Peidooi op komende IGGI-conferentie
Intern conflict
Laatste eer voor rabbi
VN-conferentie
Brand kost negen
Verdachte bekent
in Moro-zaak
mensen het leven
OESO-leningen
voor herstel
Turkse economie
tegen Amerika
Door Europees parlement
Britten geven
340 miljoen
aan Zimbabwe
Nog geen besluit
oliesancties
Oost en West bijeen in Genève
Energie centraal op
Massagraf voor doden Liberia
in Nicaragua
secretaris-generaal van de Nicaraguaan
se CP, Altamirano, afgewezen.
A
W
Aantal slachtoffers El Salvador stijgend
k
|M
I
p
^'1^'
Prinses
Wigl
Kenner
Kijkgenot
Stop
‘K- IW*
2
3
1980
WOENSDAG
1 6
APRIL
rlid
lid
>we
p V-
L. Ji
Tl
Orthodoxe joden proberen de kist van rabbi Levi Grunwald aan te raken terwijl
deze door Bedford Avenue in New York wordt gedragen. Meer dan 30.000
mensen kwamen de laatste eer bewijzen aan de 86-jarige rabbi. Hij leidde de
Hassisische joden in 1939 vanuit Tsjechoslowakije naar de Verenigde Staten,
vlak voor de inval van de Duitsers.
*ael
BINNEN- EN BUITENLAND
rijs
‘gel
;els
I
door Nico Scheepmaker
DA
ictie
pan-
Jode
lisa-
en
over
A te
met
De i
van
OOfd
i de I
en
Het
-den I
.“cht-
a
k
r,
(Van onze redactie buitenland)
JAKARTA. Nederland zal
volgende maand op de confe
rentie van de Intergouverne
mentele Groep voor hulp aan
Indonesië (IGGI) in Amster
dam ervoor pleiten dat Indo
nesië komend jaar 2,1 miljard
dollar (ruim 4,2 miljard gul
den) aan ontwikkelingshulp
krijgt.
ep”
nde-
volg
loel-
van
strij-
■der-
ivee-
3156
i. In
noe-
illen
had-
Ime- J
rden
iren, 1
g^
IW&W
Van Agt: 4,2 miljard
hulp voor Indonesië
(Zie verder pag. economie)
(Van onze redactie buitenland)
Kritiek op regio-hulp
(Van onze redactie buitenland)
ïleri,
Het conflict tussen de communisten en
de regerende sandinisten, van wie velen
zich marxisten noemen, is klaarblijke
lijk losgebarsten naar aanleiding van de
steun die eerstgenoemden gaven aan een
staking in een van de grootste textielfa
brieken van Nicaragua.
De stakers eisten een loonsverhoging
van 100 procent. De regering was van
mening dat de stakers en de communis
ten achter hen de economische wederop
bouw van het in de burgeroorlog ver
woeste land in de wielen reden.
naai
'oud
nses
men
lant,
atief
de
Ne-
Klaauw deze onderwerpen ter sprake zal
brengen in gesprekken met zijn Indonesi
sche ambtsgenoot Mochtar Koesoemaad-
jatma.
De Indonesische minister van Voorlich
ting, tevens plaatsvervangend hoofd van
de staatsinlichtingendienst Alioe Moerto-
po, verklaarde gisteren overigens, de Mo
lukse kwestie „meer als een Nederlands
dan als een Indonesisch probleem” te be
schouwen. Nederland moet het probleem
oplossen, maar Indonesië is wel bereid
hierbij te helpen en doet dat trouwens ook
al, aldus de minister.
Gisteravond heeft premier Van Agt tij
dens het staatsdiner dat president Soehar-
to hem aanbood, in felle bewoordingen de
Vietnamese inval en bezetting van Cam
bodja veroordeeld, evenals de Russische
invasie in Afghanistan. Hij noemde de
interventie van Vietnam in Cambodja en
die van de Russen in Afghanistan een
bedreiging voor de ontspanning, en de
vrede en veiligheid.
rechten. Zij hield het parlement voor dat
de wapenhandel van lidstaten met het
regime-Pinochet toeneemt en zelfs nucle
aire technologie wordt geleverd. In een
resolutie van de Belgische socialist Van
Niert werd gepleit voor opschorting van
economische hulp aan Chili.
SAN SALVADOR (AFP). De strijd in de Middenamerikaanse republiek El
Salvador heeft de afgelopen twee weken zeker honderd slachtoffers, merendeels
boeren, gekost. De laatste dagen nam het aantal gewelddadige incidenten sterk toe: in
48 uur tijd vielen 36 doden, zo is van officiële zijde in de hoofdstad San Salvador
vernomen. Vijf van de 36 doden waren militairen, aldus deze bekendmaking. De
overigen waren boeren of linkse guerrillastrijders.
De conferentie van twee weken vindt
plaats onder auspiciën van de Economi
sche Commissie voor Europa (ECE) van
de Verenigde Naties. Janez Stanovnik, de
secretaris van de commissie, zei in zijn
openingstoespraak dat energie in de eco
nomische plannen van alle deelnemers
van doorslaggevend belang is. In verband
daarmee heeft de ECE een commissie van
hooggeplaatste overheidsvertegenwoordi
gers benoemd die reeds twee maal over
energievraagstukken heeft vergaderd.
Het hoofd van de Turkse commissie bij
de OESO, Ozal, heeft gisteren meegedeeld
dat de Turkse economie zich herstelt. De
inflatie daalt, maar de grote schulden
voor invoer van olie vormen nog een groot
probleem. Ozal zei te h open, dat hierover
in mei een conferentie kan worden belegd.
PARIJS-ANKARA. De Organisatie
voor Economische Samenwerking en Ont
wikkeling (OESO) zal de economie van
Turkije steunen met een lening van in
totaal 1,16 miljard dollar (ruim 2,35 mil
jard gulden).
en vroeg hoe het dan zat met de traditione
le persvrijheid in de arabische wereld?
„Straks wil Duitsland niet dat we Holo
caust uitzenden”, zei hij, „en begint Ame
rika te protesteren als we na de Watergate
affaire ook nog iets laten zien van de
Olympische Spelen in Moskou! Waar blij
ven we op die manier?”
Het antwoord van Ibn Ab Wigl was even
raak als efficiënt. Hij liet de vragensteller
arresteren en verbood de TV^uitzending
van de persconferentie.
Stel (het kan toch?) dat onze mooiste
prinses, Irene, op een dag betrapt wordt
met een katholieke jongen. Je denkt dan
natuurlijk meteen het ergste, en jawel, ze
geeft het grif toe: ze hebben het wel eens
met elkaar gedaan. Dat kan natuurlijk
niet in ons calvinistische landje, zeker niet
met een roomse carlist, dus wat doen we?
We stellen haar openbaar terecht op de
Dam. Ik bespaar u de details.
(Van onze redactie buitenland)
LONDEN-SALISBURY. Groot-Brit-
tannië zal Zimbabwe in de komende drie
jaar 75 miljoen pond sterling (ongeveer
340 miljoen gulden) verstrekken voor zijn
economische ontwikkeling.
Lord Carrington, de Britse minister van
Buitenlandse Zaken, heeft het Britse par
lement meegedeeld dat ook hulp zal wor
den verschaft bij de opleiding van het.
leger.
Eerder deze week werd meegedeeld dat
de Verenigde Staten 15 miljoen dollar
(circa 30 miljoen gulden) economische
hulp zullen uittrekken. De Verenigde Na
ties hebben 140 miljoen dollar (280 mil
joen gulden) beschikbaar voor hulp aan
vluchtelingen die zich weer in Zimbabwe
willen vestigen.
Generaal Peter Walls, die de blanke
Rhodesische strijdkrachten heeft geleid
tegen de guerrillastrijders van het Patriot
tisch Front, is gisteren tot opperbevelheb
ber in Zimbabwe benoemd.
Onder voorzitterschap van Walls zal het
opperbevel werken aan de samensmelting
van de drie strijdkrachten die elkaar ze
ven jaar lang bitter hebben bevochten.
Ibn Ab Wigl, de minister van binnen-
mer
iigd
plei-
mer
inis-
van
van
ime-
ngs-
ege-
ima-
□ab-
het
De
ury.
esië
■der-
mfe-
par-
lijks
ÏS1O-
„de
infe-
en
van
PTT
arde
oont
met
in
aats-
end-
j de
MONROVIA (UPI/Reuter). Het stoffelijk overschot van de enkele dagen geleden bij
een staatsgreep omgekomen president van Liberia Tolbert is gisteren met de lichamen
van 27 andere Liberianen die hierbij zijn gedood, zonder eerbetoon in een massagraf in
Monrovia begraven.
De 28 mensen die zijn begraven zijn volgens de nieuwe machthebbers allen slachtof
fers van de staatsgreep. Het gaat onder meer om enkele militaire commandanten. Chef-
staf van de strijdkrachten Smith zou intussen zijn gearresteerd, omdat,hij gepoogd zou
hebben het nieuwe bewind van sergeant Samuel Doe omver te werpen.
De Organisatie van Afrikaanse Staten (OAE) heeft zijn leedwezen betuigd met de
dood van president Tolbert en de nieuwe leiders opgeroepen clementie te tonen jegens
de leden van de afgezette regering. Verder stelt de OAE zich niet „met de interne
aangelegenheden van Liberia” te willen inlaten. Tolbert was voorzitter van de OAE.
oor-
arij.
/oor
lijkt
sane
Zati-
Jeer
Pge-
feite
të-
ïker
net-
eert
ring
ieke
gels
gul-
mil-
ich-
O.
sen-
rste
;sse-
Het parlement praatte de hele middag
over mensenrechten. Behalve over Chili
discussieerden de parlementairërs over
de situatie in Nicaragua en Tsjechoslowa
kije. Sinds de val van dictator Somoza in
Nicaragua heeft de EG steun ter waarde
van twintig miljoen gulden verstrekt. Het
parlement pleitte voor verhoging van die
hulp.
De parlementariërs veroordeelden de
arrestatie van mensen die ijveren voor
eerbiediging van de mensenrechten in
Tsjechoslowakije.
In een met ruime meerderheid aangeno
men motie werd gezegd dat uitvoering
van het programma lijdt onder geldge
brek, te veel bureaucratie en openlijke
schending van de regels door sommige
regeringen.
„Een werkelijk regionaal beleid heeft
geen kans van slagen tenzij het steeds
minder een zaak wordt van financiële
compensatie tussen de lidstaten onderling
Naar een militaire woordvoerder in
Managua bekendmaakte zijn twee leden
van een communistische landarbeiders-
bond doodgeschoten toen zij voor een
militaire patrouille wilden vluchten. Op
hun persoon werd „contrarevolutionair
materiaal” aangetroffen.
Van de zijde van Saoedi-Arabië en de
Verenigde Arabische Emiraten wordt
eveneens steun voor Turkije verwacht,
omdat deze landen hebben meegedeeld
over leningen te willen praten nadat de
Dit zijn 24 lidstaten van de OESO giste
ren in Parijs overeengekomen. Nederland
draagt 21,5 miljoen dollar in de hulp bij.
De VS en West-Duitsland nemen elk 295
miljoen dollar voor hun rekening. Daar
naast hebben de Wereldbank 210 miljoen
dollar en het Internationaal Monetair
Fonds (IMF) 300 miljoen dollar toegezegd.
Ook een aantal particuliere banken heeft
leningen aan Turkije in het vooruitzicht
gesteld.
MARSEILLE (AFP). Een brand in
een woonhuis in de Zuidfranse havenstad
Marseille heeft vanmorgen aan negen
mensen het leven gekost, onder wie een
moeder met haar zeven kinderen. De
brandweer wist 18 andere gezinnen tijdig
uit het gebouw te evacueren.
OESO hierover een akkoord heeft be- landse zaken van Saoedi-Arabië, keek te-
reikt. Daardoor zal naar verwacht het
totaalbedrag aan financiële steun voor
Turkije de drie miljard gulden naderen,
hetgeen overeenkomt met hetgeen de re
gering in Ankara zegt nodig te hebben om
de economie in het land weer op de been
te helpen.
.STRAATSBURG. Het Europees
parlement heeft de regeringen van de
I Europese Gemeenschap er gisteren
van beschuldigd het hulpprogramma
voor de arme gebieden binnen de
Gemeenschap verkeerd uit te voeren
en zelfs opzettelijk tegen te werken.
ROME (DPA/AP). De Italiaanse
overheid heeft gisteren meegedeeld, dat
een man die ervan wordt verdacht een
van de leiders van de linksextremistische
terreurgroep Rode Brigades te zijn ge
weest, Patrizio Peci, heeft bekend betrok
ken te zijn geweest bij de ontvoering van
en moord op de christendemocratische
leider Aldo Moro in 1978.
Hij zou verder uitvoerige informatie
hebben verstrekt over enkele ernstige ge
welddaden die in de afgelopen jaren door
de Rode Brigades zijn gepleegd. Het zou
aan Peci’s mededeelzaamheid te danken
zijn, dat in de afgelopen dagen meer dan
vijftig mensen op verdenking van terro
risme zijn gearresteerd. Bij enkele ver
dachten zijn grote hoeveelheden illegale
wapens en munitie gevonden.
de hulp meer ten goede moeten komen
aan de armen.
Van Agt heeft gisteren op de eerste dag
van het zesdaagse bezoek dat hij samen
met minister Van der Klaauw van Buiten
landse Zaken aan Indonesië brengt, in een
gesprek met vice-president Adam Malik
gesproken over de kwestie van de politie
ke gevangenen in Indonesië. Volgens de
premier zijn er nog maar heel weinig. Hij
zei ervan overtuigd te zijn dat Malik, die
overigens zelf de kwestie aansneed, „de
problemen ziet en bereid is er het mogelij
ke aan te doen”. Van Agt heeft Malik erop
gewezen, dat bij delen van de Nederland
se bevolking bezorgdheid bestaat over de
politieke gevangenen in Indonesië. Uit
Van Agts toelichting na afloop van het
gesprek bleek niet dat ook de Molukse
kwestie, de zaak Oost-Timor en de ont
wikkelingen op West-Iran (het voormalige
Nederlands Nieuw-Guinea) aan de orde
zjjn geweest tijdens zijn twee uur durend
onderhoud met president Soeharto. Ver
wacht wordt, dat minister Van der
Toevallig werd een en ander gezien door
een gastarbeider uit de arabische wereld,
die, hoewel het ten strengste verboden is
varkensvlees te eten, foto’s van de execu
tie nam. De gruwelijke gebeurtenis be
reikte de pers in de arabische landen, alle
kranten schreven erover. In maandbladen
verschenen uitvoerige fotoreportages, en
iemand van de televisie zag er wel een
nagespeelde documentaire in. Hij was toe
vallig een kenner van de westerse, en
meer in het bijzonder de Nederlandse
wereld, wist dat we op klompen hepen, de
molen als woonhuis verruild hadden voor
de woonboot, en dat krakers een be
schermde kaste vormden omdat zij de
zonen en dochteren waren van de haute
finance in Amsterdam. Ook wist hij alles
af van de machtspositie die de Hervormde
Kerk in Nederland inneemt, de legendari
sche donderspeeches vanaf de kansel van
Karei Lotsy en de voortdurende strijd om
de macht tussen de rooms-katholieken en
de protestants-christelijken wier voor
mannen Van Agt en Aantjes de ene charge
na de andere op elkaar uitvoerden, met
Van Agt als voorlopige winnaar.
TRIPOLI (AFP). De vierde topconfe
rentie van het afwijzingsfront, is gisteren
in de Libische hoofdstad Tripoli geëin
digd met het besluit het vraagstuk van een
olie-embargo tegen de Verenigde Staten
voor te leggen aan de conferentie van de
arabische ministers van Economie en Fi
nanciën, die binnenkort in Jordanië wordt
gehouden.
Tot het front behoren Syrië, Algerije,
Libië, Zuid-Jemen en de Palestijnse Be
vrijdingsorganisatie PLO. Zij verzetten
zich tegen de akkoorden van Camp David
over het Midden-Oosten.
Tevens is besloten de bevrijdingsbewe
ging Polisario te erkennen als regering
van de Republiek Sahara en het hoofd
van de voorlopige regering van Tsjaad,
Oueddei, te steunen.
Er zal een militair opperbevel worden
gevormd onder voorzitterschap van Syrië
en een politiek opperbevel onder voorzit
terschap van de Algerijnse president
Chadli. De bijzonderheden over een geza
menlijke strijdmacht zullen het komende
half jaar worden uitgewerkt. Er werd
niets meegedeeld over de mogelijke
omvang.
Over de moeilijkheden tussen Libië en
de PLO, die onlangs leidden tot sluiting
van het PLO-kantoor in Tripoli, werd
gezegd „dat enkele verschillen van inzicht
van ondergeschikt belang zijn”. Het kan
toor wordt heropend.
en wordt gebaseerd op gemeenschappelij
ke ontwikkelingscriteria”, zo wordt in de
motie gesteld.
Het parlement pleitte voorts voor op
voering van de EG-hulp aan Cambodja.
Naast levensmiddelen en medicijnen zou
den ook kleding, dekens en tenten ter
beschikking moeten worden gesteld aan
de hongerende bevolking.
Het parlement uittë deze mening door
een ontwerpresolutie aan te nemen van de
Westduitse christen-democraat Kurt
Wawrzik. Alle partijen, met uitzondering
van de Franse communisten, steunden de
in de resolutie neergelegde aanbeve
lingen.
De Nederlandse socialiste len van den
Heuvel stelde vast dat ten aanzien van de
situatie in Chili, commerciële belangen
kennelijk belangrijker zijn dan mensen-
De paniek die een en ander in het
9.240.000-koppige Saoedi-Arabië veroor
zaakte, en vooral in de hoofdstad Riad
met zijn 400 000 inwoners, laat zich den
ken. Saoedi- Arabië is tenslotte maar een
klein landje, met weinig grachtenhuizen,
postkantoren en havens, dus waar zouden
ze die vandaag moeten halen als Neder-
land niet langer bereid bleek ze te leve
ren? De SAWD sloeg onmiddelijk alarm.
Wat woog het zwaarst? Twee uur kijkge
not, of de persvrijheid zonder inmenging
van bovenaf? Fout, nog eens oyer: wat
woog het zwaarst? Twee uur kijkgenot of
de miljoenenorders uit Nederland die.
Weer fout, nog één keertje. Wat woog het
zwaarst: twee uur kijkgenot waarbij de
intiemste gevoelens van de inwoners van
een land waarmee wij op moeizame wijze
verworven zakenrelaties onderhouden,
worden gekwetst (zo, dat klinkt al een
stuk beter), of de erkenning van het feit
dat wij, in onze arabische wereld, on
danks al onze kennis van de zeden en
gewoonten van een oud cultuurland als
Nederland toch is, nooit zullen kunnen
doordringen in de diepste roerselen van
het R. K. Calvinisme, waardoor we be
paalde verschijnselen als het executeren
van overspelige prinsessen van Oranje, al
dan niet op de Dam, nooit op hun juiste
gevoelswaarde kunnen taxeren?
GENÈVE (Reuter). Gisteren is in Genève een conferentie geopend van 32
landen uit West- en Oost-Europa en de VS en Canada over economische
samenwerking, vooral wat betreft de energievoorziening.
van presidént Brezjnjev om een topconfe
rentie over energie te beleggen ernstig in
overweging te nemen.
Het voorstel maakte deel uit van de
slotverklaring van de Europese veilig-
heidsconferentie die in 1975 in Helsinki
werd gehouden. Westerse afgevaardigden
hebben laten weten dat daarvoor uitge
breide voorbereidingen dienen te worden
getroffen, zoals het verzamelen van statis
tische gegevens. In de wandelgangen van
de conferentie hebben zij hun twijfel aan
de oprechtheid van president Brezjnjev
geuit. De Russen zijn er op uit een diplo
matiek succes te boeken, zo menen zij.
Een serieuze poging om de energiecrisis
op te lossen zullen de Russen niet wagen,
aldus afgevaardigden.
trijfel
Toch ziet het er niet naar uit dat in
Genève voorstellen zullen worden aan
vaard van communistische landen voor
levering van elektriciteit over de grens
tussen Oost en West. Hetzelfde lot zal
waarschijnlijk het communistische voor
stel voor uitwisseling van kennis inzake
nieuwe technieken van energievoorzie
ning beschoren zijn.
Enerzijds is dit te wijten aan de veront
waardiging in het Westen over de inter
ventie van de Sovjet-Unie in Afghanistan.
Anderzijds willen de westerse landen de
boot afhouden zolang zij nog niet genoeg
inzicht hebben in de vooruitzichten voor
de energievoorziening. De ECE publiceert
regelmatig bulletins met informatie over
de fossiele-brandstofreserves, terwijl zij
eveneens onderzoek op poten zet naar
nieuwe en alternatieve energiebronnen.
In een verslag van de studiecommissie
van de ECE-landen wordt de aanbeveling
verstrekt om meer onderzoek te verrich
ten naar het koppelen van elektriciteits
netten van Oost- en West-Europa, naar de
ontwikkeling van kernenergie en naar
technieken om vaste brandstof in vloeiba
re brandstof om te zetten.
Stanovnik deelde de circa 300 afgevaar
digden naar de conferentie mee, dat de
ontwikkeling van de handel in Europa zal
worden vertraagd door de vermindering
van de economische groei, de inflatie en
de tijd die gemoeid is met het verwezenlij
ken van structurele economise! e aanpas
singen.
Constantin Oaucea uit Roemenië, die
met algemene stemmen tot voorzitter van
de conferentie werd benoemd, zei dat
door de internationale spanning en de
argwaan die Oost en West ten opzichte
van elkaar koesteren een aantal kansen
op economische samenwerking niet is be
nut. Oancea drong er op aan het voorstel
Deze toezegging deed premier Van Agt
gisteren tijdens een gesprek in Jakarta
met president Soeharto van Indonesië.
Van Agt noemde de 4,2 miljard gulden
„een redelijk bedrag”. Hij zei dat deze
hulp moet worden verstrekt op dezelfde
voorwaarden als die welke in het verleden
zijn gesteld. Volgens de premier is Indone
sië zich ervan bewust, dat de effecten van
I vreden rond nadat hij jieze wijze woorden
j gesproken had, en leek even geprikkeld
toen die kwajongen van de SATV opstond
De televisiefilm kwam er, als coproduk-
tie van de Saoedische en Bahreinse televi
sie. Als ze slim waren geweest hadden ze,
omdat ze wel op hun klompen konden
aanvoelen dat de vertoning van Irenes
executie in slechte aarde zou vallen in
Nederland, de film gelijktijdig vertoond,
maar blijkbaar had de NOS van Bahrein
geen zendtijd op de avond dat het Saoedi-
Arabië het beste uitkwam, en daarom
kwam de BTV twee weken later aankak
ken, toen de minister van buitenlandse
zaken van Saoedi-Arabië al zijn excuses
voor de TV-vertoning aan Nederland had
aangeboden. De Nederlandse regering
had namelijk gedreigd niet alleen alle
uitvoer van Edammer, Goudse en Leidse
kaas naar de arabische landen (ook Egyp
te!) stop te zetten, maar bovendien alle
Nederlandse arbeiders en ingenieurs die
nieuwe havens en postkantoren- in Saoedi-
Arabië bouwden terug te roepen, alle olie-
orders in te trekken en tegelijkertijd een
wet uit te vaardigen die een halt zou
toeroepen aan de Arabische aankopen in
Nederlqpd van hotels,, grachtenhuizen en
de rest van Amsterdam, Den Haag en
Rotterdam.
MANAGUA (DPA). Een maand of
negen na de overwinning van het Sandi-
nistische Bevrijdingsfront in Nicaragua
op het bewind van president Somoza, is
het tot een openlijk conflict gekomen
tussen de sandinistisch-revolutionaire
regering en de communistische partij
van Nicaragua.
Gisteren werd in de
hoofdstad Managua bekendgemaakt dat
30 leidende communisten zijn gearres
teerd onder verdenking van het bera
men van een staatsgreep door gewapend
optreden en wilde stakingen. De be
schuldiging is door de ondergedoken
