VERPOTTEN:
nieuw leven voor
de kamerplanten
Muziekmeubel
maken
uit een
bouwkoffer
Inbraakwerende deuren
Bouwcentrum: grote vraag
naar dakramen en kapellen
Blind Klinken niet moeilijk
r
Echt metselen op mini-formaat
DONDERDAG 27 MA ART
1980
S'
X
GROTE WILLEKEUR BIJ AFGIFTE VERGUNNINGEN
Potgrond
en
'in
el.
Wanneer?
Het voorjaar is bij uitstek de geschiktste tijd om uw kamerplanten eens een
lekkere opknapbeurt te geven en, waar nodig, te verpotten. Na zo’n lange winter
in de stoffige, centraal verwarmde huiskamer krijgt een kamerplant ook bij de
eerste zonnige dagen weer de kriebels in z’n wortels. Hij wil zich eens lekker
opfrissen en heeft zin in wat verse potgrond om er dan een heel groeiseizoen
weer tegenaan te kunnen.
Wfc'
7/
Informatie
Om aan de grote vraag naar informatie
over dakkapellen en dakramen tegemoet
te komen heeft het Bouwcentrum Rotter
dam het boekwerkje „Daglicht in het
schuine dak” uitgegeven. Tot nog toe kon
bijna alleen bij leveranciers van dakra
men de nodige voorlichting worden ver
kregen. Met het boekje van het Bouwcen
trum kan iedereen niet alleen een keuze
maken uit alle mogelijke modellen dak
ramen en dakkapellen, maar kan men
ook te weten komen welke vergunningen
er nodig zijn.
Als u dan toch bij de bloemist bent voor
nieuwe potten, kunt u gelijk ook de nodige
potgrond meenemen. Kies wel altijd een
zak potgrond met het bekende RHPA-
merk, dan bent u verzekerd van goede
kwaliteit. Dat merk betekent dat de grond
is goedgekeurd door het proefstation voor
de bloemisterij in Aalsmeer en naar de
samenstelling van de grond in al die ande-
Wanneer men een keuze maakt tussen
dakraam of dakkapel is het goed de beide
voorzieningen met elkaar te vergelijken.
Daarbij is als eerste de lichtopbrengst
verschillend: door de schuine stand van
het dakraam heeft dit een grotere lichtop
brengst dan een verticaal raam van de'
zelfde grootte. De gemeente eist toetre
ding van een bepaalde hoeveelheid dag
licht voor vertrekken die voor bewoning
zijn bestemd. Als vuistregel geldt dat het
glasoppervlak van de ramen een negende
deel van het vloeroppervlak moet bedra
gen (vloeroppervlak waarboven minder
dan 150 cm hoogte aanwezig is, wordt
buiten beschouwing gelaten.
Een schuine kap geeft altijd „dode”
hoeken op de zoldervloer. Deze kan men
wegtimmeren, maar daardoor wordt het
vloeroppervlak verkleind. Bij het gebruik
In de model-bouwverordering van de
gemeenten staat dat het verboden is te
(ver)bouwen zonder of in afwijking van
'een schriftelijke vergunning van burge
meester en wethouders. De welstands
commissie beoordeelt de bouwaanvrage
óp ethische onderdelen. Met andere woor
den: bekeken wordt of het bouwsel past in
het algemene beeld van het huis of van de
gehele straat.
Een bouwaanvrage moet in principe
vergezeld gaan van een tekening in twee
voud, die op schaal de bestaande en gewij
zigde toestand moet weergeven. Het is
raaadzaam de gemeente te vragen aan
welke eisen de tekening moet voldoen.
Bouwen zonder vergunning kan tot ge
volg hebben dat de dakkapel moet wor
den verwijderd en het dak in de oorspron
kelijke staat moet worden teruggebracht.
opgesteld. De apparatuur die men erin
kwijt wil, spreekt bij de keuze ook een
woordje mee, zowel wat de afmetingen als
het aantal betreft. Op de koffer zijn de
vier mogelijkheden duidelijk in beeld ge
bracht.
De onderdelen zijn EL-4-elementen, het
enkele jaren geleden ontwikkelde en zeer
succesvolle systeem dat elke (ook volsla
gen onervaren) doe-het-zelver talloze mo
gelijkheden biedt voor interieur- en meu-
belbouw. Het werkt heel simpel. In de
groeven die in alle vier de zijden van
4,5x4,5 cm dikke profielen zijn aange
bracht, passen plankjes van diverse for
maten. Het is een kwestie van in elkaar
passen, lijmen en schroeven. De koffer
met het materiaal voor een muziekmeubel
bevat 20 van die basisprofielen en 90
plankjes, precies voldoende voor een van
de vier ontwerpen. Schroeven, lijm en
schuurpapier (voor de hoekjes) zitten er'
ook bij, evenals een duidelijk montage-
voorschrift.
De onderdelen zijn vervaardigd van
blank vurehout, dat na de montage me
teen kan worden afgewerkt. Het kan
blank worden gelakt, maar ook met beits
of transparante kleurvernis worden be
handeld. Daarbij blijft de houtstructuur
zichtbaar. Voor 149 is de koffer in Hubo-
en Woodyzaken te koop.
welstandscommissie toestemming geven.
In de praktijk blijkt nogal een grote wille
keur te bestaan bij de afgifte van vergun
ningen. Het komt bijvoorbeeld voor dat
iemand die een mooier schetsje van zijn
dakkapel inlevert, sneller toestemming
krijgt dan degene die niet zo goed is in het
vervaardigen van een bouwtekeningetje”,
zegt een woordvoerder van het Bouwcen
trum.
In hun spel bouwen kinderen graag.
Op het strand zijn ze druk bezig met
zand, in het bos met takken, op straat'
met stenen en thuis met houten blokken,
kartonnen dozen, kleden of lege kratten.
Buitenshuis bouwen ze meestal in het
groot (hutten, huisjes en tenten), maar
binnenshuis maken ze de bouwsels van
de grote mensen in het klein na. Kleine
kastelen, kerken, bruggen, garages e.d.
van allerlei soorten „bouwmateriaal”,
hout, metaal, papier, kunststof of klei.
Mini-metsel is een van die bouwmate
rialen. Het zijn echte gebakken steentjes
van rode klei. Ze worden met echte
specie (dus niet met lijm) op elkaar ge
metseld.
In de nieuwe reeks zitten overigens nog verscheidene andere inbraakwerende
deuren, door de fabrikant in samenwerking met de vereniging van fabrikanten van
hang- en sluitwerk, en het technisch bureau ter bevordering van schadepreventie
ontwikkeld met het oog op de toenemende vraag naar produkten die de schrikba
rende inbrakenstatistiek in een wat gunstiger richting kan buigen.
De reeks bestaat uit zeven types volhouten of massieve deuren, cbmpleet met
speciale inbraakwerende sloten, grendels, scharnieren met ingebouwde dieven
klauw en eventueel zelfs met inbraakveilig glas.
Een inbraak volkomen uitsluiten is een nauwelijks haalbare zaak, maar alles wat
de inbraakpoging vertraagt doet in de meeste gevallen de duistere lieden de aftocht
blazen. Het is immers een bekend gegeven dat inbrekers typische „snelle werkers”
zijn, die van oponthoud te zenuwachtig worden om met hun werk door te gaan.
Daarom.kan een inbraakwerende deur óók zijn nut bewijzen wanneer inbrekers
elders een toegang hebben geforceerd, bijvoorbeeld via een raam. Een deur wordt
daarna als transport- en vluchtweg gebruikt. En als die (uiteraard ook van binnen
uit) onneembaar is, ziet de inbreker wel van zijn poging af.
Het is namelijk onder dat soort lieden gewoonte om, na bijvoorbeeld via een
raam te zijn binnengedrongen, eerst te checken of ze met de buit via de deur naar
buiten kunnen. Lukt dat’ niet, dan gaan ze in negen van de tien gevallen maar weer
snel via dat zelfde raam op de aftocht.
De fabrikant, Houtindustrie Picus, telefoon 040-440405, Eindhoven, stuurt geïnte
resseerden op aanvraag graag een brochure, waarin alles over de nieuwe deuren is
vermeld. De prijzen variëren van 475 tot circa 2500.
Een massieve triplex deur met in het midden van die „sandwich” opgenomen
mangaanplaat is de onbetwiste topper van een complete nieuwe serie inbraakwe
rende deuren, die deze maand op de Nederlandse markt verschijnt. Zo’n deur
maakt van een huis een soort fort.
Mini-metsel is te koop bij speelgoedza
ken, warenhuizen, hobby- en model-
bouwwinkels. De adviesprijzen zijn voor
een beginnerspakket (168 stenen en spe
cie) 14,95, voor een pakket met 500
stenen 32,50 en 1000 stenen 59,75.
Losse specie kost per 500 gram 3,50.
Het leuke van de Mini-Metsel bak
steentjes is, dat ze altijd weer opnieuw
gebruikt kunnen worden. De zgn. specie
A van Mini-metsel is zo samengesteld,
dat gemetselde stenen in water van el
kaar losweken. De specie is dus het
enige materiaal dat verbruikt wordt.
Overigens kunt u de specie, die zich bij
het losweken op de bodem verzamelt,
opnieuw gebruiken.
ria-
ge-
dat
en-
zijn
en
ing
<ter
tel.
ts-,
eu il
en
u i Is
n'o-
91
d.
jn
9r
et
?n
ht
N
ig
el.
De vraag naar dakramen is „gigantisch”
groot. Veel mensen in vooral premiewo-
ningen blijken een dakraam of -kapel te
willen. Die huizen hebben veelal alleen
een klein luikje in de zolder zitten. Een
groot duur zolderraam kon er bij de bouw
van de woning niet van af omdat het huis
anders te duur werd om nog onder de
rijkspremieregeling te vallen. Een groot
aantal eigen-woningbezitters blijkt een
dakraam of -kapel te nemen om hun huis
aantrekkelijker te maken bij verkoop.
De welstandscommissie doet volgens
het Bouwcentrum niet zo moeilijk wan
neer een dakkapel aan de achterzijde van
het huis wordt aangebracht, vooral als
deze niet vanaf de weg zichtbaar is. Ook
bezwaren tegen een (groot) dakraam zul
len minder groot zijn. De Dienst van
Bouw- en Woningtoezicht beoordeelt de
aanvraag aan de hand van zaken als:
daglichttoetreding, ventilatie, sterkte van
constructie, wering van vocht, etc.
Voordat we nu aan de slag gaan, bekij
ken we eerst welke planten er in een
grotere pot moeten en nemen dan de maat
van de desbetreffende potten op. Zorg
Wie zelf een leuk meubeltje wil bouwen
om daarin alle muziekapparatuur en
eventueel de televisie onder te brengen,
kan nu een handige „bouwkoffer” kopen,
waarin al het materiaal voor dat doel
aanwezig is. Het kost weinig tijd om zo’n
meubeltje te monteren.
Het materiaalpakket is zo samenges
teld, dat men een keus kan maken uit vier
modellen, afhankelijk van eigen smaak en
van de plaats waar het meubel wordt
Het zijn trouwens niet alleen kinderen
die leuke dingen van de mini-steentjes
bouwen. Menige knutselaar zal de nei
ging niet kunnen onderdrukken om zijn
vroegere, huidige of toekomstige woning
op schaal na te bouwen. Een maquette,
waarvan de muren gemaakt zijn van
mini-metsel-steentjes is een natuurge
trouw schaal-kopie van' het echte ge
bouw. En de enthousiaste amateur-met-
selaars zijn pas tevreden als ze een aan
tal oude gevelhuisjes hebben nage
bouwd. Ook de modelbouwers komen
aan hun trekken: oude spoorbruggen en
waterputten, molens, oud-Hollandse
boerderijen, kapelletjes, vuurtorens, rui
nes, delen van stadsmuren, eigenlijk te
veel om op te noemen. Mogelijkheden
genoeg en succes verzekerd.
re zolder, maar die is eigenlijk alleen
ontworpen om als extra berging te funge
ren. Steeds meer zolders worden gebruikt
voor het maken van afzonderlijke slaap-
ruimten of studeerkamers. Om een opti
maal gebruik te maken' van de ruimten
dient vooralde lichtinval te worden ver
groot.
buitenwereld. Hiertoe leent een dakkapel
zich beter dan een dakraam.
Sommige fabrikanten van dakkapelen
geven de mogelijkheid hun produkt zelf
op het dak te plaatsen. Vaak lijkt het
karwei aan de hand van tekeningen mak
kelijk te klaren. Het Bouwcentrum raadt
echter aan het een en ander goed te
overwegen alvorens te beslissen zelf het
gat in het dak te gaan maken. Als men het
zelf doet, is het van belang dat het gat niet
meteen op de juiste grootte wordt ge
maakt, maar iets kleiner in verband met
de aansluiting van hele pannen tegen het
raam.
In het boekje „Daglicht in het. schuine
dak” zijn alle constructiemethoden en
dingetjes waar men speciaal op moet let
ten, opgenomen. Het Bouwcentrum zegt
dat een behoorlijk dakraam al voor een
paar honderd gulden kan worden ge
kocht. Indien men echter veel aandacht
wil schenken aan isolatie, goede beweeg
baarheid etc, kost een behoorlijk raam al
snel rond de 2000 gulden.
Het Bouwcentrum merkt op dat ge
meenten vaak erg lastig kunnen doen
wanneer iemand een dakkapel op zijn
huis wil hebben.„Voor een dakkapel of
een groot dakraam moet de gemeentelijke
En dat is het geheim van het enorme
succes van deze mini baksteentjes: ze
lijken niet echt, ze zijn echt alleen
ongeveer achtmaal kleiner dan een nor-
mael straatklinker of metselsteen.
Een' „volwassen” stuk speelgoed,
waarmee kinderen allerlei dingen uit
hun eigen omgeving kunnen nabouwen.
Je kunt er ook naar eigen fantasie
mooie kastelen mee maken of een pop
penhuis, compleet met tuin en bestraat
terras!
Spelenderwijs worden „bouwkundi
ge” en constructie-technische proble
men opgelost: lollystokjes, lucifers of
ijzerdraad dienen als wapening of wor
den in deursponningen en raamkozijnen
verwerkt. De kleine doe-het-zelf-metse-
laar leert op die manier nauwkeurig te
werken en te improviseren.
beetje erg technisch over.
Toch is het heel eenvou
dig te bedienen gereed
schap, tegenwoordig in
handige sets (tang met een geperst, aan de
sortering nagels) verkrijg- kant van de materialen,
baar. Zo’n set kost van pa- Het overtollige stukje valt
kweg 50 tot 75.
Belangrijk bij het „pop-
nagelen” is dat eerst een
precies met de dikte van
re zakjes kunt u alleen maar raden. Ook
Vamora-potgrond is een goed en ver
trouwd merk, maar bevat wat meer kalk
dan de andere soort. Speciaal aanbevolen
dus voor kalkminnende planten, zoals de
cissus.
Voor de meeste planten is de gewone
(goedgekeurde) potgrond uitstekend,
maar sommige moeten toch echt een spe
ciaal mengsel hebben. Dat zijn bijvoor
beeld azalea, anthurium, cactussen, ve-
nusschoentje en bromelia’s.
Als we alle voorbereidingen hebben ge
troffen, kan het vèrpotten beginnen. Zet
alle planten bij elkaar en begin met de
grootste, zodat potten die weer gebruikt
moeten worden op tijd vrijkomen.
Kleine plantjes kunt u heel goed uit de
vail UGOUGLlVlltllUC; fJUlVUll -li l 1 -II <11
ervoor dat de nieuwe pot een of twee
maten groter is, beslist niet meer. Bekijk
of er een oude pot vrijkomt die nog goed is
en de gewenste maat heeft of koop nieuwe
potten.
Aardewerkpotten moet u altijd min-
stens een nacht in een flinke bak met
water laten volzuigen, omdat het steen
schadelijke stoffen kan bevatten en om
dat de pot anders de eerste tijd te veel
vocht uit de wortel! luit zou onttrel l en.
Oude potten kunt u alleen gebruiken als
er geen al te grote witte korsten op de pot
zitten. U doet er wel verstandig aan om ze
eerst in een warm sodabad goed schoon te
borstelen om zo eventuele ziektekiemen te
verwijderen.
Behalve aardewerkpotten zijn ook plas
tic potten in de handel, die wel een aantal
voordelen hebben, maar waarbij men
voorzichtig moet zijn met water geven.
Doordat de wanden van die pot niet zoals
bij de aardewerkpot vocht verdampen,
geeft men al gauw te veel water. Het is
afhankelijk van de soort plant of men
deze plastic pot kan prefereren of niet.
Planten die niet van veel vocht houdën,
kunt u beter in aardewerkpotten zetten.
en voorzichtig met de rand tegen de tafel
te tikken. U zult zien dat de potkluit dan
vrij gemakkelijk loslaat. Als dat niet lukt
of de plant is te groot voor deze methode,
dan steekt u eerst voorzichtig met een
scherp voorwerp aan de binnenzijde langs
de potwand. Zo kunt u de kluit losmaken
van de pot en deze er voorzichtig uithalen.
Wil het allemaal niet lukken zonder dat u
de wortels moet beschadigen, dan kunt u
beter de pot kapotslaan met een hamer
Als u de wortels beschadigt, is de kan§*bp
overleven voor de plant aanzienlijk
kleiner.
Is de kluit eenmaal uit de pot, dan
verwijdert u voorzichtig zoveel mogelijk
van de oude aarde en bij een erg doorge
wortelde kluit maakt u deze met een pun
tig stokje aan de zijkant en onderkant
voorzichtig los.
In de nieuwe pot legt u onderin enkele
potscherven om het afvoergaatje af te
dekken, zodat het niet dichtslibt. Dan
plaatst u de plant in de pot en kijkt of deze
even hoog staat als in de oude pot. Is dat
niet het geval, dan mpet er eerst nog een
laagje aarde onder in de pot komen. De
plant mag beslist niet dieper in de aarde
komen te staan.
Zorg dat de potkluit precies in het mid
den van de pot komt te staan en vul verder
op met potgrond. De potgrond goed aan
drukken, zodat de plant stevig komt te
staan. Maak met de duimen een mooi
gietrandje langs de rand van de pot.
Tot slot sproeit u de plant nog even
lekker af met lauw water en zet hem
voorlopig nog niet in de zon om uitdroging
te voorkomen.
af.
Gangbare diktematen
van popnagels zijn 2.4, 3, 4
en 5 mm.
Met de „blindklinktang”
zijn erg handige dingen te
doen. In de techniek staat
het woord „blind” voor:
aan één kant onbereik
baar, ofwel onzichtbaar.
Zo spreken we ook van
een blinde pen-en-gat-ver-
binding, wanneer de peft
van het ene stuk hout niet
dwars door het andere
heen wordt gestoken,
maar in een gat van bij
voorbeeld drie kwart van
de houtdikte past.
Blindklinken is een han
dige methode om twee
stukken plaatmateriaal,
waarvan de achterkant
niet of moeilijk bereik
baar is, stevig aan elkaar
te zetten. De blindklink-
techniek wordt voorname
lijk toegepast voor meta
len, maar in principe kun
nen ook andere materia
len met dit gereedschap
worden gemonteerd. Al
leen in die gevallen waar
het zichtbaar blijvende
kopje van de nagel geen
bezwaar is, kan de blind-
klinkmethode worden toe
gepast; die kop kan niet,
zoals bij spijkers en
schroeven, in het opper
vlak worden verzonken.
Blindklinktangen (ook
Natuurlijk komen alle planten waarbij
de wortels al door het potgaatje heen
groeien als eerste in aanmerking om ver
pot te worden. Maar ook andere planten
waaraan we duidelijk kunnen zien dat de
wortels niet veel voedsel meer in de pot
grond kunnen vinden, komen in aanmer
king. En verder alle planten waarvan de
aarde slecht is (dit kunt u vaak merken
aan de witte korsten op de aarde of aan de
zure geur).
De meeste nieuwbouwwoningen heb
ben reeds een beloopbare zolder met
groot dakraam of dakkapel. De oudere als dagverblijf is het prettig dat men van
woningen hebben vaak wel een beloopba- uit de kamer visueel contact heeft met de
wel „poptangen” genoemd de nagel overeenkomend
zoals men ook van pop- gaatje wordt geboord, k,.,.
nagels spreekt) behoren door beide materialen die t t
niet direct tot de basisui- met elkaar verbonden
trusting van elke doe-het- moeten worden. De pop-
zelver. Daarbij speelt de nagel wordt in de „neus”
onbekendheid met dit ge- van de tang gestoken, het
reedschap een rol; het uitstekende deel in het ge-
komt bij velen ook wel een boorde gaatje geplaatst,
waarna de tang stevig-
wordt dichtgedrukt. Daar
door wordt op de schacht
van de nagel een „prop”
aan de blinde
r -x
-
S- 116
