en
Theater haalt
1
samen in Amsterdam
Hoogeveen levert werk
van de bovenste plank
Onduidelijkheid over
toneelsubsidie blijft
Festival of Fools
Thédtre des Nations
gekraakt stuk
van repertiore
,,De wereld is er niet beter op geworden sinds ik succes kreeg
1
•J
te
I
I
I
^goed ontwerp, deskundig advies
interbouw
wtffltfflirocniöïnïfftnir'ft
voor komplete verbouwingen
Concrete cijfers op 31 maart bekend
Negentig groepen, vijfhonderd voorstellingen
Onschuld
Cellist legt kern muzikale materie bloot
Gezondheidstoestand
Sartre verslechterd
',0°
Stuntelig
VRIJDAG 21
MAART
1980
13
KUNST
1
n
^■091
NOORDHOLLANDS PHILHARMONISCH ORKEST
i
Santpoorterstraat 41
Haarlem (Kleverpark)
Tel. 023-263463
door John Oomkes
HANNOVER. Er bestaat
geen muziekvorm met méér cli
chés als rockmuziek. Juist dat
feit maakt het moeilijk om het
kaf van het koren te scheiden als
je artiesten wilt beoordelen.
Zelfs onder het inmiddels te
vaak opgekleefde etiket new wa
ve probeert men maar al te vaak
oude wijn in nieuwe zakken te
slijten.
I
De ontstellende
oprechtheid
van
Joe Jackson
(ADVERTENTIES)
van
7 1
•Sa*
s,
I
Een der royale hallen op het terrein van de Amsterdamse droogdok Maatschappij, die als
theater gaat fungeren.(Foto: Bob van Dantzig)
r
entree f 12,— (a.i.)
Kinderen tot 12 jaar onder begeleiding van volwassene(n) en c.j.p. f 3,—
kaartverkoop en plaatsbespreken aan de kassa van het Concertgebouw, Lange
Begijnestraat 13, Haarlem van 10-15 uur; telefonisch 32 09 94 van 12-15 uur.
programma: Prokofjev
Saint Saens
Tsjaikowski
Moniuszko
- Peter en de wolf
- Havanaise
- Suite uit het ballet Doornroosje
- Mazurka uit de opera Halka
in première en kreeg toen al onmiddellijk
uiterst negatieve reacties uit het publiek.
Opmerkingen als smakeloos, wanstaltig,
platvloers en daarna de uiterst negatieve
persreacties, droegen bij tot het besluit
van de directie van Theater het stuk van
het repertoire te nemen.
Het gezelschap stelt zich voor de opgave
bij zichzelf te onderzoeken waar de fout in
deze zaak ligt. Verder wil Theater binnen
vier weken uitkomen met een nieuwe pre
mière als vervanging van Ortons stuk.
Een en ander is meegedeeld aan de direc
ties van de theaters waar Wat de butler
zag nog zou worden gespeeld.
dat ik zeg: kijk hier eens naar. Moet je
eens zien hoe absurd dat stel met elkaar
omgaat. Wat vind je er nou zelf van? Ik
heb misschien wel wat van-een journa
list, ja. Ik laat me niet door mijn eigen
leventje meeslepen. De wereld om me
heen interesseert me. Maar antwoorden
heb ik niet, of wil ik niet verkondigen.
Anders loop je alleen maar het risico dat
straks een x-aantal mensen roepen dat
dit goed is en dót niet, omdat Joe Jack-
son dat zegt”.
AMSTERDAM. Luisteren naar het spel van Godfried Hoogeveen is een alleszins
plezierige zaak. Niet alleen omdat deze jonge (in 1946 geboren) cellist op alle fronten
met allure te werk gaat, maar vooral ook vanwege het genoegen dat hij zelf schept in
het bespelen van zijn instrument
Dit is uit betrouwbare bron vernomen.
Het ziekenhuis heeft geen verdere bijzon
derheden bekendgemaakt.
Wel het de bewindsvrouw doorschemeren dat haar inzet voor de kunstsector in het
algemeen nog steeds onveranderd groot is. „Die inzet is bij de vorige begroting niet
.impulsief geweest”, aldus de minister. Zij wees er nog eens op dat alle rijksdiensten
onder de zogenaamde verplichtingenstop in het kader van de bezuinigingsoperatie van
3 miljard vallen, dus ook het toneel.
In het gebruikelijke telefoontje op 29 februari aan de toneelgezelschappen had CRM
te verstaan gegeven dat in beginsel de toneelbegroting voor het volgende seizoen
bevroren zal worden op het huidige peil. Dat betekent in feite een bezuiniging van 1,6
miljoen gulden, waardoor arbeidsplaatsen, nieuwe produkties en zelfs marginaal
opererende toneelgroepen verloren dreigen te gaan.
Op 11 maart werd tegen die principe-beslissing massaal door verontwaardigde
toneelspelers, technici en administratieve krachten in Rijswijk en Den Haag geprotes
teerd. Minister Gardeniers noemde in de Kamer die beroering in deze „uitermate
kwetsbare” sector („de budgetten zijn te krap bemeten”) begrijpelijk maar voorbarig.
De subsidiëring van het toneel is nu eenmaal een ingewikkelde zaak, die de vooijaarste-
lefoontjes noodzakelijk maakt. Haar dilemma was dat zij de vereiste duidelijkheid nu
echter niet had kunnen verschaffen. Maar, stelde zij met zoveel woorden, de kans dat
het allefnaal nog goed komt en het gevraagde accrès wordt verstrekt, is zeker niet
uitgesloten.
Kosto en De Boer (CDA) dienden moties (inwilliging van de verhoging) in, waarover
volgende week dus even voor 31 maart gestemd zal worden. Zowel Kosto als
Evenhuis WD) drongen er bij de minister op aan een desnoods bescheiden aanwijzing
te geven, zodat de moties kunnen worden ingetrokken of waardoor (Evenhuis) het
duidelijk wordt hoe er gestemd moet worden.
Met name de liberaal vroeg zich af bij welke andere CRM-posten het geld wordt
weggehaald, wanneer voor het toneel inderdaad een uitzondering wordt gemaakt. Maar
mevrouw Gardeniers was onvermurwbaar en wilde op dit moment geen enkele
toezegging doen.
(Van onze kunstredactie)
DEN HAAG. Ondanks heftig aandringen van de Tweede Kamer heeft minister
Gardeniers van CRM donderdag geen duidelijkheid willen geven over de hoogte van
de subsidiëring van het toneel voor het komende seizoen. Pas op 31 maart, als zij
spreekt met het bestuur van de Vereniging van Nederlandse Toneelgezelschappen, zal
zij met concrete cijfers op tafel kunnen komen.
Ook in de Amsterdamse straten en op een
podium in het Vondelpark zal gespeeld
worden.
Het met loodsen bedekte droogdokter-
rein meet twee hectare en zal het mogelijk
maken dat iedere groep zijn eigen plek
krijgt, wat vermoeiend bouwen van voor
stellingen voorkomt. Op het terrein ko
men voedselvoorzieningen; Amsterdamse
beeldende kunstenaars zullen het een vro
lijk aanzien geven. Voor de optredende
artiesten komt er een hotelschip voor de
wal te liggen, dat tevens als restaurant
voor iedereen zal fungeren. Men hoopt op
medewerking van de gemeente voor een
regelmatig varende festivalpont.
Dagelijks van 2 uur 's middags tot twee
uur ’s nachts (behalve 2 juni) zijn er activi
teiten op het terrein. Toegang krijgt men
via een terreinkaart 15, reducties 10).
De verschillende voorstellingen hoeven
dan niet meer betaald te worden. Om de
Jackson springt om minstens drie re
denen uit de anonimiteit naar voren. Ten
eerste: zijn vermogen om heel scherp de
mensen en de wereld rondom hem te
bekijken en over hun aardigheden en
eigenaardigheden songs te schrijven is
fameus. Liefdesliedjes als Is She really
going out with Him? of Fools in Love
zouden bij anderen smartlapperige be
wijzen van een gebroken hart zijn, bij
Jackson echter worden er echter net
voldoende vraagtekens en aanhalingste
kens bij zulke teksten gezet om te kun
nen proeven, dat hij wil zeggen: moet dat
eigenlijk zo? Horen mensen zich wel zo
aan elkaar te verslingeren?
„Accepteer de zaken nooit zoals ze op
je afkomen, dat is zo’n beetje mijn uit
gangspunt. Vraag je zelf af of je bijvoor
beeld in jaloezie wel echt moet proberen
aan je trekken te komen. Ik aanvaard
zelf geen stereotiepe antwoorden of ge
drag. Dus maak ik geen teksten als: I’m
in love, I’m so happy. Dat is vervelend,
saai. Wie zit daar nou op te wachten? Ik
zou ook een tekst kunnen schrijven als:
My Girl left me, I wanna die. Flauwe
kul, natuurlijk. Zo je je al zo voelt, gaat
het een ander niets aan”.
„Ik probeer andere aspecten aan te
stippen. Dat gebeurt dan met een beetje
ironie en sarcasme, want veel van wat er
in de wereld rondom je gebeurt, is na
tuurlijk belachelijk. Om die reden ver
moei ik mensen dan ook maar niet te
veel met persoonlijke ervaringen. Ik had
bijvoorbeeld best een lied kunnen schrij
ven over hoe beroerd ik me gisteravond
in de bus op weg naar Hannover voelde.
Maar zoiets is verschrikkelijk. Je hoeft
niet altijd over liefde of over trieste
gevoelens te schrijven. Volgens mij kun
nen veel mensen zich ook identificeren
met andere emoties en situaties. Je hoeft
niet allemaal obsessies voor te schotelen.
Dat verdom ik”.
„Ik schat het publiek hoog in. Dat
betekent bijvoorbeeld ook dat ik geen
kant-en-klare meningen verkondig. Wel
Want ook in de Ciaccona, Intermezzo en
Adagio van de in 1975 overleden Italiaan
se componist Luigi Dallapiccola bleven
detail en grote lijn in evenwicht, terwijl
een dergelijk stuk (twaalftoons) muziek
voor het behouden van dat evenwicht nu
niet bepaald de gemakkelijkste materie
mag worden genoemd. Dallapiccola is
echter geen cerebrale componist, want
beschikbare plaatsruimte bij sommige op
tredens eerlijk te verdelen krijgt men
hiervoor maximaal drie toegangsbewij
zen naar keuze bij de zogenoemde ticket
master, naar Amerikaans systeem. Vanaf
1 mei zijn de toegangskaarten te koop bij
de Cisca, bij het NTC en bij het Shaffythe-
ater.
het instrument van Gary Sanford met
een zekerheid van een metronoom de
maat, terwijl de bas van Graham Maby
de belangrijkste melodieuze rol vervult
en de syncopen van drummer Dave
Houghton de muziek op een reggae-ach-
tige manier „open”houden.
„Op de momenten dat ik echt bij geko
men ben van zo’n tour als deze hou ik me
op een los-vaste manier met schrijven
van nieuwe songs bezig. Het is moeilijk
uit te leggen hoe dat in zijn werk gaat,
maar ehik neem niets op op een
band of zo. Ik schrijf als het ware in mijn
hoofd. Gebruik een beetje de piano er
bij, dat wil wel helpen. Maar niet te veel,
want dan verlies ik het idee dat ik voor
een band schrijf. Ik schrijf eigenlijk met
het totaalgeluid in mijn achterhoofd.
Niet met de piano dus, zoals je dat van
een ex-pianist kan verwachten. Ik loop
dagen rond met een idee voor gitaar of
bas. En werk dat dan zo snel mogelijk
samen met de band uit”.
Het derde, in het oogvallende punt
betreft dan Jacksons podiumact, die vol
komen ongekunsteld is. Hij danst als een
losgeslagen middelbare scholier over de
bühne, slechts nu en dan zijn karakteris
tieke stemgeluid afwisselend door har
monica of melodica (ontleend aan reg-
gaemusicus Augustus Pablo) te spelen.
Ik vraag hoe hij ertoe gekomen is om
vanachter de piano vandaan te kruipen.
Hij speelde immers jarenlang in obscure
groepjes als Edward Bear (top-40-werk),
en Arms en Legs en moest de kost ver-
Onder leiding van de optredende arties
ten wordt ook de Foolschool gehouden,
een serie workshops, uitmondend in een
optreden. Hiervoor kan men zich nog op
geven bij het Festival of Fools, Postbus
11688, 1001 GR Amsterdam. Vanuit het
Nederlands theater Instituut wordt een
seminar georganiseerd, op 2, 3, 4 en 5 juni,
getiteld Aspects of new theatre in the
Netherlands.
Het Festival of Fools, opgericht 1975,
wordt georganiseerd door het Shaffythea-
ter, De Melkweg en Paradiso, in welke
theaters het tot nu toe ook plaatsvond. De
doelstelling ervan is een ruimer publiek in
aanraking te brengen met marginale thea
tergroepen. Na een uit zijn krachten groei
end festival van 1978, dat onder andere
sub-festivals in andere steden voort
bracht, hield men in 1979 een jaar rust
voor bezinning.
Het Théêtre des Nations is een voort
brengsel van* Unesco, de educatieve, we
tenschappelijke en culturele afdeling van
de Verenigde Naties, en de theaterafde
ling daarvan, het Internationaal Theater
Instituut (ITI). Het werd voor het eerst
gehouden in 1957 in Parijs, maar kreeg
zijn huidige vorm pas na een periode van
stilstand, in 1975. Het Festival vindt sinds
dien per jaar ergens anders plaats en het
karakter ervan wordt bepaald door de
organisator van dat jaar. Amsterdam is de
zesde in de rij, na Warschau, Belgrado,
Parijs, Caracas, Hamburg.
Joe Jackson, straks op Pinkpop '80 één van de troeven: „in de zaal zitten mensen met
koppie". (Foto Anton Corbijn)
dienen als mainstreamjazzpianist in de
Playboyclub in Portsmouth, de haven
plaats waar hij opgroeide.
Joe: „Het is mijn muziek. Ik had het
gevoel dat ik daarmee moest communi
ceren naar het publiek toe. Zo’n drie
jaar geleden toen ik nog in de club
werkte, heb ik uitgeprobeerd of ik het
aankon. Ik was tot in de toppen van mijn
vingers gespannen. Maar het lukte. Ik
ben niet het type frontman geworden die
je normaliter op het podium ziet. Ik hou
niet van glamour, ik wil niet showen. Ik
wil niet poseren; alleen me natuurlijk
gedragen. Kijk, ik zie d’r misschien stun
telig uit, maar ik hou best van mijn
extraverte gedrag. Ik kan er erg veel
energie in kwijt. Mensen mogen gerust
denken dat ik er afschuwelijk uitzie,
maar ik heb geen sterneigingen en ik
heb respect voor het publiek. In de zaal
zitten mensen met koppie in plaats van
dom volk. Bij de meeste optredens
wordt daar niet vanuit gegaan en zie je
een barrière tussen artiest en publiek.
Zo’n afstand wil ik doorbreken”.
In zijn manier van omgaan straalt Joe
Jackson bescheidenheid naast zelfverze
kerdheid uit. Geen sterambities, zo denk
je als hij op je afkorht, zich verontschul
digt voor zijn zwakke gezondheid, die
hem dwingt met behulp van peniciline-
injecties op de been te blijven en zjjn
stem nog enigszins te bewaren. „Alles
doet pijn. Mijn hoofd, mijn keel, mijn
borst. Ik sta graag op het podium, omdat
je daar direct contact met je publiek
kunt hebben, maar aan uitgebreid toe
ren heb ik een broertje dood. Drie-,
drieëneenhalve week aan één stuk is
zo’n beetje de limiet, daarna heb ik twee
weken nodig om bij te komen, fris te
blijven en te kunnen schrijven. Bands
die zes maanden aan één stuk on the
road blijven mummificeren”.
In een kale, koude kleedkamer praten
we een uur lang in hoog tempo over zijn
leven, zijn muziek en zijn levensdoel.
Zelden raak je meer overtuigd van
iemands artistieke integriteit als wan
neer je met Jackson praat. „Succes”,
smaalt hij, „dat is voor mij geen eind aan
het verhaal. Goed, de mensen weten wie
ik ben. Ik hoef geen cocktailmuziek in
een blote-wijven-club meer te spelen.
Maar ik móet blijven werken. Nu gaat
het juist erom: erop of eronder. Ik wil
straks met mijn derde album bewijzen
dat ik niet uitgepoept ben. I don’t wanna
be like that van de tweede plaat gaat
over dat gevoel. Vrouwen, poen, cocaïne,
het zal me worst wezen. Een gouden
plaat? Idem. Ik wil mezelf in de ogen
kunnen blijven kijken, mezelf niet stier
lijk vervelen met mijn eigen muziek.
Waar die derde plaat over gaat? Er zul
len denk ik, een paar angry songs op
staan. De wereld is er niet beter op
geworden, sinds ik succes kreeg”.
Joe staat omslachtig op, wrijft over
zijn keel en groet. Nu pas zie ik dat hij
grove rondneuzige schoenen draagt, in
plaats van de puntschoenen met veter-
tje, die je aan zijn voeten veronderstelt.
En dit genieten is zowel acceptabel als
aanstekelijk. Bij deze solist is geen sprake
van die benauwde podiumspanning die je
de tenen bij elkaar doet knijpen. Niets
wordt aan het toeval overgelaten: dë ti
ming niet, het doseren van de muzikale
spanning ook niet. Hoogeveen slaagt er
steeds in de kern van de muzikale materie
bloot te leggen en die instrumentaal in een
prachtig kleurenpalet te vertalen. Het rij
ke scala kleuren dat een cello bezit, de
zilveren glans in de hoge registers, de
lyrische zangerigheid van het middenge
bied en de sonore lage regionen kommen
allemaal volledig tot hun recht.
Een werkelijk groot talent dus, dat een
gedegen scholing heeft ondergaan: eerst
bij Tibor de Machula aan het toenmalige
Muzieklyceum te Amsterdam, daarna in
de Verenigde Staten in de meesterklas
van Gregor Piatogorsky. En zoals al ge
zegd: een muzikale natuur die zich op het
podium vrij kan uiten en dat dan ook
volop doet, zowel als solist in Recitals als
in groter verband in het Residentie Or
kest, waar Godfried Hoogeveen sinds 1976
de functie van eerste solo-cellist vervult.
Het programma dat de cellist en zijn
vaste begeleider Stanley Hoogland don
derdagavond vertolkten was plezierig ge
varieerd. In de klassiek-evenwichtige So
nate in g klein (opus 5 nr 2) van Beethoven
bleek al direkt dat Hoogeveen een derge
lijk werk fraai evenwichtig kan aanpak
ken. Nauwkeurig legt hij momenten van
spanning in een logische context, zonder
ook maar één moment door te schieten
naar het aandikken of overvoëren van de
thematiek. Maar daarnaast weet hij zijn
beheerstheid ook van de klip aan de ande
re zijde vandaan te houden: die van de
degelijke scherpslijperij, waar het detail
het gaat winnen van het geheel.
(Van onze kunstredactie)
AMSTERDAM. Van 29 mei tot en met 15 juni wordt in Amsterdam een
gecombineerd Theaterfestival gehouden, Festival of Fools en Thédtre des Nations
enéén. Het Internationaal Theater Instituut verzocht de Festival-of-Fools-organisato-
ren: Het Shaffytheater, De Melkweg en Paradiso, om dit jaar het Thédtre des Nations
in Nederland te organiseren. Het Festival zal inzoverre door het karakter van het
oude Festival of Fools bepaald worden, dat er groepen optreden die een fabriekshal
verkiezen boven een pluchen theater. Nieuw is ook dat de activiteiten op é3én terrein
geconcentreerd zullen worden (grotendeels), namelijk een voor de sloop bestemde
werf van de Amsterdamse Droogdok Maatschappij in het havengebied van Amster
dam Noord. Overigens rekent men voor de financiering nog op een gunstige beslissing
van CRM.
(Van onze kunstredactie)
ARNHEM. Toneelgroep Theater
heeft alle voorstellingen van het toneel
spel Wat de butler zag, van de Engelse
schrijver Joe Orton, geannuleerd. Het
stuk ging vorige week vrijdag in Arnhem
Concertgebouw Haarlem zondag 23 maart 1980 14.30 UUF
DERDE CONCERT FAMILIESERIE
dirigent: JAN STULEN
soliste: EMMY VERHEY - viool
inleider en verteller: JAN VAN DER WAART
Er zullen negentig groepen komen, die
in 17 dagen samen 500 voorstellingen zul
len geven. Hiervan komt ruim dertig per
cent uit Nederland. Verschillende van hen
komen met nieuwe voorstellingen zoals
Baal, Werkteater, Bart Stuyf en Flup en
Ju Bedrijf. Groepen die de kern vormden
van vorige Festivals zullen ook nu weer
present zijn: Jango Edwards, Footsbam
Theatre, People Show, Carlos Trafic, Bus
by Berkeleys, Pigeon Drop. Verder zijn
onderhandelingen gaande met groepen
uit 26 landen over de hele wereld, waaron
der als meest intrigerende Tukak Teatret
uit Groenland. Muziek zal er te horen zijn,
en er komen films, verdeeld over een
animatieprogramma, een experimenteel
programma en films van toneeloptredens.
Tussen de bedrijven door vinden straat-
optredens plaats, bovendien komen er
kermisattracties zoals een spiegeltent.
„Natuurlijk schrijf ik ook wel eens
over mezelf. Op I’m the Man (Jacksons
tweede album, red.) gaan veel songs over
mezelf, over de gevolgen die het succes
van Look Sharp (Jacksons eerste elpee,
red.) voor me heeft gebracht. Eigenlijk
ben ik daar te ver in gegaan. Je moet het
publiek niet vermoeien met je eigen so
res. Amateur Hour is een voorbeeld van
een song, waarin ik het gevoel heb dat ik
wel zinnige dingen over mezelf zeg. Dat
gaat over de tegenstelling tussen het
gevoel dat ik kreeg dat ik nu professio
neel ben geworden en de spijt die je
soms voelt als je er aan denkt dat je
daarvoor je onschuld moest prijsgeven.
Vreemde tekst eigenlijk”.
Punt twee: bij Jackson functioneren
de instrumenten in een gelijkwaardige
positie ten opzichte van elkaar. Waar
elders in de rock een gitaar vaak
schreeuwerig om aandacht vraagt, slaat
Derde avond in de serie Drie reci
tals door jonge Nederlanders. Uitvoe
renden: Godfried Hoogeveen, violon
cello, Stanley Hoogland, piano. Pro
gramma: Beethoven, Dallapiccola,
Martinu, Sjostakovitsj. Kleine Zaal
Concertgebouw Amsterdam, 20 maart
1980.
De NOS-radio zendt opnamen
dit concert uit op 13 april a.s.
ondanks bet keurslijf van de twaalftoon-
reeks schuwt hij beslist de tonale tendens
niet. Een overtuigende variatie in kleuren,
patronen en ritmische gegevens houden
het werk geloofwaardig en de prachtige
(uit kwinten opgebouwde) cantile aan het
slot maakt grote indruk. Het was dan ook
te verwachten dat Hoogeveen, na zijn in
alle facetten indringende en superieure
vertolking van dit werk, het publiek volle
dig op zijn hand had.
Een speels element brachten de Varia
ties op een thema van Rossini van Bohus-
lav Martinu, een echte uitsmijter, maar
dan een van het goede soort. En de om
vangrijke, vierdelige sonate in d klein
opus 40 van Sjostakovitsj zorgde in zijn
romantische goedverteerbaarheid even
min voor problemen. Ook hier leverde
Godfried Hoogeveen werk af van de bo
venste plank, hetgeen door het genuan
ceerde en trefzekere pianospel van zijn
partner uitstekend werd ondersteund.
GEMMA COEBERGH
Een aantal met name Britse musici
heeft evenwel erkenning weten af te
dwingen met nieuwe disciplines en
nieuwe muzikale verhoudingen. Joe
Jackson, die, zonder ooit een hitje in
ons land te scoren, vanavond voor een
uitverkochte Jaap Edenhal staat sa
men met de Amerikaanse Knack, is één
van hen. Andere namen uit het rijtje:
Elvis Costello, Ian Dury, Graham Par
ker, The Police, The Cure, Wire, Only
Ones en XTC.
PARUS (AFP). De gezondheidstoe
stand van de 75-jarige Franse filosoof en
schrijver Jean-Paul Sartre, die donder
dag met longoedeem in een ziekenhuis in
Parijs werd opgenomen, is later op de
dag zodanig verslechterd dat hij naar de
reanimatieafdeling moest worden
overgebracht.
Barrevoetestraat 13'7..
Haarlem tel. 023 - 313277
-naast Meigers drankenhandel-
