mijn
r-
ll
3. i
IBE JAGER: VOOR ALCOHOLISTEN IS DRUGVRIJE THERAPIE DE OPLOSSING
9
I
L"V,’ i. f-A
Fi
h
I
-Ij
*40^
I
door Hans Invernizzi
t
in
door Joan Boeke
Activiteit
Uitgekleed
Stel je voor, je bent geluk
kig, je voelt je lekker, je gaat
daar zitten en plots weet je
dat je met een tijdbom in je
lijf rondloopt. De harde bena
dering voor eigen bestwil heet
dat.
Waard
Ibe Jager, geboren op 11
augustus 1931. Opgevoed in een
streng milieu. Zijn vader dronk
ook. Jeugd doorgebracht op het
landgoed De Hartekamp in
Heemstede Eerst een
kantoorbaantje, na veel
aarzelen een opleiding voor
jeugdleider gevolgd. Werkte
enkele jaren in Rotterdam.
Ontdekte, dat hij
homoseksueel was. Verdrong
die wetenschap, uitte zich niet,
keerde zich in zichzelf.
Belandde op een flat in
Haarlem. Zijn eenzaamheid
bracht hem ertoe te gaan
drinken. Angsten, weerde
contacten met anderen. Raakte
verslaafd. Ernstig verslaafd.
Kon niet meer werken. Een
dodelijk eenzaam, seksueel
gefrustreerd man. Zocht zijn
heil uiteindelijk bij een
consultatiebureau. Kon zijn
emoties niet kwijt. Liep bij een
psychiater. Verspilde tijd.
Zakte nog dieper weg toen zijn
moeder, van wie hij zielsveel
hield, overleed. Ging
groepstherapie doen bij een
psychiatrisch ziekenhuis. Gaf
zich ook daar niet bloot. Hakte
na een zware in nerlijke
tweestrijd de knoop door en
koos voor de drugvrije
therapeutische gemeenschap
Hoog Hullen in Eelde, Drente.
Heeft nu weer een baan (in de
DTG het dr. H. J. Krauweelhuis
in Amsterdam), een eigen
woonruimte, vrienden,
toekomstperspectief.
Douche
Mezelf
Kwaliteit
iro-
Je hoort er weinig meer over, maar er is nog steeds
sprake van het opzetten van een drugvrije
therapeutische gemeenschap voor alcoholisten in
Kennemerland. Een kliniek, waar drankgebruik uit
den boze is en waar de verslaafden hard worden
aangepakt. Elders in het land functioneren al enkele
jaren DTG’s. Er staat er een in Hoog Hullen.
Deskundigen vliegen elkaar in de haren als ze het
over de inderdaad rigoureuze aanpak hebben,
waarvoor door de DTG’s gekozen is. Een man, die er
met recht en reden over kan praten, is de Haarlemmer
I Ibe Jager. Hij verbleef bijna twee jaar in Hoog Hullen.
I In zijn ogen bestaat er slechts een oplossing voor
enrstige alcoholverslaafden: je laten behandelen in
een DTG. Aan Hans Invernizzi vertelde Ibe waarom hij
er zo over denkt.
Ik heb gejankt, toen ik hoorde dat ik mijn auto moest verkopen en
dat ik mijn flat moest wegdoen. Die flat. Dan werd er gezegd: maar
wat heb je er dan voor over? Je wilt je leven toch veranderen Je bent
al gestopt met drinken, dat is niet moeilijk, maar je moet wél
verdergaan. Je moet meer doen. Ik heb gejankt bij het leven en op
zeker moment dacht ik: het moet maar, in godsnaam. Toen mocht ik
een weekeinde naar huis tijdens de introductie. Ik heb het zo
geregeld, dat familie en vrienden de zaak opruimden. Ik had er zelf de
moed niet meer toe. Ik ben diezelfde dag nog even op de flat geweest
om wat noodzakelijk dingen mee te nemen. Ik kwam er alleen en ik
dacht één ding: nooit meer. Toch vond ik het verschrikkelijk om
afscheid te nemen, want je breekt met je oude leven. Maar ik kon niet
meer terug. Toen ben ik naar Hoog Hullen gegaan".
-
Het stond op een groot school
bord geschreven dat voor een
tafeltje was gezet. Aan dat
tafeltje zaten twee in witte
jassen gehulde jonge mannen
met beiden een bloeddrukme-
ter voor zich.
„Hoge bloeddruk, begaat
moorden. Wat is de uwe? Mis
schien loopt u met een tijd
bom in uw lijf. Laat hem hier
controleren”. Dat las ik twee
jaar geleden in een drukke
winkelstraat in New York.
I
i-
i
,n
Meewerken
o
o
'c
z. yu
U
i /Jt'TT
i
Schreeuwen moest ik ’t vanuit
gen
ol
97.
Het gevaar van hoge bloeddruk
■w
1st,
3
ging,
5 te
k de
noe-
gevoelens, tot je uiteindelijk in
snikken uitbarst, maar je ook
enorm opgelucht voelt. Dan word je
door iedereen omhelsd en begroet,
dat is heel erg fijn”.
„In die therapiegroepen werd je
figuurlijk helemaal uitgekleed.
soms om een klein feit. Op een
zeker moment dacht ik: ik moest
maar eens solliciteren als assistent-
project-leider. Er is een hiërarchie
in Hoog Hullen. Je klimt op in
bepaalde rangen. Ik dus
solliciteren. In plaats van eerst eens
te overleggen met de anderen, deed
ik het in mijn eentje. Ik had een
briefje geschreven, maar dan moet
je er wel bij zetten wat er met de
bewoner die op dat moment
assistent projectleider is moet
gebeuren, waarom je die weg wilt
hebben. Dat wist ik niet en ik dacht:
kom, ik zal het mooi maken, ik
neem nog een rang hoger. Ik kreeg
het verzoek terug: wat er dan met
die andere, die die functie vervulde,
moest gebeuren. Barst, dacht ik, ik
ben hier toch niet voor een ander, ik
ben hier voor mezelf. Ik was zo
kwaad. Maar: die kwaadheid uitte
„ik niet in de groep”.
Ik diende een nieuw verzoek in,
waarin ik schreef: ik ben hier voor
mezelf en hoe het met de anderen
moet, dat weet ik niet. Prompt
raakte ik in de wasteil. Dat is de
laagste rang in de structuur. Als je
in de wasteil wordt gezet, betekent
het dat je een stuk
verantwoordelijkheid voor jezelf en
anderen volkomen hebt laten
liggen. Ik kreeg ook een groot bord
om, waar dat opstond. Daar moetje
dan de hele dag mee lopen. Verder:
kopjes wassen, vloeren dweilen,
wc’s schoonmaken, dóódsimpele
dingen waar nauwelijks
verantwoordelijkheid aan vast zit.
Ik heb zes of zeven keer in die
wasteil gezeten.”
„Ik maar zielig kopjes wassen,
janken omdat ik gedegr adeerd was.
Werd ik in een volgende groep weer
met mijn zielig doen
geconfronteerd. Moest ik keihard
roepen: ik ben de moeite waard,
zodat ik weer wat zelfbewustzijn
kreeg, van: ik kan toch best wat, ik
hoef toch niet mijn leven lang in die
wasteil te blijven zitten.
Langzamerhand ben ik weer gaan
opklimmen in de hiërarchie, door
bijvoorbeeld roken een risicofator
voor hart- en vaatziekten).
De oorzaak van de hoge bloed
druk blijft in 90 percent van de
gevallen onbekend. Toch is er wel
wat te zeggen over het ontstaan.
Het eten van veel vet, weinig li
chaamsbeweging, het ruime zout
gebruik bij het eten, gejaagdheid
en spanning dragen bij tot die
stijging van de bloeddruk. Zij dra
gen bij, ze zijn niet de oorzaak. Er
zijn immers best dikke mensen
met een gejaagd leven, die geen
hoge bloeddruk hebben.
den, al heb je geen klachten;
iemand die regelmatig wordt ge
controleerd; een dieet moet hou
den; het zogenaamd rustig aan
moet doen en zijn pillen moet slik
ken. Geen wonder dat de dokters
adviezen nogal eens slecht worden
opgevolgd.
Doktersadviezen blijken slecht
te worden opgevolgd als de pa
tiënt de behandeling niet ziet zit
ten. Omdat hoge bloeddruk geen
klachten geeft, merk je meestal
niets positiefs van de behandeling.
Een groot aantal van de mensen
die hun behandeling staakt, zegt
dat gedaan te hebben omdat ze
zich prima voelen. Om het nut van
de behandeling in te zien, moet je
dus weten wat ermee kan worden
voorkomen en wat die behande
ling inhoudt. Je moet zelf kunnen
kiezen wat je wilt. Die keuze is
lang niet eenvoudig, net zoals de
beslissing op te houden met roken.
Dit aspect van hoge-bloeddruk-
behandeling lijkt mij belangrijker
dan dat tijdbomgedoe. Niet alleen
de levensduur of het tikken van de
tijdbom, maar zeker ook de kwali
teit van het leven zal steeds moe
ten worden betrokken bij de be
slissing wel of geen controles, di
eet en pillen voor het omlaag bren
gen van de hoge bloeddruk.
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Illllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllll
„Na de intake wordt er gezegd: nou
goed, kom maar binnen en dan voel
je je zo blij. Dat moment kan ik me
nog heel goed herinneren. Daarna
knippen ze een stukje van je haar
af, ze willen iets persoonlijks van je
hebben. Vervolgens moetje onder
de douche, ook een beetje
symbolische handeling. Je spoelt al
het vuil van je oude leven af, je
begint helemaal opnieuw. Al je
kleren, je horloge, geld, papieren
gaan onmiddellijk achter slot en
grendel. Je krijgt een overall aan.
En dan begin je. Samen met
anderen.”
„In het begin dacht ik: ik hou me
maar een beetje gedekt, vriendelijk
lachen naar iedereen. Dat is er op
Hoog Hullen niet bij. En dat is het
wezen van de behandeling. Wat
geprobeerd werd is je een stuk
emotionaliteit vanuit je jeugd
opnieuw te laten beleven.
Schreeuwen, niet vanuit je keel,
maar vanuit je binnenste. Ik ben
alleen, ik ben alleen, want wat ik
altijd gedaan had bleef ik doen: me
terugtrekken. Ik praatte zo min
mogelijk met anderen, want alles
wat ze van je te weten kwamen
kreeg je in de volgende
groepsbijeenkomst weer te horen.
Ja, je was toen ook zo bang, hè. Ik
wist wel, dat ik me niet moest
afschermen, maar ik was bang voor
de groepen, een angst die nooit
helemaal weggegaan is.”
„Als je nu vraagt: ben je veranderd
anderen te helpen, gëwoon mijn
werk te doen. Die wasteil is
natuurlijk een therapeutische
situatie, het is niet de bedoeling je te
kleineren, maar je te helpen. Alleen:
op het moment ervaar je het niet
zo”.
„Ik was veertien maanden op Hoog
Hullen, toen had ik de hoogste
bewonersrang. Ik was hoofd van
het assistent-coördinatorenteam.
Op zeker moment nam ik een
beslissing. Weer in mijn dooie eentje
en rats, daar ging ik naar beneden,
weer de wasteil in. Ik werd er steeds
mee geconfronteerd, dat ik dingen
niet in mijn eentje moest doen. Bij
een ander ging het om zijn
agressiviteit of zijn passiviteit.
Tweeëntwintig maanden ben ik in
Hoog Hullen geweest. De laatste
maanden in de „terugkeer”, een
aparte groep waarin je aan jezelf
werkt, aan een baan, huisvesting,
het leggen van nieuwe relaties”.
■an
in Hoog Hullen, dan moet ik zeggen:
nee. Ik ben meer mezelf geworden,
dat is belangrijk. Ik kan beter met
mezelf en mijn emoties omgaan. Ik
heb ook ervaren, dat ik iemand ben,
dat ik ook iets voor anderen kan
betekenen. Ik ben daar nog
hartstikke blij om, om de
werkelijke vriendschap, hoe
mensen dicht bij je kunnen zijn. De
confrontaties mogen keihard zijn,
maar als je eenmaal goed door de
groep bent heengekomen, dan krijg
je alle warmte en alle vriendschap
van iedereen. Te ervaren, dat
mensen je mogen, dat je niet alleen
bent, dat was voor mij Hoog Hullen.
Als je je maar even rot voelde of zin
had om gewoon even iemand vast te
pakken, dan kon dat. Zonder
seksuele bijbedoelingen, want
onderlinge seksuele relaties tussen
bewoners en staf zijn niet
toegestaan op Hoog Hullen. Die
warmte heb ik gemist, nadat ik
afscheid had genomen. Ik heb in
Hoog Hullen nog vrienden zitten en
houdt contact met medebewoners,
die er ook uit zijn. In het begin
De behandeling richt zich in de
eerste plaats op die leefwijze,
maar die te veranderen, is vaak
niet eenvoudig en de bloeddruk
zakt vaak niet genoeg. Dan komen
er een zoutarm-caloriearm dieet
en medicijnen (bijvoorbeeld pias
pillen) aan te pas en een regelmati
ge controle van de bloeddruk. Je
bent in één klap niet meer gezond,
maar een chronisch zieke, gewor-
i is daar gebruikelijk, later in de
I therapieën gebeurt het meer. Dat je
■- bij iedereen om hulp moet
schreeuwen. Daardoor kom je bij je
in wezen bij mij om ging. Dat
alcohol drinken was slechts het
topje van de ijsberg, het symptoom.
Als er iets veranderd is in Hoog
Hullen is het, dat wantrouwen
veranderde in vertrouwen. En dat is
niet een kwestie van een lesje leren,
niet iets wat een psychiater of
therapeut je in een uurtje kan
vertellen. Je krijgt het niet in een
paar weken voor elkaar, dat is
onmogelijk. Die
gedragsverandering waar het om
gaat bereik je pas als je volledig
hebt ervaren en doorvoeld, dat hij
nodig is”.
t
lijn
i
I
bepaald. De bloeddruk is nodig
om het bloed op alle plaatsen van
het lichaam te laten komen. In de
loop van een mensenleven stijgt
de bloeddruk. Dat is een normaal
verschijnsel. De hoogte ervan
schommelt vrij sterk gedurende
een etmaal. Hij stijgt bijvoorbeeld
door emoties en inspanning en
daalt als je slaapt. Als je de bloed
druk één keer méet, zegt dat nog
niet veel. Pas een aantal metingen
geeft een indruk van de gemid
delde hoogte. Als die gemiddelde
hoogte boven een bepaalde grens
waarde ligt, spreken we van hoge
bloeddruk.
Het hart pompt het
bloed door de bloedvaten. De
bloeddruk wordt in belangrijke
mate door de activiteit van het
hart en de weerstand van de vaten
Opvallend is echter dat veel
mensen met hoge bloeddruk de
adviezen en recepten van hun arts
niet of niet juist opvolgen. De helft
van wat een arts tijdens het be
zoek van een patiënt meedeelt.
Wat hoge bloeddruk precies is,
wat eraan te doen is en wat dat
betekent, realiseer je je niet op dat
moment. Misschien wel de ophef
over hart- en vaatziekten en de
angstwekkende verhalen over
vliegtochten voor operaties in
Amerika, intensive care en de car-
diolance.
Al is het minder agressief, ook
in Nederland wordt veel rucht
baarheid gegeven aan het gevaar
van hoge bloeddruk. Keuringen
voor een verzekering, voor je be
drijf of voor een aanstelling, be
volkingsonderzoeken, de pers, de
reclame en computerachtige
bloeddrukmeters in de toiletten
van wegrestaurants drukken ons
met de neus op hoge bloeddruk en
zijn gevolgen. Als je er niks aan
doet, bestaat op de lange duur de
kans op een ernstige beschadiging
van de bloedvaten. Dan kunnen
zich in de hersenen, het hart of de
nieren nare gevolgen voordoen.
Die aandoeningen, zoals een her
senbloeding of een hartinfarct,
zijn tegenwoordig echter redelijk
goed te voorkomen als de bloed
druk door een behandeling ver
laagd wordt.
mHc»
schreeuwerige manier. Je weet niet
meer waar je blijft. Ik was geneigd
mezelf te beschermen door een
beetje zielig te gaan zitten doen. En
dan ging het weer van: joh, doe niet
zo zielig. Je bent toch een kerel, wat
is er nou met jou. Op het laatst
moest ik om hulp schreeuwen. Dat
In ons, land heeft 20 tot 30 per
cent van de volwassenen een
bloeddruk die hoger is dan die
grens. Zij hebben dus hoge bloed
druk. Hoe hoger die bloeddruk is,
hoe groter de kans op vaatbescha-
digingenj Die kunnen na verloop
van jaren een hersenbloeding of
een hartinfarct veroorzaken. Het
is dus zihnig, die hoge bloeddruk
te behandelen en gevolgen te voor
komen. (Net als hoge bloeddruk is
j is. j
SBÏ!®!3ai!3SB6®l
„Ik kwam daar en toen moest ik
eerst een poosje op eenihouten
bankje zitten. Dan gaat er van alles
door je heen. Je weet, dat de intake
komt en dat is een toch wel
confronterend gesprek met de
medebewoners en de stafleden. Je
weet, datje hele leven achter je is
afgesneden, dat je drie maanden
geen contact met de buitenwereld
mag hebben, datje niet mag
opbellen, geen bezoek mag
ontvangen, geen brieven mag
schrijven en geen post ontvangen,
dat je gewoon niet meer weet wat er
buiten gebeurt. Oh, het leek me een
ramp. Ik zie me nog zitten. En maar
in spanning: wat heb ik achter
gelaten, wat gaat er met me
gebeuren. Vol twijfels en angst was
ik. Vooral angst. Bang zijn voor het
onbekende, het onzekere”.
„Ik was opgelucht toen die intake
begon. Alleen, je wordt daarbij
keihard geconfronteerd met de
dingen die je gedaan hebt en niet
gedaan hebt. Er wordt gezegd: van
het drinken af? Je bent al Van het
J drinken af, wat kom je hier doen. Ik
5 wil van mijn drinken. Je bent al
van je drinken af, wat wil je nog
meer. Ik wil mijn leven
veranderen.Ja, wat wil je dan
I veranderen. Zo gaat dat. Op een
j
an.
net
wordt vrijwel onmiddellijk door
de patiënt vergeten. Waarschijn
lijk heeft dat veel te maken met
angst. Als je hoort dat je hoge
bloeddruk hebt, schrik je daar
van. Bijna alle mensen met hoge
bloeddruk hebben helemaal geen
klachten, dus de constatering
komt als een donderslag bij helde
re hemel. Hoofdpijn, duizeligheid
en moeheid hebben zelden met
bloeddrukafwijkingen te maken.
dacht ik: ik moet zelfstandig zijn,
maar dat is natuurlijk flauwe kul.
Je heb andere mensen nodig en zij
jou, dat weet ik nu”.
„Ik zou iedereen, die werkelijk
ernstig verslaafd is willen aanraden
naar een drugvrije therapeutische
gemeenschap, een DTG te gaan.
Voor een ernstig verslaafde is dat
de enige oplossing. Met
symptoombestrijding los je niets
op. Ik heb een spreuk in mijn kamer
hangen van een alcoholistenkliniek
in de Verenigde Staten. Daar staat
een bord bij de ingang: als je wilt
drinken is dat jouw zaak, als je wilt
stoppen is dat onze zaak. Ik vind het
een verdomd goede spreuk. Het
staat niet meer ter discussie: als je
eenmaal ernstig verslaafd bent, dan
moet je niet denken, dat je het
stoppen zelf wel kuht regelen. Dan
kan je niet gaan smeichelen met dit
therapietje zus en dat
symptoombestrijdinkje zo. Je moet
helemaal tot de kern gaan”.
’’Natuurlijk, je moet in een DTG
zelf meewerken. Niet denken: ze
doen het wel voor me. Dat heb ik
ook gedacht, bij de psychiater, bij
de maatschappelijk werkster, in de
groepstherapie: ze doen het wel
voor je. Nee, je moet het zelf doen
en je door de hulpverleners in de
goede richting laten duwen. Of je
wilskracht nodig hebt om naar
Hoog Hullen te gaan? Ik denk, dat
het eerder een kwestie is van
vertrouwen in de ander. Ik heb veel
gelezen over alcoholisme. Het moet
te maken hebben met wantrouwen
tegenover je medemensen,
wantrouwen dat zo diep geworteld
zit, dat je er niet meer in gelooft dat
een ander je kan helpen. Dat heeft
bij mij ook gespeeld, dat is waar het
o
b
