dat brood.
Voor veel mensen geeft toneel wat kleur
aan hun leven, zoals vruchtenhagel (in
mijn diensttijd „feestverlichting” gehe
ten) kleur geeft aan de boterham. Ik noem
expres vruchtenhagel en niet zalm, omdat
toneel niet zo excessief luxueus is dat je
het als overbodige luxe kunt wegwuiven.
Je kunt het toneel beter vergelijken met
de haring. Er is een tijd geweest (ik spreek
nu van enige eeuwen geleden), dat de
Nederlanders, ook en zelfs juist de aller
armsten, elke dag brood en haring aten.
Haring was een goedkoop volksvoedsel.
Later is, door overbevissing, een tekort
aan haring ontstaan en nu is de haring zo
duur geworden dat de naam „zeebanket”
eindelijk de juiste naam op de juiste
plaats is geworden.
Met het toneel is iets dergelijks aan de
hand. Ouderwetse stukken, zoals Willem
Shakespeare die schreef, met twintig ac
teurs en actrices en nog een stoet figuran
ten (ik doel nu even op Hamlet), kunnen
alleen nog maar met subsidies gespeeld
worden en worden al helemaal niet meer
geschreven. Hebt u laatst op de televisie
dat stuk met Mary Dresselhuys en Guus
Hermus gezien? Goed stuk, goed ge
speeld. Maar wel helemaal naar het onge
subsidieerde toneel toegeschreven, met
die mini-bezetting van twee acteurs, die
toch in een bejaardentehuis woonden met,
in werkelijkheid, een stoet figuranten om
zich heen. Ik bedacht toen nog, hoe de
toneelschrijvers zich er het hoofd over
moeten breken hoe zij het aantal spelers
tot het alleruiterste minimum kunnen re
duceren, en stuitte toen op de methode die
in de Showbizzquiz van de TROS werd
toegepast. Ik doel nu niet op „meneer
Pieter van Vollenhoven” (zoals Ron
Brandsteder de pianist met diep ontzag
omschreef), want weliswaar zat die een
tijdje in een doos te kwekken, maar hij
kwam er tenslotte toch weer uit ook. Nee,
ik denk aan André van Duin, die zoge
naamd aanwezig was in zijn commenta-
torshokje, maar helaas aan ons oog ont
trokken bleef doordat de deur klemde,
waardoor we hem alleen maar hoorden.
Zogenaamd natuurlijk. Ron Brandsteder
voerde een dialoog met een bandopname.
Welnu, zoiets moet mevrouw Gardeniers
ook voor ogen hebben gestaan toen zij het
toneel in feite kortwiekte. Dan spelen jul
lie Hamlet maar zonder Polonius, moet zij
gedacht hebben. Die staat in zijn belang
rijkste scène toch onzichtbaar achter het
gordijn, Rosencrantz kan dan wel even
„What, ho! help, help, help!” roepen en in
de scènes daarvóór, waarin je Polonius
doorgaans wèl pleegt te zien, kan hij zoge
naamd vanuit een draagstoel spreken,
met de gordijntjes dicht en een bandre
corder aan!Want wat hamer, is een
Polonius MINDER dan een André van
Duin?!?
(Van onze redactie buitenland)
BRUSSEL. Een van de twee
mannen die gisteren in het Belgische
Hekelgem zijn gearresteerd op ver
denking van een poging oud-premier
Tindemans te ontvoeren, heeft een
bekentenis afgelegd. Ze wilden een
losgeld eisen van twintig miljoen
gulden.
De twee, de 37-jarige Jean Buts en
de 41-jarige Edmond Douxfils, had
den Tindemans gekozen, omdat hij
partijleider is van de Vlaamse chris
tendemocratische CVP. Deze partij
was in hun ogen het best in staat het
losgeld op te brengen. De mannen
werden al geruime tijd door de politie
in de gaten gehouden, nadat men was
getipt over de mogelijkheid dat zij
Tindemans of de huidige premier
Martens, ook lid van de CVP, zouden
willen ontvoeren.
(Van onze redactie buitenland)
KAAPSTAD. In Zuid-Afrika is giste
ren een scheuring binnen de regerende
Nasionale Party voorkomen. Na een bij
eenkomst van het kabinet, dat het conflict
tussen premier Botha en minister Treur-
nicht van Statistieken en Toerisme be
sprak, riep Treumicht de partijleden op,
dé eenheid te bewaren en zich te houden
aan wat de regering zegt. Volgens politie-
•ké kringen volgde deze oproep na zware
druk van de kant van Botha.
Het conflict tussen Botha en Treumicht
spitste zich toe toen Treumicht tegen de
zin van de premier steun gaf aan de eis
van conservatieve sportfunctionarissen,
de voorgenomen rugbywedstrijden tussen
blanke en niet-blanke leerlingen op scho
len af te gelasten. Treumicht ging hier
mee in tegen de politieke koers op sport
gebied van de Nasionale Party, die in
houdt dat sportorganisaties zelf mogen
uitmaken met wie ze willen spelen. Deze
lijn is in overeenstemming met Botha’s
plannen, de Zuidafrikaanse rassenwetten
wat te versoepelen en de zogeheten kleine
apartheid op te heffen.
woners die plat Diets praten, ingedeeld bij
Vlaanderen. Er kwamen echter wel facili
teiten voor Franssprekenden, die vervol
gens langzaam in de meerderheid kwa
men, omdat het gebied economisch volle
dig op Luik is aangewezen.
De taalgrens is echter „heilig”, niet al
leen aan Vlaamse, maar vooral ook aan
Waalse kant. De eis tot herziening van het
Voer-statuut is voor de Vlamingen dus nu
een provocatie.
André Cools, de leider van de Franstali
ge socialisten die de eis op tafel legde,
bleef vaag over de inhoud van het nieuwe
statuut dat wordt gewenst. Het moet de
veiligheid van alle inwoners van de Voer
garanderen, zei hij.
De reactie van Tindemans: „Als we tel
kens weer moeten gaan discussiëren over
wat in de wet is vastgelegd, wordt het
nooit vrede in dit land”. En Van Miert:
„Dit is dynamiet steken in een situatie die
al explosief is”. Ook de Vlaamse opposi
tiepartijen reageerden fel afwijzend.
De voorzitters van de Franstalige partij
en gisten gisteren van premier Wilfried
Mariens dat alle privé-milities worden
vorhndon zoals een wet uit 1934 voor-
Het betreft David Smith, die minister
van Handel en Industrie wordt en Dennis
Norman, die de ministerspost van Land
bouw gaat bekleden. Van Smith is bekend
dat hij dikwijls botste met de voormalige
blanke premier Ian Smith. David Norman
is voorzitter van de organisatie van blan
ke boeren.
De benoeming van de laatste is er op
gericht de angst onder blanke boeren weg
te nemen dat Moegabe zal overgaan tot
het in beslag nemen van hun bezittingen,
aldus waarnemers.
Vier posten zijn toebedeeld aan de ZA-
PU-partij van Joshua Nkomo, die met
Moegabe de guerrillastrijd tegen het blan
ke bewind heeft gevoerd. Nkomo is minis
ter van Binnenlandse Zaken geworden en
daarèoor tevens chef van de politie. De
ZANU-partij heeft 20 zetels in het parle
ment.
Moegabe zelf is behalve premier, ook
minister van Defensie. De enige vrouwe
lijke minister is Terai Ropa Nhongo, de
echtgenote van een voormalige guerrilla
commandant. Zij heeft de post van Jeugd,
Sport en Recreatie gekregen. Het kabinet
telt 23 leden, waarvan er nog een moet
worden benoemd.
De nieuwe premier bezocht gisteren de
Britse gouverneur Soames. Lord Soames
benoemde, zoals een Britse woordvoerder
zei, „Moegabe formeel tot eerste-minister
van Zimbabwe”. Naar verwachting treedt
Soames later deze maand, of begin april,
geheel terug.
Jy8 j
Zes ingepakte
straaljagers van het
type T-37 werden
gisteren in de VS
overgebracht van
de luchtmachtbasis
van Sacramento
naar de haven van
Oakland. De toestel
len worden ver
scheept naar Pakis
tan, dat vóór de
Russische invasie in
het buurland Afgha
nistan contract voor
de huur van deze
vliegtuigen sloot
met de VS.
Natuurlijk is het waar dat de toneellief
hebbers niet met de heilige verontwaardi
ging van andersoortige actievoerders
naar het huis van Til Gardeniers zijn
getrokken om te protesteren tegen haar
subsidiebeleid en om hun gram te halen
over die twee toneelloze avonden. Zo’n
staking is hoe dan ook een loos gebaar.
Niemand gaat elke avond naar het toneel,
dus als je maandag of dinsdag niet kon,
wegens de staking, dan kon je altijd nog
op woensdag of donderdag gaan. En als je
zo verslaafd bent aan toneel dat je er geen
avond buiten kunt („Toneel moet, elke
dag”), dan kon je altijd nog naar het
ongesubsidieerde toneel gaan, want dat
staakte niet mee.
in kabinet-Moegabe
Lord Soames doet premier Robert Moegabe uitgeleide,
nadat laatstgenoemde de lijst met namen van de ministers in
zijn nieuwe kabinet aan de gouverneur gepresenteerd had
trijfel Q
