I
Weinig ernstige bedrijfsschade
door opbrekingen in Leidsebuurt
i
Geen hoop meer voor duizenden
zonder verblijfsvergunning
'4
zich mikpunt
van
Verzet
Illegale Marokkanen voelen
mensenjacht
Bushaltes
Bezwaar
„Er moeten meer managers in de gemeenteraad komen in plaats van politici
ir
r
z
z
I
I
I
11
AMSTERDAM
WOENSDAG
1 9 MAART
19 8 0
ft
Heilig huis
N
onder redactie van Theo van der Kaaij
ID
L-
>-
k-
Voor 210 Marokkaanse mannen
is de Mozes en Aaronkerk op het
Waterlooplein het laatste toe
vluchtsoord in Nederland. Sinds
drie weken bivakkeren zij daar
dag en nacht, bevreesd door de
vreemdelingenpolitie het land te
worden uitgezet en bang in el
kaar geslagen te worden door de
koning Hassan II gezinde groe
pering Amicales of Nederlandse
neo-fascistische organisaties.
„Al die bazen hebben van onze
werkkracht geprofiteerd”, zegt
Ahmed. „Wij hebben geholpen
Nederland te laten groeien en nu
moeten we terug naar Marokko.
Niemand hier wil dat. De 1-no-
vemberwet moet weg en wij wil
len hier blijven werken.”
sdZ
sr. J
^8
3
1
I
ïr-
- -
Kerk
als
laatste toevluchtsoord
Dag en nacht verblijven er 210 Marokkanen in de Mozes en Aaron kerk.
(Foto's Lex van Rossen)
Nu pakte de gemeente de hele buurt
De bedrijven konden zelf geen maatre-
-
Buiten het kerkgebouw voelen de illegale
buitenlanders zich niet meer veilig.
ring. Ook dit verschilt weer aanzienlijk
per bedrijfstak. De groot- en detailhan
del melden veel schade, banken en zake
lijke dienstverlening vermelden weinig
schade. Horeca en andere klantenont-
vangende firma’s geven veel schade op.
Vorige week zondagavond drongen
enkele tientallen Marokkanen, aanhan
gers van de beweging Amicales de Mo
zes en Aaronkerk binnen. Via de Amica
les probeert de regering in Marokko
greep te houden op de landgenoten die
als gastarbeider in Europa werkzaam
zijn. De politie kon deze keer geweldda
digheden voorkomen. De Marokkanen
in de kerk hebben sindsdien een orde
dienst en een permanente wachtpost in
het leven geroepen.
„Wij voelen ons niet langer veilig”, zo
luidt de officiële verklaring van de Ma
rokkanen naar buiten toe. „Wij accepte
ren niet meer dat wij het mikpunt van
mensenjacht door de vreemdelingenpo
litie zijn, terwijl we jarenlang onze bij
gelen bedenken om de overlast te beper
ken, maar zij zijn de mening toegedaan
dat de gemeente daarvoor had moeten
zorgen. De buurt had niet zoveel overlast
hoeven hebben wanneer de gemeente
het werk steeds beperkte tot één plaats.
drage hebben geleverd aan de Neder
landse economie.”
Over het algemeen zijn de onder
vraagde bedrijven bijzonder moedeloos
als het gaat om verwachtingen die men
van het stadsbestuur heeft. Bij de be
drijven bestaat sterke behoefte aan een
duidelijk en zakelijk beleid, „zodat men
weet waar men aan toe is”.
De Marokkanen in de kerk, waarvan
de meesten nauwelijks Nederlands spre
ken, vertellen allen vrijwel identieke
verhalen, zo vertolkt Ahmed. Bijna alle
maal werkten ze bij schoonmaakbedrij
ven of in tuinderijen, deden dit werk
zwart, waren dus illegaal, terwijl de
werkgever strafbaar was maar buiten
schot bleef. Om het nodige geld naar
eventuele vrouw en kinderen in het
thuisland te sturen moest er vaak gemid
deld dertien uur per dag gewerkt wor
den in meer dan een betrekking.
Hier het verkorte relaas van vijf Ma
rokkanen in de kerk:
Dertien maanden als kok in een res
taurant gewerkt. Zes dagen per week, 13
uur per dag, tegen 900,- per maand.
Ziek geworden, geen ziekengeld gekre
gen, per 1 november ontslagen, huur
schuld en geen onderdak meer.
Drie jaar bij schoonmaakbedrijf ge
werkt, nooit ziek geweest. Op eerste
ziektedag vroeg de baas ontslagvergun-
ning bij GAB. Geen ziektegeld gekregen,
geen onderdak meer en nu erg bang het
land te worden uitgezet.
Tweeëneenhalf jaar op boerderij ge
werkt, baas betaalde geen sociale pre
mies. Had onderdak in boerderij, zonder
reden ontslagen, nu zonder werk en
huis.
Drie jaar en drie maanden in Neder
land, ontslagen bij schoonmaakbedrijf.
Geen geld meer en geen huis. Wil net als
alle andere Marokkanen graag hier blij
ven omdat Nederland een goed land is
om te wonen.
Jongen van 16 jaar, dertien maanden
hier, meegekomen met vader die inmid
dels na afgekeurd te zijn terug is in
Marokko. Na een jaar werken in kweke
rij ontslagen, geen huis meer, ook geen
paspoort.
helft op de enquête, volgens de universi-
teit een bevredigend resultaat) heeft last
gehad van de wegopbrekingen. De ge
meente moest nieuwe kabels, leidingen
en rioleringen leggen, tramrails en brug
gen vernieuwen en straten en stoepen
opnieuw indelen. De overlast hiervan is
voor de bedrijven zeer uiteenlopend ge
weest. Groothandel, horeca en verzeke
ringswezen hebben veel overlast gehad.
Bij banken, luchtvaartmaatschappijen,
uitgeverijen en grafische bedrijven trad
veel minder last op.
Van alle bedrijven die op de enquête
reageerden is 54 percent tevreden met
zijn vestigingsplaats, 17 percent is onte
vreden en 29 percent zegt zich in een
tussenpositie te bevinden. Volgens de
bedrijven heeft de overlast van de afge
lopen jaren daar weinig mee te maken.
Dit werd als een tijdelijke zaak gezien.
Over de blijvend slechte bereikbaarheid
van de Amsterdamse binnenstad maken
de bedrijven zich meer kopzorgen. Van
de bedrijven die zeggen echt last te heb
ben gehad van de wegopbrekingen somt
43 percent schade op bij de bedrijfsvoe-
Op enkele uitzonderingen na verblij
ven deze Marokkanen korter dan drie
jaar in Nederland, net niet lang genoeg
om het stempel legale buitenlandse
werknemer te krijgen. Zij zijn hier geko
men in de periode die lag tussen de
regularisatie van buitenlanders en het
van kracht worden van de Wet Arbeid
Buitenlandse Werknemers op 1 novem
ber van het vorig jaar. Tijdens deze door
de regering zelf in het leven geroepen
windstilte konden nog talloze buitenlan
ders ongehinderd Nederland binnen
komen.
„De mensen die hier in de kerk slapen
hebben helemaal niets meer”, zegt Ah
med, 35 jaar, Marokkaan en negen jaar
in Nederland. Hij is vanaf het begin van
de actie in de kerk aanwezig, omdat ook
zijn toekomst in Nederland onzeker is.
„De meeste mensen zijn per 1 november
vorig jaar ontslagen. Ze kunnen en wil
len niet meer terug naar Marokko, om
dat ze daar geen enkele toekomst heb
ben. Veel zijn nog maar kort in dit land,
maar je komt in de kerk ook de vreemd
ste gevallen tegen van Marokkanen die
al veel langer hier zijn. Er is hier iemand
die al vanaf 1965 in Nederland is. Zijn
baas heeft nooit een werkgeversverkla-
ring willen afgeven, dus kreeg hij ook
geen verblijfsvergunning. De man is nu
illegaal”, aldus Ahmed.
De directie van de Mozes en Aaron
kerk is al jaren van mening dat het
kolossale gebouw meer moet zijn dan
uitsluitend bedehuis en zette de deuren
wijd open voor de Marokkanen die door
het verlies van hun baan ook niet langer
in staat zijn huur voor een huis op te
brengen. Een hulpactie kwam op gang.
Oude ziekenhuisbedden, slaapzakken en
dekens werden de kerk binnengebracht
en praktische zaken als eten koken en de
was doen zijn perfect geregeld. Naast de
210 Marokkanen die constant in de kerk
zijn bezoeken elke dag zo’n 300 solidaire
landgenoten en anderen de kerk aan het
Waterlooplein.
tingen en messen af te tuigen. Er vielen
gewonden en de politie verrichtte arres
taties. Eerder had de vorig jaar opge
richte NCP pamfletten in de stad ver
spreid met de volgende tekst: „In ons
overbevolkte land dringen dagelijks
vreemdelingen binnen die geen bood
schap hebben aan onze identiteit. Wij
hebben dat wel. Doe er wat aan, want
kankeren alleen helpt niet.”
Ahmed: „De mensen zijn bang voor
wat er met ze gaat gebeuren. Hier in de
kerk voelen zij zich betrekkelijk veilig,
want dit is een heilig huis. De politie mag
hier niet in. Sinds november hebben
deze Marokkanen te maken gekregen
met razzia’s van de vreemdelingenpoli
tie. In een bepaalde periode werden er
wel 70 mensen per dag opgepakt. Buiten
de kerkdeuren is niemand veilig. Vrij
dag is hier iemand die even de straat op
ging door de politie meegenomen. De
week daarvoor is dat ook met twee ande
ren gebeurd. Dat is toch onrecht.”
De politie is bepaald niet de enige
angst voor de Marokkanen in de kerk. Al
na een paar dagen verblijf in het gods
huis drongen jongeren van de neo-fa
scistische groepering Nationale Cen
trum Partij ’s nachts de kerk binnen om
de buitenlanders met ijzeren staven, ket-
„Er moeten meer managers in de gemeenteraad komen in plaats van
politici”. „Als er amsterdammertjes voor mijn deur komen, dan kan de
zaak wel dicht”. „We halen onze buitenlandse gasten op in Utrecht, omdat
dit makkelijker is dan in Amsterdam”. „De gemeente moet het werk
uitbesteden aan particuliere ondernemers, dan wordt er sneller en effi
ciënter gewerkt”. „Er is geen beleid. Was er maar een beleid - goed of fout -
dan wist je tenminste waar je aan toe was”.
In het Koninklijk Paleis op de Dam zal
van 14 april tot 19 mei de tentoonstelling
„Verzet en Vervolging” te zien zijn. Deze
ook wel genoemde „Verzetstentoonstel-
ling 1933-19NU” wordt van 22 april tot 4
mei onderbroken vanwege de festiviteiten
rond de kroning van Beatrix. De tentoon
stelling, vorig jaar in Katwijk gehouden,
vertelt het verhaal van onderdrukking en
vervolging, van verzet en strijd tegen de
bezetting in de Tweede Wereldoorlog en
de daaropvolgende bevrijding. Voor de
expositie in Amsterdam werken de vol
gende organisaties samen: Gemeentelijk 5
mei Comité, de stichting „We nemen het
weer niet” en de Nationale Federatieve
Raad van het Voormalig Verzet in Neder
land. Het Comité Nationale Viering Be
vrijding 1980 heeft subsidie verleend,
waardoor verbetering, vernieuwing en be
houd van de inmiddels kostbaar gewor
den collectie voor de toekomst mogelijk is
geworden. De Amsterdammer Pieter Hil-
dering geeft de expositie vorm. Naast de
tentoonstelling zijn in het Paleis op de
Dam twee films te zien, een documentaire
over het kamp Sachsenhausen en „De
klas van Anne Frank”. Het Paleis op de
Dam is gedurende de tentoonstelling da
gelijks geopend van 12.30 tot 16.30 uur
(behalve op 5 mei) en tevens op 4 en 5 mei
van 19.00 tot 21.30
De reconstructie van het Stationsplein
in Amsterdam heeft consequenties voor
de haltes van streek- en stadsbussen. Vori
ge week is een begin gemaakt met het
verplaatsen van de ENHABO-haltes 1, 2, 4
en 4s van de oostzijde van het Stations
plein naar de Kamperbrug bij de oostelij
ke onderdoorgang. Op de Kamperbrug
zelf krijgen de stadsbussen 32, 33, 34, 35
(naar Amsterdam-Noord), 55 (Weesper-
plein), 56 (Amstelstation) en spitsdienst 46
(Industriegebied Over-Amstel) hun stand
plaatsen. De lijnen 20 en 26 van Centraal
Nederland richting Utrecht en Abcoude
komen tegenover de Nicolaaskerk te
staan. Op het vrijkomende terrein van het
oostelijk gedeelte van het Stationsplein
worden de huidige baileybrug en de oude
tramsporen verwijderd om plaats te ma
ken voor nieuwe tramsporen. Ongeveer
half mei is de westzijde van het Stations
plein aan de beurt voor een herindeling.
Het college van B. en W. in Amsterdam
heeft zich genoodzaakt gezien een nieuwe
procedure in te stellen voor het behande
len van bezwaarschriften van burgers in
het kader van de Administratieve Recht
spraak Overheids Beslissingen (AROB),'
In 1977 maakten 112 burgers bezwaar
tegen een beslissing van gemeenteraad of
gemeentebestuur, in 1978 waren dat er 207
en 1979 spant de kroon met meer dan 400
bezwaarschriften vanuit de burgerij. De
besluiten waartegen bezwaren werden ge
maakt zijn van zeer uiteenlopende aard.
Het kan gaan om de aanleg van een weg,
de bouw van een huis, de vergunning voor
een café, de verplaatsing van volkstuinen
of het betalen van hondenbelasting. De
wet-AROB bepaalt, dat degene die een
bezwaarschrift indient tegen de beschik
king van een administratief orgaan (ge
meenteraad, B. en W. of burgemeester)
door datzelfde orgaan moet worden ge
hoord, of door een speciaal voor dat doel
ingestelde hoorcommissie. De gemeente
raad en B. en W. zijn door de grote aantal
len bezwaarschriften niet meer in staat
zelf te „horen” en voelen voor het instellen
van een commissie. Voor zover de be
schikkingen van B. en W. of de burge
meester betreft zal die commissie bestaan
uit ambtenaren met als voorzitter een
jurist van de gemeentelijke afdeling Juri
dische Zaken. Voor het horen van be
zwaarden tegen-een beschikking van de
gemeenteraad zal per verordening een
aparte raadscommissie voor AROB-be-
zwaarschriften worden ingesteld. De
voorzitter van de Raad van State in Den
Haag heeft al laten weten tegen deze con
structie geen bezwaar te hebben.
De bedrijven gebruikten het onder
zoek om in het algemeen gal te spuwen
over de onbereikbaarheid van de bin
nenstad voor autoverkeer en het chroni
sche gebrek aan parkeerruimte. De
meeste bedrijven willen graag in de bin
nenstad blijven, vanwege de centrale
ligging, maar zien in de buurt graag
parkeergarages verrijzen. Dat kunnen
dan beter een paar kleinere zijn dan
enkele grote. Ook het verkeer zou beter
moeten doorstromen. Hierbij zijn de be
drijven het onderling niet eens, want de
een wil de politie hard laten optreden
tegen foutparkeerders en de ander wil
juist meer tolerantie van de kant van de
politie.
tegelijk aan, waardoor straten maan
denlang als een doelloze zandbak open
bleven liggen. De gemeente had ook te
voren beter met de bedrijven moeten
overleggen en duidelijke omleidingsrou-
tes moeten aangeven. Gebleken is dat de
coördinatie tussen de betrokken ge
meentelijke diensten nogal te wensen
heeft overgelaten.
Minister Wiegel van Binnenlandse Zaken vindt 400.000
buitenlanders in Nederland meer dan genoeg. Ongetwijfeld
bedoelt hij hiermee buitenlanders die in het bezit zijn van een
verblijfsvergunning. Wat er met het onbekende maar onge
kend grote aantal vreemdelingen zonder deze felbegeerde
vergunning moet gebeuren weet niemand. De Marokkanen
onder hen hebben zich gemanifesteerd door met 210 man de
Amsterdamse Mozes en Aaronkerk in te vluchten in afwach
ting van de gebeurtenissen die komen gaan. Zij hebben
genoeg van de politiecontroles bij fabriekspoorten, bushaltes
en pensions, waardoor vele illegalen gedwongen worden het
land te verlaten.
Op 1 november vorig jaar werd de Wet Arbeid Buitenland
se Werknemers van kracht, waarmee buitenlanders zonder
verblijfsvergunning het land uit kunnen worden gezet en
werkgevers met illegalen in dienst strafbaar werden. Vorige
week debatteerde de Tweede Kamer opnieuw over de 1
november-wet. omd. getwljfi-laan de juistheid van
Dit zijn enkele citaten uit een onder
zoek naar de overlast, die bedrijven uit
de Leidsestraat en directe omgeving
hebben ondervonden van de wegopbre-
I kingen die de buurt gedurende een aan
tal jaren hebben geteisterd. Het onder
zoek is op verzoek van de Kamer van
Koophandel verricht door de Stichting
voor Economisch Onderzoek der Uni-
versiteit van Amsterdam.
Opvallend is hoe jong de bedrijven
zijn die op de enquête hebben gerea
geerd. De helft van de vestigingen da
teert van 1970 en later. Dit roept bij de
onderzoekers het vermoeden op dat de
bedrijven die structurele problemen met
de bereikbaarheid ondervonden allang
zijn verdwenen of opgeheven. De nieu
we bedrijven hadden een duidelijke
voorkennis van de problemen waarmee
zij in de binnenstad te maken kregen. De
onderzoekers noemen het verrassend
dat het aantal bedrijven dat door de
wegopbrekingen ernstig geschaad is vrij
klein is.
Tweederde van de onderzochte bedrij
ven (van de 583 firma’s reageerde de
De gemeente pakte de hele Leidsebuurt tegelijk aan waardoor straten maandenlang als
een doelloze zandbak open bleven liggen.
de maatregel dat mensen zonder verblijfsvergunning zonder
pardon het land uit moeten. Dit debat heeft voor de illegale
buitenlanders geen enkel voordeel opgeleverd. Er was bijna
geen kamerlid dat niet meeleefde met de schrijnende situatie
van de duizenden illegalen, maar de wet bleef wet. Bij de
definitieve stemming dinsdag werd de enig hoopvolle motie
van de oppositie verworpen, waarin gevraagd werd om een
nieuwe periode van legalisatie voor wie nog geen verblijfs
vergunning heeft. Ook de motie die pleitte voor volledige
afschaffing van de 1 november-wet werd verworpen. Wel
werd een motie aangenomen waarin gevraagd wordt werk
gevers met illegalen in dienst harder aan te pakken.
Achttien organisaties die de Marokkanen in de Mozes en
Aaronkerk steunen hebben inmiddels laten weten de strijd
voort te zetten tegen „deze discriminerende wet”. Zaterdag
wordt in Utrecht een landelijke demonstratie gehouden om
de situatie van de illegale buitenlanders aan de kaak te
stellen.
