UNCTAD-voorspelling voor dit jaar:
Modelhut in Thailand
Weer schot in verhuur
van kantoorruimte
Minister gaat norminkomens herzien
AMRO boekte positief
saldo met beleggingen
Dankzij gunstige inkomensontwikkeling
Krappe marktsituatie in Amsterdam
Internationale
Ruim eenderde
e
ambtenaren wil
o
VUT-ontsiag
Albeda stuurt brief naar Tweede Kamer
leningen ruim
twee biljoen
Loodgehalte van
bloed Arnhemmers
onder EG-limiet
Oliereserves Mexico groter
Economie Spanje
lijdt onder hoge
olieprijzen
19
VRIJDAG
2 1
MAART
19 8 0
ECONOMIE
len
(Van onze redactie economie)
GENÈVE. Het overschot op
de handelsbalans van de olie-ex-
porterende landen in het Midden
oosten zal dit jaar bijna verdub
belen, evenals het tekort op de
handelsbalans van de belang
rijkste olie-importerende landen.
Dit staat in een rapport van de
NV-correspondentie voor handel
en ontwikkeling (UNCTAD), dat
deze week Genève wordt be
sproken.
ZZ
zz:^*ï
II
o
a
Overschot handelsbalans
olielanden verdubbelt
eerd
she
m,
DO uur
adsen
ed.)
12,35
boekjaar 1979-1980 per saldo positief
geweest.
131,00
67,40
93.00
87,50
14,80
33.60
189,50
23,10
79,50
44,20
92,50
42,00
63,70
70,00
13,20
91,70
117,006
60,00
93,30
50,40
98.90
89,50
360,00
266,00
7.00
In het afgelopen jaar is op de gezamen
lijke handelsbalans van de arabische olie-
exporterende landen een overschot van
75,8 miljard dollar (ruim 151,6 miljard
gulden) ontstaan. De UNCTAD verwacht
dat het dit jaar zal oplopen tot meer dan
130 miljard dollar. De organisatie is op dit
bedrag uitgekomen door de exportprijzen
van ruwe olie te vergelijken met de ex
portprijzen van fabrieksprodukten uit de
voornaamste industrielanden.
Op de gezamenlijke handelsbalans van
de OESO, de uit 24 Westerse industrielan
den bestaande Organisatie voor Economi
sche Samenwerking en Ontwikkeling, zal
volgens becijferingen van de UNCTAD in
dit jaar een tekort van 86,4 miljard dollar
ontstaan vergeleken met 38,4 miljard vo
rig jaar. De „onzichtbare handel (inves
teringen, verzekeringen, toerisme, dienst-
DEN~ HAAG (ANP). Ongeveer 35
tot 40 procent van de nu nog 62-jarigen
in overheidsdiensten wil gebruik maken
van de regeling voor vervroegde uittre
ding (VUT). Dit is de eerste voorlopige
indruk van de Rijks Psychologische
Dienst (RPD), die een onderzoek doet
naar de belangstelling voor de VUT-
regeling. Dit staat in het kwartaalschrift
van de RPD. waarin verslag wordt ge
daan over het laaste kwartaal van 1979.
Bij het VUT-onderzoek zal de Rijks
Psychologische Dienst ook informeren
naar de motieven om wel of niet ver
vroegd uit te treden. In het vierde kwar-
Door de groei van de Amerikaanse export
van dienstverlening en dergelijke zal op
de lopende rekening van de Amerikaanse
betalingsbalans mogelijk maar een tekort
van ongeveer vijf miljard dollar onstaan
in het lopende jaar en van negen miljard
komend jaar.
De UNCTAD vreest dat het tekort op de
handelsbalans van de ontwikkelingslan
den zonder olie-export dit jaar met vijftig
procent zal toenemen tot 67,6 miljard dol
lar. Volgend jaar zal het mogelijk aan
groeien tot 73,1 miljard. De koopkracht
van die landen zal dit jaar hooguit met één
procent toenemen vergeleken met 7,6 pro
cent vorig jaar. De achteruitgang van hun
export wordt vooral toegeschreven aan de
trage economische ontwikkeling in de
industrielanden.
taal van 1979 zijn bij de RPD 2.549
vacante functies gemeld. Dat is een stij
ging met 57 procent ten opzichte van het
derde kwartaal en een stijging met 52
procent ten opzichte van het vierde
kwartaal van 1978.
Voor een deel van die stijging worden
toegeschreven aan het grote aantal vaca
tures van het ministerie van Financiën
(controleurs boor de belastingdienst).
Volgens de RPD heeft ook de actie
„werkwinst 1980” een rol gespeeld. „Een
van de elementen van die actie betreft
namelijk het streven om opengevallen
plaatsen zo snel als mogelijk is weer te
bezetten,” aldus de RPD.
rom
/art-
de
i be-
Uno
r de
len.
luk.
AMSTERDAM (ANP). Het totale
beleggingsresultaat van het AMRO
Obligatie Fonds (AOF), de AMRO
Obligatie Kombinatie (AOK) en de
AMRO Aandelen Kombinatie (AAK)
is in het op 31 januari afgesloten
41,06
35,00
22,30
280,06
144,30
81,50
49.50
122.00
35,00
48,20
62,50
101,50
62,00
80,00
129,80
99,50
147,00
36,10
51,50
134,00
50,20
50,00
40,80
62,50
91,00
41,50
127,00
42,00
43,00
60,00
31,00
60,10
133,00
101,00
52,70
150,00
36,70
152,00
68,30
73,40
178,00
29,50
77,50
169,30
25,00
36,00
35,80
41,80
44,10
111.00
310,00
150,00
145,00
277.00
ÏD.
lit
juvel
in.
W*
verleningen) zal dit jaar een overschot van
50 miljard dollar opleveren, menen de
VN-deskundigen.
De opvallendste veranderingen zullen
de betalingsbalansen van West-Duitsland
en Japan te zien geven. De twee landen
hebben jarenlang een overschot gehad
maar voor dit en volgend jaar rekent de
UNCTAD op een gemiddeld tekort van
ongeveer 7,7 miljard dollar in de Bondsre
publiek en van 17,6 miljard in Japan. Van
alle OESO-leden zal mogelijk alleen Italië
een belangrijk overschot houden dank zij
de omvang van zijn onzichtbare export.
De Amerikaanse buitenlandse handel
zal dit jaar vermoedelijk een tekort van
46,3 miljard dollar opleveren en volgend
jaar een nadelig saldo van 54,5 miljard.
Onder norminkomen wordt verstaan
een inkomen dat, uitgaande van een be
paalde manier van functioneren binnen
een beroepsgroep, in het kader van het
prijs- en inkomensbeleid aanvaardbaar
wordt geacht. Dit norminkomen wordt
gebruikt als uitgangspunt voor de tarief-
vorming en gehanteerd als toetsingsgroot-
heid voor het gemiddelde verdiende inko
men van een beroepsgroep.
Daarbij wordt gelet op functiekenmer
ken en eventuele bijzondere omstandighe
den voor zover die voor het inkomen rele
vant zijn en in globale en gemiddelde zin
representatief geacht worden voor de be
roepsuitoefening in de betrokken be
roepsgroep. Van het prijs/inkomensbeleid
wordt tot dusverre het norminkomen be
paald door vergelijking van de functie
van een vrije beroepsbeoefenaar met een
min of meer gelijkwaardig geachte func
tie bij de overheid. Het bij een functie of
een categorie van functies behorende
ambtelijk schaalinkomen vormt, aange-
Wanneer op basis van het voorgaande
een norminkomen kan worden gerela
teerd aan een salarisschaal, zal in het
algemeen niet het schaalmaximum maar
een schaalbedrag daarbeneden moeten
worden gekozen om het norminkomen
meer specifiek te relateren.
WASHINGTON (DPA). De totale om
vang van de internationale leningen door
banken is toegenomen tot 1,1 biljoen dol
lar (ruim 2,25 biljoen gulden) aan het eind
van het afgelopen jaar. Dit blijkt uit cij
fers van het Internationale Monetaire
Fonds (IMF).
De uitbreiding van de internationale
kredietverlening is voor een belangrijk
deel veroorzaakt door het aangroeien van
de geldoverschotten van de olieproduce
rende landen en het toenemen van de
financieringsbehoefte van de arme lan
den in verband met het stijgen van hun
olie-importrekening. Ondanks de stijging
van de rentetarieven is de situatie op de
geldmarkt het afgelopen jaar gunstiger
geworden voor de opnemers van krediet.
De banken hanteerden kleinere rentemar-
ges dan in 1978 en de looptijden van de
leningen waren langer, zo zegt het IMF.
Onder de ontwikkelingslanden leende
Mexico in het afgelopen jaar met 5,5 mil
jard dollar het meeste geld. Daarna kwa
men Brazilië met 3,8 miljard dollar, Zuid-
Korea met 1,7 miljard dollar, Argentinië
met 1,4 miljard dollar en de Filippijnen en
Joegoslavië met elk 1,3 miljard dollar.
Van de industrielanden waren de Ver
enigde Staten en Spanje met elk 2,3 mil
jard dollar de grootste kredietopnemers.
Italië lëende 2,0 miljard dollar, Frankrijk
1,7 miljard dollar, Denemarken 1,1 mil
jard dollar en Noorwegen en Groot-Brit-
tannië elk 1,0 miljard dollar.
AMSTERDAM (ANP). De professionele onroerend goedmarkt (projec
tontwikkelaars, beleggingsfondsen en dergelijke heeft vorig jaar aanzienlijk
meer kantoorruimte verhuurd en verkocht dan in 1978: ongeveer 335.000 m2
tegen 292.000 m2.
De stijging kan geheel worden toege
schreven aan het particuliere bedrijfsle
ven. Het aandeel van de overheid in de in
1979 verhuurde en verkochte kantoor
ruimte daalde van 40 pet tot 19 pet, mede
door de bezuinigingen zo zei drs. B.
Baard, directeur van Zadelhoff Make
laars, op een persconferentie.
Op basis van deze uitgangspunten zal
dit jaar overleg worden gevoerd. In dit
overleg staan genoemde uitgangspunten
voor de vaststelling van norminkomens
ter discussie. Vervolgens zullen de (even
tueel aangepaste) uitgangspunten per be
roepsgroep nader moeten worden uitge
werkt en toegepast. De procedure daartoe
moet nog nader worden bezien. Wel
streeft Albeda er naar dit overleg op een
zodanig tijdstip te kunnen afronden dat
bij de vaststelling van het prijs/inkomens
beleid 1981 van de herijkte, meer definitie
ve norminkomens kan worden uitgegaan.
punt voor de' norminkomens van vrije
beroeps oefenaren. Afwijkingen van deze
niveaus zullen met behulp van de functie
kenmerken moeten kunnen worden ge
motiveerd op grond van de criteria die het
inkomensbeleid daarvoor aangeeft. Ver
volgens kunnen per beroepsgroep meer
genuanceerde vergelijkingen worden ge
maakt in horizontale richting en in verti
cale richting, respectievelijk verwante
functies in andere sectoren en functies
van een ander niveau in dezelfde bedrijf
tak.
DEN HAAG (ANP). Minister Al
beda (Sociale Zaken) heeft de Twee
de Kamer de uitgangspunten toege
zonden voor de vaststelling van
norminkomens voor vrije beroepsbe
oefenaren. Op basis daarvan zal dit
jaar het overleg met de organisaties
van vrije beroepsbeoefenaren over
de vaststelling van meer definitieve
norminkomens op gang worden ge
bracht.
(Van onze redactie economie)
ARNHEM. Het loodgehalte in het
bloed van bewoners van de wijken rond
het Billiton-loodbedrijf in Arnhem blijft
gemiddeld ruim onder de norm die in de
Europese Gemeenschap wordt gehan
teerd. Wel wordt het aantal wijkbewoners
met te hoge loodwaarden in het bloed
groter naarmate de afstand tussen het
woonhuis en het Billitonbedrijf kleiner
wordt.
Tot deze conclusie komt de geneeskun
dige dienst van de gemeente Arnhem (GG
en GD) aan de hand van de resultaten van
een vrijwillig onderzoek, dat bij 968 bewo
ners uit de omgeving van het loodbedrijf
werd uitgevoerd. De gemeente tekent
daar wel bij aan dat dit slechts 10 procent
van de totale wijkbevolking omvat en wil
daarom geen harde conclusies trekken die
voor het hele woongebied rond het bedrijf
zouden kunnen gelden.
Het loodgehalte blijft gemiddeld onder
de EG-norm, maar individueel bezien is er
toch een aantal wijkbewoners waarbij het
loodgehalte boven deze norm zit. Volgens
de norm mag het loodgehalte in het bloed
de 350 PbB (microscopische eenheden
voor het aantal looddeeltjes per liter
bloed) niet overschrijden. Tien wijkbewo
ners blijken dit loodgehalte dicht te bena
deren. Twee wijkbewoners overschrijden
deze norm ruimschoots. De hoogst gevon
den loodwaarde bedraagt 477 PbB per
liter bloed.
directeur van de Mexicaanse staatso-
liemaatschappij, Pemex. Hij sprak in
Guardelajara ter gelegenheid van het
feit dat de oliemaatschappijen in Mexi
co 42 jaar geleden zijn genationali
seerd.
Serrano maakte voorts de eerste
Mexicaanse vondst van koolwaterstof
fen in de Stille Oceaan bekend. Hierbij
gaat het voornamelijk om aardgas. Het
lek in de olieput Ixtoc in de Golf van
Mexico, waardoor sinds juni vorig jaar
grote hoeveelheden olie zijn ontsnapt,
is volgens Serrano nu bijna onder con
trole.
kleed met een opslag voor sociale lasten
en pensioenpremie, het norminkomen. De
oriëntatie op functies bij de overheid zal
een belangrijke rol blijven spelen, zij het
niet als enige, omdat ook functies buiten
de overheid als referentiepunt in de be
schouwing kunnen worden betrokken.
Niveaubepalende factoren en inspan-
nings- en omgevingsfactoren zijn, volgens
de minister van Sociale Zaken, van belang
voor de vaststelling van norminkomens.
Bij de niveaubepalende factoren moet ge
dacht worden aan aspecten als moeilijk
heidsgraad (benodigde kennis, ervaring,
vaardigheden), verantwoordelijkheid in
de zin van zorg voor toevertrouwde belan
gen (bijvoorbeeld in functies als chirurg
of buschauffeur), aansprakelijkheid voor
taken en handelingen, alsmede mate van
leiding geven. Bij inspannings- en omge
vingsfactoren valt te denken aan de zoge
naamde inconveniënten zoals zware of
inspannende arbeid, vuil of onaangenaam
werk, bezwarende oplettendheid, ver
hoogd persoonlijk risico en aspecten van
de arbeidsomstandigheden.
Functies die in belangrijke mate geken
merkt worden door de zogenaamde ni
veaubepalende factoren ontlenen daar
aan niet zonder meer aanspraken op een
hoger inkomen.
In zijn algemeenheid kunnen de niveau
bepalende factoren bepaalde, in meer of
mindere mate schaars voorkomende ca
paciteiten vergen, zoals aanleg, opleiding
en ervaring. Voor zover schaarste voort
vloeit uit ongelijke maatschappelijke
voorwaarden om een bepaald inkomen te
MEXICO (Reuter). Volgens de
jongste gegevens beschikt Mexico op
het ogenblik over bewezen oliereserves
van vijftig miljard vaten van 159 liter.
Tot voor kort werd nog een hoeveel
heid opgegeven van 45,8 miljard vaten.
Intensieve exploratie heeft ertoe ge
leid dat de bewezen reserves nu acht
maal groter zijn dan in 1976 en dat
Mexico de op vijf na grootste oliereser
ves ter wereld heeft. De vermoedelijke
reserves bedragen 150 miljard vaten.
Deze cijfers werden bekendgemaakt
door Jorge Diaz Serrano, algemeen
Vooral in Amsterdam en ook in Utrecht
is thans sprake van een krappe marktsitu
atie. Maar het aanbod zal in Amsterdam
naar verwachting toenemen. Voor de
hoofdstad staat ten minste 300.000 m2
kantoorruimte op de tekentafel. De bouw
van meer dan 250.000 m2 gaat zeker door
en zal in 1983 en 1984 gereed komen, aldus
gedelegeerd commissaris drs. C. van Za
delhoff. Hij zei niet zo blij te zijn met de
sterke marktschommelingen met een cy
clus van tussen de vijf en tien jaar, de tijd
die nodig is om een project tot ontwikke
ling te brengen.
De heer Zadelhoff pleitte dan ook voor
een zekere marktregulering door de
overheid via een betere planning van de
afgifte van vergunningen voor bouwgron
den. Hij noemde als voorbeeld van slechte
planning het westelijke havengebied van
Amsterdam, waar opgespoten land nu al
ca. vijftien jaar op bebouwing ligt te
wachten.
Voor bedrijfshallen geldt, dat onderne
mers liever huren dan kopen. Beleggers
hebben in het verleden onder invloed van
dé toen bestaande investeringsregelingen
buiten de Randstad en masse bedrijfspan
den aangekocht. Daardoor kwamen de
huren onder druk te staan.
Het zakenvolume van Zadelhoff Make
laars zelf, waarvan 50 pet van de aandelen
in handen is van Pakhoed, steeg met ca. 12
pet gemeten aan de provisies. Het kan
toor, dat ca. 150 medewerkers in dienst
heeft, was betrokken bij vastgoedtransac
ties met een onderliggende waarde van
ruim 1,7 miljard, ofwel 30 tot 35 pet van
de kantoor- en bedrijfspandenmarkt.
Over 1979 werd een winst behaald van ca.
1,7 mln.
Voor 1980 verwacht Zadelhoff een om
zetgroei van 10 tot 15 pet. Het Nederlandse
kantorennet zal worden uitgebreid met
vestigingen in Groningen en Maastricht.
bereiken, of uit bepaalde tradities, moet
met kracht worden geprobeerd (de oorza
ken van) deze schaarste op te heffen, dan
wel van geen invloed op de inkomens-
hoogte te laten zijn.
Als voor een functie ten aanzien van de
niveaubepalende factoren hogere eisen
gelden, dan kunnen doelmatigheidsover
wegingen een grond voor een hoger hono-
reringsniveau vormen, indien de gevraag
de capaciteiten op wat langere termijn
bezien schaars zijn. Daarvoor is bijvoor
beeld het opleidingsniveau van de bevol
king in relatie tot de vereiste capaciteiten
van belang.
In het licht van de uitgangspunten en
doelstellingen van het inkomensbeleid en
mede gelet op de ontwikkelingen in de
marktverhoudingen werpt het kabinet de
vraag op of thans de invloed van de ni
veaubepalende kenmerken op de vaststel
ling van norminkomens beperkter dient te
worden dan tot nu toe gebruikelijk was.
In algemene zin kunnen de vrije beroe
pen worden vergeleken met groepen van
functies waarvoor een vergelijkbaar op
leidingsniveau nodig is (universitair, res
pectievelijk hoger beroepsonderwijs). Als
zodanig worden genoemd voor vrije be
roepen waarvoor men een academische
opleiding gevolgd moet hebben:
A academici bij de overheid
B academici in het bedrijfsleven
C. academici in een bepaalde sector, bij
voorbeeld het wetenschappelijk onder
wijs of de gezondheidszorg.
De gemiddelde salarisniveaus van A en/
of B en/of C kunnen dienen als referentie-
Dit kwam tot uiting in de rekenwaarde
(vermogen per participatie). Het positieve
resultaat was te danken aan de gunstige
inkomstenontwikkeling. In het beeld van
de kapitaalwaarden (rekenwaarden mi
nus inkomsten) overheersten de negatieve
factoren.
De terughoudendheid van het beleg
gend publiek beïnvloedde volgens het
jaarverslag ook de drie beleggingsfond
sen. Het aantal geplaatste participaties
nam minder snel toe dan voorheen. Niet
temin bleef de ontwikkeling positief.
Bij het AOF stonden eind januari 2,46
mln participaties tegen 1,91 mln een jaar
eerder. Het totale fondsvermogen be
droeg 375,6 mln (voor uitkering) tegen
290,0 mln (na uitkering) eind januari
vorig jaar. De rekenwaarde steeg van
151,73 tot 152,73 maar de kapitaal-
waarde daalde van 151,73 tot 140,02.
De uitkering wordt verhoogd van 12,40
naar 12,71.
Van het totale aantal participaties in de
AOK (81.098) waren eind januari 79.098
geplaatst tegen 48.047 eind vorig boek
jaar. Het fondsvermogen daalde van
10,1 mln tot 10,0 mln. De rekenwaarde
nam toe van 120,83 tot 123,82 maar de
kapitaalwaarde daalde van 120,83 tot
115,52. De uitkering wordt verhoogd van
3,78 (over zes maanden) tot 8,30.
Bij de AAK waren van het totale aantal
participaties (69.778) eind januari 64.778
geplaatst tegen 39.584 eind januari vorig
jaar. Het vermogen daalde van 9,9 mln
tot 9,8 mln. De rekenwaarde steeg van
136,73 tot 140,73 maar de kapitaal
waarde liep terug van 136,73 tot 133,21.
De uitkering gaat van 3,28 (over zes
maanden) naar 7,52.
Gezien de rentestijging was het beleid
gericht op een verlenging van de gemid
delde looptijd van de beleggingen in obli
gaties. De beleggingen in onderhandse
leningen werden uitgebreid en van de
hoge geldmarkttarieven werd gebruik ge
maakt om tijdelijk beschikbare middelen
op deposito uit te zetten.
In bijna geen enkel industrieland is dat
percentage zo hoog. Zoals het er nu naar
uitziet moet Spanje dit jaar tweemaal
zoveel betalen voor ingevoerde olie als de
6,25 miljard dollar, ruim 12,5 miljard gul
den, van verleden jaar.
De olierekening heeft vorig jaar ge
zorgd voor negentig procent van het te
kort op de Spaanse handelsbalans. Dit
jaar zijn de vooruitzichten zo slecht, dat
ingevoerde olie meer gaat kosten dan het
land verdient op het toerisme.
Spanje heeft dan ook een aantal maat-
regelen genomen op economisch gebied.
De Spaanse minister van Industrie, Car
los Bustelo, heeft een plan van twee mil
jard dollar ontvouwd, waarmee over drie
jaar acht miljoen ton olie per jaar moet
worden bespaard. Nieuw te bouwen elek
trische centrales moeten worden gestookt
met steenkool. Centrales die in aanbouw
zijn en met olie worden gestookt moeten
geschikt gemaakt worden voor steenkool.
Spanje's steenkoolreserves zullen volledig
worden aangesproken.
Ook op diplomatiek gebied wordt hard-
gewerkt. Zo heeft minister Bustelo, samen
met Premier Suarez, onlangs een bezoek
bracht aan Irak, Mexico en Venezuela om
zich te verzekeren van olieleveringen in de
toekomst. Koning Juan Carlos heeft be-
leefdheidsbezoeken gebracht aan een
aantal Arabische landen. Binnenkort ver
trekt Suarez naar Saoedi-Arabië, Spanje’s
grootste olieleverancier, terwijl Suarez en
Bustelo de vorige maand naar de Canari-
sche Eilanden zijn gegaan, toen de Vene
zolaanse president, Luis Herrera, zich
daar bevond.
In het afgelopen jaar is er in Spanje
tweehonderd ton uranium gedolven. Bin
nen enkele jaren kan er per jaar tweedui
zend ton boven de grond worden gehaald,
voldoende voor de helft van de kemcen-
trales die volgens een ambitieus program
ma moeten worden gebouwd. Het land
heeft nu drie kerncentrales in gebruik.
Tot 1990 oeten er negen worden bijge- j
bouwd. Hiertegen zijn al vele protesten
gerezen. In 1987 zullen kerncentrales kun
nen voorzien in ongeveer 35 procent van
de Spaanse behoefte aan elektriciteit.
(Van onze redactie economie)
MADRID. Spanje heeft zwaar te
lijden onder de jongste olieprijsver
hogingen. Het land moet bijna vijftig
miljoen ton ruwe olie per jaar invoe-
ren en voorziet daarmee in ongeveer
75 procent van de behoefte.
o
Kinderen spelen rond een hut die is gebouwd door hulporganisaties nabij de grens van Thailand met Cambod/a. Per maand worden
dertigduizend van deze op palen gebouwde hutten geconstrueerd, om voorbereid te zijn voor het regenseizoen. In het gebied verblijven nog
altijd honderdduizenden vluchtelingen uit Cambodja.
