Honoraria solisten en
dirigenten aan banden
Paul de Mol maakt
beloften in Remake
Malander niet waar
Boek over Louis
Davids ten
doop gehouden
A
Anti-Spetters
in actie tegen
speelfilm
Nerveuze
spanningen
rusteloosheid, examenvrees.
Valdispert
een zuiver natuurprodukt
uit de valeriaan wortel.
Kleurige voorstelling
toch ook onbenullig
Onk-programma fraai
klank- en lichtspel
1
Gecontroleerde Bohémien-geest
bij Heidelbergs Kamerorkest
0
17
WOENSDAG
19 MAART
Footsbarn Theatre laat Jason zonlicht bevrijden
Mickery met eigen experimentele productie
Keep the outside out nèt niet meeslepend
V
„Een stelletje ongeregeld” musiceert in Amsterdam
KUNST
1980
I
-
Ook u kunt kalmer leven met
IS
Wijting lekkerbekjes om te watertanden...
i r
Scène uit Jason and the Golden Fleece
1
I
*V..'
(ADVERTENTIE)
i
KO VAN LEEUWEN
(ADVERTENTIE)
Lees vooraf de gebruiksvoorschriften.
'4*
Vier spelers van Onk
Theater Overal in één van
de vele muzikale scènes uit
Keep the outside out.
Het mooi opgelichte toneelgebeuren
speelt zich bijna voortdurend af achter
een doorschijnend gaasdoek, waarop ook
de film getoond wordt. Daardoor zie je
veel dingen gebeuren in een soort stereo
scopisch effect. Soms levert datvertas-
Scène uit Remake Malander, toneel achter gaasdoek, waarop film wordt geprojecteerd.
(foto Bob van Dantzig)
Remake Malander is een interessant ex
periment, maar veel méér is het ook niet.
Het is meer het onderwerp, de geesteljek
storing, die boeit, dan de verbeelding
daarvan in zijn totaliteit. Op den duur
wordt de voorstelling zelfs wat langdra
dig, denk je dat je het allemaal wel gezien
hebt, ook al komen er toch wel zo nu en
dan wat nieuwe impulsen. Maar de belofte
die ze lijken in te houden komt er niet uit.
Doe meer met vis, omdat ’t zo lekker is.
Produktschap voor Vis en Visprodukten s-Gravenhage
Het Melkwegpubliek was enthousiast,
en je bent geneigd te denken dat Foots
barn bij zo’n ongecompliceerd inloopthea-
ter heel goed past, en dat het toch een
warme theaterervaring is als het publiek
bijvoorbeeld, zoals hier gebeurt, meeklapt
met de muziek. Wie van minder vriendelij
ke makelij is kan echter met even veel
recht spreken van onbenulligheid.
ALMA POST
Uitsluitend bij
apotheker en drogist.
1
t
musiceren van de spelers, dat een groot
deel van de voorstelling bepaalt, verklan
ken zowel de signalen van naderend on
heil, als de voze droomwereld van een
verziekte industriecultuur.
Onstuitbaar infiltreren de Onks (grote
houten, door spelers voortbewogen, ro-
bot-achtige poppen). De toeschouwers zul
len tenslotte aan den lijve ervaren dat hun
wereld op losse schroeven staat. Dat ze
moeten ronddraaien in de mallemolen, die
geregeerd wordt door anderen.
Keep the outside out levert een aantrek
kelijke voorstelling op. Alleen doordat er
een paar keer een gat valt in de dramati
sche ontwikkeling, is de voorstelling niet
de alles en iedereen meeslepende muziek-
theatergebeurtenis geworden, die wel mo
gelijk moet zijn geweest, met deze theater-
middelen en dit gegeven.
Het is mogelijk dat nog naar die erva
ring toegegroeid wordt in de reeks voor
stellingen na de première. Nu is dit collec
tieve project zonder meer wèl een fraai
klank- en lichtspel, waar af en toe ogen en
oren te kort schieten. JAN BAART
Het Heidelbergs Kamerorkest werd in
1960 door de musicoloog Klaus Preis als
ad hoe instrumentaal ensemble samen
gesteld om een concert te geven op de
binnenplaats van het kasteel van Heidel
berg. Een gebeurtenis die niet alleen een
(Van onze kunstredactie)
AMSTERDAM. „Veel kommer
en kwel in de maatschappij, dat zijn
de hoogtijdagen voor cabaret en re
vue”. Met deze woorden accepteerde
acteur John Ooms dinsdag in theater
Carré in Amsterdam een van de eer
ste exemplaren van een boek met
langspeelplaat over Louis Davids.
Ooms weet waarover hij spreekt
want hij heeft voor de vertolking van
de Louis Davids-rol in het succesvolle
toneelstuk Pisuisse veel studie ge
maakt van de revueartiest die 40 jaar
geleden is gestorven.
DEN HAAG (ANP). De enige
tijd geleden in de roulatie gekomen
Nederlandse speelfilm Spetters van
regisseur Paul Verhoeven heeft bij
een aantal mensen weerstanden op
gewekt. Er is een actiegroep opge
richt met de naam „Nederlandse An
ti-Spetters Actie 1980”, Kortweg
NASA ’80, die dinsdagavond bij een
aantal bioscopen waar de gewraakte
rolprent draait, folders uitdeelde.
gevoelens, en als ze vechten een kinderlij
ke dosis wapengekletter nodig hebben.
Dat levert veel lol op, van een soms
oubollig gehalte. De acteurs zijn spits ge
noeg om echt leuke grappen te maken,
maar om een of andere reden wordt ook
domme bekketrekkerij met verve ge
toond, en bovendien wordt alles tot in den
treure uitgemolken. Het lijkt wel of Foots
barn het verschil niet ziet tussen subtiele
en botte humor.
Uitgangspunt van de motie, die door de WD als enige van de grote partijen niet werd
ondersteund, is dat de honoraria van dergelijke sofisten en dirigenten in verhouding
moeten staan tot de vaste salarissen die in de muzieksector gebruikelijk zijn.
De WD onthield haar steun ook aan een motie, die van de regering „duidelijke
uitgangspunten in haar beleid ten aanzien van de kunsten” verlangt. Deze PvdA-motie,
die wél werd ondersteund door het CDA, stelt dat op verschillende terreinen van de
kunstsector behoefte bestaat aan een „duidelijker herkenbaar en verwoord beleid”.
Vrijwel de gehele Kamer kon zich vinden in een verzoek aan de regering om een
onderzoek te doen instellen naar de sociaal-economische positie van de Nederlandse
kunstenaars. Zo’n onderzoek wordt noodzakelijk geacht, omdat van deze positie geen
scherp en compleet beeld bestaat.
Een interdepartementale werkgroep zal zich, als het aan de Kamer ligt, gaan buigen
over de opleiding van verschillende kunstenaarsberoepen. Aan diverse van deze
beroepen dienen hoger en breder eisen te worden gesteld dan in het verleden.
Tegelijkertijd is het nodig dat de mogelijkheden van kunstenaars op de arbeidsmarkt
worden vergroot, stelt de motie, die niet mocht rekenen op de steun van D’66, PPR, CPN
en PSP.
Ten slotte kon het overgrote deel van de Tweede Kamer achter de motie staan waarin
de regering wordt gevraagd voor 1 oktober aanstaande met een beleidsplan voor het al
vele jaren in moeilijkheden verkerende gezelschap „Forum” te komen.
AMSTERDAM. Vanuit het experimentenfonds van het Mickery-theater is
er een theaterproduktie gemaakt die gaat over het in beeld brengen van
waanzinnigheden. De filmer Paul de Mol kreeg hiermee gelegenheid een
speciale wens van hem in vervulling te zien gaan: het toevoegen van
toneelmiddelen aan het medium geluidsfilm. Samen met Armand Perrenet en
Kees van der Knaap heeft de experimentele filmer zich nu gewaagd aan een
nieuw experiment. Experiment in het kwadraat, zou je kunnen zeggen. De
Mol gebruikte zijn in 1976 uitgebrachte film MAL-ANDER voor deze produk-
tie, die nu Remake Malander heet.
I
AMSTERDAM. In de versie van het Engelse Footsbarntheatre haalt
Jason niet het gulden vlies, maar het zonlicht op. Dit is aan de aardbewoners
ontstolen door een slechte futuristische groepering. Ze verborgen het achter
een melkwit schild. De aarde is duister, en als poetsdoeken uitgedoste
aardmannetjes moeten het schild opwrijven. In de eerste en leukste scène zie
je ze daar mee bezig. Ze vatten hun taak ernstig op, en wrijven en passant de
speelvloer, toeschouwers en de instrumenten van de percussionist mee.
DEN HAAG. De honoraria die worden betaald aan dirigenten en solisten voor
incidentele optredens, moeten aan banden worden gelegd. De meerderheid van de
Tweede Kamer ging dinsdag akkoord met een motie die van de regering vraagt
maxima vast te stellen van de bedragen waarmee CRM aan die honoraria bijdraagt.
AMSTERDAM. Een professor, ex
pert in geluiden, wacht het verwonderde
publiek op. „W-a-r, w-a-l-l, w-a-l-t-z”, arti
culeert hij gespannen over de hoofden
van zijn toehoorders. „Daarbinnen zijn
Dat is wel zo ongeveer de sfeer waarin
een Footsbarn voorstelling zich afspeelt.
De politieke implicatie van het gegeven
moet met een korrel zout worden geno
men, want leuke kleurige scènes zijn de
hoofdzaak. De acteurs bespelen even ge
makkelijk een instrument als ze zingen of
acrobatiek beoefenen, er wordt veel met
gekleurd licht gewerkt en de kostuums
zijn legio.
de „maestro al cembalo”, zonder enige
nadrukkelijkheid overigens. Zo goed is
men op elkaar ingespeeld, dat in heel
soepele eenheid en in stilzwijgende af
spraak kan worden gemusiceerd.
De ensembleleden zijn dan ook allemaal
mensen die hun vak verstaan. En dan
zelfs in die mate, dat voor de soloconcer
ten waaruit het uitgebreide programma
altijd bestaat, de solisten steeds zonder
het minste bezwaar uit eigen gelederen
kunnen worden gerecruteerd.
Zo overtuigde ditmaal de fluitist met
een soort van vlinderlichte Rococo-gratie
in een concert van Leclair, de trompettist
met een barokachtige mildheid van klank
in een werk van Telemann, de hoorniste
warm en expressief in gelijke geest
door de strijkers begeleid in het kwintet
KV 407 van Mozart, de concertmeester en
de cellist in diverse andere (barok-) com
posities met glanzende toonvorming: allen
met boeiende voordracht en zuiver van
intonatie.
De artistieke kwaliteit, maar nog eens
extra de in technische zin volkomen
gecontroleerde en in onze overgeorgani
seerde tijd zeldzaam geworden-Bohé-
mien-geest uitstraalt, maakt dit kameror
kest tot een uniek verschijnsel.
JOHAN VAN KEMPEN
es
Voorstelling: Jason and the golden
Fleece. Groep: Footsbarn Theatre,
Engeland. Theater: De Melkweg,
Amsterdam, 18 maart 1980. De voor
stelling speelt daar nog van 20 t.m.
23 maart en begint om 21.00 uur.
Adres: Lijnbaansgracht 234a, Am
sterdam.
send aantrekkelijke momenten op, bij
voorbeeld als film- en toneelbeeld qua
uitbeelding synchroon lopen. Andere ke
ren kan het totaalbeeld boeien juist door
dat zoiets NIET het geval is. Dan ziet de
combinatie film en toneel er uit alsof ze
ondersteunend commentaar bp elkaar
leveren.
Concert door het Heidelberger
Kammerorchester. Muzikale leiding
en klavecimbel: Klaus Preisx. Solis
ten; Christian Simon, fluit, Paul
Plunkett, trompet, Deborah Stur-
mann, hoorn, Wolfgang Kussmaul,
viool, Matthias Naegele, cello. Pro
gramma: Vivaldi, Telemann, Le
clair, Mozart.
Kleine Zaal Concertgebouw Am
sterdam, 18 maart 1980.
Luchtruimbewoners kwamen in de
plaats van de personen uit de mythe, die
overigens vrij nauw gevolgd wordt. De
door Harpijen geplaagde blinde koning
Fineus is nu bijvoorbeeld het mannetje in
de maan, de Harpijen bleven Harpijen, de
gevaarlijk dichtklappende rotsen, de Syn-
plegaden, werden twee verblindende spie
gels, enzovoort. Het belangrijkste verschil
is dat Jason en de Argonauten hier anti
helden zijn, die zich niet generen voor hun
De bezwaren van de groepering
richten zich onder meer tegen „het
breed uitmeten in de film van alle
vooroordelen tegen vrouwen en ho
moseksuelen”. De film bevordert, zo
zegt de actiegroep, agressie, omdat
het in elkaar slaan en bespottelijk
maken van homoseksuelen wordt
vertoond als een „tijdverdrijf”.
Voorts wordt de sensatielust bevre
digd door het zonder aanleiding in
puin slaan van een café.
Wat in de film getoond wordt is
geenszins realiteit, in tegenstelling tot
wat de makers suggereren, aldus de
bezwaarden. Zij wilden degenen die
de film hebben gezien of gaan zien
aan het denken zetten over het mis
schien onbewuste negatieve effect
dat van Spetters uitgaat.
NASA ’80 wordt onder meer ge
steund door de NVSH, COC, PSP,
PvdA en de WD-homogroep.
Voorstelling: Keep The Outside
Out van Onk Theater Overal. Spe
lers: Will Spoor, Hein Vrasdonk,
Henk Nuwenhoud, Paul Clark,
Craig Eubanks, Verdi Burggraaff.
Onken: Boudewijn Bielke. Decor:
Benno de Vries. Dia’s; Sjaak Peters,
Christiaan Langenberg, Gidius
Nbordman. Geluid: Mike Figgis.
Shajfytheater Amsterdam, pre
mière 18 maart 1980. Voorstellingen
tot en met 29 maart.
De film MAL-ANDER gaat over het
leven in inrichtingen en wel in het bijzon
der in psychiatrische inrichtingen. Het is
een film zonder dialoog, de beelden spre
ken voor zichzelf. In de meer-media thera-
terproduktie wordt wel gebruik gemaakt
van gesproken taal. In een ruimte waarin
een ziekenhuisbed waarvan de matras op
de grond ligt domineert, zijn verschillende
personages bijeen. Aanvankelijk ziet het
eruit alsof het om een patiënt en zijn
psychiater gaat, later blijkt vrijwel ieder
een verdacht primair te reageren en te
handelen. Een verhaal is er niet, al kun je
dat gemakkelijk invullen, als je wilt.
De samenstellers van het boek, Han
Peekei en Bart de Groot hebben zich door
stapels geschriften en sterke verhalen
heengewerkt om tot een eigen visie op
Nederlands grote kleine man te komen.
Bitter zei de Groot, die als platenprodu
cent heeft gewerkt en met Peekei een
achtdelige platenkroniek van het na-oor-
logse cabaret uitbracht: „Het lijkt wel of
de nasmaak van cabaret vies is geworden.
Ik vind dat iedereen die iets meer heeft te
zeggen dan „op de markt is uw gulden een
daalder waard” de kans moet krijgen dat
te doen”.
Louis Davids is volgens de samenstel
lers een van de weinige vooroorlogse thea
terpersoonlijkheden die nog steeds voort
leeft bij het grote publiek. De uitgave
waarmee hij nu opnieuw wordt geëerd
kreeg de titel van een van zijn meest
geliefde liedjes „de kleine man”. Boek en
plaat bevatten veel onbekende foto’s en
cabaretteksten eh herrinneringen van nog
levende tijdgenoten van Davids.
ze allemaal dood, onk-wetsbaar!” Als de
suppoost van een rariteitenkabinet leidt
hij de groep rond. Af en toe ontsnapt hem
een hartgrondige uitval: „Niet aan
komen! Delicaat!”. Keep the outside out,
de nieuwe produktie van Onk Theater
Overal, begint hoogst intrigerend.
Een onkreukbare indiaan fungeert als
pilaar, verbindend element tussen
overkoepelend uitspansel en het treden
plateau waarop de minst beschroomden
al gaan zitten. In de nok hangt een beeld
van een piloot. De professor wijst naar
stoffige restanten van een alledaagse cul
tuur en demonstreert een tijdmeter van
één minuut. „Hello darlings”, is de entree
van een op en top Amerikaanse „lady”.
Energiek gaat ze de omgeving verkennen
en pleegt dadelijk een onderzoekje bij een
liggend figuur in legergroen, op het eerste
gezicht een vioolspelende bioloog in ruste.
Vanachter een dichtgeplakte deuropening
klinkt saxofoonmuziek.
Een serie dia’s, drievoudig geprojec
teerd, loopt vooruit op de dreigende inva
sie van de Onks. Pantomimisch spel en
toneelmatige schetsen creëren nog de
laatste decadente stuiptrekkingen. De
achtergrondgeluiden en het (uitstekende)
Voorstelling: Remake Malander.
Gemaakt door Paul de Mol. Mede
werkers Paul de Mol, Armand Perre
net, Kees van der Knaap, Cedel de
Mol-Brand, Mieke Nugteren, Hans
Greweldinger, Max Bolleman, Mike
Paschenegger, Sylvia Boyer. Pre
mière: 18 maart 1980, Mickery Thea
ter, Amsterdam. Productie: Mickery.
Te zien t.m. 29 maart.
W 1 kg wijtingfilets, 80 gr. bloem, 1 ei, zout,
1 dl melk, slaolie of frituurvet De wijtingfilets
door een deegje halen van bloem, ei, zout en melk
en dan goudbruin bakken in dampende slaolie of
frituurvet Warm opdienen. Kostelijk!
„.<sr<w
AMSTERDAM. De leden van het
Heidelberger Kammerorchester vinden
de musici van de gesubsidieerde orkes
ten: „ambtenaren”. Laatstbedoelden
daarentegen, noemen het betrejfende en
semble uit Heidelberg „een stelletje onge
regeld”. Maar de niet beschermde positie
en het zelfstandig moeten organiseren
van alle concerten, brengt allerlei risi
co’s met zich mee. Zoals de omstandig
heid dat de ajfiches voor het optreden in
Amsterdam door misverstand of nalatig- k
heid niet werden aangeplakt en dat de
voor het concert in Haarlem afgehuurde
Waalse Kerk niet te verwarmen bleek,
waardoor de zaak op het allerlaatste
ogenblik moest worden afgelast. Hetgeen
een strop van drieduizend gulden ople
verde.
IK»"1'*
vervolg kreeg in het jaarlijks herhalen
van een degelijk slotconcert door dezelfde
groep musici, maar die tevens het operati
oneel voortbestaan betekende van deze
formatie. Men speelt als zodanig nu regel
matig in eigen stad en land, er worden
tournees op touw gezet en er zijn ook
alweer tientallen grammofoonplaten
gemaakt.
Intussen zullen alleen nog de oprichter
en de contrabassist tot degenen behoren
die het Heidelberger Kammerorchester
door de jaren heen trouw zijn gebleven,
aangezien de oyerige leden van het muzi
kaal gezelschap als jong talent kunnen
worden aangemerkt. Desalniettemin lijkt
het hun niet aan routine (in de positieve
zin van het woord) te ontbreken, zoals
tijdens de Nederlandse tournee kan wor
den vastgesteld.
Het uit een kern van slechts zes strijkers
bestaande ensemble wordt op de manier
geleid zoals in de tijd van de door het
HKO uitgevoerde muziek gebruikelijk
was: vanaf het klavecimbel. Klaus Preis is
2
