DOOR STIJGING KOSTEN OLIE-IMPORT
Volgend jaar VN-code
voor multinationals
STAND HYPOTHEEKRENTE
beurs deze
week
helptJL
Politiek
spelletje
door intellect
Vereniging op
gebied van
stadsverwarming
Experiment met glasbak-typen
Beyen: Onze
waren duurder
„Bij selectie van
patiënten uitgaan
van gelijkheid”
„Geen oneerlijke
concurrentie
glastuinders”
:-i
|i
Geen bindend karakter
I
I
Wk:
1
17
19 8 0
ECONOMIE
MAART
ZATERDAG
1 5
«WW®
1
i
-
i
I
t a.s.
600
KJ
i
-
12,01
11,68
(Van onze redactie-economie)
PARIJS. De nu al grote behoefte van de ontwikkelingslan
den aan financiële middelen uit het buitenland zal in de jaren
tachtig blijven toenemen. Dit zegt de Organisatie voor Econo-
I mische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO), waarbij 24
westerse industrielanden zijn aangesloten, in een overzicht van
de jongste ontwikkelingen op de internationale geldmarkt.
I
I
I
I
II
II
II
II
h
II
li
II
ll
II
ll
De voorzitter van de Tweede Kamer, Dolman, (rechts) speelt hier een
politiek spelletje in de letterlijke zin van het woord. Het spel, dat de naam
„fractie" draagt, is ontworpen door de voorlichter van de Kamer, Hans Ludo
van Mierlo. Eind dit jaar wordt het op de markt gebracht.
Geldbehoefte Derde
Wereld neemt toe
•l
Beurs in teken rente
Naam Bank:
Amrobank
Bouwfonds Ned. Gerh.
12,2
13,22
13,22
12,2
12,57
11,75
Ned. Middenstandsbank
j
13,23
12,2
13,46
12,0
5/10 jaar
2
gemeentegarantie ligt het rentepercentage in sommige gevallen nog hoger.
Centrum-bank
Nationale Nederlanden
Ned. Credietbank
De gegevens voor dit overzicht zijn verschaft door de vereniging Eigen Huis in Amersfoort.
Rentepercentages per 11 maart 1980.
5 jaar
variabel
5/10 jaar
5/10 jaar
10 jaar
10'jaar
11,0
11,8
1
1.25
11,2
11,2
11,68
11,68
11,44
12,55
12,16
12,03
12,01
11,68
11,2
11,2
11,4
11,25
11,5
11,2
11,68
11,68
12,16
12,03
Het aantal ontwikkelingslanden dat in
staat is gebruik te maken van de internati
onale geldmarkt is tussen 1973 en 1979
aanzienlijk toegenomen. In de periode
van 1973 tot en met 1976 leenden elk jaar
gemiddeld 36 ontwikkelingslanden geld,
maar vanaf 1977 bedroeg dat aantal 54.
bijna 61 miljard gulden naar de landen die
wat betreft het inkomen per hoofd van de
bevolking op of iets boven het gemiddelde
zitten.
Nu komt dat mede omdat de harde
valuta van weleer, de Westduitse mark,
de Zwitserse frank en de Japanse yen,
de laatste tijd onder krachtige druk lig
gen vanwege de kapitaalstroom naar de
Verenigde Staten. De extreem hoge ren
te in dat land, waar de bankrente op
bijna 18 procent staat en de rente op
consumentenleningen op meer dan 20
procent, heeft enorm veel kapitaal aan
gezogen. De dollar is dit jaar in Amster-
dan van minder dan 1,90 tot rond 2
opgelopen en heeft vooral de yen, de
mark en de Zwitserse frank onder druk
gezet.
den door hoge inflatie en rente eveneens
duchtig aangetast en bij menigeen raakt
de bodem in zicht.
(Van onze redactie economie)
DEN HAAG. De grotere bijdrage
van de factor intellect rechtvaardigt de
hogere prijs van 'onze producten ten
opzichte van de ontwikkelingslanden.
Die „factor intellect” komt tot uitdruk
king; in de technische en kwalitatieve
hoogwaardigheid van de Nederlandse
en westerse produktie. Deze uitspraken
deed staatssecretaris Beyen van Export
bevordering donderdagavond voor de
WD-afdeling van Eindhoven.
De dynamiek, de kracht, de creativi
teit van onze industrie, onze handel en
onze landbouw zijn volgens de staatsse-
beter een vrijwillige, maar zeer gedetailleerde en gezag
hebbende gedragscode met moreel gewicht kan hebben
dan een bindende code, die voor vele landen van het
erbij neergelegd, dat de code géén bindend karakter zal
hebben. Zij zijn gaan inzien, aldus Sahlgren, dat njen
1 jaar
5 jaar
variabel
5 jaar
2 jaar
5 jaar
30 jaar
5 jaar
10 jaar
2 jaar
5 jaar
3 jaar
5 jaar
variabel
3/5 jaar
de ontwikkelingslanden - zullen wij ons
bovendien daarbij moeten concentreren
op technische en kwalitatief hoogwaar
dige producten”, aldus Beyen.
1,5
1,5
1
1
1,25
1,25
1,5
1,5
1 5
1,5
1,5
1,5
1,5
1
11,4
11,25
12,25
11,75
12,0
11,75
11,7
11,5
11,5
12,73
12,05
12,05
13,05
12,5
12,58
12,31
Opgave
bank
12,25
12,0
12,25
12,0
13,05
12,77
12,85
12,58
11,5
11,2
1144
12,88
13,12
12,84
12.85
13,08
12,05
12,05
Nutss paarbank
West Nederland
Postgiro en
Rijks Post Spaarbank
Rabobank (adviesrente)
Westland-Utrecht
standaard
Levenhypotheken
Centraal Beheer
Ennia
Levensverz. aangesl.
bij N.V.L.
Nationale Nederlanden
Annuïteitenhypotheken
A.B.N.
J
werke
lijk
11,0
12,1
12,25
12,0
11,8
12,0
11,5
11,5
Hét risico dat de banken uiteindelijk in
de ontwikkelingslanden hebben gelopen
is veel kleiner gebleken dan men aan de
hand van de cijfers over de kredietverle
ning zou denken. Dit komt doordat de
groei van de deviezenreserve van de ont
wikkelingslanden zich uitte in een belang
rijke toeneming van hun tegoeden bij het
internationale bankwezen. Tegelijkertijd
verslechterde de positie van hun beta
lingsbalans. De OESO betwijfelt of bij het
verstrekken van leningen op de internati
onale geldmarkt wel voldoende rekening
is gehouden met de bijzondere behoeften
van de ontwikkelingslanden.
Rentepercentages
met Gem. gar. zonder Gem. gar.
Opgave werke- Opgave wërke-
bank lijk bank lijk
(Van onze redactie buitenland)
DEN HAAG. =*- De gedragscode voor multinationale
ondernemingen, die opgesteld wordt door een werkgroep
van de economische en sociale raad van de Verenigde
Naties, zal waarschijnlijk dit jaar niet meer klaarkomen.
Het ziet er naar uit, dat het concept van de code pas aan
de algemene vergadering van de economische en sociale
raad in de herfst van volgend jaar zal kunnen worden
voorgelegd.
De werkgroep, die dé code voorbereidt, maakt deel uit
van het VN-centrum, de Fin Sahlgren, die voor gesprek
ken met minister De Koning (Ontwikkelingssamenwer
king) en met organisaties van wergevers en werknemers
in ons land is, heeft dit donderdag medegedeeld.
Volgens Sahlgren hebben de ontwikkelingslanden zich
Zolang in Amerika de rente zo hoog
blijft, is de kans op rentedaling in ons
land nihil. En het ziet er naar uit dat ook
in de Verenigde Staten die kans, voorlo
pig althans, bijzonder klein is, hoewel
ook daar de weerstand tegen de hoge
rente toeneemt. Maar momenteel is de
afkeer van de hoge inflatie nog groter,
vooral nu ook in februari de producente
nartikelen weer met circa anderhalve
punt in prijs zijn gestegen of op jaarba
sis met 19 procent/
Deze ontwikkeling werkt met enige
maanden vertraging in de consumenten
artikelen door, zo heeft de ervaring ge
leerd. De hoge rente en dus het dure
geld, krijgt voor het economische leven
dan ook steeds meer gevolgen. Zo is de
metaalmarkt de afgelopen weken fors
ingezakt. Goud, zilver, metalen als koper
en tin zijn alle flink gedaald omdat het
aanhouden van voorraden uitzonderlijk
duur gaat worden. De kassen van de
gemiddelde Amerikaanse burger wor-
Vooral vorige week was de val zo
zwaar dat de Amsterdamse beurs zijn
technisch herstel volledig vergat. Vrij
dag kwamen zes van de acht beursgroe-
pen op nieuwe laagterecords van het
jaar en sommigen vestigden ook deze
week nog nieuwe diepterecords, een
trieste ontwikkeling die niet bevorder
lijk is voor het vestigen van het vertrou
wen. In toenemende mate stijgt de dei
ning om de extreem hoge rente die de
grootste oorzaak is van het zo teleurstel
lende beursbeloop in de maand maart.
nodige bedrijfsinvesteringen afremt en
vele op de nullijn opererende onderne
mingen verder werken onmogelijk
maakt. Dezelfde groep heeft zich nu met
deze problemen tot de regering gewend.
cretaris de troefkaarten van de Neder
landse economie. Hij had dan ook ver
trouwen in de Nederlandse industriële
capaciteit. „Gezien de ontwikkeling van
de kostenstructuur in ons land - en in de
gehele westelijke wereld vergeleken met
Opmerkingen:
Vorige week bereikte de Westland-Utrecht Hypotheekbank als eerste de 12%-grens.
Een groot deel van de totale omvang
van de leningen door de ontwikkelings
landen komt voor rekening van een kleine
groép landen. Vorig jaar leenden de ont
wikkelingslanden die geen olie uitvoeren
in totaal 70 miljard gulden. Daarvan ging
Vooral in ons land komen steeds meer
groepen in het geweer en kloppen bij de
centrale bank en de overheid aan. Presi
dent Zijlstra van de Nederlandsche
Bank, die toegeeft dat de rente inder
daad veel te hoog is, bleek in zijn ant
woord aan de werkgevers niét bereid de
kredietteugels te verslappen. Deze had
den de centrale-bankpresident erop ge
wezen dat de extreem hoge rente de zo
(Van onze redactie economie)
DEN HAAG. Niet goedkoop aardgas,
maar efficiency in bedrijfsstructuur en
bedrijfsvoering geeft de Nederlandse
glastuinders zekere voordelen boven col
lega’s elders in de Europese Gemeen
schap.
Van aardgassubsidie en daardoor ver
oorzaakte concurrentievervalsing is hele
maal geen sprake: beziet men alle kosten
factoren, dan komt zowel Nederlandse
snij bloemteelt als de Nederlandse groen
teteelt op het op één na hoogste produktie-
kostencjjfer per vierkante meter in de
EEG.
Dit houdt de voorzitter van de Vereni
ging van Bloemenveilingen in Nederland
(VBN), G. Hogewoning, Westduitse bloe
men- en plantentelers voor in een open
brief, verrijkt met een cijferbijlage van
het VBN-secretariaat. Beide stukken zijn
in de Westduitse en Nederlandse vakpers
verschenen.
De Westduitse telers zijn gebeten op de
Nederlanders. Zij zien concurrentiever
valsing door Nederlandse aardgassubsi
die nu juist als oorzaak van hun moeilijk
heden.
Niet energie is de belangrijkste kosten
factor voor de glastuinbouw in de EEG,
r. zoals tuinbouworganisaties in andere lid-
staten herhaaldelijk beweren. Die hoogste
plaats, zo blijkt uit kostencijfers, komt toe
aan arbeid. De cijfers zijn het resultaat
van een enquête van de COP A, het samen-
Ewerkingsorgaan van de landbouworgani-
saties in de EG.
De angst voor een zware recessie is
toegenomen en heeft ertoe meegewerkt
dat Wall Street na de top van even 900
vorige maand nu tot dicht bij de 800 is
teruggevallen.
Het is begrijpelijk dat Amsterdam on
der deze omstandigheden geen hausse
kan produceren. Het krachtige herstel
van vorige week woensdag bleek achter
af een eendagsvlieg te zijn en snel opge
volgd door een nog grotere terugslag.
Toch brak deze Week hier en daar weer
enig herstel door. Per slot begint nu de
stroom van jaarcijfers en dividendvoor-
stellen op gang te komen en kunnen
aangename verrassingen het koersbeeld
overhoop halen. Tot dusver zijn die ech
ter uitgebleven, hoewel het dividend-
voorstel van Wessanen en ACF uit een
fors verlaagde winst nog meeviel. Aan
delen Koninklijke volgden Wall Street
en verloren 5 maar voor Elsevier-NDU
was er een herstel van ruim 10 evenals
voot Schuitema, BOG, Bouwstoffen
Braat en Twentsche Kabel £>oekten
eveneens flinke winsten, waar tegenover
BAM, Westland-Utrecht en Meneba tot
10 terug moesten. Tilburgse Waterlei
ding zakte in van 1030 tot 930 en
Palembang van 160 op 115. ADM viel
aanvankelijk van 290 op 258, maar
boekte daarna weer een pijlsnel herstel.
Rente vast Afsluitprov.
gedurende: in proc.:
ARNHEM (ANP) In Arnhen is deze
week de Vereniging van Exploitanten van
Stadsverwarmingsbedrijven in Neder
land (VESTIN) opgericht. De belangstel
ling voor stadsverwarming als vorm van
energiebesparing is de laatste tijd zodanig
toegenomen, dat de beheerders van de al
bestaande bedrijven de behoefte voelden
tot nauwere samenwerking, aldus een eer
ste persbericht van de VESTIN.
De vereniging krijgt onder andere tot
taak algemene leverings- en aansluitvoor
waarden vast te stellen, tarieven te bepa
len en technische kwaliteitseisen op te
stellen voor de leidingnetten. Ook het
brandstoffenbeleid en het overleg met de
overheid behoren tot de taak van de ver
eniging. De VESTIN krijgt geen eigen
technisch instituut, maar zal gebruik ma
ken van de onderzoeksinstituten van de
elektriciteitsbedrijven, de gasbedrijven
en de waterleidingbedrijven.
Het secretariaat van de vereniging
wordt ondergebracht bij de zogenoemde
Arnhemse instellingen van de elektrici
teitsbedrijven.
Dr. Zijlstra heeft echter wel op de
precaire situatie van ’s Rijks kas gewe
zen en gaf de indruk dat Vadertje Staat
deze week op de- beurs moest lenen om
het vakantiegeld van zijn ambtenaren te
betalen. Hoe het ook zij, het resulstaat
van het lenen was dat de regering enige
jaren met het betalen van die vakanties
vooruit kan, want de op een couponrente
van 11,5 procent uitgeschreven staatsle
ning werd een ongekend succes. Zelfs
een recordbedrag van 1 miljard gulden
kon de emissiékoers nog op 100,5 pro
cent houden en alle inschrijvingen
daarboven tot 70 procent reduceren.
Maar kenmerkend voor de situatie op
de kapitaalmarkt was dat vlak daarop
alweer een andere lening zat te dringen.
Nu vanuit de bankwereld waar de ABN
een couponrente van 11,75 procent aan
biedt op een nog nader bekend te maken
emissiekoers. Als antwoord daarop her
vatte de obligatiemarkt later in de week
weer de daling. t
Alle stampij om de rente in ons land
heeft tot dusver kunnen verhinderen dat
de Nederlandsche Bank het voorbeeld
van de talrijke discontoverhogingen
rondom ons land heeft gevolgd. Die ver
hoging is voor de gulden ook niet nodig,
want deze ligt merkwaardigerwijs nog
altijd keihard en bevindt zich zelfs aan
de top van het Europees monetair
systeem.
Vorige week bereikte de Westland-Utrecht Hypotheekbank als eerste de 12%-grens.
Meerdere banken hebben dit voorbeeld thans gevolgd, voor hypotheken zonder
ENSCHEDE (ANP) De Technische Hogeschool Twente gaat een proef nemen met
verschillende typen glasbakken, bedoeld voor het inzamelen van eenmalig verpak-
kingsglas.
Doel van dit experiment is na te gaan aan welk soort bak het publiek de voorkeur
geeft. Zo zijn er bakken ontwikkeld ~met meerdere openingen, die een scheiding tussen
blank en gekleurd glas mogelijk maken. Andere bakken zijn voorzien van een
zogenoemd aflegvlak om dozen en tassen op te zetten waarin het glas wordt meege
voerd. Enkele bakken hebben een ’’terugslagklep” om te voorkomen dat spelende
kinderen glas uit de bak kunnen halen.
(Van onze redactie economie)
De beurswereld werd ook deze
week volledig beheerst door het ren-
teverschijnsel. Wall Street vooral
liet vele steken vallen, maar ook het
Damrak kwam de vorige week vrij
dag opgelopen zware klap nauwe
lijks te boven. De handel bleef klein
van omvang en het vertrouwen was
nog volledig zoek. Maar de meeste
zorgen baarde toch de Newyorkse
effectenbeurs, die vorige week in
zakte van 868 tot rond 828 en deze
week zelfs nog doorviel tot ongeveer
800.
De spreiding van de Nederlandse han
del vindt de staatssecretaris te veel op
Europa geconcentreerd (meer dan 80
procent). De groeimarkten liggen vol
gens hem echter in de rest van de we
reld. „Daar moeten we nu onze positie
gaan opbouwen met joint-ventures, met
handelsvertegenwoordigingen, ook met
bevordering van de exporten van ont
wikkelingslanden naar Europa”, zo
meende de staatssecretaris.
Hierbij moet echter wel worden aangete
kend dat de bedragen die een aantal van
de armste landen leenden vrij klein
waren.
UTRECHT (ANP). - Als het vanwege
een tekort aan faciliteiten nodig is, een
keuze te maken uit de patiënten die in
aanmerking komen voor een bepaalde
behandeling, moet daarbij altijd worden
uitgegaan van de fundamentele gelijkheid
van alle mensen. De keuze mag niet wor
den beïnvloed door sekse, ras, leeftijd,
maatschappelijke status en dergelijke.
Dit is de unanieme mening van de vier
inleiders die op 28 maart het woord zullen
voeren op de jaarvergadering van de ver
eniging voor Gezondheidsrecht, die dit
maal is gewijd aan het selectievraagstuk
in de gezondheidszorg. De inleiders zijn
de neurochirurg prof. S. A. de Lange
(Erasmus Universiteit Rotterdam), drs.
Nicolai van de Consumentenbond, de
ethicus prof. dr. P.C. Sporken (Rijksuni
versiteit Limburg) en de rechtsfilosoof
prof. mr. R.F. Visser ’t Hooft (Rijksuniver
siteit Utrecht). Zij hebben hun opvattin^
gen voor dit congres neergelegd in noti
ties.
Zowel De Lange als Nicolai meent
overigens, dat er op dit moment helemaal
(nog) geen schaarste aan bepaalde voor
zieningen - en dus ook geen selectiepro
bleem - zou hoeven te zijn, als de beschik
bare middelen doelmatiger werden ge
bruikt. Met meer doelmatigheid moet het,
zegt De Lange, zonder meer mogelijk zijn
om binnen het budget van meer dan 25
miljard gulden bestaande tekorten weg te
werken.
westen toch onaanvaardbaar blijft en derhalve onuit
voerbaar zal blijken.
Sahlgren heeft donderdag van minister De Koning een
nieuwe bjjdrags van 200.000 gulden voor de bekostiging
van het werk van het centrum ontvangen. Nederland was
het eerste land dat dit centrum financieel steunde.
Het centrum vindt niet, dat men multinationals alleen
maar als slecht of schadelijk mag beschouwen. „Men
moet het meer zien als een mand met goede appels, waar
altijd wel een of meer rotte appels tussen zitten”, aldus
Sahlgren.
het rentepercentage relatief laag is.
W.
