Soort blindschaak
met de Sovjets
I
af
Concentratie
door Jan van der Nat
r
'UtO
rond acht uur achter de tafeltennistafel plaats te nemen. Acht uur'
’s morgens. Voor sportlieden een onmenselijke tijd, maar
noodzakelijk, omdat tijdens de eerste dagen in Bern op hetzelfde uur
de eerste wedstrijden moeten worden afgewerkt. Dat is nodig, omdat
er per dag drie volledige interlands moeten worden afgewerkt. Een
loodzware opgave, zeker voor de Nederlandse equipe, die op een
enkeling na, geen ervaring heeft in dergelijke toptoernooien.
Diep verborgen in het Zuidhollandse polderlandschap, waar een
opvallende rust heerst en blerrende discjockeys van Hilversum 3 de
enige band lijken te vormen met de buitenwereld, heeft de
Nederlandse ploeg zich acht dagen lang voorbereid op het zware
karwei in Bern. In hotel Klein Giethoorn, midden in het Hazerswoudse
Rietveld, waar auto’s taboe zijn en de huizen slechts bereikbaar zijn
met roeiboten, werd veel en hard getraind en zoveel mogelijk de
situatie van het EK nagebootst.
Geen klachten
van
ia
Verschuilerig
F
Bert Schoofs en Gerard Bakker
de
ng.
ing
STOPPER
waarvan hij de taal zo voortreffelijk
spreekt.
Bert Schoofs: „Een Europees
kampioenschap is ongelooflijk
zwAar. Ik geloof niet dat er één
andere sport is, waarbij een EK zo
zwaar is. Toch hoor je
internationaal weinig klachten.
Waarschijnlijk omdat men niet
beter weet. Europese en
wereldkampioenschappen zijn
altijd al via een dergelijk systeem
gespeeld. Je zit met negen of tien
In de wereldwijde discussie over de
vraag of de Olympische Spelen in Mos
kou geboycot of gesteund moeten wor
den, kwam woensdagavond in een pro
gramma van Studio Sport een tot nog
toe wat achtergestelde groepering aan
Bakker: „Eigenlijk zou je zoiets
eens per maand moeten kunnen
doen. En misschien dat het voor de
spelers en speelsters wel mogelijk
is. Maar je zit wel met de
begeleiding. Bert en ik hebben ons
gewone werk en kunnen ons niet al
te vaak vrijmaken. Je zou dan
eigenlijk iemand in vaste dienst
moeten hebben, maar dan praat je
over een bedrag van een ton voor de
totale organisatie van zoiets”.
Bakker en Schoofs klagen echter
niet. Ze weten dat het in Nederland
niet mogelijk is, maai; in hun
beleidsplan voor de komende jaren
dringen zij wel aan op een betere
voorbereiding van nationale
ploegen. Bakker: „Als je naar het
buitenland gaat voor een groot
evenement, moetje daarvoor 30 tot
40 uur per week hebben kunnen
trainen. Anders heeft het geen
enkele zin”.
Gerard Bakker heeft over de
instelling van zijn dames geen
klachten. „In mijn groep zitten
meisjes, die willen trainen tot de
stukken eraf vliegen. Meiden met
een enorme mentaliteit. Jolanda
Noordam (Avanti) is halve dagen
gaan werken en zegt nu, dat ze dat
driejaar eerder had moeten doen”.
co
rn.
>en
de
en.
lijn
sche Spelen mogen organiseren. Ergo:
Afghanistan heeft wel degelijk iets met
de Olympische Spelen in Moskou te
maken.
Nu weet ik ook wel dat Popov op deze
tegenwerping geantwoord zou hebben
dat de Sovjet-Unie zich ook helemaal
niet in staat van oorlog met Afghanis
tan beschouwt, omdat de Afghaanse
regering zelf om deze interventie ge
vraagd zou hebben, maar dan had die
interviewer weer kunnen zeggen dat
een politieke commentator die ons werd
voorgeschoteld als de mr. Hiltermann
van de USSR, indirect een vergelijking
had gemaakt tussen de oorlog in Viet
nam van de Amerikanen en die van de
Russen in Afghanistan. Al die mensen
die nu protesteren tegen de aanwezig
heid van de Russen in Afghanistan,
hebben gezwegen toen de Amerikanen
de oorlog in Vietnam voerden, zei hij.
Dat zou best wel eens waar kunnen zijn
als je alle betogers per persoon kon
registreren en afchecken, maar je kunt
ook zeggen: in het Westen, zowel in
Amerika als in de Westeuropese landen,
zijn herhaaldelijk massale demonstra-
Even terug naar begin vorige
maand. Bij de Nederlandse
tafeltermiskampioenschappen
gaat de titel, zoels mocht worden
verwacht, naar Bert van der
Hetm. Nico van Slobbe wordt
tweede en Harm Lingen derde.
Verrassend Is die uitslag niet.
Wel een beetje triest Geen van
de drie toppers namelijk wil of
kan deel uitmaken van de
nationale ploeg, die vandaag in
Bern aan de Europese
kampioenechappen begint.
Bondscoach Bert Schoofs moet
het daarom doen met een stel
jonge knapen, die in Utrecht nog
duidelijk hun meerdere moesten
erkennen in de echte top van
Nederland. De tweede keus dus
eigenlijk. René Heijne, Han
Gootzen en de broers Ron en
Jaap van Spanje zullen in de
Zwitserse hoofdetad moeten
trachten om Nederland in de
Europese middenmoot te
h^jurlen. Een beed^^tid^m plaats
in de middenmoot. Meer zal er
zeker niet inzitten. De
Oranjeploeg degradeerde twee
jaar geleden in Duisburg van de
eerste naar de tweede categorie
en terugkeer in de Europese top
Hjkt vooralsnog een utopie. Bert
Schoofs gokt voorlopig op de
dertiende of veertiende plaats.
Zijn collega Gerard Bakker ziet
voor zijn dames iets meer
porspoctiovon. Steunend op de
Europese topkiaeee van Bettine
Vriesekoop is promotie naar de
eerste groep voor de
Nederlandse meisjes haalbaar.
Individueel is de jeugdige
Hazerswoudense de enige troef
van het Nederlandse gezelschap.
Zij kan ver komen. Van de
overigen is elke ronde, die wordt
overleefd, meegenomen.
Heijne) ontmoeten in Bern de volgende landen: Oostenrijk, Griekenland,
Turkije, Schotland, Ierland, België, Portugal, Malta en IJsland.
De Nederlandse damesploeg (Bettine Vriesekoop, Sandra de Kruiff,
Jolanda Noordam en Steflne van Gennip) komt achter de tafel tegen de
volgende landen: Spanje, Finland, Schotland, Denemarken, Wales,
Noorwegen, Malta en Guernsey.
In het Individuele toernooi is Bettine Vriesekoop als vijfde geplaatst en
heeft redelijk gunstig geloot. Als eerste komt zij de Zweedse Eva
Strömvall tegen. Bij winst vervolgde de Ierse Walker en de
Tsjechoslowaakse Sllhanova. Als deze aanloop tot de laatste zestien
goed wordt genomen en de prognoses van de plaatsingscommissie
uitkomen, Is de Zweedse Ann-Chrlstin Hellman de vierde tegenstandster
van Vriesekoop, die vervolgens op de Hongaarse Judith Magos of de
grote favoriet Jill Hammersley uit Engeland stuit.
berecht werd? Zelfs de Sovjet-Unie kent
immers geen wetten die door Sacharov
geschonden zijn. We leven al ruim 62
jaar met onze wetten, en daar zijn wij
altijd wel bij gevaren, zei Poljanov,
gemakshalve even de jaren van de Sta-
lin-terreur overslaand, die aan miljoe
nen Russen het leven heeft gekost.
Los van deze kritiek staat intussen
dat wij enkele aardige kijkjes in de
Sovjet-sportwereld kregen. Niet minder
dan tien percent van de Russen beoe
fent in georganiseerd verband sport! In
Nederland is dat 25 percent. Maar de
Russen betalen maar één gulden per
jaar om hun sport te kunnen beoefenen,
ook als het om zweefvliegen of parachu
tespringen gaat. Daar staat weer tegen
over dat een Marokkaanse gastarbei
der, die in Nederland in de huishouding
van een ziekenhuis werkt, in staat is
zijn ene zoontje in een voetbalclub te
laten spelen, zijn andere zoontje op
judoles te doen en zijn dochtertje lessen
in kunstrijden op de schaats te laten
geven. Dat zagen we in een IKON-pro
gramma dat ook die woensdagavond
werd uitgezonden. De moeilijkheid is en
blijft dat je steeds onvergelijkbare
grootheden met elkaar vergelijkt, en
dat die grootheden, als zij al eens op
elkaar lijken, door de een toch weer
anders gedefinieerd worden dan door
de ander.
landen in één groep en iedereen
moet tegen iedereen spelen. Vooral
voor jonge spelers levert dat nogal
wat problemen op. Die knapen
doen enorm veel ervaring en
indrukken op. De verleiding is
bovendien erg groot om bij andere
wedstrijden te gaan staan kijken,
terwijl de eigen ploeg op een andere
tafel speelt. Het is moeilijk om je,
als je niet speelt, te blijven
concentreren in een hal waar
misschien twaalf of dertien tafels
staan”.
Ik vond het trouwens ook een beetje,
hoe zal ik het zeggen: verschuilerig, on
nationalistisch, om steeds aan de Sov-
jet-autoriteiten te vragen wat ze van de
oproep van Carter vonden om de Spelen
te boycotten, alsof wij zelf niet kunnen
bogen op een minister-president die of
ficieel en luid en duidelijk te kennen
heeft gegeven dat hij hoopt dat Neder
land geen atleten naar Moskou zal zen
den. De vraag: wat vind je van de wens
van de Nederlandse premier om geen
ploeg naar Moskou te zenden, was moei-
lijker met een dooddoener te beant
woorden geweest, omdat Nederland
niet in Vietnam heeft gevochten, en
omdat er bij ons geen presidentsverkie
zingen in het zicht zijn.
Er was gekozen voor een vorm waarin
de Russen hun eigen zegje mochten
wer die de „ins and outs” van de kwes
ties die in zo’n programma onvermijde
lijk ter sprake moesten komen gekend
had, zou de heer Popov nu attent heb
ben kunnen maken op de regel in het
statuut van de Olympische Spelen, dat
het woord: de Sovjet-Russen. Autoritei- landen die in oorlog zijn geen Olympi-
ten en sportlieden mochten zeggen wat
ze van Carters boycot vonden, of ze van
mening waren dat sport en politiek wel
of niet iets met elkaar te maken had
den, of Afghanistan en Sacharov een
belemmering vormden voor het door
gaan van de Spelen, en of sport de
contacten tussen de volkeren al dan
niet bevordert.
Ze vonden van wel, dat laatste. Sport
verstevigt de contacten, politiek verwij
dert de landen van elkaar. Dan is het
dus maar het beste om geen buurland
met tanks en soldaten binnen te vallen,
zou je zeggen, maar nee, dat had er
niets mee te maken, zei minister Popov,
lid van het Olympisch Comité van de
Sovjet-Unie: een verstrengeling overi
gens van politieke en sportieve functies
die in strijd is met de these dat sport en
politiek gescheiden dienen te blijven,
nog afgezien van het feit dat het een
regel is dat geen regeringsfunctionaris
sen in de nationale Olympische comités
zitten. Afghanistan, zei Popov, had
niets met de Spelen te maken.
Hier, en ook elders, wreekte zich de
opzet van bet programma. Een intervie-
ties geweest tegen die oorlog in Viet
nam en het Amerikaanse aandeel daar
in („Johnson moordenaar!”, niet
waar?), maar van soortgelijke demon
straties tegen de Russische inval in
Afghanistan is in de Oostbloklanden
niet veel te merken. Onze gezamenlijke
medeplichtigheid aan de oorlog in Viet
nam is daardoor kleiner dan jullie ge
zamenlijke medeplichtigheid aan de
oorlog in Afghanistan!
Maar ja, zo’n interviewer was het nu
eenmaal niet. Oorspronkelijk zou
Alexander Münninghoff meegegaan
zijn als tolk-vertaler-interviewer van
de NOS, maar ook zijn vijftiende aan
vraag van een visum voor de Sovjet-
Unie werd (om dezelfde duistere rede
nen als de veertien voorafgaande ke
ren) afgewezen. Zijn accreditatie als
tolk van het Nederlands Olympisch Co
mité is nu echter aanvaard, zodat het er
naar uitziet dat hij dan toch nog eens
een keer het land zal kunnen zien,
goede tegenstand ontbreekt.
Schoofs: „Daarnaast speelt
natuurlijk het probleem van studie
of werk. In Nederland is te weinig
soepelheid voor sportlieden. Een
behoorlijke maatschappelijke
begeleiding is slechts voor een
enkeling weggelegd. Degenen, die
studeren, kunnen een keer een
examen laten schieten, maar de
tweede keer kan dat niet meer.
Voor degenen, die werken liggen de
zaken nog veel moeilijker. René
Heijne staat voor de klas en kon het
trainingskamp niet geheel
meemaken, omdat hij beslist
aanwezig moest zijn bij de
schoolonderzoeken. Zijn
trainingsarbeid is dan ook
nauwelijks voldoende. Als je
Concentratie stond dan ook hoog
op het programma tijdens de
voorbereiding in Hazerswoude. Het
was overigens de eerste keer dat de
tafeltennistop zich daar
prepareerde. In het verleden werd
altijd uitgeweken naar Papendal,
maar dat was men vergeten te
bespreken. Spijt heeft Bert Schoofs
daarvan echter niet. „Ik kende deze
mogelijkheid helemaal niet, maar
ik moet zeggen dat het ideaal is. Het
is hier enorm rustig en we zitten
vlak bij de zaal van Avanti, waar we
volop kunnen trainen. Vooral de
rust vind ik erg belangrijk. Die heb
je op Papendal niet. Daar zitten
meestal nog andere ploegen en
tijdens de trainingen heb je altijd
wel toeschouwers”.
In Hazerswoude hebben de
bondscoaches Gerard Bakker en
Bert Schoofs een klein stukje van
hun ideaal gevonden. Beiden zijn
van mening, dat Nederland alleen
op de internationale lijst kan
klimmen, wanneer de selecties
vaker bij elkaar komen. Het
trainingskamp van vorige week
was eigenlijk de eerste keer dit
seizoen. Verder waren er alleen wat
nationale trainingen van één dag.
Veel te weinig, volgens beide
coaches.
Bakker verkeert in de gelukkige
omstandigheid, dat zijn ploeg is
samengesteld uit leden van het
Leidse Scylla en Avanti uit
Hazerswoude, plaatsen^ die vlak bij
elkaar liggen. Daardoor vormt het
samenbrengen voor trainingen niet
zo’n probleem. Binnen de groep van
Bert Schoofs ligt de zaak anders.
De gebroeders Van Spanje komen
uit Amersfoort, andere spelers
houden zich op vele kilometers op.
Anne Vlieg bijvoorbeeld, die voor
het EK afviel, omdat hij
overspannen is, woont in
Groningen en kan slechts een
enkele keer naar het westen komen
om te trainen. Binnen de eigen
verenigingen is trainen op niveau
ook nauwelijks mogelijk, omdat
een paar jaar acntereen een uur oi
vier per dag kunnen trainen, maar
dat is bijna niet haalbaar. Bettine
Vriesekoop heeft dat een paar jaar
gedaan en met succes”.
Bij de heren leek Vriesekoop een
volgeling te krijgen in de persoon
van clubgenoot Ronald Rijsdorp.
Als 15-jarige ging deze keihard
trainen en leek rijp voor de top.
Twee jaar later was het echter
afgelopen. Rijsdorp koos voor
studie en liet het tafeltennis voor
wat het was. Schoofs: „Je moet
sport natuurlijk wel leuk blijven
vinden. Als dat niet meer het geval
is kun je er net zo goed mee
stoppen. Ronald Rijsdorp speelde
zowel bij de jeugd als bij de
senioren internationaal en dat
bleek een te grote belasting.
Logisch, want zodra je
internationaal speelt moetje steeds
op je tenen lopen. Voortdurend in
topvorm zijn. Voor Bettine
Vriesekoop loopt het seizoen van
oktober tot oktober. Rust is er niet
meer bij”.
Voor de rest van de Nederlandse
top is er nog wel wat rust.
Noodgedwongen of door een
bewuste keuze wordt er eigenlijk te
weinig getraind. Op toernooien als
het EK blijkt iedere keer weer,
hoeveel te weinig.
WIDat betekende dat er vaak voor dag en dauw werd opgestaan en
i middels wat loopwerk aan de conditie werd geschaafd om vervolgens
doen zonder tegengesproken te worden,
waarna een drietal Nederlanders (dr.
Martin van den Heuvel, kenner van de
Sovjet-sport, ondervraagd door
Alexander Münninghoff en Theo Reits-
ma) over een aantal aspecten van de
Sovjet-sport en de Spelen in Moskou
nakaartten. Zij praatten echter in het
blinde weg, want zij hadden de inhoud
van de Russische gesprekken tevoren
niet gezien. Het werd dan ook een soort
correspondentie blindschaak, waarin
driftig langs elkaar heen werd gepraat.
De USSR-Hiltermann zei bijvoorbeeld,
dat in het Westen nu wel werd ingezien
dat de zaak van die mensenrechten
door de Sovjet-Unie, die de culturele en
sportcontacten immers juist wil bevor
deren, niet geschonden worden, en dat
er daarom steeds minder over de men
senrechten in het Westen wordt gespro
ken. Dat lijkt me geen juiste taxering
van de feiten. Er wordt weliswaar meer
over Afghanistan gesproken dan over
Sacharov en de mensenrechten, maar
naarmate er meer andersdenkende Rus
sen worden opgepakt en gevangengezet,
wordt er ook meer over de mensenrech
ten geschreven in het Westen. Een goede
interviewer had trouwens ook de op
merking van Nikolaj Poljanov dat Sa
charov een onruststoker was die de Sov-
jet-wetten schond, gepareerd met de
vraag welke wetten hij dan had ge
schonden, en zo ja, waarom hij dan niet
In,
Voor tafeltennistop
moet j e baan opgeven
Bettine Vriesekoop
Han Gootzen
werkelijk de top wilt halen, moetje
BK -
)el
Ha
ite
ijk
