Angst voor aantasting kleilaag niet weggenomen
Spanning op zee
Hoogovensslib in Averijhaven
blijft gemoederen beroeren
in de vishal
i
I
©J Amro Continu Crediet. Opnemen en af lossen naar behoefte.
iT
n
1980
IJMOND
WOENSDAG 16 APRIL
Indikkers
I
lost kunt u tot dat bedrag in principe
steeds weer opnemen. U betaalt alleen
rente over het opgenomen bedrag.
Als u alles achter de hand houdt,
betaalt u geen rente en hoeft u ook niets
af te lossen.
De rente wordt per dag berekend,
zodat u geen cent te veel betaalt. En dat
kunt u controleren op de maandelijkse
overzichten die u ontvangt.
Geen gevaar
Hl
(Van onze Haagse redacteur)
DEN HAAG-IJMUIDEN. Rijks
waterstaat is aan het studeren op de
vraag waar in de toekomst verontrei
nigd Hoogovens-slib gestort zal kun
nen worden. Ambtenaar De Villeneu
ve zei dit dinsdag in Den Haag, waar
bij de Raad van State de behandeling
plaatsvond van een geschil tussen de
gemeente Velsen en milieu-organisa-
ties enerzijds en de minister van Ver
keer en Waterstaat aan de andere
kant. De laatste heeft verleden jaar
toestemming gegeven voor het uitdie
pen van de Averijhaven in de IJ-
mond. In de ontstane geul wordt slib
gestort dat afkomstig is uit de Hoog-
ovenshaven en het gelijknamige
kanaal.
Wanneer u voor langere tijd geld
nodig heeft, dan adviseert de Amro
Bank u een Continu Crediet.
We bespreken samen tot welk be
drag u maximaal kunt opnemen
(wanneer u maar wilt) en wat u per
maand gaat aflossen. Als u heeft afge-
kAj
zjn
Cl
Tijdens de behandeling van het conflict
zei De Villeneuve ook nog dat de volksge
zondheid juist gediend wordt met de ver
plaatsing van de specie die onder meer
zware metalen als zink en lood bevat. „De
Averijhaven is rustig gelegen, daar komt
bijna nooit een schip. De kans dat het slib
op de bodem wordt omgewoeld is veel
groter in de vaarroutes waar het nu van
daan wordt gehaald”.
Boosdoener Hoogovens is inmiddels be
gonnen met de bouw van het eerste van
twee bassins, zogeheten indikkers, waar
door afvalwater zal worden gevoerd voor
dat het op het buitenwater wordt geloosd.
In die indikkers zou lood, zink e.d. uit het
afvalwater moeten worden gehaald. De
bouw van die installaties kost het bedrijf
zo’n 40 miljoen gulden, terwijl Verkeer en
Waterstaat een aanvraag om tegemoetko
ming in de kosten van deze sanering heeft
afgewezen. Hoogovens heeft tegen dat be
sluit echter beroep aangetekend dat nog
nader door de Raad van State zal worden
bezien.
DE BESOMMINGEN WAREN: KW 170
26.700; UK 233 UK 234 10.400; VD 6
VD 20 6.600; VD 19 VD 73 1.300; WR
13 3.800; YE 25 2.700; IJM 1 6.500.
Korte tijd geleden plaatsten we een foto van de
zeilmakerij van Blijdorp in Oud-IJmuiden. Blijdorp be
schikte over een grote ruimte die van de Breesaapstraat
tot aan de Zeestraat (de latere Frögerstraat) liep. Nadat
Blijdorp zich elders had gevestigd werd het pand betrok
ken door de firma Tijms en Zonen, die zich bezig hield
met „in- en verkoop van nieuw en oud touwwerk, ankers
en kettingen". De familie Tijms was aanvankelijk in de
„Blikken Buurt" gevestigd. Toen deze woonomgeving
moest verdwijnen wegens de bouw van de Noordersluis
kwam de familie naar Oud-IJmuiden. Daar beschikte de
firma eerst over een pakhuis aan de Kanaalstraat, vlakbij
het sigarenmagazijn van Van Nieuwkoop en het café van
Grapendaal. Bijgaande foto, ons beschikbaar gesteld
door de heer P. Clots, werd gemaakt toen het pand van
Blijdorp aan de Breesaapstraat was overgenomen. Van
links naar rechts: Theo Wouters, Rein Tijms, Jan de
Wilde, Jaap Tijms, Gerrit Keirsgieter, Jan Tijms junior en
Jan Tijms senior; in de grote rol „draad": Piet Clots.
landen, evenals in de vorige oorlog, op
zee in de knel zullen komen. Een gebied
op de Noordzee is al als gevaarlijk aan
gewezen wegens de ijlings aangelegde
mijnenvelden. Het gebied wordt nu be
langrijk uitgebreid: de ruimte tussen de
Engelse en Duitse mijnenvelden wordt
nagenoeg gehalveerd. De trolders van
IJmuiden zullen voortaan naar en van
de visgronden op de Doggersbank een
flinke omweg moeten maken. Jan Koe
man, een van de „grote schippers”, ver
telt me aan de hand van de kaart: „Ga je
naar de visserij dan volg je een vaste
koers waarbij het lichtschip Terschellin-
gerbank goede diensten bewijst. Je hebt
dan ook geen „afleiding” door bar slecht
weer. Bij het thuisvaren van de Zestig
ligt het heel anders. Als trolderschipper
ben je altijd bang voor het oosten, zodat
je geneigd bent de westkust op te gaan.
En dan is het extra uitkijken, ondanks al
die moderne instrumenten. Langzamer
hand kom je in een soort trechter, ge
vormd door de Engelse en Duitse mij
nenvelden. Er moet daarom een vaar
geul komen met vuurschepen en boeien
langs het Engelse mijnenveld en ten wes
ten van het nieuwe gevaarlijke gebied.
Dat is dan ook in de vorige oorlog zo
gebeurd en dat werkte goed. Natuurlijk
hou je het risico van drijvende mijnen.
Maar met zo’n vaargeul doe je tenminste
wat in je macht ligt.”
(Volgende week nadere bijzonderhe
den over de laatste vredesmaanden van
1940. Reacties op deze rubriek: schrifte
lijk aan dit blad met vermelding „IJmui-
den wat vertel je me nou?”).
griet, 10.090 kisten kabeljauw, 21 kistne
schelvis, 828 kisten wijting, 807 kisten
schol, 288 kisten schar en 66 kisten varia.
Per 40 kg: tarbot 760-504, griet 444-300,
Kabeljauw één 162, kabeljauw twee 196-
112, kabeljauw drie 132-92, kabeljauw vier
122-86, kabeljauw vijf 112-71, schelvis drie
en vier 98-63, schol één 134-114, schol twee
132-112, schol drie 102-92, schol vier 90-84,
wijting drie 78-62, schar 52-34, tongschar
283-206, hammen met kop 283-206.
De man van Rijkswaterstaat sprak op
deze manier d< uitlatingen tegen van ap-
koolvis twee 70; koolvis drie 80-72; koolvis
vier 68-60; schelvis één 63; schelvis twee
60; schelvis drie 50-48; schelvis vier 60-38;
schol drie 140; schol vier 112-106; wijting
drie 100-60; schar 90-70; hammen met kop
232; schartong 120; flint 15-12; bot 26; hake
196-80; leng 104-86.
Per 70 kg: roggen 304.
Besommingen: KW 4 17.200; KW 22
29.800; KW 29 3.500; KW 51 5.500; KW
74 12.800; KW 77 9.200; KW 88 21.800;
KW 113 19.200; KW 117 23.000; KW 141
10.300; KW 145 24.300; KW 145 24.300;
KW 149 7.600; KW 152 6.700; KW 167
16.00; KW 173 7.600; KW 175 20.600;
KW 185 ƒ5.400; KW 189 ƒ21.900; KW 214
1.500; KW 221 3.300; KW 226 7.400;
SCH 256 23.600; UK 78 10.300; UK 235
2.500; IJM 18 1.30; IJM 19 7.600; IJM
20 10.700; IJM 24 ƒ34.300; IJM 44
39.500; IJM 115 24.700; IJM 154 8.700;
IJM 207 1.500; IJM 209 13.700.
(Van een medewerker)
IJMUIDEN. AAN DE DINSDAG-
MARKT WERD AANGEVOERD: 422 kis
ten kabeljauw; 268 kisten koolvis; 75 kis
ten schelvis; 34 kisten wijting; 7 kisten
schol; 6 kisten schar en 29 kisten varia.
PRIJZEN IN GULDENS.
Per 40 kg.: kabeljauw twee 134-92; ka-
De heer Jongmans, een andere spreker
namens Rijkswaterstaat, verklaarde met
nadruk dat de kleilaag bij het opzuigen
van slib niet is omgewoeld. Alle betrokke
nen zijn daar beducht voor omdat dat
gevolgen zou kunnen hebben voor het
zoete water in diepere lagen. Van de Vlies
had betoogd dat Rijkswaterstaat de be
wijslast echter niet moest omdraaien. De
dienst zou juist moeten aantonen dat de
kleibodem niet zou worden en is aange
tast. Jongmans en zijn Haarlemse collega
Kerp ontkenden het omwoelen van die
laag. De zuiger zou daarvoor een veel te
klein vermogen hebben gehad. „Er is al
leen een soort erwtensoep naar boven
gekomen en daar zaten beslist geen klei-
bolletjes in”, aldus Kerp.
betrekkelijk goed maar er bleef een ho
ge zee staan; zeven uur eerder hadden
we voor het rauwe weer nog liggen ste
ken. Hoe we op de Viking Bank zijn
gekomen? We gingen er met de sloep
heen, om kwart over acht. We deden er
een kwartier over, ’s Middags half drie”,
vervolgt schipper Groen, „heb ik vrijwil
ligers gevraagd om naar de Petten terug
te gaan. Met zeven man stapte ik weer
aan boord om te zien of de trolder toch
nog was te redden. Om half vier hebben
we vastgemaakt; toen begon de Viking
Bank meteen met het slepen. Maar om
half zes was het allemaal afgelopen. De
Petten stond achter onder water, vóór
was-ie beslist niet lek. De boot zonk dan
ook achteruit. Ik zag de kop rijzen. Toen
was het in vijf seconden gebeurd.”
TWEE DAGEN LATER, op zondag 25
februari omstreeks half elf ’s morgens,
trekt wederom een boot algemeen de
aandacht. Het is de Deense snurrevaad-
kotter Olympia E 544. Deze blijkt door
een vliegtuig te zijn beschoten terwijl de
boot met een lading vis op weg was naar
Engeland. Schipper en bemanning zijn
niet bepaald mededeelzaam. Als ik naar
een kogel kijk die zich nog in het hout
van het dek bevindt wijst een matroos
naar de brug van de kotter. De bnig is
flink geraakt. Ook de motorkap is her
haaldelijk getroffen. Een vliegtuig had
enige malen rondom de boot gecirkeld,
op de late zaterdagmiddag. Daarna was
een mitrailleur gaan ratelen. Het vlieg
tuig zou geen aanduiding van de natio
naliteit hebben gehad.
IN MAART WORDT het ook in IJmui
den steeds duidelijker dat de neutrale
op vrijdag in IJmuiden terugverwacht,
omstreeks zeven uur. Schipper Jan
Groen van de Petten heeft via Scheve-
ningen Radio aan zijn vrouw, wonend in
de President Krugerstraat, gevraagd:
„Als je straks naar de Vissershaven
komt neem dan een paar lekker warme
schoenen en een paar sokken voor me
mee.” Hij krijgt deze later in ontvangst
te nemen dan hij heeft berekend. Mist
leidt tot grote vertraging voor de Viking
Bank. Eenmaal voor IJmuiden kan men
de pieren zelfs niet ontdekken. „Zullen
we erin gaan?” vraagt schipper Grave-
maker zich af. Dan zet hij radicaal door -
en het lukt voortreffelijk; een knap
staaltje van zeemanschap.
EEN PAAR MINUTEN na midder
nacht legt de trolder aan bij de kolen
bergplaatsen tegenover de kantoren van
de maatschappij Petten. In de stromen
de regen rennen familieleden van de
opvarenden naar de boot. Als schipper
Jan Groen het kantoor van de rederij
binnenloopt vraag ik hem wat er precies
is gebeurd op zee. „De Petten is lek
geworden”, zegt hij, „meer weet ik riet.”
- „Een lek in de machinekamer?” - Hij
schudt zijn hoofd: „Ik weet niet wéér. Ik
weet alleen dat de Petten lek is gewor
den.” Uiteindelijk vertelt hij: „Dat is
woensdagmorgen om een uur of vier
gebeurd. We zaten op zestig-vijftien
n oorderbreedte en drie-vijftien ooster
lengte.”
„WE ZIJN TOEN tekens gaan geven
en dat werd opgemerkt aan boord van
de Viking Bank. Die was om zeven uur
bij ons. Wij zijn goed en wel op de Viking
Bank overgegaan. Het weer? Dat was
altijd belangrijk voor ons land. Nog al
tijd kunnen wij er trots op zijn en er ons
hart aan blijven geven.” Brandsteder
ziet me noteren. „Stuur me de krant met
je verslag”, vraagt hij, „ik lees graag nog
wat over IJmuiden.”
HET VERGAAN VAN de trolder Sil-
vain is tot dusver gelukkig een uitzonde
ring gebleven, maar in IJmuiden blijft
men rekening houden met ernstige con
sequenties van de oorlogstoestand. Op
woensdag 21 februari schrikt de plaats
op door het bericht dat de stoomtrolder
Petten IJM 49 als verloren moet worden
beschouwd. De opvarenden hebben zich
in veiligheid kunnen brengen aan boord
van de trolder Viking Bank IJM 183. Een
stroom van geruchten over de oorzaak
van de scheepsramp gaat rond. Reder J.
Schagen van de NV Visscherij Maat
schappij Petten vertelt me vroeg in de
middag dat hij nog maar over weinig
informatie beschikt. Om twaalf uur
heeft hij via Scheveningen Radio een
telefoongesprek gehad met schipper Jan
Groen van de Petten, vanaf de Viking
Bank. Schagen heeft vernomen dat de
trolder in een zinkende toestand ver
keert maar dat zal worden geprobeerd te
redden wat er nog te redden is. Het weer
op zee is slecht geweest maar het is gaan
opklaren. De reder herinnert eraan dat
de Petten de week tevoren, op donder
dag, ter visserij is gegaan. Aan boord:
twaalf man onder wie negen IJmuidena-
ren. Kort na half zes hoor ik van Scha
gen: „De Petten is gewéést. Ik heb net
bericht gehad dat de boot is gezonken.”
DE VIKING BANK van de Wed. S. I.
Groen, schipper L. Gravemaker, wordt
I
HET GAAT in het jaar 1940 beter in het visserijbedrijf - en dus in IJmuiden - dan
men jarenlang gewend is geweest. De vloot is gesaneerd. Vele trolders zijn naar de
sloper gebracht. IJmuiden is terecht trots op de nieuwe boten die ervoor in de plaats
zijn gekomen. Het zijn er jammer genoeg te weinig om iedereen weer werkgelegen
heid te bezorgen. Velen die op zee of rondom de Vissershaven een goede boterham
verdienden vóór de economische wereldcrisis uitbrak zijn nu ingeschakeld bij
werkverschafflngsobjecten, in de gemeente Velsen maar ook ver daarbuiten. Nog
altijd worden bonnen verstrekt waarop werklozen voor een extra lage prijs vlees-in-
blik en margarine kunnen kopen. Aangezien de uitkering veel te laag is om zich ook
nog hardnodige kleding aan te schaffen worden daarvoor van tijd tot tijd aparte
bonnen gegeven.
OUD-IJMUIDEN heeft jarenlang,
door de economische teruggang, niets
aan zijn uiterlijk kunnen doen. Talrijke
woningen maken een verwaarloosde in
druk; de huren zijn te laag voor een
redelijk onderhoud. Een flink aantal
buurtwinkels staan leeg. Men ziet veel
militairen in de straten sinds de mobili
satie op maandag 28 augustus 1939 en
het uitbreken van de oorlog tussen ener
zijds Duitsland en anderzijds Engeland
en Frankrijk op zondag 3 september.
IJmuiden wordt met Hoek van Holland
tot de belangrijkste kusthavens gere
kend. Negentien bataljons van het eerste
legerkorps zijn langs de kust van IJmui
den tot Hoek van Holland gelegerd met
in beide plaatsen nog een extra bataljon.
Het Fort van IJmuiden was lange tijd
aan zijn lot overgelaten. Nu heeft het
zo’n grote bezetting dat de manschappen
een eigen koor konden vormen met niet
minder dan tachtig tenoren en baritons.
Ze noemen zich De Fortzangers. Er is
tevens een eigen jazzband bij het 42ste
RI, een omvangrijke formatie die zich
regelmatig onder leiding van de korpo
raal Furrer laat horen, voor de militai
ren en nu en dan ook op een middag
voor de bejaarden van IJmuiden. De
korporaal toont zich muzikaal alvast een
moedig man. Hij laat het programma
openen met de ouverture Orpheus van
Jacques Offenbach. Onvermijdelijk
volgt daarna het razend populaire Rats,
Kuch en Bonen.
HALVERWEGE DE MAAND decem
ber 1939 is een felle winter begonnen. In
1940 wordt het zo bar dat Nederland zijn
koudste januarimaand sinds honderd
jaar beleeft. In IJmuiden schaatst de
jeugd in de straten en op het Willem-
splein. De dierenbescherming doet een
beroep op de bevolking om de vogels te
helpen. Veel meeuwen zijn al van honger
en kou omgekomen. Er wordt om brood
gevraagd en om geld voor brood. Het
eerste zal worden afgehaald door asiel-
houder Wemer van de IJmuiderstraat-
weg, het geld kan worden afgegeven bij
de bestuursleden De Weerdt, IJtsma,
Kerbert en Bergman.
BRANDSTEDER, bij de Grote Sta
king van 1933 een der leiders van de
IJmuider Federatie, de organisatie van
de meeste werknemers, was aan het ein
de van het conflict op aandrang van de
reders als vakbondsman uit IJmuiden
verbannen. Hij komt in de januari
maand van 1940 tweemaal terug. Brand
steder houdt eerst een lezing voor de
leden van de Centrale Bond in Thalia,
daarna voor de cursisten van het Insti
tuut voor Arbeidersontwikkeling. Op de
eerste avond laat hij stilte in acht nemen
voor de elf opvarenden van de trolder
Silvain IJM 116 van de rederij Wed. S. I.
Groen, een schelvisboot die aan het ein
de van 1939 met man en muis is vergaan.
De oorzaak van de ramp kon niet wor
den opgehelderd.
OP DE ANDERE bijeenkomst geeft
Brandsteder een overzicht van de ont
wikkeling van de zeevisserij in de loop
der eeuwen, zowel in Nederland als el
ders in Europa. Wanneer hij nader op
IJmuiden ingaat moet hij zijn gram te
gen bepaalde rederijen kwijt. Hij
spreekt uit wat hij ook in het begin van
de jaren dertig herhaaldelijk heeft uitge
roepen: „Was het visserijbedrijf van IJ
muiden door mensen met een vérziende
blik en vrij van bekrompen denkbeelden
geleid dan was het bedrijf niet zo gewel
dig geruïneerd.” Harde woorden ook in
het vervolg van zijn betoog: „De langza
merhand overheersende positie van ne-
venbedrijven leidde er bovendien toe
dat deze parasieten werden. Ze zullen
van heersend weer dienend moeten wor
den gemaakt.” Tenslotte: „Maar on
danks alles is het visserijbedrijf nog
Prijzen in guldens. Per 1 kg: tarbot
22.00-19.80, grote tong 11.37-10.84, groot-
middel tong 13.40-12.71, kleinmidel tong
15.47-15.18, tong één 16.50-16.01, tong twee
16.80-15.79, zalm 28.68-22.53.
I' 1
(ADVERTENTIE)
Een Tijdlang Geld
pelanten dat het uitdiepen van de Averij
haven gevaar zou kunnen meebrengen
voor mensen in de omgeving. Daarbij
werd met name gedacht aan vissers en
zeilers.
Een jaar geleden hebben Velsen en de
milieuorganisaties vergeefs getracht te
voorkomen dat Rijkswaterstaat met een
zuiger aan de gang zou kunnen gaan in die
Averijhaven. In een schorsingsprocedure
heeft de Raad van State hen toen in het
ongelijk gesteld. Dinsdag was in de resi
dentie pas de zaak zelve aan de orde.
Twaalf maanden terug is alleen bekeken
of het uitdiepen zo spoedeisend was dat de
vergunning onmiddellijk van kracht
moest worden. Die vraag is toen bevesti
gend beantwoord.
Namens Velsen wees de heer Van de
Vlies er evenwel op dat Rijkswaterstaat
zichzelf in die spoedeisende positie heeft
gebracht. „Men wist al in 1975 dat een
paar jaar later opnieuw zou moeten wor
den gebaggerd. Waarom is dan zo lang
gewacht met het vragen van een vergun
ning daarvoor?”.
De Villeneuve vond het eigenlijk niet ter
zake doend, maar gaf in de zijlijnen toch
een reactie. Daaruit bleek, dat men zonder
succes heeft gestudeerd op de mogelijk
heid het verontreinigd slib in zee te stor
ten. De betreffende wet stond een onthef
fing van het geldende verbod echter niet
toe. Vandaar dat op het nippertje toch nog
besloten moest worden het afval van de
staalgigant te verplaatsen naar de Averij
haven die daarvoor moest worden uitge
graven.
ijmuiden^
wat vertel je me nou?
beljauw drie 120-86; kabeljauw vier 102-
Aan de maandagmarkt werd aange-
j
