SOAMES: RUSSISCHE INVLOED VOORKOMEN
Manlio Brosio
overleden
Belangrijke rol voor Rotterdam
Zeer scherp
protest Israel
bij Oostenrijk
Thatcher diep gezonken
Ierland biedt
Hatta: nationalist van het eerste uur
Zweedse marine
bombardeert
onderzeeboot
Volledig olie-embargo
tegen Z-Afrika bepleit
Britse sporters
hulp aan
Amnesty: Taiwan
vervolgt oppositie
Greenpeace redt
zeehondebaby’s
achtergrond
7
r
I
K
Cementation
■I
■I
Martelingen gemeld
I
H
f A
1
3
BINNEN- EN BUITENLAND
19 8 0
ZATERDAG
MAART
1 5
>ten
end
mer
gels
jstze-
i fors
gina-
lie in
en in
et nu
eteld.
voor
en 45
dag-
ling
reni-
kort
■nge-
frits
nder
r is.
iigd
srleg
n de
t hij
eurt
i de
:elde
ctie
rj
ities
ecel
eilig
en is
rstro-
iland
nnen
n op
korte
erho-
ei -Ir.
ndag
d de
i of
lenst
M i
O
(Van onze redactie buitenland)
SALISBURY-STRAATSBURG. Lord Soames, de Britse
gouverneur in Zimbabwe, heeft gisteren de hoop uitgesproken
dat het Westen een omvangrijke hulpcampagne zal starten voor
dit land, dat op 18 april onder de naam Republiek Zimbabwe
onafhankelijk zal worden. Op die wijze moet voorkomen wor
den dat Zimbabwe geheel in het Russische kamp zal belanden,
aldus de visie van Soames.
Hulp moet Zimbabwe
bij Westen houden
Soames
i
catie en onafhankelijkheid van dit land.
(Van onze redactie buitenland)
Na zijn aftreden in 1956 doceerde Mo
hammed Hatta aan verscheidene univer-
siteiten.
Brosio werd beschouwd als een „voor
uitstrevende conservatief’ die een groot
talent bezat voor het bijleggen van me
ningsverschillen en het verzoenen van te
genstellingen.
Soame’s grootste zorg is dat een onaf
hankelijk Zimbabwe niet voldoende steun
zal krijgen voor de uitvoering van de
ambitieuze opbouwplannen en zich ge
dwongen zal zien om aan te kloppen bij de
Sovjet-Unie. Komende week zal Soames
in Londen besprekingen voeren, waarbij
hij de Britse regering de noodzaak van
onmiddellijke hulp op het hart wil binden.
Het Europese parlement is verder van
mening dat Zimbabwe, wanneer, het dat
wenst, zo spoedig mogelijk tot de overeen
komst van Lomé II kan toetreden. Dit is
een samenwerkingsverband tussen de ne
gen EG-landen en 58 ontwikkelingslanden
in Afrika, het Caribisch gebied en de
Pacific.
De gisteren op 78-jarige leeftijd
overleden Mohammed Hatta, ach
tereenvolgens vice-president, pre
mier en weer vice-president van In
donesië, was een van de nationale
figuren van zijn land.
Tijdens de tweede politionele actie
werd op 19 december 1948 door de Ne
derlandse troepen gevangen genomen.
Onder druk van de veiligheidsraad volg
de in maart 1949 zijn vrijlating. In augus-
tus-november 1949 leidde hij de Indone
sische afvaardiging naar de ronde-tafel-
Na de Japanse capitulatie riepen Soe-
karno en Hatta, onder pressie van de
Pemuda (jongeren) de onafhankelijk
heid uit. Hatta werd vice-president van
de nieuwe republiek. Op 31 januari 1948
werd hij tevens premier.
De Britse premier Thatcher weer eens in een andere pose toen zij gisteren een mijn
inspecteerde in het Engelse Selby Helm op, overall aan, daalde zij tot een diepte van 300
meter
conferentoe in Den Haag met als bekro
ning de ondertekening namens zijn rege
ring op 27 december 1949 in Amsterdam
de acte van soevereiniteitsoverdracht.
Daarop werd hij minister-president van
de Verenigde Staten van Indonesië. Bij
de wijziging van deze federatie in een
eenheidsstaat op 17 augustus 1950, werd
hatta als premier opgevolgd door Mo
hammed Natsir. Hatta werd op 14 okto
ber 1950 vice-president.
Lüc-
een
den.
Lim-
9 in-
rme-
ectie
hon-
uit
De
gang
rden
iniek
:ken-
litge-
ver-
men
eden
ogen
tope-
deze
nlijk
het
rerkt
'eeh-
lede-
zijn
r. F.
van
-gen.
gati-
lline
■e”.
per-
n de
deze
:nge-
zes
sten.
’Üge-
De
mer-
meel
zon-
■cuns-
iigen
tspen^
ieuw-
;r. In
Blok-
l’wëè-
an de
lissie
stelt
geen
e Wi-
van
n de
gont-
Sl-S
ge-
Wij
id te
a, of
kan
cent
hap-
on-
astig
ij wel
eten
voor
- ko-
en
Met Soekarno proclameerde hij op 17
augustus 1945 de onafhankelijkheid van
de 13.000 eilanden tellende archipel, met
een oppervlakte, 55 keer zo groot als
Nederland. Namens zijn regering teken
de Hatta op 27 deecember 1949 in Am
sterdam de acte van souvereiniteitsover-
dracht.
MALMÖ (AFP). Een Zweeds marine
schip heeft woensdag een dieptebom moe
ten gebruiken om een vreemde onderzee
boot te verjagen uit de territoriale wate
ren van Zweden. Dit is gisteren in de
Zuidzweedse stad Malmö vernomen. Na
dat een mijnenveger de onderzeeboot
woensdag had gesignaleerd, zette een tor-
pedobootjager de achtervolging in van de
onderzeeër die zich in het Zweedse gedeel
te van de Baltische Zee bevond, ten zuid
oosten van de stad Ronneby.
Hij volgde de Nederlander mr. D. Stik
ker op als secretaris-generaal van de
NAVO. In zijn ambtstijd trad Frankrijk
uit de geïntegreerde militaire organisatie
van de NAVO. Bij de behandeling van
ROME (DPA) De Italiaan Manlio Bro
sio die van 1964 tot 1971 secretaris-gene
raal van de NAVO was, is gisteren op 82-
jarige leeftijd in Turijn overleden.
Voordat hij Italiaans ambassadeur in
respectievelijk Londen, Washington en
Parijs werd, bekleedde Brosio in de jaren
na de Tweede Wereldoorlog diverse mi-
nistersfuncties in Italië
Moegabe heeft gezegd dat hij voorrang
wil geven aan hervestiging van de duizen
den mensen die in de oorlogsjaren naar
elders zijn verdreven en aan het herstel
van de gezondheids- en onderwijsdien
sten.
(Van onze redactie binnenland)
AMSTERDAM. Vertegenwoordigers van de bevrijdingsbewegingen in
Zuid-Afrika (ANC en PAC), van de Organisatie van Afrikaanse Eenheid
(OAE), van de Frontlijnstaten en een aantal wetenschappers zullen dit
weekeinde in Amsterdam een volledig olie-embargo tegen Zuid-Afrika be
pleiten.
De parlementariërs spreken de wens uit
dat Zimbabwe zich ontwikkelt als een
vrije democratische rechtsstaat en een
economisch verzekerde toekomst tege
moet gaan. Zij vinden dat de onlangs in
Zimbabwe gehouden verkiezingen een be-
I langrijke stap zijn op de weg naar pacifi-
i catie en onafhankelijkheid van dit land.
Dat kan een moeilijke missie worden, zo
wordt in Salisbury aangenomen. Niet al
leen vindt de toewijzing van gelden ge
woonlijk lange tijd voor de besteding er
van plaats, maar de regering-Thatcher is
juist bezig met een bezuinigingsoperatie
op de overheidsuitgaven. „Het zou tra
gisch zijn als we de zaak niet met een
beetje stijl afhandelen, nu we al zover
gekomen zijn”, aldus Soames.
Mohammed Hatta werd op 12 augus
tus 1902 in Fort de Kock (Sumatra) gebo
ren als zoon van welgestelde ouders. In
Nederland studeerde hij van 1923 tot
1932 aan de toenmalige handelshoge-
school in Rotterdam, waar hij actief was
als voorzitter van de Perhimpoenan In
donesia (PI) de bond van Indonesische
studenten in Nederland. In 1927 werd hij
gearresteerd wegens opruiing tot ge
welddadig optreden tegen het openbaar
gezag. De aanklacht steunde op uitlatin
gen in het orgaan van de PI, „Indonesia
Merkeda”, dat opkwam „voor een ver
drukte miljoenenbevolking tegen den
vreemden geweldenaar”, maar bij ge
brek aan bewijs werd hij in maart 1928
vrijgesproken. Na zijn doctoraal keerde
hij naar Indië terug, waar hij een van de
leiders werd van de non-coöperatieve
Een in 1952 ontstane verwijdering tus
sen Hatta en Soekarno die zich steeds
meer toespitste, bracht Hatta in 1956 tot
aftreden. Op 22 dseptember 1976 kon
digde de Indonesische regering aan dat
er een samenzwering ontdekt was die
ten doel had president Soeharto af te
zetten om plaats te maken voor Hatta.
Het komplot kwam aan het licht door
twee documenten waarin het president
schap van Soeharto als een mislukking
gekenmerkt werd. Een aantal prominen
ten meende dat de regering-Soeharto
had gefaald. De aankondiging bracht
geen zichtbare beroering in de Indonesi
sche hoofdstad teweeg. Volgens een re-
geringsmededeling zou Hatta zijn hand
tekening onder de documenten hebben
geplaatst in de veronderstelling dat de
documenten niets meer waren dan een
analyse van de huidige situatie in Indo
nesië. Maatregelen tegen hem bleven
dan ook uit.
Soames heeft er mee ingestemd het
Britse bestuur over Rhodesië te verlengen
tot middernacht, 17 april, om de regering-
Moegabe de tijd gunnen zich op haar werk
voor te bereiden. Langer dan tot die da
tum willen de Britten niet blijven.
(Van onze redactie buitenland)
LONDEN. Amnesty International, de
organisatie die zich inzet voor naleving
van de rechten van de mens, heeft gezegd
dat in Taiwan nog steeds mensen die van
politieke oppositie worden verdacht, ge
vangen gezet en gemarteld worden. Am
nesty heeft gisteren in Londen een 16
pagina’s tellend rapport over Taiwan ge
publiceerd.
Amnesty zegt dat er honderden politie
ke gevangenen zijn op Taiwan die gevan
gen zijn gezet, krachtens bepalingen van
de krijgswet die geldt omdat in Taiwan al
dertig jaar de staat van beleg heerst. Er
worden verschillende vormen van geeste
lijke en lichamelijke druk uitgeoefend om
bekentenissen te verkrijgen, zoals isolatie-
straf, verhoren die dag en nacht door
gaan, het uittrekken van nagels, elektri
sche schokken en vuistslagen. Wegens de
staat van beleg zijn openbare bijeenkom
sten, stakingen, demonstraties, petities en
het „verspreiden van geruchten” ver
boden.
De staat van beleg geldt sinds de Chine
se nationalistische regering op het vaste
land verslagen werd en zich op Taiwan
vestigde in 1949. Volgens Amnesty hebben
de oorspronkelijke bewoners van Taiwan
(86 procent van de totale bevolking) geen
evenredig aandeel in de politiek gekregen.
Nog steeds wordt de regering geleid door
politici die van het vasteland afkomstig
zijn en die zeggen de regering van heel
China te vormen. Er is zo goed als niets
bekend over personen die in 1949 gearres
teerd zijn en naar Taiwan zijn overge
bracht. Dat geldt ook voor de mensen die
in de eerste jaren van de nationalistische
republiek zijn gevangen gezet. Onder de
politieke gevangenen zijn vele oorspron
kelijke bewoners van Taiwan, maar ook
velen die er van worden verdacht commu
nist te zijn, aldus Amnesty. Daarnaast
zitten ook voormalige leden van de politie
ke elite die in ongenade gevallen zijn vast
en leden van etnische en religieuze min
derheden.
Amnesty roept de regering van Taiwan
op de bepalingen over de rechten van de
mens die in de Taiwanese grondwet staan
na te leven en alle gewetensgevangenen
vrij te laten. „De regering moet een eind
maken aan de doodstraf en aan de marte
lingen.” Tevens vraagt Amnesty aan de
regering politieke gevangenen die al meer
dan twintig jaar vastzitten uit humanitai
re overwegingen vrij te laten.
De afgelopen vier dagen heeft het Zim-
babwese leger in samenwerking met
zwarte guerrillatroepen 224 dissidente
guerrillastrijders gevangengenomen, zo
heeft het opperbevel in Salisbury meege
deeld. In Straatsburg heeft het Europese
Parlement gisteren een ontwerp-resolutie
goedgekeurd van de Nederlandse chris-
ten-democraat Jean Penders, waarin het
parlement zegt het noodzakelijk te achten
de economische structuur van Zimbabwe
per omgaande door investeringen uit de
lidstaten van de EG te versterken.
Daartoe zullen actieplannen worden
ontworpen die moetën leiden tot westerse
steun voor de al bestaande onofficiële
olieboycot door de OPEC-landen. De
meeste westerse regeringen voelen niets
voor een boycot of, zoals in het geval van
Nederland, willen geen eenzijdige boycot.
De bijeenkomst in het Amstel-hotel is
georganiseerd door het Comité Zuidelijk
Afrika en de werkgroep Kairos in samen
werking met de Speciale VN-commissie
tegen de Apartheid. Deze commissie wil
dat de veiligheidsraad van de Verenigde
Naties een olie-embargo tegen Zuid-Afri
ka afkondigt, zoals dat al eerder is ge
beurd met wapenleveranties.
Olie is voor Zuid-Afrika als indu
strieland van groot belang. Het land pro
duceert zelf geen olie, en kan de afhanke
lijkheid van geïmporteerde olie maar ten
dele opvangen met andere energiebron
nen. Wel zijn er grote voorraden, waarmee
men ongeveer anderhalf jaar voort zou
kunnen. De OPEC-landen weigeren Pre
toria olie te leveren, waardoor Zuid-Afri
ka hoofdzakelijk is aangewezen op aan
voer via de vrije markt, waaronder ook de
spotmarket in Rotterdam. Vandaar dat de
voorstanders van een olieboycot de wes
terse landen voorhouden dat zij de midde
len hebben hier een eind aan te maken.
Eén van de wetenschappers, de Engels
man Bernard Rivers meende dat een olie-
embargo tegen Zuid-Afrika meer effect
kan hebben dan de boycot die destijds
door de VN tegen het blanke minderheids-
bewind in Rhodesië werd uitgeroepen. Hij
noemde als belangrijkste verschil dat
Zuid-Afrika geen buurlanden heeft die als
tussenpersoon kunnen dienen. Verder
heeft het land zoveel olie nodig, dat im
port niet verborgen gehouden kan wor
den. Rivers stelde echter met nadruk dat
een olieboycot op zich niet politiek effec
tief is: „Het kan alleen een aanvulling zijn
op de strijd van de bevrijdingsbewegin
gen in Zuid-Afrika zelf.”
Minister Van der Klaauw (Buitenlandse
Zaken) heeft zich vorig jaar oktober en
november in de Tweede Kamer fel verzet
tegen een eenzijdige olieboycot van Zuid-
Afrika door Nederland. Hierom was door
PvdA-Kamerlid Relus ter Beek gevraagd.
Van der Klaauw voelde wel voor een
boycot van de EG-landen gezamenlijk,
maar daarop werd in Brussel duidelijk
afwijzend gereageerd.
Een door een duidelijke Kamermeer
derheid aanvaarde, maar door de rege
ring ontraden motie van de CDA’er Schol
ten (met PvdA-fractieleider Den Uyl één
van de gasten in Amsterdam) vraagt ook
om een olieboycot door Nederland, maar
gaf Van der Klaauw zes maanden respijt
om de EG-partners op het embargospoor
te zetten. De regering dient voor 1 juni de
Kamer verslag uit te brengen van die
pogingen.
vleugel (die medewerking weigerde aan
organen die de Nederlanders in het le
ven hadden geroepen) van de nationalis
tische beweging. In 1934 werd hij door
de Indische regering geïnterneerd en
achtereenvolgens naar Boven-Digoel
(Nederlands Nieuw-Guinea), Banda Nei-
ra (Banda-eilanden) en Soekaboemi (Ja
va) verbannen. De Japanners lieten hem
in 1942 vrij. Met Soekarno trad hij daar
na op als „adviseur” van de Japanners.
Hij maakte deel uit van de delegatie die
in augustus 1945 met de Japanse Opper
bevelhebber, veldmaarschalk graaf Te-
rautsji, in Saigon over de onafhankelijk
heid van Indonesië onderhandelde.
(Van onze redactie buitenland)
WENEN-SAARBRÜCKEN.
De Israëlische ambassadeur in
Oostenrijk, Jissakhar Ben-Jacov,
heeft in opdracht van de Israëli
sche regering scherp geprotes
teerd bij het Oostenrijkse minis
terie van Buitenlandse Zaken te
gen de officiële erkenning van de
PLO als vertegenwoordiger vah
het Palestijnse volk. De Israëli
sche ambassadeur bevestigde
dat hij namens zijn regering het
scherpst denkbare protest heeft
overgebracht aan de Oostenrijk
se regering. „Binnen een paar
dagen verwachten wij ant
woord”, aldus de verontwaardig
de Israëlische ambassadeur.
DEN HAAG (ANP). Leden van de
internationale milieubeweging Green
peace zijn erin geslaagd een aantal zee
hondebaby’s te redden op de ijsvelden in
het noordoosten van Canada waar ze ge
boren werden. Zes leden van Greenpeace,
zo meldt de afdeling Nederland van deze
organisatie, wisten de kudden zeehonden
de vorige week dinsdag te bereiken. Zij
slaagden erin de huiden van 334 jonge
zadelrobben met een onafwasbare verf
stof te merken waardoor deze huiden on
bruikbaar zijn geworden.
De jacht op zeehonden in het noordoos
ten van Canada is gisteren begonnen.
deze kwestie en andere problemen toonde
Brosio grote diplomatieke bekwaamheid.
Hij heeft ook op zeer tactische wijze en
met grote volharding gestreden voor de
hereniging van Duitsland.
Toen de troepen van de verdragsorgani-
satie van Warschau Tsjecho-Slowakije
binnenrukten, sprak Brosio weliswaar
van een nieuwe situatie voor de NAVO,
maar wees hij toch een principieële wijzi
ging van de politiek van het Atlantisch
bondsgenootschap af.
In 1971 trad hij om gezondheidsredenen
als secretaris-generaal van de NAVO af.
Hij was toen 75 jaar. Tot zijn opvolger
werd mr. Luns benoemd.
Tegenover Amerikaanse journalisten
deed hij een beroep op de Verenigde Sta
ten om te helpen bij de wederopbouw van
het door oorlog geteisterde Zimbabwe.
In de ingediende protestnota stelt
de Israëlische regering dat het de
Oostenrijkse erkenning van de PLO
beschouwt als een ernstige terugslag
voor de vredesonderhandelingen in
het Midden-Oosten en als een erken
ning van een beweging die het terro
risme voor het bereiken van haar
doel nooit geschuwd heeft.
„Oostenrijk negeert volledig de er
varingen van twee wereldoorlogen
door een terroristische beweging te
erkennen zonder de eis te stellen dat
deze beweging haar terroristische ac
tiviteiten opgeeft”, aldus het Israëli
sche protest.
De betrekkingen tussen Oostenrijk
en Israel zijn nooit meer hersteld van
de schok die de Oostenrijkse bonds
kanselier de Israëliërs destijds heeft
toegebracht toen hij de smeekbede
van de toenmalige Israëlische minis
ter-president Golda Meïr negeerde en
de Palestijnse terroristen met gegij
zelde Joods-Russische emigranten uit
Oostenrijk liet vertrekken, nadat die
een trein met Russische emigranten
bij de Oostenrijkse grens hadden
overvallen.
Nog altijd emigreren de Russische
Joden via Wenen, maar zeer in het
geheim en onder toezicht van zwaar
gewapende militairen. Dit wordt be
schouwd als een van de redenen
waarom de Israëlische regering van
de Oostenrijkers meer slikt dan zij
zou hebben gedaan onder andere om
standigheden. Ook heeft de uitlating
van bondskanselier Kreisky tijdens
de vredesonderhandelingen in Camp
David, dat de Israëlische premier Me
nachem Begin „een kleine advocaat
met een kruideniersmentaliteit is”,
niet bijgedragen tot verbetering van
de Oostenrijks-Israelische betrek
kingen.
Bovendien is het onverwachte be
zoek van PLO-leider Jasser Arafat
vorig jaar juni in Wenen voor een
topgesprek met bondskanselier
Kreisky en de voorzitter van de West-
duitse Socialistische Partij, Willy
Brandt, zeer voorzichtig uitgelegd als
een activiteit van Kreisky, toen nog in
zijn kwaliteit als voorzitter van de
Socialistische Internationale, belast
met problemen in het Midden-Oos
ten, en niet als een initiatief van Oos
tenrijkse kant.
In een rede voor de Algemene Ver
gadering van de Verenigde Naties
vorig jaar oktober maakte de Oosten
rijkse bondskanselier duidelijk dat er
voor de impasse in de onderhandelin-
gen in het Midden-Oosten voor hem
maar één uitweg was, namelijk de
PLO als wettelijke vertegenwoordi
ger van het Palestijnse volk te er
kennen.
Het feit dat Oostenrijk nu de PLO
officieel erkent, moet vooral worden
gezien als een gevolg van de persoon
lijke inzet van Bruno Kreisky.
Overigens heeft de Westduitse mi
nister van Buitenlandse Zaken Gen
scher laten weten dat het erkennen
van de Palestijnse bevrijdingsbewe
ging door West-Duitsland op het
ogenblik niet actueel is. Genscher zei
dat gisteren in een interview met de
radio van Saarland. „Van belang in
de problematiek inzeka het Midden-
Oosten is het erkennen van het zelf
beschikkingsrecht van het Palestijn
se volk”, zo zei de minister. Het is aan
het Palestijnse volk en niet aan West-
Duitsland te beslissen door wie het
vertegenwoordigd wordt.
Een naaste adviseur van bondskan
selier Schmidt van West-Duitsland
zei gisteren in een interview dat de
Bondsrepubliek het voorbeeld van
Oostenrijk de „diplomatieke er
kenning” van de PLO niet zal vol
gen. De regering in Bonn erkent geen
organisaties, alleen staten, aldus ad
viseur Hans Jürgen Wischnewski.
t
(Van onze redactie buitenland)
DUBLIN-MÜNCHEN. De regering
van de republiek Ierland heeft Britse
sportlieden, die ondanks de boycotplan-
nen van de Britse regering, in Moskou op
de Olympische Spelen willen uitkomen,
hulp toegezegd. Het standpunt van de
Ierse regering, dat door Londen zonder
twijfel als een provocatie zal worden op
gevat, werd bekend gemaakt nadat het
ministerie van Buitenlandse Zaken in
Londen had meegedeeld dat Douglas
Martin ontheven zou worden van zijn
functie als Olympisch attaché. Douglas
Martin is eerste secretaris van de ambas
sade van het Verenigd Koninkrijk in
Moskou.
Ierland heeft in Moskou geen „eigen”
olympisch attaché. Die taak zal worden
uitgevoerd door ingenieur Aleksi Sjtoer-
min, die het olympisch organisatiecomité
in Moskou aan de Ierse ambassade als
assistent heeft aangeboden.
Het olympische comité van Groot-Brit-
tannië heeft verklaard verontwaardigd te
zijn over de beslissing van het ministerie
van Buitenlandse Zaken de olympische
attaché van zijn functie te ontheffen. Het
Ierse besluit werd met instemming be
groet met de motivering: „Deze verrassen
de en hulpvaardige geste onderstreept de
samenwerking en vriendschap die binnen
de olympische beweging bestaat”
De Westduitse posterijen hebben beslo
ten de uitgifte van een speciale olympi
sche postzegel niet te laten doorgaan. Vol
gens plan had op 10 april een postzegel
met de olympische vlag als motief bij de
loketten moeten liggen. In plaats daarvan
verschijnt nu op 8 mei een postzegel met
een dressuur-ruiter. Tegelijkertijd zullen
in dezelfde serie worden uitgebracht ze
gels met de motieven voetbal, skilopen en,
uitsluitend in West-Berlijn, speerwerpen,
gewichtheffen en waterpolo.
