Vondelpark zakt langzaam weg in
J
Gemeente vraagt
Amsterdammers
stad schoon
te schrobben
Amsterdams Kinderfilmhuis voldoet aan behoefte
Billie Turf wijkt voor het
Meisje op de bezemsteel
Toekomst oude gevangenis
nog onzeker
drassige
bodem
Ophogen gaat
acht jaar duren
«Li
w
Grootscheepse actie tegen vervuiling en voor meer groen
s
l
II
Schamen
I
Til een tegel
Tk
I
13
I WOENSDAG 26 MAART
1980
AMSTERDAM
*2
X
X
Publiek kritisch
Plezier
C
Wie een geschikte film voor kin
deren zoekt is snel uitgekeken op
het programma van de plaatselij
ke bioscopen. Bambi, Mickey
Mouse, Billie Turf, Sjors en Sjim-
mie, Laurel en Hardy zijn meestal
de hoofdpersonen. Steeds vaker
komt het voor dat exploitanten
dit povere programma zelf uit
breiden met kassuccessen voor
volwassenen. Van Jaws, Grease
en Superman worden kinderma-
tinees samengesteld, compleet
met het bijbehorende reclamege
weld
-
onder redactie van Theo van der Kaaij
"W 'W 7ie Amsterdam al heèft op-
gegeven als sterk vervuil-
de stad die niet meer
schoon te poetsen is, moet nog
even wachten. Vanaf volgende
week gaat het onmogelijke ge
beuren: de hondenstront zal van
de straten verdwijnen, de plant
soenen zullen worden gevrij
waard van beddespiralen en pak
ken krantenpapier, vuilniszak
ken en fietsframes worden uit het
water gevist en fleurige bruids
sluiers schieten uit de grond in
grauwe, sombere woonwijken.
i
c
•tr Het Vondelpark is een polder en moet nodig worden opgehoogd.
De stadskwekerij in Amsterdam-Oost: kraamkamer van het bomenbestand.
I
9
l
■5
I
n
Het voormalige gevangenisgebouw bij het Leidseplein.
Uit de kinderfilm Jason en de bergleeuw”.
Wat het versieren van de stad betreft
maakt de gemeentelijke dienst Groen
voorzieningen het de Amsterdammers ui
terst makkelijk. Het advies luidt: „Til een
tegel, plant een plant”. De gemeente geeft
aan waar de tegels wel en waar ze niet
gelicht kunnen worden, strooit kwistig
tips en raadgevingen rond over wat voor
soort beplanting en wie daar prijs op stelt
kan zijn gevelgroen zelfs gratis bij de
wijkcentra bekomen.
Het is net als met films voor volwasse
nen: er zijn speciale filmhuizen nodig om
die films te vertonen die de commercieel
ingestelde exploitanten niet interessant
vinden. Filmhuizen in Zaandam, Nijme
gen, Delft, Alkmaar, Den Bosch en Breda
draaien al een breed scala aan kinder
films, in Amsterdam doen het Shaffythea-
ter en De Meervaart dat ook, maar de
begeleiding van wat vertoond wordt is
minimaal. En om de begeleiding draait
alles in het Amsterdams Kinderfilmhuis.
Dick de Jonge: „Wij zijn zeker niet op de
dat hij de betere kinderfilm niet zo gauw
kwijt raakt.”
Overal in de stad staan nieuwe papierbak
ken in slagorde opgesteld.
ke dienst Groenvoorzieningen, „en we ne
men aan dat daar nog meer vraag naar is.
dam”, zegt ir. W. Fuchs van de gemeentelij-
Het tegels lichten is natuurlijk wel voor
eigen risico. Wij vinden dat het mag, maar
andere gemeentelijke diensten hebben
daar meer moeite mee”. Dat zijn natuur
lijk de gemeentelijke diensten die zich
eerste plaats vormingswerkers. De kinde
ren moeten plezier beleven aan de film,
dat is heel belangrijk. Toch moet het kij
ken naar een film ook iets van een uitda
ging hebben, wat ze zien mag best van
belang zijn voor hun ontwikkeling, ze aan
het denken zetten en ze mogen daar best
emoties bij voelen. Wij willen de films heel
actief vertonen. Veel informatie vooraf
geven en de kinderen na afloop gelegen
heid geven om erover te praten.”
Een Disneyfilm of het zien van Billie
Turf in een normale bioscoop kost nog
altijd zo’n 7,50 per kind. In het Kinder
filmhuis bedraagt de toegangsprijs 2,50.
Wie voor een gulden een lidmaatschap
voor een jaar koopt, betaalt maar twee
„Planten en grond verstrekken via de
wijkcentra gebeurt al langer in Amster-
bezig houden met de kabels en leidingen
in de straat. Menige pijp of draad werd al
stukgestoten door ijverig in de grond
wroetende burgers die hun klimplant ste
vig wilden verankeren. De dienst Groen
voorzieningen wijst in de advertentie wel
even op de gevaren: „Als u graaft doe het
dan erg voorzichtig met een klein schepje
als het niet anders kan. En gaat er toch
nog een kabel stuk, bel dan meteen. Dan
hoeven we tenminste niet een dag te zoe-
gulden toegang. Volwassenen betalen vijf
gulden. De kerngroep gaat ervan uit dat
een kinderfilm nooit commercieel uitge
buit mag worden. Dat betekent wel dat er
subsidie van de overheid nodig is om de
zaak draaiende te houden. Deze subsidie
is nog niet toegezegd, maar het Kinder
filmhuis kon van start gaan doordat er
materiaal beschikbaar kwam, de filmdis
tributeur een soepele houding heeft aan
genomen en niet in de laatste plaats om
dat er geen betaalde medewerkers zijn.
De voormalige kapel, ingang Kleine
Gartmanplantsoen 14, biedt plaats aan
112 kinderen. Ouders die meekomen kun
nen altijd een plaatsje vinden op het bal
kon. Het doek hangt op de plaats waar
vroeger een kruisbeeld hing. Op woens
dagmiddag (14 uur) wordt het programma
voor kinderen van 8-12 gedraaid, op zater
dagmiddag (15 uur) kunnen kinderen van
4-8 komen. Binnenkort zal er ook een
programma op zondagmiddag zijn. Vanaf
1 maart zijn er per voorstelling gemiddeld
75 kinderen binnen geweest.
„Het Kinderfilmhuis voldoet aan een
grote behoefte,” zegt Dick de Jonge, „We
hebben steeds andere kinderen binnen tot
nu toe en we merken dat het publiek best
kritisch is en zeker niet slaafs. Onze ma
nier van werken slaat erg goed aan. We
willen niet als volwassenen zelf precies
bepalen hoe het programma eruit ziet, dat
gebeurt samen met de kinderen. Ze krij
gen het dus ook niet alleen voor het zeg
gen, niet anti-autoritair dus, want wij vin
den dat kinderen zeker behoefte hebben
aan begeleiding.”
De organisatoren van het Kinderfilm
huis zouden het ideaal vinden wanneer er
uit de bezoekers een greepje kinderen
kwam dat zich intensief bezig houdt met
de programmering, de vertoning en het
verkopen van kaartjes. Ook bestaat de
mogelijkheid voor de kinderen dia’s te
maken en zelfs een video-programma sa
men te stellen onder het motto: wat ge
filmd wordt, gaat ook vertoond worden.
(Reserveren is mogelijk tot een uur
voor de vertoning via 020-241411).
gonnen,” zegt ir. W. Fuchs van Groen
voorzieningen van de gemeente Amster
dam. „Het grootste gedeelte moet echter
nog gebeuren en dat is nog zeer veel.
Alles moet worden opgehoogd en boven
dien moet geprobeerd worden het park
in de oorspronkelijke staat terug te
brengen, want die is nu aangetast.” Ook
het aanleggen van een geheel nieuw sy
steem van waterafvoer of drainage be
hoort tot het renovatiewerk aan het Von
delpark. Het leek de direktie van Groen
voorzieningen het beste om een klein
stukje van het Vondelpark aan te pak-
Het voormalige huis van bewaring op
het Kleine Gartmanplantsoen aan het
Amsterdamse Leidseplein staat niet
leeg maar gonst van de activiteiten. Er
is een theater, een café, het CISCA-
kantoor, een opvangcentrum voor ex-
gedetineerden, er wordt gewoond, er
worden manifestaties en feesten gehou
den en sinds begin deze maand is er ook
een kinderfilmhuis. Het oude gevange
nisgebouw is tijdelijk in gebruik geno
men met toestemming van het gemeen
tebestuur in afwachting van de dingen
die komen gaan. Een uitgebreide in
spraakprocedure gaat op dit moment
vooraf aan de beslissing van de gemeen
teraad over de definitieve bestemming.
Tweederde van alle insprekers heeft
vorig jaar laten weten dat de gebouwen
moeten blijven staan en een sociaal-
culturele bestemming moeten krijgen,
aangevuld met woningen en winkels.
Het gemeentebestuur heeft daarop ge
antwoord dat het beslist nog niet zeker
is of de gebouwen kunnen blijven staan.
B. en W. houden de mogelijkheid open
voor de bouw van kleine kantoren en
hotels uit oogpunt van exploitatie. De
insprekers hebben te kennen gegeven
dat absoluut niet te willen. Wel hebben
B. en W. duidelijk laten weten dat de
plannen voor het appartementenhotel
van de Zandvoorter N. Bouwes zeker
niet door zullen gaan. Bouwes is daarop
naar de rechter gestapt, maar hij ver
loor het proces tegen de gemeente Am
sterdam. Binnenkort start de tweede
inspraakronde over de toekomst van
het gevangeniscomplex. Pas daarna
gaat de gemeenteraad beslissen.
Ki K
ken en daar de nodige ervaring op te
doen.
In een proeftuintje van één hectare
rechts van de ingang Amstelveenseweg
werd vanaf 1977 naar hartelust gespit,
gekapt, opgehoogd en geplant. Het werk
in het park was aangemeld als te subsi
diëren project in het kader van de werk
loosheidsbestrijding, zodat aanvanke
lijk met onervaren personeel gewerkt
werd. Een tweede proeftuin van vier
hectare werd vorig jaar met succes op
gehoogd en verplant. Schrikbarend
goed is hier het verschil te zien tussen de
juiste hoogte en de lijn waarop het Von
delpark verzakt is.
Het opknappen van Amsterdams be
langrijkste groene long zal de komende
jaren een stevig stempel op het park
drukken, maar de gemeente stelt na
drukkelijk, dat de functie van het Von
delpark en de talloze activiteiten die
daar plaats hebben niet in het gedrang
mogen komen.
Sinds 1 maart is het aantal filmtitels
voor kinderen in Amsterdam drastisch
verruimd. Het nieuw opgerichte Amster
dams Kinderfilmhuis vertoont rolprenten
die nog niet eerder in de bioscopen te zien
zijn geweest. Een greep uit het program
ma: Dr. Jekyll and mr. Hyde, Tsjetan de
indianenjongen, Bamboehek, de Sneeuw
koningin, de Man uit het niets, Jason de
bergleeuw en hef Meisje op de bezemsteel.
De plaats vaA vertoning is de kapel
tevens sportzaal van het voormalige huis
van bewaring bij het Leidseplein. Het
Kinderfilmhuis heeft hier een tijdelijk on
derkomen gevonden in afwachting van de
definitieve verdeling van de gevangenis
ruimte onder belangstellende organisaties
en groepen. Een breed opgezette in
spraakprocedure is al geruime tijd in
werking.
Het Amsterdamse Kinderfilmhuis be
staat uit een kerngroep van twaalf vol
wassenen en vijf kinderen. Dick de Jonge
vertelt over het hoe en waarom van het
filmhuis voor kinderen. „Er heerst een
malaise in het vertonen van kinderfilms.
Wat het meest opvalt is het Disney-syndi-
caat dat maar één doel voor ogen heeft:
veel winst maken. Komt er een nieuwe
Disneyfilm uit, dan moeten er ook allerlei
produkten bij verkocht worden. Kinder
films worden gemaakt als consumptie
voor de massa. Toch is er wel degelijk een
goed aanbod. De distributeur vindt echter
ara
De al jaren werkzame Commissie Be
strijding Stadsvervuiling, bestaande uit
gemeentelijke diensten en particulieren,
is erin geslaagd een grootscheepse actie
van de grond te krijgen om de stad echt
schoon te krijgen, onder het motto: „Am
sterdam, je was de mooiste, je wordt het
weer”. Of de plotselinge eenstemmig
heid in de commissie iets te maken heeft
het de op handen zijnde inhuldiging van
Beatrix als koningin, wil niemand open
lijk toegeven, maar aangenomen mag
worden dat de feestelijkheden rond de
Dam op 30 april wel degelijk een rol
spelen.
In paginagrote advertenties in de Am
sterdamse huis-aan-huisbladen windt de
commissie er geen doekjes om. „De Am
sterdammers zijn druk bezig hun stad
schoner te krijgen”, zo luidt de optimisti
sche tekst, „Ze halen een bezem over hun
eigen stoep, leren hun hond „het” in de
goot te doen, zetten hun vuilniszak dicht
èn op de ophaaldag buiten, gooien afval in
de papierbakken (ze zijn nieuw en staan
nu overal!) en bellen de Stadsreiniging
voor afvalproblemen van henzelf of van
een ander”. -vi
De commissie gaat nog even door: „Am
sterdam wordt schoner. Dus mooier. En
nu, met het voorjaar en de kroning van
Beatrix voor de deur, gooien we er met z’n
allen een schepje bovenop. We gaan de
stad versieren, onze eigen straat, onze
eigen stoep. En maken Amsterdam weer
tot de mooiste stad van Nederland”.
De commissie Bestrijding Stadsvervui-.
ling gebruikt een schoonmaakactie van
Amsterdamse scholieren als opstapje om
de volwassenen ertoe te brengen de boel
niet opnieuw smerig te maken. Op 3 april
halen de scholieren gewapend met prik
kers en manden het vuil uit perken en
plantsoenen. „Laten wij dat als volwasse
nen niet opnieuw verpesten”, zegt de com
missie, „Als je bedenkt dat wij volwasse
nen het meeste van die troep veroorzaakt
hebben, dan moeten wij ons toch eigenlijk
schamen”.
De Stadsreiniging doet een paar ijzer
sterke zetten in de strijd tegen de honde-
poep. Voor iedere burger ligt er een gratis
„trainingsfolder” klaar „voor uzelf of de—
buren”. Volgens Stadsreiniging „kan elke
hond binnen zes weken stoepzindelijk
zijn”. Met de volgende tekst kunnen de~_
Amsterdammer en zijn hond het doen:
„Een goed opgevoede hond zal ook los van
de lijn nooit zijn hoop midden op een-
grasveld doen. Hij zal altijd stoepranden,
afscheidingen tussen gras en aarde of~
gras en paden opzoeken
overgaan hun eigen directe omgeving—
schoon te houden”.
Kleistuk, Slurf, Kruierslaantje, Pano
rama, Kerkhof, Ronde Hoek, Moorde-
naarslaantje, Reigershoek, Paarden
sprong, Kloot, Brandbrug, Alkoof, Ban-
kie-Elf, Oude Kweek, Trekkerslaantje,
Julianatuin. Wie de namen thuis kan
brengen mag zijn vinger opsteken. We
zijn in het Vondelpark, de indrukwek
kendste stadstuin van Amsterdam. Er is
niets in de hoofdstad dat niet door toe
doen van de tand des tjjds te maken
krijgt met een opknapbeurt of renovatie.
Zo ook het Vondelpark.
Het 115 jaar oude, in Engelse land
schapsstijl aangelegde park is dringend
aan vernieuwing toe, want het dreigt
langzaam maar zeker in de drassige Am
sterdamse bodem weg te zinken. De Ver-
eeniging tot aanleg van een Rij- en Wan
delpark te Amsterdam, ook wel ge
noemd het Zedelijk Lichaam, vergat in
1865 het weiland tussen Kinkerbuurt en
Concertgebouwbuurt op te hogen tot
stadspeil, zodat het Vondelpark altijd
een polder is gebleven.
Er zijn in de loop der jaren ongehoord
grote hoeveelheden grond het park ingé
bracht om de levenskansen van de bo
men veilig te stellen. Tuinarchitekt J. D.
Zocher jr. bracht bomen uit alle wereld
delen naar Amsterdam, maar voorna
melijk door de hoge grondwaterstand
voelen deze bomen zich minder prettig.
De oerhollandse populier en wilg zijn
daarentegen uitstekend in hun element
en verdringen hun buitenlandse soortge
noten. Om deze ontwikkeling te keren en
het Vondelpark het oorspronkelijke ui
terlijk terug te geven is een renovatie
nodig die wel acht jaar kan duren.
„We zijn er al wat aarzelend mee be
ken waarom de hele straat geen telefoon
meer heeft. Om maar iets te noemen”.
Onderdeel van de actie voor een schone
stad in de „groenweek” die zaterdag start
op de bloemenmarkt aan de Singel. Daar
krijgt iedereen gratis adviezen voor de
aanleg van zijn tegeltuin, balkonbeplan-
ting, daktuin of gewoon kamerplanten.
Maandag staan dezelfde raadgevers op de
groenmarkt aan het Amstelveld en elke
bloemist in de stad geeft de verdere week
gratis adviezen. Overigens houden een
tuinvrouw en een plantendokter elke
woensdagmiddag zitting in het Amstel-
park. Iedereen die planten heeft met
groeiproblemen kan daar terecht voor
gratis advies. De kraamkamer van het
Amsterdamse bodembestand, de stads
kwekerij aan de Middenweg, houdt bo
vendien in het weekeinde rondleidingen
voor belangstellenden.
Het groene gedeelte van de actie voor
schoon Amsterdam zal wel aanslaan in de
stad, maar of de burgerij er daadwerke
lijk zelf toe zal overgaan de stoep te
schrobben staat nog te bezien. Ook voor
de commissie Stadsvervuiling is dat nog
een verrassing. Ir Fuchs: „De stad is vuil,
want niemand neemt de verantwoorde
lijkheid op zich. De mensen voelen zich
anoniem, een deel van de massa die zorgt
dat de stad vervuilt. Iedereen klaagt er
over dat alles zo smerig is, maar niemand
zal de handen uit de mouwen steken. Via
deze actie hopen wij dat de mensen ertoe
1 MT
